Rura Łącząca Filtr Powietrza z Przepustnicą: Budowa i Zasada Działania

Szczegóły: Opublikowano: 10. December 2025

Aby dostarczyć do silnika mieszankę paliwowo-powietrzną, niezbędny jest układ zasilania. Do najpopularniejszych i najtańszych rozwiązań należy układ zasilania gaźnikiem. Gaźnik jest urządzeniem, które ma dostarczać stechiometryczną (odpowiednią w składzie) mieszankę paliwa i powietrza do silnika.

Zasada Działania Gaźnika

Powietrze wpada do gaźnika szerokim wejściem od strony filtra powietrza i wraz z przewężaniem się gaźnika (efekt Venturiego) rozpędza się coraz bardziej. Na swojej drodze z wlotu do wylotu gaźnika zostaje ono połączone z drobnymi kropelkami benzyny. Mieszanka trafia przez króciec do silnika i umożliwia jego pracę. Jeżeli w mieszance jest zbyt dużo paliwa, to jest to mieszanka bogata.

Paliwo wpływając do gaźnika trafia jednym z kanalików do komory pływakowej. Jak wynika z nazwy w komorze znajduje się pływak, który zmienia swoją wysokość wraz poziomem benzyny. Gdy pływak znajdzie się na określonej wcześniej wysokości, paliwo przestaje napływać do gaźnika. Tak zbudowany „hamulec” jest niezbędny do prawidłowej pracy gaźnika i kontroluje, aby do komory wlała się taka ilość paliwa, aby zamoczyć znajdujące się w górnej części komory dysze - główną i średnich obrotów.

Obie dysze wkręcane są w obudowę komory pływakowej i łączą ją z gardzielą, od której strony są zakończone jako krótkie, metalowe rurki - rozpylacze, „omywane” przez przelatujące powietrze. Gdy silnik zostanie uruchomiony, podciśnienie wytworzone w gardzieli zasysa paliwo do dysz ponad poziom utrzymujący się w komorze pływakowej. Ilość powietrza napływającego do dyszy średnich obrotów jest uwarunkowana jedynie podciśnieniem, natomiast dysza główna posiada dodatkowy mechanizm regulacyjny - iglicę.

Iglica zamocowana jest w zaworze membranowym, który znajduje się nad gardzielą. Zawór składa się z gumowego mieszka do którego przymocowany jest plastikowy cylinderek, zakończony wystającą igłą. Jest on zamocowany w korpusie gaźnika z wykorzystaniem sprężyny w taki sposób, że przy niskich obrotach silnika plastikowy cylinderek zasłania niemal całe światło gardzieli, a iglica jest schowana w dyszy głównej, uniemożliwiając „parowanie” benzyny.

Przeczytaj także: Megane 1.5 dCi: Olej w filtrze - diagnoza i naprawa

Bowiem mechanizmy dysz zaopatrzone są w jeszcze jeden ważny element - układ kompensacyjny. Dysze nie są tak naprawdę wkręcane bezpośrednio do korpusu gaźnika tylko do rurek emulsyjnych. Każda rurka emulsyjna posiada otwory umieszczone na różnej wysokości i jest tak zamocowana w korpusie gaźnika, że pomiędzy nią a korpusem pozostaje jeszcze wolne miejsce, zwane studzienką. Od góry rurka zakończona jest rozpylaczem, natomiast studzienka jest zakończona dyszą powietrzną.

Gdy paliwo napływa przez dyszę (np. główną) przepływa do końca rurki emulsyjnej i otworami rozchodzi się na boki do studzienki. Gdy podciśnienie wzrasta, prędkość „parowania” paliwa jest zbyt wielka w stosunku do prędkości jego napływania i paliwo wypełnia jedynie rurkę emulsyjną, nie przepływając przez otwory. Do studzienki przenika powietrze (napływające dyszą powietrzną), które łączy się z parującym paliwem - jest to emulsja i to ona wydostaje się z dyszy do gardzieli.

Przepustnica i Regulacja Obrotów

Prędkością obrotową steruje przepustnica - w tym przypadku skrzydełkowa. Taki rodzaj przepustnicy to nic innego jak koło obracające się wokół płaszczyzny poziomej. Jest ona zamontowana w gardzieli, za wystającymi „rurkami” dysz i tłoczkiem zaworu membranowego. Przepustnicą steruje linka gazu, zamocowana do korpusu gaźnika i nawinięta na koło sterujące przepustnicą. Ponad kołem, także przy korpusie znajduje się śruba regulacyjna wolnych obrotów silnika, wkręcanie której przesuwa delikatnie koło sterujące.

Podczas odkręcania gazu linka chowa się w pancerzu obracając kołem sterującym, a więc przepustnicą. Gdy przepustnica jest zamknięta zasłania całe światło przelotu gaźnika, uniemożliwiając przepływ mieszanki paliwowo-powietrznej. Wraz z odkręcaniem gazu coraz większa część światła gardzieli jest odsłaniana, coraz więcej mieszanki trafia do silnika przyspieszając jego pracę.

Paliwo napływające do gaźnika wewnętrznymi kanalikami prowadzone jest przez śrubę regulacyjną do otworu wystającego za skrzydełkiem przepustnicy - prawie przy samym mocowaniu do króćca. Śruba regulacyjna znajduje się z boku gaźnika i umożliwia ustawienie ilości paliwa przy której silnik pracuje najstabilniej.

Przeczytaj także: Jak zmodyfikować wąż parownika w Lanosie?

Ssanie i Pompka Przyspieszająca

Aby gaźnik dostarczył odpowiednią ilość paliwa do silnika zanim ten się rozgrzeje stosuje się ssanie. Najczęściej w skuterach stosuje się automatyczne ssanie, choć zdarzają się także wersje manualne. Automatyczne ssanie to nic innego jak elektryczna grzałka i metalowy szpic rozszerzający się pod wpływem temperatury. Gdy silnik jest zimny dodatkowym kanałem do gardzieli jest doprowadzane dodatkowe paliwo. Wraz z czasem pracy silnika grzałka coraz bardziej rozgrzewa metalowy szpic, który zaczyna się wydłużać. Po rozgrzaniu szpic wydłuża się na tyle, że dodatkowy kanał zostaje zasłonięty, a dodatkowe paliwo nie jest już doprowadzane do gaźnika. W niektórych gaźnikach montuje się także tzw. pompkę przyspieszającą. Podczas nagłego otwarcia przepustnicy naciska ona na pompkę przeponową, która podaje do gardzieli dodatkową porcję paliwa, dzięki czemu silnik nie gaśnie i po otwarciu gazu dostaje „kopa”.

Spora część gaźników, zwłaszcza przy chińskich skuterach posiada tzw. zawór odcinający dopływ powietrza („air cut off valve”), który zlokalizowany jest obok koła sterującego przepustnicą. Zawór ten podczas gwałtownego zamknięcia przepustnicy wzbogaca mieszankę podawaną dyszą średnich obrotów (zawór ten odcina dopływ powietrza do studzienki kompensacyjnej), dzięki czemu nie ma wtedy efektu strzelania z wydechu.

Przepustnica Suwakowa

A czym różni się od niego gaźnik z przepustnicą suwakową? Tym, że nie ma tam przepustnicy skrzydełkowej, a pracą zaworu membranowego (dokładniej tłoczka i iglicy) steruje kierowca za pomocą manetki gazu. Nazwa „przepustnica suwakowe” wzięła się prawdopodobnie stąd, że tłoczek z iglicą jest przepustnicą i przesuwa się na polecenie użytkownika.

Rola Filtra Powietrza

Żeby praca gaźnika była możliwa do gaźnika musi dochodzić paliwo i powietrze. Najpierw jednak oba te składniki muszą przejść przez filtry, które wyłapią z nich zanieczyszczenia mogące doprowadzić do uszkodzeń silnika lub osprzętu. W tym celu na drodze z baku do gaźnika montuje się filtr paliwa, natomiast powietrze musi przejść przez filtr powietrza. Dla poprawnego działania jednostki napędowej niezbędne jest czyste powietrze, a producenci wyposażają jednostki napędowe w filtry powietrza.

Zatem, nie będzie przesadą stwierdzenie, że filtr powietrza pełni rolę swoistych płuc samochodu. Rolą filtra jest zatrzymanie cząstek stałych z powietrza - czy to pyłów przemysłowych czy też kurzu unoszącego się z dróg. Powietrze skierowane do kabiny jest później dodatkowo oczyszczane przez filtr kabinowy.

Przeczytaj także: Toyota Avensis - wymiana rury filtra

Przez pierwsze kilka dekad swojej obecności samochody nie posiadały żadnych rozwiązań pozwalających na filtrowanie powietrza. Pierwszym samochodem fabrycznie wyposażonym w filtr powietrza był Packard Twin Six, a samo wydarzenie miało miejsce w roku 1916. Od 1916 filtr przeszedł oczywiście szereg zmian konstrukcyjnych, a unowocześnieniu uległy także materiały z których wykonane są filtry.

Jak Działa Filtr Powietrza?

Jego obecność jest istotna zarówno dla samej jednostki napędowej, jak również dla komfortu pasażerów w kabinie. To właśnie dzięki temu nie ma ryzyka, że pasażerowie nagle zaczną oddychać unoszącymi się w okolicy drogi zabrudzeniami, a w silniku owe cząstki stałe zablokują poprawne działanie poszczególnych elementów.

Filtr powietrza to jedna z najtańszych części każdego silnika - niezależnie od tego czy to silnik benzynowy czy wysokoprężny (diesel), ta część kosztuje najwyżej kilkadziesiąt złotych, aczkolwiek różnice pomiędzy poszczególnymi sprzedawcami potrafią być naprawdę zaskakujące.

Kiedy Wymieniać Filtr Powietrza?

Zasada jest prosta - filtr powietrza winno się wymieniać podczas każdego przeglądu serwisowego (czyli przy wymianie oleju). W regionach o dużym zapyleniu (w Polsce jest to na przykład Górny Śląsk oraz okolice Krakowa) warto rozważyć zmniejszenie interwału wymiany filtra powietrza o połowę. Krótko mówiąc taki filtr przestaje chronić silnik przed zanieczyszczeniami.

Filtry powietrza testowane są na podstawie swojej zdolności do usuwania zanieczyszczeń, określanej za pomocą stopnia separacji. Jeżeli ten element w Twoim aucie uległ znacznemu zabrudzeniu możesz go oczywiście oczyścić za pomocą sprężonego powietrza, ale...nie ma to większego sensu, zważywszy na to, że nowy filtr do swojego auta kupisz już za kilkadziesiąt złotych.

Szczegóły takiej operacji zależą oczywiście od konkretnego silnika, natomiast sama procedura jest bardzo prosta i praktycznie nie wymaga żadnych specjalistycznych narzędzi. Filtr powietrza znajdziemy w specjalnej plastikowej obudowie, zazwyczaj przykręconej na kilka śrub. Wystarczy zdjąć obudowę, wyciągnąć stary filtr (niekiedy blokują go klipsy) oraz włożyć nowy.

Wpływ Zużytego Filtra Powietrza na Parametry Silnika

Czy zużyty filtr powietrza może mieć wpływ na parametry jednostki napędowej? Zdecydowanie tak!

Układ Dolotowy - Budowa i Funkcja

Układ dolotowy odgrywa bardzo ważną rolę: jego sprawne funkcjonowanie umożliwia efektywne wykorzystywanie paliwa oraz sprawia, że pojazd pracuje sprawnie i równomiernie. Z czego zbudowany jest układ dolotowy, jak o niego dbać i po czym poznać, że dzieje się z nim coś niepokojącego?

Do zadań układu dolotowego należy strategiczna praca silnika Twojego samochodu. Bardzo ważnym elementem układu dolotowego jest również czujnik ciśnienia - jest on połączony z kolektorem za pomocą rurki lub umieszczony bezpośrednio w jego wnętrzu. By silnik spalinowy odpowiednio działał, do jego pracy niezbędne jest powietrze. To dzięki niemu możliwe jest spalanie paliwa. Dlatego zadaniem układu dolotowego jest zasysanie powietrza, filtrowanie go i przekazywanie dalej, do cylindrów silnika.

Czyszczenie i Modyfikacja Układu Dolotowego

Jeśli chcesz uniknąć awarii, musisz koniecznie zadbać o regularne czyszczenie kolektora dolotowego. Szczególnie jeśli Twój pojazd posiada silnik Diesla, w którym osadza się więcej zanieczyszczeń. Układ dolotowy możesz wyczyścić sam, jednak lepiej tę część pracy oddać w ręce specjalistów i udać się do warsztatu. Aczkolwiek jeśli, chcesz spróbować własnych sił, zdemontuj kolektor powietrza i starannie usuń z jego wnętrza wszystkie zanieczyszczenia. Pamiętaj, że po umyciu element musi dokładnie wyschnąć, zanim z powrotem umieścisz go na swoim miejscu.

Elementy Układu Dolotowego Powietrza

Układ dolotowy powietrza kieruje powietrze niezbędne do spalania do silnika i reguluje przepływ powietrza. Ponadto, układ dostarcza określone wartości pomiarowe do systemu sterowania silnikiem. Specjalna konstrukcja nowoczesnych układów dolotowych powietrza zapewnia wysokie natężenie przepływu powietrza i wysoki poziom hałasu.

Układ dolotowy powietrza silnika spalinowego składa się z różnych elementów. Poszczególne elementy układu dolotowego oczyszczają zasysane powietrze i doprowadzają je do silnika spalinowego. Każdy element ma swoją specjalną funkcję.

Filtr powietrza: Filtr powietrza filtruje powietrze zasysane przez silnik. Jest to ważne, ponieważ w przeciwnym razie zasysane cząsteczki brudu mogłyby szybko spowodować uszkodzenie wnętrza silnika. Sam filtr składa się z papieru o drobnych porach, pianki lub odpowiedniej włókniny filtracyjnej. W układzie dolotowym filtr powietrza jest jednym z pierwszych elementów doprowadzających powietrze do silnika.
Skrzynka filtra powietrza: Nowoczesne pojazdy często wyposażone są w skrzynkę filtra powietrza. Jest to zamknięta skrzynka wykonana z tworzywa sztucznego, w której znajduje się filtr powietrza. Skrzynka filtra powietrza ma wlot do wlotu powietrza zewnętrznego i wylot, z którego wypływa oczyszczone powietrze. W ten sposób silnik otrzymuje chłodniejsze powietrze z otoczenia zamiast ciepłego powietrza z komory silnika.
Czujnik masowego przepływu powietrza: Czujnik masowego przepływu powietrza mierzy masę powietrza wpływającego do układu dolotowego. Zarejestrowane dane są przekazywane do systemu sterowania silnikiem. Nowoczesne czujniki masowego przepływu powietrza mierzą również panujące ciśnienie i temperaturę powietrza. Dzięki zmierzonym wartościom można precyzyjnie określić ilość wtryskiwanego paliwa.
Przepustnica: Przepustnica określa ilość powietrza przepływającego do silnika. W tym celu element ten posiada wewnątrz obrotową klapkę, za pomocą której można dławić przepływ powietrza. W silnikach benzynowych przepustnica znajduje się w gaźniku lub w oddzielnej obudowie przed kolektorem dolotowym. Niektóre silniki wysokoprężne również posiadają ten element do dławienia przepływu powietrza.
Rura powietrza nieoczyszczonego: Rura powietrza nieoczyszczonego zasysa niefiltrowane powietrze i doprowadza je do filtra powietrza lub skrzynki filtra powietrza. W nowoczesnych pojazdach rura powietrza nieoczyszczonego jest często zintegrowana z przodem pojazdu, na przykład za osłoną chłodnicy. W ten sposób chłodniejsze powietrze spoza komory silnika może być bez przeszkód zasysane przez rurę powietrzną i doprowadzane do układu powietrznego.
Chłodnica międzystopniowa: Chłodnica międzystopniowa znajduje się w układzie dolotowym wielu pojazdów z silnikami z turbodoładowaniem. W tym przypadku chłodnica zapewnia schłodzenie strumienia powietrza przed wejściem do silnika. Element ten jest umieszczony w układzie dolotowym powietrza za turbosprężarką i przed przepustnicą. Chłodniejsze powietrze skutkuje lepszą wydajnością i wyższą mocą silnika w silnikach turbo.
Wąż turbo: Wąż turbo lub wąż powietrza doładowującego tur bo łączy poszczególne komponenty przed lub za turbosprężarką. Jako część układu powietrznego, dostarcza on świeże powietrze do turbosprężarki z kierunku filtra powietrza, w zależności od jego położenia. Za turbosprężarką przewód turbo transportuje sprężone powietrze. Przewody przed lub za chłodnicą powietrza doładowującego są również nazywane przewodami turbo.

Przepustnice: Budowa, Działanie i Zastosowanie

Elementy do budowy przepustnic DSQW umożliwiają własnoręczne złożenie przepustnic. Każdorazowo potrzebujemy: 2 ścianki boczne QSB o wysokości i ilości otworów zależnych od wysokości przepustnicy, profil aluminiowy QPA o wysokości 100 mm o długości - szerokości kanału i ilości sztuk które są zależne o wysokości, koła QKZ w ilości takiej samej jak ilość piór, oś długa QOTD która łączy się z kołem, oś krótka wchodząca w łożysko QPL-8 które wkładane jest do otworów QSB czyli jego ilość jest zawsze 2x większa w stosunku do ilości kół i tulei.

Przepustnice kołnierzowe i miedzykołnierzowe nazywane są również klapowymi (motylkowymi) ze względu na element zamykający - klapę (dysk) obracającą się wokół własnej osi. Są zaworami odcinającymi stosowanymi w instalacjach z dużymi średnicami lub ze względu na niemożliwość zastosowania standardowych zaworów odcinających typu kulowego lub grzybkowego.

Mimo, że zawory klapowe działają w funkcji otwórz / zamknij, mają opcję regulacji kąta otwarcia, a wiec kontroli czynnika natężenia przepływu medium - można zatem stosować je jako element armatury do regulacji bądź dławienia przepływu.

Budowa Przepustnicy

W zaworach klapowych, elementem zamykającym oraz regulującym przepływ jest dysk obracający się wokół własnej osi - w pozycji zamkniętej dysk znajduje się w pozycji prostopadłej do osi wzdłużnej rurociągu, natomiast aby osiągnąć pełne otwarcie zaworu, należy dokonać obrotu dysku o 90°.

Szczelność w przepustnicy uzyskuje się poprzez zastosowania uszczelnienia dysku - najczęściej są to uszczelnienia kauczukowe: NBR do powietrza oraz ścieków oraz EPDM do wody. Do bardziej agresywnych mediów istnieje możliwość zastosowania uszczelnień z silikonu, vitonu (FPM), teflonu a nawet metal/metal do bardzo wymagających aplikacji.

Zawory klapowe ze względu na lekką i solidna konstrukcję oraz krótką zabudowę równolegle z dużym zakresem średnic, generują niskie koszty obsługi i konserwacji. Można je montować zarówno w pozycji poziomej, pionowej i skośnej. Co więcej, zawory motylkowe bez przeszkód stosuje się na krótkich odcinkach instalacji oraz w łatwy sposób można zautomatyzować instalację wyposażając je w napędy do zaworów.

Szeroki zakres ciśnień pracy i temperatury oraz możliwość stosowania z mediami płynnymi i gazowymi wpływa na wysoką popularność przepustnic. W instalacjach przemysłowych najczęściej wykorzystywane są w układach pneumatyki, grzewczych oraz wodno-kanalizacyjnych. Ponadto bardzo popularne są w przemyśle paliwowym, chemicznym, spożywczym, budowlanym oraz hutniczym. Przepustnice również mają zastosowanie w gałęziach przemysłu, gdzie wymagane są atesty ciśnieniowe, PZH oraz ATEX.

Rodzaje Przepustnic

Zawory klapowe występują w różnej rodzaju konstrukcji, która wynika z rodzaju połączeń zaworów z rurociągiem. Możemy wyróżnić 3 rodzaje mocowań:

Międzykołnierzową - typu WAFER - instalowaną pomiędzy kołnierzami, przykładem tego będą zawory klapowe ECONOM
Międzykołnierzową z uszami - typu LUG - instalowaną do kołnierza rury oddzielnymi śrubami. PRZYKŁADEM będą zawory klapowe THESIS
Kołnierzową

Odrębnym czynnikiem rozróżniającym budowę przepustnic jest umiejscowienie dysku. Ze względu na ta cechę budowy zaworów rozróżnia się również 3 rodzaje konstrukcji:

Centryczne - wał przechodzi przez środek dysku - jest to najczęstsze i najprostsze konstrukcyjnie rozwiązanie
Podwójnie mimośrodowa - wał w konstrukcji przesunięto względem osi dysku (jest jego cięciwą nie średnicą) oraz względem kierunku przepływu (znajduje się za dyskiem)
Potrójnie mimośrodowa - dodatkowo przesunięto w konstrukcji oś powierzchni uszczelnienia

Zasada Działania i Montaż Przepustnic

Działanie zaworów motylkowych nie jest skomplikowane - dysk obraca się na wale, który z jednej strony połączony jest z korpusem łożyskiem, natomiast drugi koniec przechodzi przez korpus przepustnicy i łączy się z układem sterującym - jest to dźwignia ręczna (dla dużych średnic jest najczęściej przekładnia ślimakowa) lub siłownik.

Jedną z innych zalet przepustnic jest niski spadek ciśnień. Przy ciśnieniu trzeba pamiętać, iż klapa zaworu zawsze znajduje się w strumieniu przepływu i dlatego spadek ciśnienia bezpośrednio wpływa na przepływ w zależności od stopnia otwierania zaworu. Skutkować to może zjawiskami takimi jak: przepływ dławiony i kawitacja.

Dobór Przepustnic

Parametry, które powinniśmy uwzględnić przy prawidłowym doborze zaworów klapowych, to:

średnica i wydajność zaworu
materiał wykonania korpusu i dysku oraz materiał uszczelnień
moment obrotowy zaworu
rodzaj medium i jego ciśnienie
temperatura pracy oraz otoczenia
rodzaj sterowania
możliwość nastawy położeń końcowych oraz montaż wyłączników krańcowych
ochrona antykorozyjna
miejsce montażu

tags: #rura #łącząca #filtr #powietrza #z #przepustnicą