Przydomowe Oczyszczalnie Ścieków: Rodzaje i Zasilanie

Szczegóły: Opublikowano: 03. December 2025

Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków jest droższa niż instalacja szamba, ale początkowy koszt szybko się zwraca dzięki znacznemu obniżeniu kosztów eksploatacyjnych.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków, w przeciwieństwie do szamba, nie wymagają częstego wywożenia nieczystości.

Obsługa przydomowej oczyszczalni ścieków jest mało angażująca, gdyż poza sporadycznym wywożeniem osadów zebranych w zbiorniku gnilnym, musisz jedynie uzupełniać złoże biologiczne.

Nie bez znaczenia są też kwestie ekologiczne.

Jak wiadomo, szambo nie oczyszcza ścieków, a ich wywóz generuje ślad węglowy.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Ponadto wszelkie nieszczelności powodują wydostanie się zanieczyszczeń, które negatywnie wpływają na środowisko naturalne.

Pozostaje pytanie, czy przydomowa oczyszczalnia ścieków jest rozwiązaniem ekonomicznie uzasadnionym?

Ceny przydomowych oczyszczalni ścieków znacznie się różnią, w zależności od ich rodzaju.

Choć koszt inwestycji jest większy niż w przypadku budowy szamba, to na takie ekologiczne rozwiązanie możesz uzyskać dofinansowanie ze środków gminnych lub unijnych.

Niezależnie od rodzaju przydomowych oczyszczalni, ścieki zawsze oczyszczane są w dwóch etapach - beztlenowym i tlenowym.

Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż

Rodzaje Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

Oczyszczalnie Drenażowe

Oczyszczalnie drenażowe bazują na drenażu rozsączającym albo filtrze piaskowym lub żwirowym.

Cieszą się dużą popularnością, ze względu na niską awaryjność i łatwą obsługę.

Tego typu oczyszczalnie są najtańsze i najprostsze w montażu, ale wymagają przepuszczalnego gruntu, niskiego poziomu wód gruntowych i wykorzystania stosunkowo dużej powierzchni działki, która nie może być zabudowana, intensywnie użytkowana ani obsadzana roślinami o głębokim systemie korzeniowym.

W przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych lub nieprzepuszczalnego gruntu trzeba zbudować tzw.

Najtańsze są drenażowe oczyszczalnie, za które wraz z montażem trzeba zapłacić około 7 tysięcy złotych.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku

Oczyszczalnie Biologiczne

Biologiczne oczyszczalnie są dostępne w trzech wersjach - z osadem czynnym, ze złożem biologicznym lub przy zastosowaniu obu technologii na raz.

Oczyszczalnie biologiczne zajmują mało miejsca i można je zainstalować właściwie wszędzie, bez względu na poziom wód gruntowych lub rodzaj gruntu.

W przydomową oczyszczalnię ścieków ze złożem biologicznym trzeba zainwestować około 10 tysięcy złotych, przy czym największy wpływ na ostateczną cenę ma pojemność instalowanych zbiorników.

Oczyszczalnie Roślinne

Roślinne oczyszczalnie wykorzystują naturalne procesy przyrodnicze, które zachodzą w glebie dzięki obecnym w niej mikroorganizmom, naśladując ekosystem mokradeł.

Poszczególne warstwy złożone z piasku, żwiru i urodzajnego gruntu wraz z roślinami są oddzielone od macierzystego gruntu specjalną folią.

Oczyszczalnie Hybrydowe

Biologiczne oczyszczalnie ścieków w technologii hybrydowej to nowoczesne, zaawansowane systemy oczyszczania ścieków domowych, które rewolucjonizują podejście do gospodarki ściekowej w gospodarstwach domowych.

Te innowacyjne przydomowe oczyszczalnie ścieków łączą w jednym, kompaktowym urządzeniu różne procesy oczyszczania, wykorzystując zarówno technologię osadu czynnego, jak i złoże biologiczne.

W praktyce oznacza to, że w jednej biologicznej oczyszczalni ścieków wykorzystuje się zarówno technologię niskoobciążonego osadu czynnego, jak i technologię złóż biologicznych.

Jak działa biologiczna oczyszczalnia hybrydowa?

Przydomowe oczyszczalnie hybrydowe działają na zasadzie połączenia kilku technologii oczyszczania ścieków, aby zwiększyć skuteczność i dostosować się do różnych warunków eksploatacyjnych.

Łączą one zazwyczaj metody biologiczne, mechaniczne i chemiczne, co pozwala na efektywną obróbkę ścieków w warunkach domowych.

Zasada działania

Hybrydowe oczyszczalnie ścieków integrują różne procesy oczyszczania, najczęściej:

Oczyszczanie mechaniczne - wstępne usuwanie większych zanieczyszczeń (np. piasku, tłuszczy, odpadów stałych) w osadniku gnilnym.
Oczyszczanie biologiczne - wykorzystanie mikroorganizmów do rozkładu materii organicznej. Może odbywać się w warunkach tlenowych (z dostępem powietrza) lub beztlenowych (bez dostępu powietrza).
Procesy chemiczne - w niektórych przypadkach stosuje się chemiczne wspomaganie, np. koagulację lub dezynfekcję, aby poprawić jakość oczyszczonej wody.

System hybrydowy łączy różne technologie biologicznego oczyszczania, takie jak osad czynny i złoże biologiczne, aby zoptymalizować proces i zwiększyć odporność na zmienne obciążenia ściekami (np. zmiany ilościowe lub jakościowe ścieków).

Technologie stosowane w oczyszczalniach hybrydowych

Osadnik gnilny:
- Służy jako pierwszy etap oczyszczania.
- Zachodzi w nim sedymentacja (opadanie cząstek stałych) i wstępny rozkład beztlenowy.
- Usuwa większe zanieczyszczenia i przygotowuje ścieki do dalszej obróbki.
Złoże biologiczne (złoże zraszano lub zanurzone):
- Ścieki przepływają przez powierzchnię porośniętą błoną biologiczną (mikroorganizmy).
- Mikroorganizmy rozkładają związki organiczne w obecności tlenu.
- Złoże może być stałe (np. tworzywo sztuczne, kamienie) lub ruchome (np. złoża MBBR - Moving Bed Biofilm Reactor).
Osad czynny:
- Ścieki są napowietrzane, co wspomaga rozwój mikroorganizmów w zawiesinie.
- Proces ten jest bardziej dynamiczny i pozwala na intensywniejsze oczyszczanie, szczególnie przy większym obciążeniu organicznym.
Systemy napowietrzania:
- Dostarczają tlen do procesów biologicznych, wspomagając rozwój mikroorganizmów tlenowych.
- Mogą obejmować dmuchawy, dyfuzory lub inne urządzenia napowietrzające.
Recyrkulacja osadu:
- Część osadu czynnego jest zawracana do wcześniejszych etapów procesu, co zwiększa efektywność oczyszczania.
- Zapewnia ciągłość procesów biologicznych.
Filtracja wtórna lub separacja:
- Po procesie biologicznym oczyszczone ścieki mogą być dodatkowo filtrowane (np. przez filtry piaskowe lub membrany), aby usunąć pozostałe cząstki.
- W niektórych systemach stosuje się dezynfekcję (np. UV lub chlorowanie) dla uzyskania wody o wyższej jakości.

Kluczowe zalety technologii hybrydowej dla właścicieli domów - ekologiczne i ekonomiczne podejście

Wysoka skuteczność usuwania zanieczyszczeń:
- Redukcja BZT5 (biochemiczne zapotrzebowanie tlenu) nawet do 98%
- Usuwanie zawiesin ogólnych na poziomie 95%
- Skuteczne usuwanie związków biogennych (azotu i fosforu)
- Klarowne, bezwonne ścieki oczyszczone na wylocie z oczyszczalni
Kompaktowa budowa i oszczędność miejsca:
- Cały proces zachodzi w jednym, szczelnym zbiorniku
- Brak potrzeby budowy rozległego drenażu rozsączającego
- Mniejsza powierzchnia wykopu (zwykle 10-15 m²)
- Możliwość instalacji nawet na działkach o trudnych warunkach gruntowych
Stabilna praca w zmiennych warunkach:
- Nierównomierny dopływ ścieków
- Okresowe zwiększenie obciążenia (np. przyjęcia rodzinne)
- Przerwy w użytkowaniu (np. urlopy)
- Wahania temperatury zewnętrznej

Wady i ograniczenia systemów hybrydowych

Wyższe koszty inwestycyjne:
- Cena dla systemu hybrydowego: 25 000 - 40 000 zł
- Klasyczna biologiczna oczyszczalnia ścieków: 16 000 - 25 000 zł
- Różnica może sięgać nawet 100% wartości inwestycji
Większa złożoność techniczna:
- Wieloma współpracującymi komponentami
- Rozbudowaną automatyką sterującą
- Większym ryzykiem wystąpienia awarii
- Koniecznością specjalistycznego serwisu
Wymogi regularnej obsługi:
- Przeglądów co 6-12 miesięcy (zamiast corocznych)
- Regularnego monitoringu parametrów pracy
- Wymiany filtrów i dyfuzorów

Porównanie z tradycyjnymi oczyszczalniami biologicznymi

Klasyczne biologiczne oczyszczalnie ścieków oparte na technologii osadu czynnego oferują:

Zalety:

Prostszą konstrukcję i mniej elementów mogących ulec awarii
Niższe koszty zakupu i eksploatacji
Dekady doświadczeń w użytkowaniu
Łatwiejszy serwis i naprawy

Ograniczenia:

Większa wrażliwość na przeciążenia hydrauliczne, można to rozwiązać przez wybór większego modelu

Kiedy warto wybrać system hybrydowy?

Oczyszczalnia biologiczna hybrydowa jest optymalnym wyborem gdy:

Dom jest użytkowany nieregularnie

Kiedy lepiej wybrać biologiczną oczyszczalnię z osadem czynnym?

Budżet inwestycyjny jest ograniczony
Zależy nam na niskich kosztach eksploatacji
Preferujemy prostsze, sprawdzone rozwiązania
Warunki gruntowe są trudne

Praktyczne wskazówki przy wyborze przydomowej biologicznej oczyszczalni ścieków

Analiza potrzeb gospodarstwa domowego i możliwości przyłączenia się do sieci kanalizacji zbiorczej
- Czy istnieje możliwość podłączenia się do sieci kanalizacyjnej
- Jeżeli sieć kanalizacyjna nie istnieje, to najlepszy rozwiązaniem będzie montaż przydomowej oczyszczalni ścieków.

Wymagania Prawne Dotyczące Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

Podstawowymi problemami, które towarzyszą planowaniu budowy własnego systemu oczyszczania ścieków są wymagania prawne.

Najczęściej pojawia się pytanie, czy konieczne jest pozwolenie na budowę, czy tylko zgłoszenie?

Według aktualnych przepisów Prawa Budowlanego na budowę oczyszczalnia ścieków o wydajności do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3 wystarczy jedynie zgłoszenie.

Oprócz pozwolenia na budowę należy mieć na uwadze pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do środowiska.

W tym przypadku, jeżeli odprowadzamy ścieki z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ilości do 5 m3 pozwolenie nie jest konieczne.

Przepisy określają to jako zwykłe korzystanie z wód.

Pozwolenie jest obligatoryjne zawsze wtedy, gdy na terenie działki prowadzona jest działalność gospodarcza.

Gdy ścieki będą odprowadzane do urządzeń wodnych (np. wyloty urządzeń kanalizacyjnych, za pośrednictwem których ścieki będą kierowane do ziemi, rowów, stawów i innych zbiorników wodnych, etc.) wymagane jest pozwolenie na wykonanie urządzenia wodnego.

Aktem prawnym, który reguluje warunki, jakie trzeba spełnić przy wprowadzeniu do wód lub ziemi ścieków oraz wód opadowych i roztopowych jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r.

Budowa oczyszczalni wiąże się także z uwzględnieniem parametrów wodnogruntowych.

Wymagania glebowe dla różnych rodzajów oczyszczalni

Rodzaj oczyszczalni ścieków	Wymagania glebowe	Odległość od poziomu wód gruntowych	Wielkość działki
z drenażem rozsączającym	dobrze lub średnio przepuszczalne (piaski, żwiry i lessy)	> 1,5 m (1)	duża (3)
biologiczna	- rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność,- poza granicami działki (6)	bez znaczenia	mała (4)
hydrobotaniczna	- rozsączanie planowane w gruncie - dobra przepuszczalność,- poza granicami działki (6)	bez znaczenia	duża (5)

Prawo (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r.) warunkuje również stopień czystości ścieków, które będą odprowadzane do wód z oczyszczalni.

Rozróżnia obszary lokalizacji oczyszczalni poza aglomeracją oraz w aglomeracji.

Ścieki, pochodzące z aglomeracji, nie powinny przekraczać najwyższych dopuszczalnych wartości wskaźników zanieczyszczeń, właściwych dla RLM (tabela).

W przypadku obszarów poza aglomeracją, wartości zanieczyszczeń ścieków powinny wynosić min 20% dla BZT5 oraz min 50% dla zawartości zawiesin ogólnych.

Dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń dla ścieków (RLM)

L.p.	Nazwa wskaźnika	Jednostka	RLM - równoważna liczba mieszkańców aglomeracji
			2000 - 9999	10000-14999	15000-99999	100000<1
1	Pięciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT5 przy 20 ⁰C), oznaczane z dodatkiem inhibitora nitryfikacji	mg O2/l min. % redukcji	25 albo 70-90	25 albo 70-90	15 albo 90	15 albo 90
2	Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZTCr) oznaczane metodą dwuchromianową	mg O2/l min. % redukcji	125 albo 75	125 albo 75	125 albo 75	125 albo 75
3	Zawiesiny ogólne	mg/l min. % redukcji	35 albo 90	35 albo 90	35 albo 90	35 albo 90
4	Azot ogólny (suma azotu Kjeldahla (NNorg + NNH4) azotu azotynowego i azotu azotanowego)	mg N/l min % redukcji	15	15 albo 70-80	15 albo 70-80	10 albo 70-80
5	Fosfor ogólny	mg P/l min % redukcji	2	2 albo 80	2 albo 80	1 albo 80

Reasumując, aby odprowadzanie ścieków odbywało się w ramach zwykłego korzystania z wód na własnej działce bez konieczności pozwolenia na budowę i wodnoprawnego, powinny być spełnione warunki:

zapewnienie dostatecznego oczyszczenia ścieków z zanieczyszczeń,
ścieki odprowadzane są w ilości do 5 m3
wydajności oczyszczalni do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3
wody gruntowe są oddzielone minimum 1,5 m warstwą gruntu od miejsca wprowadzenia ścieków

Lokalizacja Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Lokalizacja prywatnej oczyszczalni ścieków jest ściśle określona w przepisach prawa.

Aktem, który zawiera takie wytyczne jest m. in. Prawo Wodne.

Opisano w nim dopuszczalne odległości oczyszczalni od wybranych miejsc.

Minimalne odległości posadowienia zbiornika

Wyszczególnione obszary	Element przydomowej oczyszczalni ścieków	Minimalne odległości [m]
		Dla zbiornika do 10 m3	Dla zbiornika od 10 do 50 m3	Dla zbiornika od 50 m3
Studnia wody pitnej	Korpus zbiornika na nieczystości ciekłe	15
	Instalacji rozsączania wody w gruncie	30
Budynek jednorodzinny, rekreacyjny lub o zabudowie zagrodowej*	Zbiornik na nieczystości ciekłe	5	30x**
Pozostałe budynki		15	30x**
Granica sąsiedniej działki***, droga, ciąg pieszy dla budynków jednorodzinnych, rekreacyjnych lub o zabudowie zagrodowej	Zbiornik na nieczystości ciekłe	2	7,5 (od granicy działki) 10 (od drogi)x**
Dla pozostałych budynków		7,5	7,5 (od granicy działki) 10 (od drogi)X**
Kąpieliska, plaże publiczne***	Przydomowa oczyszczania ścieków	1000
Przewody telekomunikacyjne	Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie	1,0
Przewody elektryczne		0,5 - 3,0
Wodociąg		0,8
Przyłącze gazowe		1,5
Roślinność (drzewa i inne)	Przydomowa oczyszczania ścieków	Zalecenie min. 3

Zalecenia dotyczące lokalizacji zbiornika w odpowiedniej odległości od roślinności wynikają z podejścia zdroworozsądkowego.

System korzeniowy mógłby uszkodzić w dalszej perspektywie elementy oczyszczalni.

tags: #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #zasilanie #rodzaje