Średnia Jakość Powietrza w Polsce: Analiza Miesięczna
- Szczegóły
Jakość powietrza w Polsce jest tematem, który budzi coraz większe zainteresowanie. Pora jesienno-zimowa przynosi raptowne pogorszenie jakości powietrza niemal w całym kraju. Wraz ze spadającą temperaturą koncentracja zanieczyszczeń powietrza będzie coraz większa.
Jakość Powietrza w Czarna Góra Resort
Czarna Góra Resort leży w Strefie Czystego Powietrza. Zarówno ośrodek narciarski, jak i hotele oraz restauracje należące do Czarna Góra Resort usytuowane zostały tak, aby znajdować się powyżej punktu inwersji powietrza, dzięki temu wszystkie zanieczyszczenia zostają niżej. Co więcej, w trakcie budowy Resortu przyświecała nam myśl o zrównoważonym rozwoju. Dlatego wszystkie obiekty wybudowane zostały w technologii nieemisyjnej. To wszystko sprawia, że powietrze jest tu czystsze niż w większości kurortów uzdrowiskowych, o miastach nawet nie wspominając.
AQI to wskaźnik jakości powietrza. Jego wartość informuje o tym, jak czyste lub zanieczyszczone jest powietrze w Resorcie Czarna Góra, a także jak oddychanie nim wpływa na zdrowie. Skala europejska (AQI) składa się z wartości od 0 do 100.
PM2,5 to pył znajdujący się w powietrzu o średnicy nie większej niż 2,5 μm, który zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia jest najbardziej szkodliwy dla zdrowia człowieka, spośród innych zanieczyszczeń atmosferycznych.
PM10 - mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek o średnicy nie większej niż 10 μm. PM10 jest szkodliwy dla zdrowia a dodatkowo przenosi na swojej powierzchni inne toksyny znajdujące się w powietrzu. W skład mogą wchodzić takie substancje toksyczne jak np. benzopireny, dioksyny i furany. Występowanie pyłów PM10 związane jest m.in. z procesami spalania paliw stałych i ciekłych.
Przeczytaj także: Penis - statystyki
Analiza Jakości Powietrza w Krakowie
Pierwsze dwa miesiące roku charakteryzują się znaczną poprawą jakości powietrza - wynika z analizy danych stężenia pyłu PM10, pochodzących ze stacji państwowego systemu monitoringu jakości powietrza, które są usytuowane na terenie Krakowa. Dane te pokazują, że kierunek, jaki obrało miasto w kontekście prowadzonych działań antysmogowych, jest właściwy.
Emisja z transportu, zgodnie z założeniami Programu Ochrony Powietrza dla Województwa Małopolskiego, stanowi drugi znaczący czynnik wpływający na złą jakość powietrza. Również Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska niejednokrotnie zwracał uwagę, że bez odważnych i radykalnych zmian w obszarze ograniczenia transportu indywidualnego nie możemy spodziewać się znacznej poprawy jakości powietrza.
Ranking Smogowych Miejscowości w Polsce
Polski Alarm Smogowy opublikował najnowszy ranking najbardziej smogowych miejscowości w Polsce. Nowa Ruda to nowy smogowy lider Polski. Tuż za nią uplasowały się małopolskie miejscowości: Nowy Targ i Sucha Beskidzka. Na listę smogowych rekordzistów trafiły aż trzy uzdrowiska - Rabka Zdrój (województwo małopolskie), Szczawno-Zdrój (województwo dolnośląskie) i Goczałkowice-Zdrój (województwo śląskie).
To kolejny coroczny ranking smogowych miejscowości opracowany przez Polski Alarm Smogowy, który obejmuje dane za rok 2021, publikowane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Tym razem w trzech kategoriach - najwyższego stężenia pyłów PM10, najwyższego stężenia benzo[a]pirenu i liczby smogowych dni - zwyciężyła dolnośląska Nowa Ruda. Na podium znajdują się również miejscowości z Małopolski - Nowy Targ i Sucha Beskidzka i z województwa śląskiego - Pszczyna i Wodzisław Śląski.
Na liście smogowych rekordzistów brakuje dużych miast. Przeważają małe i średnie miejscowości, jest również kilka wsi. Jeszcze kilka lat temu do rankingu trafiał Kraków, ale odkąd w stolicy Małopolski wprowadzono zakaz spalania węgla i drewna, powietrze uległo znaczącej poprawie. Stężenia pyłów i rakotwórczego benzo[a]pirenu spadły aż o 45%.
Przeczytaj także: Jaka woda do parzenia kawy?
Dużo gorzej jest wśród smogowych liderów - we wszystkich miejscowościach w rankingu powietrze nie nadawało się do oddychania przez dwa do trzech miesięcy w roku! Jeśli chodzi o średnioroczne stężenia rakotwórczego benzo[a]pirenu, to we wszystkich miejscowościach utrzymywały się na poziomie 700-1500% dopuszczalnej normy!
Zanieczyszczenie powietrza mamy zarówno w większych miastach (Zabrze, Rybnik), średniej wielkości (Nowa Ruda, Nowy Targ) czy wreszcie wsiach: Zabierzów czy Godów, w którym mieszka zaledwie 1900 osób. To znamienne, że mała wieś Godów jest na 10 miejscu w Polsce, jeśli chodzi o liczbę dni smogowych. W Godowie powietrze nie nadawało się do oddychania przez ponad dwa miesiące w roku. Jeszcze gorzej było w Nowej Rudzie - tam smog trwał 96 dni - czyli praktycznie całą zimę. Przykład Godowa pokazuje, że w pozostałych polskich wsiach najprawdopodobniej nie dzieje się lepiej.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prowadzi bazę danych na temat jakości powietrza w 108 krajach świata. Okazuje się, że aż 9 na 10 osób na świecie oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Z najnowszej wersji bazy danych „WHO Global Ambient Air Quality Database”, zawierającej informacje o stanie powietrza w 4300 miejscowościach na całym świecie, wynika, że aż 97 proc. miast (z liczbą mieszkańców powyżej 100 tys.) znajdujących się w krajach o niskich i średnich dochodach nie spełnia norm WHO dotyczących jakości powietrza. Dla porównania, w krajach o wysokich dochodach, do których zalicza się również Polska, norm nie spełnia średnio 49 proc.
Dla porównania, w indyjskim Delhi średnioroczne stężenia pyłów PM 10 i PM 2,5 wynoszą odpowiednio: 292 i 143 mikrogramy na metr sześcienny.
Źródła Zanieczyszczeń Powietrza
Waga poszczególnych źródeł zanieczyszczenia powietrza będzie różnić się na przestrzeni roku, na przykład inaczej sytuacja będzie wyglądała latem, a inaczej zimą. Pomimo powyższych różnic, w skali kraju największym źródłem zanieczyszczenia powietrza pyłami i benzo[a]pirenem, a więc substancjami, z których niezmiernie wysokimi stężeniami Polska ma największy problem, jest tak zwana niska emisja. Jest to emisja z niskich kominów (do 40 m wysokości), powstająca na skutek spalania paliw stałych (węgla, drewna), a nierzadko również odpadów.
Przeczytaj także: Wpływ wilgotności na samopoczucie
Procesy spalania poza przemysłem, a więc w głównej mierze właśnie niska emisja, odpowiadają za niemal połowę emisji wszystkich pyłów o frakcji PM10 wyemitowanych w Polsce w 2014 roku. Transport drogowy doprowadził do emisji 9% pyłów PM10 (spalanie paliw, ścieranie hamulców i powierzchni dróg).
W opinii wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska w 88% przypadków zbyt wysokich stężeń dobowych pyłu PM10 główną, choć oczywiście nie jedyną, przyczyną są emisje związane z indywidualnym ogrzewaniem budynków. Dominujący udział niskiej emisji w emisji pyłu PM10 przekłada się na bardzo wysokie stężenia tego zanieczyszczenia w trakcie sezonu grzewczego.
Tak jak w przypadku PM10, głównym źródłem emisji drobniejszego pyłu PM2,5 również są procesy spalania poza przemysłem, czyli w przeważającej mierze ogrzewanie w sektorze komunalno-bytowym. Odpowiadają one za połowę wyemitowanego w 2014 roku pyłu PM2,5. Udział transportu drogowego jest wyższy niż w przypadku PM10 i sięga 13,5%.
Niska emisja odgrywa jeszcze większą rolę w emisji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, w tym rakotwórczego i mutagennego benzo[a]pirenu. Według danych KOBIZE procesy spalania poza przemysłem, głównie gospodarstwa domowe. odpowiadają za niemal 86% emisji WWA. Drugim źródłem są procesy produkcyjne, głównie produkcja koksu (11%).
Odmiennie niż dla pyłów i benzo[a]pirenu przedstawia się udział głównych źródeł emisji dla dwutlenku azotu. Według danych KOBIZE, aż 30% emisji tlenków azotu, w tym dwutlenku azotu, pochodzi z transportu drogowego. Głównym problemem są pojazdy z silnikami diesla, które charakteryzującą kilkukrotnie wyższą emisją NO2 niż samochody benzynowe.
Jakość Powietrza w Bydgoszczy w Sezonie Grzewczym 2021/2022
W okresie od 1 października do 31 grudnia 2021 r. w Bydgoszczy zaobserwowano sytuacje zarówno z bardzo złą jakością powietrza, jak i takie, w których jakość powietrza była bardzo dobra. Jednocześnie, w przeciwieństwie do Wrocławia, przekroczenie poziomu dopuszczalnego dla stężenia dobowego pyłu zawieszonego PM10 w Bydgoszczy wystąpiło już w październiku.
Początek sezonu grzewczego 2021/2022 (okres od października do grudnia) był bardzo zróżnicowany pod względem warunków aerosanitarnych. Należy zaznaczyć, że przez większą jego część stężenia pyłu zawieszonego były na poziomie niestanowiącym zagrożenia dla mieszkańców Bydgoszczy lub stanowiącym niewielkie zagrożenie. Mimo to odnotowano również kilkudniowe epizody ze znacznie pogorszoną jakością powietrza, w tym takie, w których dobowe stężenie pyłu zawieszonego przekroczyło poziom dopuszczalny.
W dniu 27.12.2021 r. na stacji przy pl. Poznańskim został przekroczony poziom informowania dla pyłu zawieszonego PM10 (100 µg/m3), gdyż stężenie dobowe wyniosło 133,3 µg/m3 i była to najwyższa wartość dla tego okresu.
W oparciu o dane ze stacji tła miejskiego można stwierdzić, że wzrost stężenia pyłu, zwłaszcza drobnego PM2.5, występował przede wszystkim w sytuacjach, kiedy średnia dobowa temperatura powietrza była niższa niż 5°C.
Dni, kiedy stężenia PM10 przekroczyły poziom dopuszczalny były odnotowywane od początku października. Każdorazowo taki epizod wiązał się z utrzymująca się nad Polską pogodą wyżową.
Ocena Jakości Powietrza w Polsce w 2022 roku
Główny Inspektorat Ochrony Środowiska opublikował zbiorczy raport krajowy z rocznej oceny jakości powietrza w strefach wykonanej według zasad określonych w art. 89 ustawy - Prawo ochrony środowiska. W rezultacie oceny za 2022 rok, w przypadku dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu, ozonu oraz ołowiu, kadmu i niklu, zawartych w pyle zawieszonym PM10, wszystkie strefy w kraju zaliczono do klasy A.
W ocenie dla 2022 r. w 34 z 46 stref odnotowano przekroczenie wartości normatywnych stężeń dla jednego lub więcej niż jednego zanieczyszczenia, którego efektem było przypisanie strefie klasy C dla tego zanieczyszczenia - co oznacza konieczność prowadzenia działań naprawczych w tej strefie. Zanieczyszczeniem, dla którego w 2022 roku, podobnie jak w latach poprzednich, największa liczba stref w kraju została zaliczona do klasy C, jest benzo(a)piren.
Poprawa Jakości Powietrza w Gminie Zielonki
Przedstawiamy Państwu raport jakości powietrza przygotowany przez firmę Airly, będący porównaniem stanu powietrza na terenie gminy Zielonki z roku 2017 do roku 2021. W raporcie Airly czytamy: „Porównując dane ze stycznia, lutego, marca i kwietnia 2017 r. z danymi z analogicznych miesięcy roku 2021 widać wyraźną poprawę jakości powietrza na terenie całej Gminy Zielonki na przestrzeni ostatnich czterech lat - największą w miesiącu styczniu: emisję PM 2,5 zredukowano o 57%, a PM10 o 53%.”
W omawianym w raporcie okresie (01.2017 r. - 04.2021 r.) na terenie gminy Zielonki m.in. zlikwidowano w domach mieszkańców 524 piece węglowe z dofinansowaniem w ramach programów „Obniżenie niskiej emisji w gminie Zielonki” i PONE; od 2017 r. prowadzono systematyczne kontrole pieców (również z użyciem dronów) i edukację ekologiczną.
Analiza Jakości Powietrza w Europie w 2023 roku
19 lipca opublikowany został Interim Annual Assessment Report (IAAR 2023) przedstawiający kompleksową analizę jakości powietrza w Europie w roku 2023. Raport identyfikuje pięć znaczących epizodów zanieczyszczenia powietrza w Europie w roku 2023, wybranych na podstawie obserwowanych przekroczeń obecnych dziennych limitów UE lub wartości docelowych oraz wytycznych Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO).
W 2023 roku w wyniku El Nino w Europie wyższe temperatury utrzymywały się od początku czerwca do połowy września. Ekstremalne upały zarówno w czerwcu, jak i we wrześniu miały silny wpływ na jakość powietrza w Europie. CAMS opracował również narzędzia, które pomagają ocenić, jakie rodzaje działalności gospodarczej przyczyniają się do zanieczyszczenia ozonem w Europie. Jednym z tych narzędzi jest Air Control Toolbox (ACT). Narzędzie to pozwala użytkownikom testować scenariusze redukcji emisji i pokazywać, jak może to wpłynąć na zanieczyszczenie powietrza.
Oprócz ozonu, w raporcie IAAR analizowany jest najpoważniejszy epizod zanieczyszczenia pyłem zawieszonym PM2.5 w 2023 roku, który miał miejsce w lutym. Ten epizod trwał ponad 3 tygodnie i spowodował przekroczenia progów docelowych na znacznych obszarach Europy.
Wpływ Zanieczyszczenia Powietrza na Zdrowie
Wspomniane wcześniej drobne cząstki pyłów z zanieczyszczonego powietrza wnikają nie tylko do naszych płuc. Zanieczyszczenie powietrza należy więc do kluczowych czynników ryzyka tzw. przewlekłych chorób cywilizacyjnych. Epidemiolodzy szacują, że przyczynia się ono do niemal 25 proc. zgonów dorosłych osób z powodu chorób serca i udarów mózgu, 43 proc. zgonów z powodu POCHP i 29 proc.
WHO szacuje, że każdego roku na świecie z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera około 7 milionów osób. W Polsce umiera z tego powodu ponad 30 tys.
Działania na Rzecz Poprawy Jakości Powietrza
Na szczęście, od kilku lat, wiele polskich samorządów realizuje różne oddolne działania i inicjatywy mające poprawić jakość lokalnego powietrza. Wkrótce, w całej Polsce, tego typu proekologiczne działania przybiorą jednak znacząco na sile, a to dzięki temu, że rząd uruchamia właśnie dziesięcioletni program walki ze smogiem - pod nazwą "Czyste powietrze". Jego celem jest poprawa efektywności energetycznej istniejących budynków mieszkalnych, m.in. poprzez gruntowną termomodernizację i wymianę palenisk - źródeł ciepła. Na jego realizację rząd przeznaczy ponad 100 mld złotych (w formie dotacji, pożyczek oraz ulg).
Doceniając wagę i skalę problemu, a także fakt, że dla zanieczyszczeń powietrza tak naprawdę nie ma granic, WHO zorganizuje jesienią tego roku w Genewie, pierwszy globalny kongres poświęcony zanieczyszczeniu powietrza w kontekście zdrowia publicznego. Ma on zmobilizować rządy krajów świata i różnych partnerów społecznych, do podjęcia wspólnych wysiłków w celu skutecznej poprawy jakości powietrza.
Tabela: Średnie Miesięczne Stężenia Pyłu PM10 w Rybniku w 2015 roku [µg/m3]
| Miesiąc | Stężenie PM10 |
|---|---|
| Styczeń | >50 |
| Luty | >50 |
| Marzec | >50 |
| Kwiecień | 40 |
| Maj | 30 |
| Czerwiec | 25 |
| Lipiec | 20 |
| Sierpień | 20 |
| Wrzesień | 25 |
| Październik | 40 |
| Listopad | >50 |
| Grudzień | >50 |
tags: #srednia #jakosc #powietrza #w #roku #miesiac
