Wilgotność względna powietrza a obsługa monitorów ekranowych – BHP
- Szczegóły
Chociaż przywykliśmy tak o niej myśleć, praca w biurze wcale nie jest zdrowa dla naszego organizmu i również wiąże się ze zmęczeniem. Długotrwałe pozostawanie w pozycji siedzącej mocno obciąża kręgosłup (bardziej niż pozycja stojąca), a długotrwałe patrzenie w ekran monitora męczy i pogarsza wzrok. Na szczęście coraz częściej zwraca się uwagę na zagadnienie, jakim jest ergonomia pracy biurowej.
O obowiązkach pracodawcy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie przeczytamy w Kodeksie pracy. Poszukując jednak informacji na temat tego, co pracodawca musi zapewnić swoim pracownikom na stanowiskach pracy biurowej, należy sięgnąć do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
Powinności pracodawców zatrudniających pracowników przy komputerze reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973), dalej rozporządzenie z dnia 1 grudnia 1998 r.
Zgodnie z przywołanym wyżej Rozporządzeniem, do obowiązków pracodawcy należy właściwe zorganizowanie stanowiska pracy z monitorami ekranowymi. Musi to zrobić z uwzględnieniem wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii przynajmniej w stopniu minimalnym.
Obowiązki pracodawcy - organizacja stanowiska pracy
Wymienione obowiązki pracodawcy szczegółowo precyzują ogólne wymogi wynikające z zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy określone w kodeksie pracy. Organizowanie pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki to podstawowy wymóg pracodawcy wymieniony w art. W komentowanym przepisie uszczegółowiono go, wskazując, na jakie aspekty tej organizacji pracodawca powinien zwrócić uwagę przy stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
Przeczytaj także: Jaka woda mineralna jest najlepsza dla wątroby?
Nie oznacza to jednak, że wymagania określone w rozporządzeniu dla stanowisk wyposażonych w monitory ekranowe muszą być spełnione tylko wtedy, gdy na takim miejscu zatrudniony jest pracownik.
Ocena stanowiska pracy
Oprócz zadbania o to, by stanowisko pracy spełniało wymagania określone w załączniku do Rozporządzenia, pracodawca ma również obowiązek przeprowadzania oceny warunków pracy na przygotowanych stanowiskach. Ocena ta powinna potwierdzić że stanowisko pracy jest odpowiednio zorganizowane.
Ocena, o której mowa w ust. 1, powinna być przeprowadzona w szczególności dla nowo tworzonych stanowisk oraz po każdej zmianie organizacji i wyposażenia stanowisk pracy.
Pracodawca nie musi dokonywać odrębnej oceny takiego stanowiska, a ta z uwzględnieniem aspektów wynikających z komentowanego przepisu powinna stanowić element oceny ryzyka zawodowego. Taką każdy szef ma obowiązek przeprowadzić na podstawie art. O cenę musi powtarzać każdorazowo przy zmianie wyposażenia lub organizacji stanowiska.
Jako istotne przy ocenie stanowiska pracy legislator uznał również obciążenie psychiczne pracowników. Prowadzone badania potwierdzają, że przyczyną wielu dolegliwości występujących u operatorów komputerowych jest stres psychospołeczny. Wzmaga go monotonia występująca szczególnie w pracy polegającej na wprowadzaniu i uzyskiwaniu danych.
Przeczytaj także: Konserwacja unitu stomatologicznego
Oprócz tego że ocena taka musi być powtarzana, istotne jest to, że pracodawcy służy ona za podstawę podjęcia działań korygujących w każdym wypadku, gdy według dokonanej oceny stwierdzi odstępstwa od wymagań określonych w rozporządzeniu. Działania korygujące szef musi podjąć również wtedy, gdy w wyniku oceny stwierdzi inne zagrożenia lub uciążliwości w pracy. Mogą być przyczyną potknięcia się o nie pracownika i jego upadku, z reguły w dość małej i zastawionej wyposażeniem (biurkami, krzesłami, sprzętem) przestrzeni.
Obowiązki pracodawcy wymienione w pkt 1 komentowanego przepisu powtarzają te wynikające z kodeksu pracy. Zgodnie z nimi szef musi przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego i poinformować podwładnych o jej wynikach oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami.
O wynikach tej oceny, tak samo jak o wszystkich innych aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy, a także wszystkich stosowanych środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, pracodawca jest obowiązany informować swoich podwładnych.
Przerwy w pracy i profilaktyczna opieka zdrowotna
Nieustanna praca przy monitorze szkodzi narządowi wzroku, a długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej sprzyja występowaniu bólu układu mięśniowo-szkieletowego (szczególnie dolnej części pleców, odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz szyi). Udowodniono negatywny wpływ obu tych czynników na nasze zdrowie.
Pracodawca musi więc zapewnić pracownikom rozwiązania, które nieco zniwelują działanie powyższych czynników. Tu istotnym czynnikiem jest też „jakość” powietrza. W czasie pracy na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy mamy prawo łączyć na przemian pracę związaną z obsługą monitora z obowiązkami, które nie będą obciążały narządu wzroku. Pracować możemy też w innych pozycjach ciała, by odciążyć kręgosłup.
Przeczytaj także: Ranking nawilżaczy powietrza do biura
Zapewnić łączenie przemiennej pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z pracą nieobciążającą wzroku i wykonywaną w innych pozycjach ciała, przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora lub co najmniej 5-minutową przerwę w pracy, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Po każdej pełnej godzinie pracy przy monitorze mamy prawo do co najmniej 5-minutowej przerwy na zmianę pozycji ciała i wykonanie ćwiczeń rozluźniających. Istotne jest tu, aby pracownicy w czasie przerw nie siedzieli przy komputerze (np.
Jeżeli nasze obowiązki zawodowe polegają na pracy przy monitorze ekranowym, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia nam skrojonej na miarę profilaktycznej opieki zdrowotnej. Zakres tej opieki oraz zasady, na jakich jest nam zapewniana, są określone w przepisach odrębnych dotyczących badań medycyny pracy.
W ślad za tym lekarz medycyny pracy może wydać pracownikowi zalecenia do korzystania z okularów korekcyjnych podczas pracy z komputerem.
W zakresie profilaktycznej opieki zdrowotnej pracodawca musi zapewnić załodze wstępne i okresowe badania lekarskie. Wskazówki dotyczące zakresu opieki zdrowotnej nad pracownikami, zakresu badań wstępnych, okresowych i kontrolnych oraz trybu ich przeprowadzania i sposobu dokumentowania określa rozporządzenie ministra zdrowia z 30 maja 1996 w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. Natomiast badania okresowe u tych osób należy przeprowadzać nie rzadziej niż co cztery lata. Okres ten może skrócić lekarz sprawujący opiekę medyczną nad pracownikiem, ale nie może go wydłużyć. Jeżeli w wyniku badań lekarz stwierdzi odchylenia układu ruchu w zakresie kończyn górnych, wskazana jest konsultacja ortopedyczna. dzeniem lekarz prowadzący badania profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o specjalistyczne badania konsultacyjne oraz dodatkowe, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia. Na podstawie przeprowadzonych badań lekarz wydaje zaświadczenie o braku przeciwwskazań lub o przeciwwskazaniach do pracy na stanowisku związanym z obsługą monitora ekranowego.
Okulary korygujące wzrok
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w ust.
Jeżeli lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne stwierdzi u pracującego z monitorem konieczność stosowania okularów korygujących wzrok, pracodawca musi je zapewnić pracownikowi. Nie oznacza to jednak, że pokrywa każdy koszt związany z zakupem okularów. Z reguły firmy ustalają limit, do jakiego pracodawca płaci za oprawki (często go zaniżają i waha się to od 80 do 500 zł). Trudno więc tymi kosztami obciążać pracodawcę. Niektórzy pracodawcy limitują też wysokość ponoszonej opłaty za same szkła, w ten sposób ograniczając pracownikom dołożenie w nich kosztownych dodatków, np.
Podkreślić należy, że nie chodzi w tym wypadku o okulary chroniące przed promieniowaniem monitora, bo nie ma ono praktycznie wpływu na zdrowie pracownika, ale o okulary korygujące wzrok. Przepisy nie dają jednak pracodawcy żadnych podstaw prawnych, aby limitował koszt samych szkieł korekcyjnych.
Pracodawca powinien je zapewnić na zalecenie lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Jeśli chodzi o częstotliwość zakupu okularów dla tego samego pracownika, to przepisy rozporządzenia nie wprowadzają żadnych ograniczeń.
W sytuacji, gdy zalecenie lekarza o stosowaniu okularów do pracy przy monitorze ekranowym zostało wydane poza procedurą właściwą dla badań profilaktycznych, odmowa pracodawcy jest uzasadniona. Aby otrzymać zwrot kosztów zakupu okularów do pracy przy komputerze, pracownik powinien zwrócić się do pracodawcy z wnioskiem o wydanie skierowania na badania profilaktyczne. W tym skierowaniu pracodawca określi rodzaj badania, rodzaj wykonywanej pracy i jej warunki, w tym informację o pracy przy monitorze ekranowym.
Ergonomia stanowiska pracy z komputerem
Rozporządzenie szczegółowo określa, jak powinno wyglądać stanowisko pracy z komputerem. By mówić o stanowisku ergonomicznym do podstawowych wymagań należałoby dodać m.in. możliwość regulacji długości siedziska oraz wysokości i skrętu podłokietników.
Ergonomia pracy przy komputerze kojarzy się nam zwykle z właściwą wysokością biurka, regulowanym krzesłem, oraz odpowiednim ustawieniem monitora. Oczywiście są to bardzo ważne elementy.
Odpowiednie dopasowanie wysokości krzesła do biurka, a także inne regulacje siedziska pozwalają nam na utrzymanie prawidłowej postawy podczas pracy. Stanowisko pracy wyposażone w blat o wymaganej szerokości umożliwi nam trzymanie niezbędnych do pracy narzędzi w zasięgu rąk.
Prócz powyższego, należy zadbać o szereg innych wymagań, które pomogą pracownikom ustrzec się przed dolegliwościami wynikającymi z nieodpowiedniej postawy podczas pracy. Przede wszystkim wyposażenie naszego stanowiska pracy, a także sposób, w jaki rozmieszczone są na nim poszczególne elementy, nie może sprawiać, iż wykonywanie obowiązków nadmiernie obciąży nasz układ mięśniowo-szkieletowy i wzrok.
Generalnie wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia elementów tego wyposażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika.
Wymagania dotyczące stanowiska pracy
Załącznik zawiera bardzo dokładne parametry i wymagania, jakie pracodawca powinien zastosować przy organizacji stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe. Realizacja tych wymagań ma zagwarantować komfort fizyczny i psychiczny pracy przy obsłudze komputera.
- Stanowisko pracy wyposażone w monitor ekranowy powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby zapewniało pracownikowi swobodny dostęp do tego stanowiska.
- Konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury.
- Konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie powodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy.
Wymagania dotyczące krzesła
Krzesło powinno posiadać:
- dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,
- wymiary oparcia i siedziska zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów.
Na życzenie pracownika, a także gdy wysokość krzesła uniemożliwia pracownikowi płaskie, spoczynkowe ustawienie stóp na podłodze, stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek.
Oświetlenie stanowiska pracy
Odpowiednie oświetlenie stanowisk pracy należy do obowiązków pracodawcy, który ma za zadanie chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Oświetlenie jest fizycznym czynnikiem środowiska pracy i zalicza się je do czynników uciążliwych, ponieważ niewłaściwe oświetlenie stanowisk pracy prowadzi do różnych dolegliwości związanych z narządem wzroku.
Na stanowiskach pracy, na których używane są komputery stosownie do pkt. 9.1. załącznika Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, a w szczególności:
- poziom natężenia oświetlenia powinien spełniać wymagania określone w normie PN-EN 12464-1:2012 “Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”;
- należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu monitora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach.
Dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowego, pod warunkiem że będą to oprawy niepowodujące lśnienia.
Natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem
Podstawowym parametrem oświetlenia, który ocenia się na stanowisku pracy z komputerem, jest poziom jego natężenia. Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia oświetlenie zgodnego z Polską Normą. Norma obecnie stosowana to PN-EN 12464-1:2012 „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”.
Zgodnie z powyższą normą wymagany minimalny poziom natężenia oświetlenia dla stanowisk pracy z komputerem wynosi:
- 500 lx - dla pracy ciągłej,
- 300 lx - dla pracy dorywczej.
| Rodzaj pracy | Minimalne natężenie oświetlenia |
|---|---|
| Praca ciągła przy komputerze | 500 lx |
| Praca dorywcza przy komputerze | 300 lx |
Warunki w pomieszczeniu pracy
W pomieszczeniu biurowym należy zapewnić odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczyć je przed wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem, drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami (§ 15 ust. 1 przepisów ogólnych). Temperatura w pomieszczeniach biurowych nie powinna być niższa niż 18°C (§ 30 przepisów ogólnych). Jest to jednak wartość minimalna, a praca w takich warunkach może powodować pewien dyskomfort. Z doświadczenia wiadomo, że względną równowagę zapewnia temperatura w przedziale 20-24°C.
Optymalne warunki można uzyskać za pomocą klimatyzacji, pamiętając jednak, że powietrze doprowadzane do biura z zewnątrz powinno zostać oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia, a samo urządzenie musi być odpowiednio konserwowane (§ 37 przepisów ogólnych). Pracująca klimatyzacja lub wentylacja nie mogą powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bhp szczegółowo określa wymogi dla tego rodzaju instalacji (§ 33-38 przepisów ogólnych).
Wilgotność powietrza
Ustęp 11.1. załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973), dalej rozporządzenia w sprawie monitorów ekranowych, przewiduje również wytyczne co do wilgotności względnej powietrza.
Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do pracy z monitorami ekranowymi nie powinna być mniejsza niż 40%.
W pomieszczeniu biurowym nie powinna ona być niższa niż 40%.
Dodatkowe informacje
Praca przy obsłudze monitora ekranowego nie jest pracą szkodliwą.
Natomiast praca przy obsłudze monitora ekranowego jest pracą uciążliwą. Na jej uciążliwość składa się wiele czynników, takich jak praca w wymuszonej, najczęściej siedzącej pozycji ciała, obciążenie wzroku czy też w zależności od rodzaju wykonywanej pracy monotonia (np. Taki charakter pracy powoduje, że nadmiernie obciąża się wzrok i układ mięśniowo-szkieletowy.
Obowiązek przeprowadzenia szkolenia w zakresie bhp wynika z kodeksu pracy. Pracodawca organizuje je na własny koszt i w godzinach pracy. Ponieważ praca przy obsłudze monitora ekranowego wiąże się najczęściej z wykonywaniem pracy biurowej, szkolenia te powinny być powtarzane co najmniej raz na sześć lat.
Dodatkową ochronę gwarantuje się kobietom w ciąży. Na podstawie art. 176 k.p. nie wolno ich zatrudniać przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia, a za takie uznano na podstawie rozdziału IV załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 10 września 1996 w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (DzU nr 114, poz. W związku z tym czas pracy kobiet w ciąży przy obsłudze monitorów ekranowych został ograniczony i nie może przekraczać czterech godzin na dobę.
tags: #wilgotność #względna #powietrza #a #obsługa #monitorów
