Zapalenie krtani u dziecka: przyczyny, objawy i rola nawilżacza powietrza
- Szczegóły
Zapalenie krtani u dziecka to dość częsta dolegliwość, która może wywołać u rodziców duży niepokój - zwłaszcza wtedy, gdy pojawi się nagle i powoduje duszność. Choroba ta dotyka przede wszystkim małe dzieci, ponieważ ich drogi oddechowe są wąskie i bardziej podatne na obrzęk, a przy tym silniej narażone na różnego rodzaju infekcje.
Budowa krtani u dziecka
U dzieci, krtań ma nieco odmienną budowę i położenie niż u osób dorosłych. Wiąże się to z większą skłonnością do rozwoju stanu zapalnego krtani u maluchów. Puszka krtani u dziecka umiejscowiona jest wyżej niż u dorosłych. Niekorzystna jest też proporcja między światłem krtani a rozmiarami ciała - u dzieci krtań jest węższa.
Nagłośnia u małych pacjentów jest też dłuższa i przebiera kształt rynienki. Płytki budujące chrząstkę tarczowatą tworzą kąt rozwarty (u dorosłych jest to kąt ostry). Tkanka podśluzowa krtani u dziecka również ma inną strukturę - jest luźniejsza, a do tego zawiera dużo naczyń limfatycznych i naczyń krwionośnych.
Różnice w budowie anatomicznej układu oddechowego dziecka i dorosłego dotyczą nie tylko krtani, ale również innych części dróg oddechowych. Wszystkie te czynniki powodują, że mali pacjenci są bardziej podatni na rozwój infekcji i może mieć ona poważniejszy przebieg niż u osób dorosłych.
Wrażliwa i skłonna do stanów zapalnych krtań dziecka
Wyżej umiejscowiona puszka krtani u dziecka powoduje, że narząd ten jest bardziej podatny na oziębienie podczas oddychania. Węższa krtań skutkuje wyższym ryzykiem duszności i zaburzeń oddychania, które mogą wystąpić kiedy pojawia się obrzęk błony śluzowej. Łatwiej dochodzi wówczas do zwężenia światła dróg oddechowych.
Przeczytaj także: Zapalenie oskrzeli: rola jonizacji powietrza
Obecność luźnej tkanki łącznej z dużą ilością naczyń również sprzyja pojawieniu się obrzęku. Większa wrażliwość na rozwój stanu zapalnego krtani u dziecka może wynikać również ze stosunkowo większej ilości szybkokurczliwych włókien mięśniowych w obrębie krtani do ilości włókien wolnokurczliwych.
Na wyższe ryzyko zapalenia krtani u dziecka wpływa też niedojrzałość systemu immunologicznego. Układ odpornościowy rozwija się intensywnie w ciągu pierwszych lat życia, w którym to okresie nie jest jeszcze w stanie w pełni efektywnie bronić organizmu przed chorobotwórczymi wirusami i bakteriami.
Rodzaje zapalenia krtani u dzieci
U dzieci najczęściej rozwija się ostre zapalenie krtani. Stan zapalny może toczyć się w obrębie całej krtani lub wybranego jej obszaru. W większości przypadków, zapalenie krtani dotyczy najwęższej części tego narządu - podgłośni. Rozwija się ostre podgłośniowe zapalenie krtani, które występuje zazwyczaj u dzieci między 1. a 3. rokiem życia.
Znacznie rzadziej dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w obrębie górnej części krtani - nagłośni. Mówimy wówczas o nagłośniowym zapaleniu krtani u dziecka, które pojawia się głównie u pacjentów miedzy 2. a 7. rokiem życia. Choroba ta dotyczy przede wszystkim dzieci, które nie zostały poddane szczepieniu przeciwko zakażeniom wywoływanym przez Haemophilus influenzae. Bakteria ta jest bowiem główną przyczyną nagłośniowego zapalenia krtani.
U dzieci, podobnie jak u dorosłych, może rozwinąć się nie tylko ostre zapalenie krtani, ale również przewlekłe zapalenie krtani. Przewlekły stan zapalny błony śluzowej krtani u dziecka występuje jednak znacznie rzadziej niż u osób dorosłych.
Przeczytaj także: Skuteczność ozonoterapii w zapaleniu prostaty
Zapalenie krtani u dziecka najczęściej ma charakter ostry. Podgłośniowe zapalenie krtani powodowane jest przez wirusy i utrzymuje się najczęściej nie dłużej niż kilka dni. Ostre zapalenie nagłośni ma natomiast podłoże bakteryjne. Rozwija się zazwyczaj gwałtownie i może prowadzić do poważnych problemów z oddychaniem.
Przyczyny zapalenia krtani u małych dzieci
Ostre zapalenie krtani ma najczęściej przyczynę infekcyjną. Za rozwój podgłośniowego zapalenia krtani odpowiadają wirusy. Są to głównie wirusy paragrypy (typu 1 i 2), rzadziej wirus RSV i wirus grypy, a sporadycznie również wirus odry.
U małych dzieci czasami dochodzi do rozwoju nadkażenia bakteryjnego. Jest ono wywoływane przede wszystkim przez takie bakterie jak Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae i Streptococcus pyogenes. Rzadziej za rozwój nadkażenia bakteryjnego odpowiadają inne patogeny.
Zapalenie nagłośni wywoływane jest zazwyczaj przez Haemophilus influenzae. Dawniej, nagłośniowe zapalenie krtani rozwijało się częściej. Po wprowadzeniu szczepień przeciwko zakażeniom wywoływanym przez tę bakterię, ilość zachorowań znacznie spadła. Obecnie, dotyczą one głównie dzieci, które nie zostały zaszczepione przeciwko tym patogenom.
Jak zostało już wspomniane, u dzieci zapalenie krtani może mieć też charakter przewlekły. Utrzymujący się przez dłuższy czas stan zapalny błony śluzowej może wynikać z długotrwałego narażenia na dym papierosowy lub inne czynniki drażniące (np. szkodliwe opary), przewlekłego zapalenia migdałków podniebiennych lub nawracających infekcji górnych dróg oddechowych.
Przeczytaj także: Badania nad oczyszczaczami powietrza i zapaleniem płuc
Częste przeciążanie głosu podczas krzyczenia lub śpiewania również może prowadzić do rozwoju przewlekłego zapalenia krtani.
Zapalenie krtani u dzieci - objawy
Ostre podgłośniowe zapalenie krtani u dziecka rozwija się zazwyczaj nagle, a objawy nierzadko pojawiają się w nocy lub nad ranem. Występujące dolegliwości mogą mieć różne nasilenie. Czasami, są one poprzedzone infekcją górnych dróg oddechowych.
Objawy podgłośniowego zapalenia krtani to:
- Szczekający kaszel - charakterystyczny objaw, który pojawia się głównie u małych dzieci. U nastolatków występuje rzadziej. Czasami określany jest też jako kaszel krtaniowy.
- Głośne oddychanie - ze względu na zwężenie dróg oddechowych dziecku jest trudniej nabrać powietrze. Pojawić może się też stridor - świst krtaniowy podczas wdechu.
- Trudności z oddychaniem - w poważniejszych przypadkach można zauważyć poruszanie się skrzydełek nosa, wciąganie międzyżebrzy lub zapadanie dołka jarzmowego nad mostkiem.
- Chrypka.
- Ból gardła - u małych dzieci objaw ten zazwyczaj nie występuje. Starsze dzieci mogą narzekać na dolegliwości ze strony gardła, jednak najczęściej nie jest to silny ból gardła, lecz łagodny - błona śluzowa gardła może ulec przesuszeniu.
- Stan podgorączkowy lub gorączka - u części małych pacjentów temperatura ciała jest prawidłowa.
Ostre podgłośniowe zapalenie krtani jest chorobą samoograniczającą się. Objawy zapalenia krtani mogą stopniowo się nasilać przez pierwsze 2-3 dni, a następnie ustępować. Szybkie wprowadzenie leczenia przyspiesza zmniejszanie się dolegliwości. Jeśli choroba nie jest leczona, symptomy mogą utrzymywać się ok. 7-10 dni.
Nadgłośniowe zapalenie krtani ma bardziej dynamiczny przebieg i w krótkim czasie może prowadzić do niewydolności oddechowej. Jednym z pierwszych objawów najczęściej jest ból gardła, krztuszenie się i gorączka. W następnej kolejności pojawia się duszność. Może mieć ona różne nasilenie.
Jeśli choroba ma łagodny przebieg, zauważyć można jedynie zwiększoną częstość oddechów. Narastająca duszność objawia się wciąganiem międzyżebrzy, zapadaniem się dołka nad mostkiem czy chociażby zasinieniem skóry. Stan dziecka może się szybko pogarszać.
Przy ostrym zapaleniu nagłośni kaszel szczekający nie występuje, ale pojawia się świst krtaniowy, który zazwyczaj ulega nasileniu podczas płaczu lub po położeniu się na wznak na plecach. Ostre zapalenie nagłośni to stan zagrożenia zdrowia i życia.
Przewlekłe zapalenie krtani u dziecka może powodować takie objawy jak:
- Poranna chrypka.
- Chrząkanie.
- Mokry kaszel - pacjent próbuje odkrztusić wydzielinę pojawiającą się w obrębie kratni.
- Uczucie ciała obcego w krtani i gardle.
- Zmiana głosu.
Objawy zapalenia krtani o charakterze przewlekłym rozwijają się stopniowo. Nie zawsze u jednego pacjenta występują wszystkie wymienione dolegliwości.
Występujące u dziecka objawy charakterystyczne dla podgłośniowego zapalenia krtani to szczekający kaszel i stridor - obrzęk krtani utrudnia prawidłowe oddychanie, w związku z czym pojawić się może świst podczas wdechu.
Leczenie zapalenia krtani u dziecka
Jak leczyć zapalenie krtani u dziecka? Ze względu na fakt, że wyróżniamy kilka rodzajów zapaleń krtani, ich leczenie przebiega inaczej. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani ma podłoże wirusowe. Podstawą jest więc leczenie objawowe.
Największe znaczenie w leczeniu ostrego podgłośniowego zapalenia krtani u dziecka mają glikokortykosteroidy. Mogą być one podane wziewnie, doustnie, a w ciężkich przypadkach również dożylnie. Glikokortykosteroidy działają silnie przeciwzapalnie. Podanie ich drogą wziewną umożliwia bezpośrednie dotarcie leku do miejsca objętego stanem zapalnym, a do tego obarczone jest znacznie mniejszym ryzykiem działań niepożądanych niż w przypadku podania tych leków doustnie.
U pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby zaleca się też nebulizację z adrenaliny, a przy niskiej saturacji również podanie tlenu. Jeśli ostre podgłośniowe zapalenie krtani przebiega z gorączką, można podać dziecku lek z ibuprofenem lub paracetamolem.
Ostre zapalenie krtani u dziecka wymaga też regularnego nawadniania organizmu. Warto starać się zadbać o komfort małego pacjenta - u dziecka wystraszonego, płaczącego lub pobudzonego objawy zapalenia krtani mają większe nasilenie. Nie wykazano, aby leki wykrztuśne i przeciwkaszlowe były skuteczne w leczeniu ostrego zapalenia krtani u dziecka.
Dzieci z zapaleniem nagłośni, ze względu na ryzyko niewydolności oddechowej, najczęściej leczone są w szpitalu. Podstawowym elementem leczenia jest utrzymanie drożności dróg oddechowych. Nagłośniowe zapalenie krtani u dziecka jest chorobą wywoływaną przez bakterie. Z tego względu, w terapii często wykorzystuje się antybiotyki - podaje się je głównie drogą dożylną.
Glikokortykosteroidy nie mają w tym przypadku tak istotnego znaczenia jak w leczeniu ostrego podgłośniowego zapalenia krtani. Przewlekłe zapalenie krtani u dziecka należy leczyć przyczynowo, unikając narażenia na czynniki drażniące, będące przyczyną pojawiających się objawów. Występującą chrypkę lub drapanie w gardle można łagodzić przy pomocy preparatów nawilżających i łagodzących.
Kiedy z zapaleniem krtani u dziecka do lekarza?
Zauważając u dziecka wymienione wyżej objawy choroby (wszystkie lub część z nich) zawsze wskazana jest wizyta u lekarza. Rodzic samodzielnie nie rozpozna podgłośniowego lub nagłośniowego zapalenia krtani. Poza tym, glikokortykosteroidy wykorzystywane w leczeniu podgłośniowego zapalenia krtani u dziecka dostępne są jedynie na podstawie recepty.
Lekarz, po zbadaniu dziecka i przeprowadzeniu wywiadu, najczęściej jest w stanie prawidłowo rozpoznać chorobę, bez konieczności przeprowadzania dodatkowych badań. Pojawiające się objawy zapalenia krtani są zazwyczaj wystarczająco charakterystyczne.
Niewydolność oddechowa, do której może dojść w przebiegu zapalenia nagłośni, wymaga szybkiego udzielenia dziecku odpowiedniej pomocy. Pamiętajmy o tym, że stan dziecka cierpiącego na ostre zapalenie nagłośni może bardzo szybko się pogarszać. Zachodzi ryzyko zamknięcia dróg oddechowych, co uniemożliwia oddychanie.
Zauważając problemy z oddychaniem u dziecka, należy szybko udać się po pomoc medyczną lub wezwać pogotowie ratunkowe.
Pierwsza pomoc przy dusznościach związanych z podgłośniowym zapaleniem krtani u dziecka
Napad duszności u dziecka wymaga wezwania pomocy medycznej. W oczekiwaniu na nią, warto zadbać o komfort dziecka. Powinno ono przyjąć pozycję, która jest dla niego najwygodniejsza. Opiekun może starać się je uspokoić (sam też musi być spokojny i opanowany, aby dodatkowo nie wystraszyć dziecka), ponieważ im bardziej pobudzone jest dziecko oraz im intensywniej płacze, tym może mieć większą trudność z oddychaniem.
Dobrze byłoby przenieść dziecko do pomieszczenia, w którym powietrza jest chłodne i nawilżone. Można do tego celu użyć też wentylatora lub nawilżacza powietrza. Chłód obkurcza naczynia krwionośne i zmniejsza obrzęk krtani, dzięki czemu może złagodzić nieco pojawiającą się duszność.
Dlaczego dzieci przechodzą gorzej zapalenie krtani niż dorośli?
Występujące u dziecka objawy zapalenia krtani często mają większe nasilenie niż u osób dorosłych. Choroba ma zazwyczaj też bardziej dynamiczny przebieg. Główną przyczyną tego stanu jest odmienna budowa krtani u dziecka. Światło krtani jest węższe, w związku z czym już nawet niewielki obrzęk błony śluzowej może sprowokować napad duszności. U dzieci częściej dochodzi więc do zaburzeń oddychania oraz rozwoju niewydolności oddechowej.
Domowe sposoby na zapalenie krtani u dziecka
Domowe sposoby łagodzące objawy zapalenia krtani u dziecka to przede wszystkim zadbanie o komfort małego pacjenta i nawadnianie jego organizmu. Czasami, w celu zmniejszenia pojawiających się dolegliwości zalecane są inhalacje z soli fizjologicznej. Nie udowodniono jednak, aby takie działanie miało korzystny wpływ na przebieg infekcji. Mimo tego, część pacjentów odczuwa po inhalacji chwilowe uśmierzenie takich objawów jak uczucie suchości i drapania w gardle lub chrypka. Jeśli więc inhalacje poprawiają komfort pacjenta, można z nich korzystać.
Obecnie, najczęściej rekomendowane są inhalatory siateczkowe, które zapewniają wysoką efektywność i krótki czas inhalacji. Korzystanie ze specjalistycznego sprzętu do inhalacji jest znacznie lepszym rozwiązaniem niż wykonywanie inhalacji nad pojemnikiem z gorącą wodą. Zachodzi bowiem wówczas ryzyko oparzenia skóry, które jest szczególnie wysokie właśnie w przypadku dzieci.
Lecząc zapalenie krtani u dziecka, można zadbać również o nawilżanie powietrza w pokoju, w którym przebywa mały pacjent. Dobrze jest też często wietrzyć pomieszczenie. W okresie jesienno-zimowym i wiosennym, w którym to najczęściej dochodzi do rozwoju infekcji dróg oddechowych, dobrze byłoby często otwierać okna (w okresach gdy zanieczyszczenie powietrza nie jest duże), aby do pokoju napływało chłodne, świeże powietrze.
Zapalenie krtani u dzieci leczone jest przede wszystkim farmakologicznie. Domowe sposoby, takie jak dbanie o komfort małego pacjenta oraz nawilżanie i schładzanie powietrza, mogą stanowić wartościowe dopełnienie leczenia i poprawić samopoczucie chorego.
Nawilżacz powietrza a zapalenie krtani u dziecka
Infekcje dróg oddechowych zazwyczaj prowadzą do zapalenia błon śluzowych nosa, gardła oraz oskrzeli, co skutkuje ich podrażnieniem i obrzękiem. Kiedy błony śluzowe są wysuszone, ich funkcje ochronne są osłabione, co zwiększa ryzyko infekcji oraz nasilenie jej objawów. Nawilżacz powietrza to urządzenie, które wprowadza wilgoć do suchego powietrza w pomieszczeniu, podnosząc jego wilgotność do optymalnego poziomu. Nawilżone powietrze pomaga utrzymać odpowiednie nawilżenie błon śluzowych w drogach oddechowych, co jest szczególnie istotne w przypadku infekcji.
Stosowanie nawilżacza powietrza podczas infekcji dróg oddechowych może przynieść wiele korzyści, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Kaszel jest jednym z najbardziej uciążliwych objawów infekcji dróg oddechowych. Suche powietrze dodatkowo podrażnia gardło, nasilając kaszel, co często prowadzi do jego przewlekłego charakteru. Nawilżacz powietrza pomaga utrzymać wilgotność błon śluzowych, co łagodzi podrażnienia i zmniejsza intensywność kaszlu. Wilgotne powietrze pomaga również złagodzić ból gardła spowodowany infekcją. Podczas oddychania przez usta (co często zdarza się w przypadku zatkanego nosa) gardło staje się bardziej wysuszone, co nasila dyskomfort.
Podczas infekcji często dochodzi do obrzęku i stanu zapalnego błon śluzowych nosa, co prowadzi do jego zatkania. Oddychanie przez nos staje się utrudnione, a suche powietrze dodatkowo pogarsza ten stan. Nawilżenie powietrza pomaga zmniejszyć obrzęk błon śluzowych, ułatwiając oddychanie przez nos. Dzięki odpowiedniemu poziomowi wilgotności błona śluzowa nosa pozostaje nawilżona, co umożliwia lepsze usuwanie nadmiaru śluzu.
Infekcje dróg oddechowych mogą znacząco wpływać na jakość snu. Zatkany nos, kaszel i trudności w oddychaniu utrudniają zasypianie i sprawiają, że sen staje się przerywany. Dla dzieci, które szczególnie często mają problemy ze snem podczas infekcji, nawilżacz powietrza może przynieść ulgę, umożliwiając im spokojniejszy sen, co przyspiesza regenerację organizmu.
Gdy błony śluzowe są dobrze nawilżone, łatwiej radzą sobie z usuwaniem patogenów, takich jak wirusy i bakterie, które powodują infekcje dróg oddechowych. Nawilżacz powietrza wspomaga naturalne mechanizmy obronne organizmu, nawilżając błony śluzowe i ułatwiając ich regenerację.
Wybierając nawilżacz powietrza, warto zwrócić uwagę na pojemność zbiornika na wodę. Im większy zbiornik, tym dłużej nawilżacz będzie mógł działać bez potrzeby uzupełniania wody. Nawilżacz powietrza może być nieocenionym wsparciem w łagodzeniu objawów infekcji dróg oddechowych. Dzięki utrzymaniu odpowiedniego poziomu wilgotności, nawilżone powietrze łagodzi kaszel, ból gardła, zatkany nos oraz poprawia komfort oddychania, co z kolei przekłada się na lepszą jakość snu i szybszą regenerację organizmu.
Jaki nawilżacz powietrza wybrać dla dziecka?
Dzieci mają szczególnie wrażliwy układ oddechowy. Suche powietrze powoduje wysychanie błon śluzowych nosa i gardła, co ułatwia wnikanie wirusów i bakterii. Zbyt niska wilgotność może powodować przesuszenie skóry, świąd, a nawet atopowe zmiany skórne. Suchość w powietrzu pogarsza jakość snu - szczególnie u dzieci.
Odpowiedni poziom wilgotności może utrzymać błony śluzowe w dobrej kondycji - a to one są pierwszą barierą ochronną przed wirusami i bakteriami. Warto kontrolować poziom wilgotności, aby nie przekraczał 60%, ponieważ zbyt wilgotne powietrze również nie jest korzystne.
W przypadku suchego kaszlu, zapalenia krtani czy problemów z oskrzelami, inhalatory dla dzieci ułatwiają podanie soli fizjologicznej lub leków wziewnych. Warto monitorować poziom wilgotności i łączyć nawilżacz z oczyszczaczem powietrza.
tags: #zapalenie #krtani #u #dziecka #nawilżacz #powietrza
