Rodzaje Filtrów Powietrza: Kompleksowy Przewodnik

Szczegóły: Opublikowano: 26. November 2025

Filtry powietrza to niezbędny element każdego systemu wentylacyjnego - zapewniają czyste powietrze, chronią instalacje i wpływają na komfort użytkowników. Z naszego przewodnika dowiesz się, jakie są rodzaje filtrów, jak działają, na co zwrócić uwagę przy ich wyborze i jak prawidłowo je konserwować, aby system wentylacyjny działał efektywnie przez lata.

Filtracja Powietrza: Kluczowy Proces

Filtracja powietrza to proces kluczowy dla utrzymania czystości powietrza w systemach wentylacyjnych, mający na celu usuwanie zanieczyszczeń i ochronę zarówno użytkowników pomieszczeń, jak i elementów instalacji.

Efektywność filtracji zależy od kilku kluczowych parametrów. Jednym z nich jest skuteczność filtracji, czyli zdolność filtra do zatrzymywania zanieczyszczeń o różnych rozmiarach. Kolejnym istotnym czynnikiem jest opór przepływu powietrza, który powinien być jak najniższy, aby ograniczyć zużycie energii i uniknąć przeciążeń systemu. Chłonność pyłowa, czyli zdolność filtra do magazynowania zanieczyszczeń, określa, jak długo filtr może działać bez konieczności wymiany.

Dobór odpowiednich mechanizmów filtracji i optymalizacja parametrów pozwalają nie tylko na poprawę jakości powietrza, ale także na ochronę elementów instalacji wentylacyjnych przed uszkodzeniami i wydłużenie ich żywotności.

Rola Filtrów Powietrza w Systemach Wentylacyjnych

Filtry powietrza odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu systemów wentylacyjnych, zarówno nawiewnych, jak i wywiewnych. W systemach nawiewnych oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń, chroniąc komponenty, takie jak wymienniki ciepła i wentylatory, przed uszkodzeniami.

Przeczytaj także: Sędziszów Filtr Powietrza do Astry H - Testy i Opinie

Filtrowanie powietrza chroni centrale wentylacyjne przed zanieczyszczeniem oraz przedłuża czas eksploatacji instalacji wentylacyjnej.

Rodzaje Filtrów Powietrza

Filtry powietrza stosowane w systemach wentylacyjnych można podzielić na trzy podstawowe grupy: wstępne, dokładne i absolutne.

Filtry wstępne: Są pierwszym etapem filtracji, usuwając z powietrza największe zanieczyszczenia, takie jak kurz czy pył. Chronią elementy systemów wentylacyjnych, takie jak wentylatory i wymienniki ciepła przed uszkodzeniem. Oznaczone klasą G1, G2, G3 bądź (najczęściej spotykaną w filtrach do rekuperacji i filtrach do oczyszczaczy powietrza) G4.
Filtry dokładne: Stanowią drugi stopień filtracji, zatrzymując mniejsze cząsteczki, takie jak drobny pył czy mikroorganizmy. Filtry dokładne stanowią filtry 2-go stopnia oczyszczania powietrza klas F7, F8, F9. Wykorzystywane w pomieszczeniach o wysokich wymaganiach czystości powietrza. Charakteryzują się dużą powierzchnią filtracyjną oraz długą żywotnością.
Filtry absolutne: To trzeci stopień filtracji, stosowany w miejscach o najwyższych wymaganiach higienicznych, takich jak szpitale, czy laboratoria. Te filtry charakteryzują się bardzo wysoką skutecznością zatrzymywania nawet submikronowych cząstek. Wśród wysoko skutecznych filtrów wymienić należy filtry z grupy ULPA - czyli tzw. filtry absolutne. Wykorzystuje się je w miejscach, które z założenia muszą spełniać niezwykle restrykcyjne wymogi w zakresie czystości powietrza, np.

Klasy Filtrów Powietrza

Normy europejskie precyzyjnie określają klasy filtrów w zależności od ich skuteczności. Przykładowo filtry wstępne są oznaczane jako G1-G4, filtry dokładne jako M5-M6 i F7-F9, a filtry absolutne jako H10-H14 (HEPA) lub U15-U17 (ULPA).

Jak odróżnić jeden filtr od drugiego? I tu z pomocą przychodzi europejska norma EN779, która określa klasy filtracji oraz parametry jakie poszczególne klasy powinny spełniać.

Norma EN779 dzieli filtry powietrza na trzy kategorie: G (zgrubne), M (średnio-dokładne) oraz F (dokładne).

Przeczytaj także: Jak wymienić filtr w Vespa LX 50?

Klasa G: to filtry o podstawowych parametrach. Z powodzeniem filtrują podstawowe zanieczyszczenia jednak nie radzą sobie z pyłkami roślin, zarodnikami grzybów, drobnym pyłem, i co zarazem oczywiste - ze smogiem. Filtry klasy G3 powinny wychwycić średnio 80-90% testowego pyłu, a filtry klasy G4 - co najmniej 90%.
Klasa M: to tzw. filtry średnio dokładane, poprzednio oznaczane za pomocą skrótów F5 i F6. Mają wysoką skuteczność w zatrzymywaniu podstawowych zanieczyszczeń, dobrze radzą sobie z pyłkami roślin i potrafią częściowo zatrzymać smog czy bakterie.
Klasa F: to filtry dokładne - i nie bez powodu tak się nazywają. Mają bardzo wysoką skuteczność w zatrzymywaniu praktycznie wszystkich zanieczyszczeń. Bardzo dobrze wychwytują pyłki roślin, zarodniki grzybów, smog, bakterie, a częściowo również - wirusy. Producenci rekuperatorów wykorzystują powszechnie filtry klasy F7, i nieco rzadziej F9.

Filtry Powietrza w Urządzeniach AGD

Filtry powietrza znajdują dziś zastosowanie w wielu urządzeniach - od oczyszczaczy, przez osuszacze, klimatyzatory, klimatory ewaporacyjne, aż po odkurzacze. Dzięki nim sprzęty te stają się sprzymierzeńcami nie tylko alergików, ale wszystkich, którzy chcą zadbać o zdrowie, komfort i lepszy mikroklimat w domu.

W domowych urządzeniach AGD wykorzystywane są różne rodzaje filtrów, a każdy z nich odpowiada za eliminację określonych zanieczyszczeń. Wśród najczęściej stosowanych rozwiązań znajdują się filtr HEPA i węglowy, filtr wstępny oraz wodny Stosuje się je w różnych kombinacjach, w zależności od rodzaju sprzętu i jego przeznaczenia.

Filtr Wstępny

Filtr wstępny to pierwsza linia obrony w urządzeniach oczyszczających powietrze. Jego zadaniem jest zatrzymywanie największych, widocznych gołym okiem zanieczyszczeń: kurzu, sierści zwierząt, włókien tkanin, pyłków roślin, a nawet drobnych owadów. Dzięki niemu powietrze trafiające do bardziej zaawansowanych filtrów (np. HEPA i węglowy) jest wstępnie oczyszczone - a same filtry główne są mniej obciążone i dłużej zachowują swoją skuteczność. Filtr wstępny jest najczęściej wielorazowy i nadaje się do mycia, co czyni go wyjątkowo wygodnym i ekonomicznym.

Filtr Nylonowy

Filtr nylonowy to element systemu filtracji, który zazwyczaj znajduje się za klasycznym filtrem wstępnym i stanowi drugi etap oczyszczania powietrza. Wykonany z gęsto plecionej siatki nylonowej, zatrzymuje większe cząsteczki zanieczyszczeń, które nie zostały wychwycone wcześniej - takie jak kurz, włókna, sierść zwierząt czy większe pyłki roślin. Choć nie oczyszcza powietrza z alergenów, smogu czy drobnoustrojów, jego zadaniem jest odciążenie dokładniejszych filtrów, takich jak HEPA czy węglowy. Filtr nylonowy stosuje się m.in. w oczyszczaczach powietrza, osuszaczach oraz klimatyzatorach. Jego dużą zaletą jest to, że można go łatwo wyjąć, opłukać pod bieżącą wodą i ponownie zamontować.

Filtr Węglowy

Filtr węglowy to specjalny materiał pokryty warstwą aktywnego węgla, który pochłania zapachy i szkodliwe związki chemiczne. To dzięki temu filtr węglowy poprawia komfort oddychania nie tylko w sensie fizycznym, ale też - sensorycznym. Powietrze staje się po prostu świeższe i bardziej neutralne. Filtry węglowe sprawdzą się tam, gdzie nie radzą sobie innego rodzaju filtry, gdyż specjalizują się w usuwaniu lotnych związków organicznych (LZO), zapachów oraz gazów. Podstawą ich działania jest węgiel aktywny, który posiada ogromną powierzchnię adsorpcyjną. Dzięki temu pozwala mu skutecznie wiązać i neutralizować niepożądane substancje. Im więcej jest go w Twoim oczyszczaczu, tym skuteczniej będzie pracował.

Przeczytaj także: Oczyszczacz Duux: konserwacja filtra

Filtr HEPA

Filtr HEPA to jeden z najskuteczniejszych filtrów stosowanych w urządzeniach AGD do oczyszczania powietrza. Nazwa HEPA to skrót od angielskiego High Efficiency Particulate Air, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „wysokowydajny filtr cząstek stałych”. Jego zadaniem jest wychwytywanie nawet najdrobniejszych cząsteczek - usuwa z powietrza do 99,97% zanieczyszczeń o wielkości powyżej 0,3 mikrona. Oznacza to, że skutecznie eliminuje m.in. Dzięki tak wysokiej skuteczności filtr HEPA jest szczególnie polecany alergikom oraz osobom, które chcą zadbać o czyste i zdrowe powietrze w swoim domu. Występuje najczęściej w oczyszczaczach powietrza i odkurzaczach, jednak posiadają go również nowoczesne wentylatory bezłopatkowe.

Filtry HEPA dzielą się na kilka klas, które określają ich skuteczność w zatrzymywaniu cząstek stałych:

E10-E12: tzw. podstawowe filtry HEPA, zatrzymują od 85% do 99,5% cząsteczek.
H13: filtr wysokiej klasy, który eliminuje aż 99,95% zanieczyszczeń o wielkości powyżej 0,3 mikrona.
H14: filtr klasy medycznej, usuwający nawet 99,995% zanieczyszczeń.

Ze względu na konstrukcję, filtry HEPA dzielą się na:

Filtry zmywalne: wykonane z wytrzymałego poliestru.
Filtry niezmywalne: produkowane z celulozy, strukturą przypominają cienką kartkę papieru.
Filtry zintegrowane: stanowią połączenie kilku warstw filtracyjnych, np. filtra HEPA z filtrem węglowym lub wstępnym.

Filtr Wodny

Filtr wodny to element wykorzystywany w klimatyzatorach ewaporacyjnych, czyli urządzeniach, które chłodzą pomieszczenia w naturalny sposób - bez stosowania chemicznych czynników chłodniczych. Wewnątrz klimatyzera znajduje się specjalna mata nasączona wodą, przez którą odbywa się przepływ powietrza. Główna rola filtra wodnego to funkcja nawilżania powietrza. Choć nie jest to filtr typowo oczyszczający, filtr wodny wychwytuje drobne zanieczyszczenia, takie jak kurz, włókna czy pyłki. Działa więc jak bardzo delikatna bariera, która może częściowo oczyścić powietrze z największych cząstek.

Dodatkowe Funkcje Poprawiające Jakość Powietrza

Filtry mechaniczne to nie jedyne sposoby na oczyszczenie powietrza z unoszących się w nim zanieczyszczeń. Nie bez powodu oczyszczacze powietrza, nawilżacze, a także wentylatory i kolimatory coraz częściej wyposażane są w dodatkowe funkcje nawilżania i jonizacji powietrza. Są to metody wspomagające dobre oczyszczanie powietrza, realnie poprawiające jego jakość i tworzące zdrowy mikroklimat w domowych przestrzeniach.

Jonizator powietrza: jonizacja polega na wytwarzaniu jonów ujemnych, które przyłączają się do cząsteczek zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu - takich jak kurz, dym, pyłki czy alergeny. Dzięki temu stają się one cięższe, szybciej opadają lub są łatwiej wyłapywane przez filtry w urządzeniu. To prosty sposób na wspomaganie oczyszczania powietrza i poprawę jego jakości w pomieszczeniach.
Nawilżacz powietrza: poprawia komfort oddychania i ogranicza unoszenie się pyłu oraz kurzu, co ułatwia utrzymanie czystszego powietrza w pomieszczeniach. Odpowiednia wilgotność sprzyja również lepszemu samopoczuciu, chroni śluzówki przed wysychaniem i zmniejsza podatność na infekcje. Dodatkowo regularne nawilżanie powietrza wspiera kondycję skóry, włosów i paznokci.

Materiały Filtracyjne

Materiały filtracyjne stosowane w filtrach powietrza to najczęściej włókna szklane, polipropylenowe lub syntetyczne, które zapewniają wysoką skuteczność przy niskim oporze przepływu.

Konserwacja i Wymiana Filtrów

Regularna wymiana i konserwacja filtrów to kluczowe działania zapewniające sprawność systemów wentylacyjnych, optymalną jakość powietrza oraz długą żywotność instalacji. Zaniedbanie wymiany filtrów i ich konserwacji może prowadzić do zwiększenia kosztów eksploatacyjnych, obniżenia jakości powietrza oraz uszkodzenia elementów systemu, takich jak wymienniki ciepła czy wentylatory. Regularna kontrola i odpowiednia konserwacja to najlepszy sposób na utrzymanie sprawnego działania systemów wentylacyjnych.

Okresy wymiany filtrów zależą od rodzaju filtra oraz warunków pracy instalacji.

Filtry wstępne - należy wymieniać co 3-6 miesięcy, w zależności od poziomu zanieczyszczeń powietrza zewnętrznego. Filtry wstępne można czyścić wielokrotnie i dlatego nie wymagają częstej wymiany. Tego typu filtry wymagają częstego czyszczenia, najlepiej co tydzień.
Filtry węglowe wymienia się przeważnie co 3-6 miesięcy, chyba że są to filtry zmywalne - te można wymieniać z tą samą częstotliwością co filtry HEPA. Należy jednak pamiętać, że filtry węglowe, które szczególnie intensywnie absorbują zapachy i lotne związki organiczne (LZO), mogą szybciej tracić swoją zdolność do neutralizacji zanieczyszczeń. Wielu producentów oczyszczaczy dopuszcza możliwość mycia pod wodą tego typu filtra, choć nie jest to regułą.
Tego typu filtrów HEPA nie można czyścić pod bieżącą wodą, dlatego konieczna jest ich regularna wymiana, przeważnie co 6-12 miesięcy. Warto pamiętać, że jeśli oczyszczacz jest używany intensywnie lub w środowisku o wysokim poziomie zanieczyszczeń (np.

Procedury konserwacji obejmują kontrolę stanu filtrów, czyszczenie instalacji i regularne sprawdzanie szczelności systemu.

Wybór Odpowiedniego Oczyszczacza Powietrza

Optymalnym rozwiązaniem do użytku domowego jest wybór oczyszczacza powietrza, który będzie wyposażony w łatwy do utrzymania w czystości filtr wstępny, efektywny filtr węglowy oraz niezwykle skuteczny filtr HEPA. Nie warto inwestować w tanie oczyszczacze z filtrem EPA, gdyż ten prawdopodobnie nie spełni Twoich oczekiwań. Nie można przy tym zapominać, że oczyszczacz powietrza będzie działał sprawnie tylko wówczas, gdy będziesz go regularnie czyścić i wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta.

Przy wyborze zwróć uwagę na urządzenia, które posiadają wskaźnik efektywności oczyszczacza Clean Air Delivery Rate (CADR), mierzący ilość oczyszczonego powietrza w ciągu jednej minuty (CFM) podczas pracy urządzenia na maksymalnej prędkości. Im wyższy CADR, tym większa powierzchnia, którą urządzenie może skutecznie oczyścić. Dla skutecznego oczyszczania CADR powinien wynosić co najmniej dwie trzecie powierzchni pomieszczenia w stopach kwadratowych.

Stara Klasyfikacja Filtrów Powietrza (Norma EN779)

Przez długi czas obowiązywała europejska norma EN779 określająca to jakie parametry musi spełniać filtr by należeć do klas filtracji G, M, F, czy wyższych. Od kilku lat dobrze znana klasyfikacja filtrów powietrza została zastąpiona przez normę PN-EN ISCO 16890-1E.

Stara norma opierała się na mierzeniu średniej skuteczności filtracji dla cząstek 0,4 µm.

Filtr wstępny znajduje się bezpośrednio pod pokrywą oczyszczacza powietrza. Zbudowany jest z siatki osadzonej na aluminiowej lub plastikowej ramce. Jest pierwszym filtrem, z którym zassane powietrze ma styczność. Jego zadaniem jest zatrzymywanie większych cząstek, takich jak kurz, sierść zwierząt i włosy, co pomaga chronić główne filtry do oczyszczania powietrza przed zapychaniem się i zbyt szybkim zużyciem.

Nowy Sposób Klasyfikacji Skuteczności Filtrów Powietrza (Norma ISO 16890)

Nowa norma ma bardziej szczegółowo opisywać skuteczność filtrów. Podstawowym problemem w określaniu skuteczności filtrów jest ich eksploatacja i warunki pracy. Dodatkowo filtry wytwarzane są z wielu tkanin filtracyjnych co dodatkowo utrudnia odpowiednią klasyfikację.

W nowej normie ISO 16890 występuje dużo więcej wskaźników opisujących kategorię konkretnego filtru. Podczas gdy w starej normie skuteczność filtru była określana na bazie cząstek o wielkości 0,4 µm tak w ISO 16890 oblicza się skuteczność filtracji na bazie trzech wielkości PM1 (0,3-1,0 µm), PM2,5 (0,3-2,5 µm) i PM10 (0,3-10 µm). Po dokonaniu pomiarów filtr przypisuje się do odpowiedniej grupy nazwanej Coarse.

W tym miejscu warto powiedzieć co znaczą określenia PM1, PM2,5 i PM10. Odnoszą się one do wielkości cząstek stałych mniejszych od 1; 2,5 i 10 mikronów. Mikronem określamy jedną tysięczną milimetra co daje nam wielkości rzędu:

1 µm = 0,001mm
2,5 µm = 0,0025mm
10 µm = 0,01mm

Przedstawione wielkości są niezauważalne dla człowieka.

Dla lepszego zrozumienia o jakich rozmiarach mówimy, warto zapoznać się z poniższymi informacjami:

ISO ePM1 - wielkość wirusów i gazów spalinowych
ISO ePM2,5 - wielkość bakterii i pyłków
ISO ePM10 - wielkość pyłu pustynnego
ISCO coarse - wielkość piasku i włosów

Skuteczność wyłapywania cząstek stałych stopniowana jest w skali 5% a wynik pomiaru zaokrąglany jest w dół. Czy nowy sposób klasyfikacji filtrów jest lepszy? Na pewno bardziej dokładny i zawierający więcej informacji, które mogą być przydatne przy podejmowaniu decyzji zakupowej.

Grupa filtrów	Klasa filtracji	Końcowy opór powietrza	Średnie zatrzymanie (Am) pył syntetyczny (%)	Średnia skuteczność (Em) dla cząsteczek 0,4 µm (%)	Minimalna skuteczność (ME) dla cząsteczek 0,4 µm (%)
Filtry wstępne	G1	250 Pa	50 ≤ Am < 65	-	-
	G2	250 Pa	65 ≤ Am < 80	-	-
	G3	250 Pa	80 ≤ Am < 90	-	-
	G4	250 Pa	Am ≥ 90	-	-
Filtry medium	M5	450 Pa	-	40 ≤ Em < 60	-
Filtry medium	M6	450 Pa	-	60 ≤ Em < 80	-
Filtry dokładne	F7	450 Pa	-	80 ≤ Em < 90	35
	F8	450 Pa	-	90 ≤ Em < 95	55
	F9	450 Pa	-	Em ≥ 95	70

tags: #filtr #powietrza #rodzaje