Procedura Odwrócona a Zwykła w Zamówieniach Publicznych: Kluczowe Różnice
- Szczegóły
Tzw. „procedura odwrócona” opisana w art. 24aa Prawa zamówień publicznych (Pzp) jest jednym z ważniejszych tematów nowelizacji w świecie zamówień. Zastosowanie tej procedury z perspektywy wykonawcy nie ma większego znaczenia. Jeśli oferta wykonawcy jest oceniona najwyżej, nie zmienia to jego sytuacji. Natomiast z punktu widzenia zamawiającego, procedura ta wpływa przede wszystkim na czas trwania postępowania.
Czym właściwie jest "zwykła" procedura udzielania zamówień?
Tak się złożyło, że w ostatnim czasie zdarzyło mi się rozmawiać o tym, czym właściwie jest „zwykła” procedura udzielania zamówień w trybie przetargu nieograniczonego - „zwykła” w znaczeniu przeciwnej do procedury „odwróconej” przewidzianej w art. 24aa ust. 1 Pzp. Problem jednak w tym, że to przeciwieństwo w przepisach jest. Trzeba na to patrzeć inaczej - art. 24aa Pzp zawiera po prostu wyjątki od ogólnych zasad prowadzenia postępowania.
Art. 26 ust. 1 i 2 Pzp, dotyczące żądania dokumentów dopiero od wykonawcy ocenionego najwyżej, obowiązują niezależnie od tego, czy zamawiający skorzysta z dobrodziejstwa art. 24aa Pzp, czy nie. A zatem różnica między procedurą „zwykłą” i „odwróconą” nie polega na tym, że w procedurze „zwykłej” można żądać wszystkich dokumentów od razu z ofertą. Faktycznie, wzmianki w art. 24aa ust. 1 Pzp o braku konieczności badania przesłanek wykluczenia i spełnienia warunków udziału mogą być mylące.
W procedurze „zwykłej” zamawiający sprawdza oświadczenia we wszystkich ofertach, a nie tylko w najlepszej, i wzywa do ich uzupełnienia, jeśli jest taka potrzeba. Analogicznie postępuje z oświadczeniami o przynależności do grupy kapitałowej. W obu „procedurach” wzywa do złożenia dokumentów tylko najlepszego.
Procedura Odwrócona - Szczegóły
Procedura odwrócona została uregulowana w art. 139 ustawy Pzp (przed 2021 rokiem - art. Zamawiający może przewidzieć w SWZ obowiązek złożenia oświadczenia JEDZ, wyłącznie od wykonawcy, którego oferta zostanie najwyżej oceniona. W takiej sytuacji, wykonawcy nie będą zobowiązani składać JEDZ z ofertą.
Przeczytaj także: Jak działa procedura odwrócona?
Zgodnie z art. 24aa ust. 1 Pzp, zamawiający najpierw dokonuje oceny ofert, a następnie oceny podmiotowej zwycięzcy (tj. bada spełnianie warunków i brak podstaw do wykluczenia). W rzeczywistości zamawiający nie dokonuje wyboru oferty najkorzystniejszej, a jedynie „oceny ofert”.
Kiedy Zamawiający Może Zastosować "Procedurę Odwróconą"?
Przygotowując postępowanie, które będzie prowadzone w trybie przetargu nieograniczonego, zamawiający powinien przeanalizować, w jaki sposób będzie badał i oceniał oferty złożone przez wykonawców. Może również zdecydować o procedowaniu w sposób „odwrócony” i wówczas jest zobowiązany zastrzec w warunkach zamówienia, że najpierw dokona badania i ceny ofert, a następnie sprawdzi, czy wykonawca, którego oferta została najwyżej oceniona, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu. Należy jednak pamiętać, że jeżeli zamawiający planuje postępować w sposób „odwrócony”, powinien przewidzieć to w SWZ lub w ogłoszeniu o zamówieniu.
JEDZ i Procedura Odwrócona
Zgodnie z art. 125 ust. W postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego oświadczenie, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, składa się na formularzu jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (w skrócie „jednolity dokument” lub „JEDZ”), sporządzonym zgodnie ze wzorem standardowego formularza określonego w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2016/7 z dnia 5 stycznia 2016 r. ustanawiającym standardowy formularz jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia.
W wariancie pierwszym, na podstawie art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, do oferty każdy wykonawca dołącza jednolity dokument, który stanowi dowód potwierdzający brak podstaw wykluczenia i spełnianie warunków udziału w postępowaniu, odpowiednio na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert, tymczasowo zastępujący wymagane przez zamawiającego podmiotowe środki dowodowe.
W wariancie drugim, na podstawie art. 139 ust. 2 ustawy Pzp, wykonawca nie jest obowiązany do złożenia wraz z ofertą jednolitego dokumentu, jeżeli zamawiający przewidział w SWZ możliwość żądania jednolitego dokumentu wyłącznie od wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona.
Przeczytaj także: Problematyka procedury odwróconej w prawie zamówień
Procedura Odwrócona a Czas Trwania Postępowania
Z punktu widzenia zamawiającego różnicę robi przede wszystkim wpływ na czas trwania postępowania. A czas, jak wiadomo, w zamówieniach zwykle goni. W przetargu unijnym, gdy wykonawca składa oświadczenie JEDZ, niekiedy faktycznie badanie tego dokumentu może ujawniać pewne problemy czy braki. Jeśli zamawiający nie stosuje „procedury odwróconej”, ma obowiązek sprawdzić JEDZe z wszystkich ofert i wzywać do wyjaśnień czy uzupełnień wszystkich wykonawców, u których znajdzie braki - łącznie z tymi, którzy - jak się później okaże - nie będą mieli szansy na uzyskanie zamówienia.
Ale może być też odwrotnie: zamawiający stosuje „procedurę odwróconą”, bada JEDZ najlepszego, wyjaśnia, musi wykluczyć. Bada drugiego, znowu wyjaśnia/uzupełnia, znowu może się zdarzyć, że musi wykluczyć. W takim wypadku postępowanie się wydłuża, a nie skraca.
Nowe Prawo Zamówień Publicznych a Procedura Odwrócona
Nowa ustawa Pzp reguluje mechanizm procedury odwróconej w art. Już na pierwszy rzut oka widać, że regulacja dotycząca procedury odwróconej zawarta w nowym Pzp jest bardziej kompleksowa. Ustawodawca w uzasadnieniu projektu ustawy - Prawo zamówień publicznych wskazuje, iż: (…) W ustawie proponuje się doprecyzowanie w przepisach właściwych dla przetargu nieograniczonego regulacji stanowiącej o tzw. procedurze odwróconej, dopuszczalnej jedynie dla tego trybu (obecnie unormowanej w art. 24aa ustawy Pzp).
Jedną z podstawowych różnic jest usunięcie elementu trybu przetargu nieograniczonego z art. 139 nowego Pzp. Kolejna ze zmian to wyłączenie obowiązku składania wraz z ofertą oświadczenia w formie JEDZ przez wykonawców, których oferty zostały sklasyfikowane na liście rankingowej poniżej pierwszego miejsca, jeżeli zamawiający przewidział w SWZ możliwość żądania tego oświadczenia wyłącznie od wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona.
Tabela Porównawcza Kluczowych Aspektów Procedury Odwróconej w Nowym Pzp
| Aspekt | Stare Pzp (art. 24aa) | Nowe Pzp (art. 139 i 263) |
|---|---|---|
| Tryb postępowania | Przetarg nieograniczony | Przetarg nieograniczony (usunięto element trybu z art. 139) |
| Obowiązek składania JEDZ | Wszyscy wykonawcy składają JEDZ z ofertą | Tylko wykonawca z najwyższą oceną (jeśli zamawiający tak przewidział w SWZ) |
| Badanie i ocena ofert | Najpierw badanie podstaw odrzucenia, potem ocena ofert | Doprecyzowane zasady ponownego badania i oceny w przypadku uchylania się wykonawców |
Jeśli chodzi o art. 263 nowego Pzp, to stanowi on odpowiednik art. 24aa ustawy Pzp. Zmiana polega na rozszerzeniu katalogu wykonawców, wobec których zamawiający może dokonać ponownego badania i oceny ofert.
Przeczytaj także: Szczegóły przetargu na komputery
tags: #procedura #odwrocona #a #zwykla #różnice
