Średnia Wilgotność Gleby i Jej Norma dla Upraw w Polsce
- Szczegóły
Woda jest czynnikiem niezbędnym do życia wszelkich organizmów. Właściwości wodne gleb najczęściej charakteryzują trzy wskaźniki: polowa pojemność wodna (PPW), wilgotność trwałego więdnięcia roślin (WTW) oraz woda ogólnie dostępna (WOD).
Kluczowe Wskaźniki Wilgotności Gleby
- Polowa pojemność wodna (PPW) jest to ilość wody jaką gleba może zatrzymać po swobodnym odcieknięciu wód grawitacyjnych.
- Wilgotność trwałego więdnięcia (WTW) oznacza wilgotność gleby, przy której woda jest utrzymywana w glebie z siłami przewyższającymi siłę ssącą korzeni, co powoduje jej niedostępność dla roślin i trwałe ich więdnięcie.
- Woda ogólnie dostępna dla roślin (WOD) stanowi różnicę pomiędzy polową pojemnością wodną (PPW) a wilgotnością trwałego więdnięcia roślin.
Zawartość wody w glebie zależy od jej składu granulometrycznego.
Tabela 1. Zależność zawartości wody w glebie od składu granulometrycznego
| Gleba | Skład granulometryczny | Kompleks glebowo-rolniczy | Zapas wody (mm) | ||
|---|---|---|---|---|---|
| PPW | WTW | WOD | |||
| B. lekka | ps.pl | 6/7 | 155 | 40 | 115 |
| Lekka | pgl.ps | 5/9 | 245 | 70 | 145 |
| Średnia | pgl.gl | 4 | 310 | 100 | 210 |
| Less | lss | 2 | 420 | 110 | 310 |
| Ciężka | gs.gc | 2 | 490 | 240 | 250 |
*PPW - polowa pojemność wodna, WTW - wilgotność trwałego więdnięcia, WOD - woda ogólnie dostępna.
Generalnie przyjmuje się, że optymalne warunki wilgotnościowe dla wzrostu i rozwoju roślin stwarza uwilgotnienie gleby na poziomie 60-80% polowej pojemności wodnej. Wówczas ilość powietrza glebowego nie ogranicza wzrostu i funkcjonowania systemu korzeniowego, zaś woda jest łatwo dostępna dla roślin. Spadek uwilgotnienia gleby do poziomu 30-40% PPW zaburza już wzrost roślin, gdyż w upalne dni może dochodzić do okresowego więdnięcia liści, co ogranicza intensywność procesów życiowych i prowadzi do redukcji plonu.
Podstawowym źródłem wody dla roślin uprawy polowej są opady atmosferyczne, których ilość w skali kraju jest znacznie zróżnicowana. Przeciętnie średnia norma opadów w naszym kraju wynosi około 550-600 mm, i waha się od 500-550 mm w części środkowej - Wielkopolska i Kujawy do 600-650 mm na północy i południu kraju oraz ponad 1000 mm w górach. Cechą charakterystyczną klimatu w Polsce jest duża zmienność opadów i temperatury powodowana ścieraniem się na naszym terytorium mas powietrza oceanicznego i kontynentalnego.
Przeczytaj także: Penis - statystyki
Współczynnik Transpiracji i Potrzeby Wodne Roślin
Potrzeby wodne roślin wyraża się za pośrednictwem współczynnika transpiracji, który określa ilość zużytej (wytranspirowanej) wody w kilogramach lub litrach w przeliczeniu na 1 kilogram przyrostu suchej masy roślin. Współczynniki transpiracji naszych roślin uprawnych mieszczą się w szerokim przedziale, bo od około 200-350 (roślin C4 - proso, sorgo i kukurydza) poprzez 500-600 dla zbóż oraz do ponad 700 l wody na 1 kg suchej masy dla lucerny albo lnu. Okres ten jest określany jako faza krytycznej wrażliwości, w której niedobór wilgoci powoduje największe obniżki plonu.
Okres krytyczny dla ziemniaka zaczyna się od fazy kwitnienia (okres zawiązywania bulw) i trwa do początku żółknięcia roślin. Burak cukrowy jest najbardziej wrażliwy na niedobór opadów w okresie szybkiego grubienia korzenia, czyli około 60 dni po zwarciu łanu, zaś rośliny bobowate grubonasienne - w okresie kwitnienia do zawiązywania strąków i wypełniania nasion. Największe zapotrzebowanie na wodę w rzepaku ozimym występuje w okresie od kwitnienia do początku wiązania łuszczyn.
Zapotrzebowanie roślin w wodę zwiększa się wraz z przyrostem zielonej masy (przeważnie do fazy kwitnienia), a potem szybko maleje. Największą wrażliwość na niedobory wody w glebie wykazują rośliny w okresie zawiązywania pąków kwiatowych i wytwarzania organów generatywnych. Niedostatek wody w tym czasie zwiększa ilość bezpłodnych kwiatów i źle wykształconych nasion, hamuje wzrost roślin, skraca okres dojrzewania i w efekcie końcowym powoduje obniżanie plonu roślin.
Potrzeby wodne roślin zależą od ich cech genetycznych, rodzaju, gatunku i odmiany. W Polsce potrzeby wodne roślin od siewu do zbioru są często znacznie większe od opadów i dlatego opady atmosferyczne w głównej mierze decydują o poziomie plonów. Na stosunki wodne gleb można oddziaływać w pewnym zakresie między innymi przez: magazynowanie wód wiosennych poprzez odpowiednie zabiegi agrotechniczne (np. orka zimowa), zwiększenie retencji wodnej w wyniku poprawy ich struktury, wzrost zawartości próchnicy i substancji ilastych, nawadnianie lub deszczowanie.
Przeczytaj także: Jaka woda do parzenia kawy?
Przeczytaj także: Wpływ wilgotności na samopoczucie
tags: #srednia #wilgotnosc #gleby #norma
