Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Schemat Działania, Opinie i Wybór
- Szczegóły
Tam, gdzie nie ma kanalizacji, warto zbudować własną oczyszczalnię, która pozwoli w ekologiczny sposób zagospodarować ścieki powstające w gospodarstwie domowym.
Zalety Posiadania Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
- Oszczędność: Zbudowanie oczyszczalni jest droższe niż szamba szczelnego, ale jej eksploatacja znacznie tańsza.
- Ekologia: Idea przydomowych oczyszczalni jest zgodna z zasadą, że woda pobrana w danym miejscu powinna do niego wrócić.
- Wygoda: Dobrze dobrana i sprawnie działająca instalacja pozwala zapomnieć o problemie ścieków na działce.
Wybudowanie indywidualnej przydomowej oczyszczalni ścieków jest droższe niż szamba, ale inwestycja zwraca się po kilku latach eksploatacji, ponieważ na tym etapie koszty są znacznie niższe. W większości wypadków wystarczy raz na rok lub półtora roku wybrać niedużą ilość wytrąconego ze ścieków osadu nadmiernego.
Rodzaje Przydomowych Oczyszczalni Ścieków
Rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków charakteryzują się różnorodnością, dopasowaną do warunków, technologii i wymagań ekologicznych.
Oczyszczalnie Drenażowe (Ekologiczne)
Do niedawna najpopularniejsze były stosunkowo tanie, ale dość wymagające oczyszczalnie drenażowe. Oczyszczalnie ścieków drenażowe składają się z osadnika gnilnego, w którym ścieki są wstępnie oczyszczane na zasadzie beztlenowej, oraz systemu rozsączającego, w którym następuje właściwe oczyszczenie cieczy. Są proste w działaniu, dość tanie, nie wymagają zasilania energią elektryczną.
Ich koszty eksploatacji są znikome - raz na miesiąc-dwa trzeba wrzucić do miski klozetowej kostkę z preparatem zawierającym bakterie, które będą działać w osadniku. Zwykle raz w roku wywozi się osad nadmierny, którego jest znacznie mniej niż objętość zwykłego szamba, więc opłata jest dużo niższa.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Oczyszczalnie drenażowe sprawdzają się na działkach o gruntach przepuszczalnych - piaszczystych lub gliniasto-piaszczystych - i niskim poziomie wód gruntowych. Odległość od rur, które zakopuje się na głębokości mniej więcej 40 cm, do lustra wody powinna wynosić nie mniej niż 1,5 m.
Oczyszczalnia z drenażem zajmuje na działce sporo miejsca. Osadnik gnilny (np. betonowy zbiornik taki jak na tradycyjne szambo albo specjalny zbiornik producenta oczyszczalni) zajmuje kilka metrów kwadratowych powierzchni. Na rozsączenie ścieków w systemie rur drenarskich potrzeba mniej więcej 50 m2.
Tę powierzchnię można ograniczyć, jeśli zastosuje się pakiety rozsączające z umieszczoną na nich rurą drenażową. Pakiety to ażurowe skrzynki z tworzywa sztucznego o gęsto ustawionych przegródkach, na których może rozwinąć się flora bakteryjna tworząca błonę biologiczną rozkładającą zanieczyszczenia. Dzięki temu proces oczyszczania jest zintensyfikowany w porównaniu z tradycyjnym.
Taka oczyszczalnia zajmuje nawet 50-60 m2 powierzchni działki i nie można tam sadzić drzew i krzewów. Jeśli grunt jest słabo przepuszczalny albo poziom wód gruntowych wysoki, trzeba stosować dodatkowe zabiegi umożliwiające skuteczne rozsączanie ścieków, np. wymieniać grunt na lepiej przepuszczalny albo konstruować złoże żwirowe podniesione.
Powierzchnia filtracyjna może mieć szerokość od 60 cm na piasku do niespełna 5 m na glinie. Nad drenażem nie można sadzić roślin o głębokim systemie korzeniowym, np. drzew, krzewów.
Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż
Oczyszczalnie Biologiczne
Wyniki rekomendacji jasno pokazały, że w tej chwili najpopularniejsze są oczyszczalnie biologiczne, które zajmują małą powierzchnię i można je instalować bez względu na poziom wód gruntowych oraz rodzaj gruntu na działce. Oczyszczalnie biologiczne mają budowę komorową. W oczyszczalniach biologicznych osiąga się wysoki stopień oczyszczenia ścieków.
Wodę można odprowadzić do rowu lub cieku wodnego, studni chłonnej, pakietów lub tuneli rozsączających. Oczyszczalnie biologiczne pod względem zasady działania można podzielić na przepływowe i działające metodą SBR.
O tym, czy dany model oczyszczalni wystarczy do przerobienia ścieków z naszego domu, można przekonać się, sprawdzając jego przepustowość lub równoważną liczbę mieszkańców (RLM), dla której jest przeznaczony. Przepustowość to ilość ścieków oczyszczonych w ciągu doby.
Zasada Działania Oczyszczalni Biologicznych
W procesie oczyszczania wykorzystuje się mikroorganizmy, które rozkładają związki organiczne zawarte w ściekach. Mają zwykle budowę wielokomorową. W pierwszej wstępnej komorze denitryfikacji następuje wstępne oczyszczenie - zatrzymywane są większe zanieczyszczenia i związki nieorganiczne. Ten proces odpowiada temu, co się dzieje w osadnikach gnilnych, czyli beztlenowemu rozkładowi zanieczyszczeń.
W głównej komorze następują procesy oczyszczania tlenowego. Odpowiadają za nie mikroorganizmy tworzące osad czynny - wyselekcjonowane szczepy bakterii oraz pierwotniaki (orzęski i wiciowce), nicienie, wrotki, larwy owadów itp. W oczyszczalniach z osadem czynnym mikroorganizmy są zawieszone w toni. Komora ta jest intensywnie napowietrzana, żeby mikroorganizmy się w niej utrzymywały i aby proces rozkładu zanieczyszczeń przebiegał z odpowiednią intensywnością.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku
Drobnoustroje mineralizują zanieczyszczenia organiczne. Mikroorganizmy żywią się mineralnymi formami azotu, węgla, fosforu i siarki powstającymi w czasie ich rozkładu. Rosnące i namnażające się mikroorganizmy łączą się, tworząc tak zwane kłaczki osadu cznnego.
Na tym etapie oczyszczania ciecz z unoszącym się w niej osadem czynnym jest przekazywana do osadnika wtórnego, w którym następuje oddzielenie osadu nadmiernego. Może on opadać na dno tej części bioreaktora lub być przekazywany do specjalnego pojemnika.
Oba typy oczyszczalni podczas uruchamiania zaszczepia się odpowiednimi zestawami bakterii (później nie należy dodawać do ścieków żadnych biopreparatów). Osad czynny właściwie działa od razu.
Oczyszczalnie Przepływowe i SBR
W oczyszczalniach przepływowych kolejne fazy oczyszczania ścieków ustawia się na określony czas działania. W oczyszczalniach typu SBR (sequencing batch reactor), czyli porcjowego dozowania ścieków, w bioreaktorze następują kolejno fazy oczyszczania.
Najpierw ścieki podlegają sedymentacji w komorze wstępnej. Następnie są cyklicznie porcjowane i przekazywane do komory reaktora. Kolejne fazy działania oczyszczalni to: napełnianie zbiornika, napowietrzanie i mieszanie, osadzanie osadu, odprowadzanie oczyszczonej wody i odprowadzanie nadmiaru osadu.
Takie oczyszczalnie są zautomatyzowane. Fabrycznie jest ustawionych kilka podstawowych trybów pracy, na przykład ekonomiczny, wakacyjny, oszczędnościowy. Sterowniki można odpowiednio zaprogramować, uwzględniając własne potrzeby. Informacje o stanie pracy urządzenia są wyświetlane na ekranie.
Złoża Biologiczne
To urządzenia, w których do oczyszczania ścieków również wykorzystuje się mikroorganizmy, ale nie w postaci swobodnie pływającej, tylko tworzące błonę biologiczną, czyli pokrywającą złoże warstwę o grubości 1-3 mm. Obecnie najpopularniejsze są złoża wykonane z kształtek z tworzyw sztucznych. Mają one ażurową budowę. Im więcej jest w nich dziurawych ścianek, tym więcej błony może się na nich utworzyć.
Najprostszym podłożem, na którym może rozwinąć się błona biologiczna, są kamienie, tłuczeń, kształtki betonowe lub ceramiczne. Spotyka się je w starszego typu oczyszczalniach. Grubość warstwy mikroorganizmów przytwierdzonych do powierzchni elementów wypełniających złoże nie przekracza 2-3 mm.
W przydomowych oczyszczalniach wykorzystuje się złoża zanurzone lub zawieszone (fluidalne). Te pierwsze to zespół kształtek umieszczonych na odpowiedniej wysokości w reaktorze. Przepływają przez nie intensywnie natleniane ścieki i tworzą błonę biologiczną. W kontakcie z mikroorganizmami następuje rozkład nieczystości, a grubość warstwy w ten sposob odżywianych i rozmnażających się mikroorganizmów wzrasta.
W oczyszczalniach często stosuje się złoża zawieszone, które łączą cechy osadu czynnego i złoża biologicznego. Lekkie kształtki z tworzywa sztucznego są stale w ruchu w ściekach. Utrzymują je w toni ruchy mieszadeł albo sprężone powietrze dostarczane przez dyfuzor na dnie zbiornika.
Taki proces oczyszczania ścieków jest podobny do działania osadu czynnego. Na rynku są także oczyszczalnie łączące obie te technologie - osadu czynnego i złoża biologicznego. Celem takiego połączenia jest poprawienie ich efektywności oraz zniwelowanie mankamentów.
Osad czynny zapewnia wysoki stopień oczyszczania ścieków, ale jest wrażliwy na zmiany ilości ścieków. Kiedy w krótkim czasie do takiej oczyszczalni wpłynie nadmierna ilość ścieków (na przykład podczas nagłej wizyty licznych gości), mogą być one odprowadzane w postaci nie do końca oczyszczonej. Z kolei podczas wyjazdu domowników oczyszczalnia nie powinna być intensywnie napowietrzana, żeby osad nie był aktywizowany do pracy, bo przy braku pożywienia (świeżych ścieków) może obumrzeć.
Oczyszczalnie Roślinne
Na przeciwległym biegunie kosztów są oczyszczalnie roślinne, które naśladują naturalne ekosystemy bagienne. Mogą stanowić dekorację ogrodu, a jednocześnie bardzo dobrze oczyszczać ścieki. Warunki gruntowo-wodne na działce nie mają wpływu na funkcjonowanie takich oczyszczalni. Dojrzała oczyszczalnia roślinna pozwala osiągnąć wodę o II stopniu czystości.
Sposób jej działania naśladuje ekosystem mokradeł. Wykorzystuje się w niej rośliny terenów podmokłych, głównie trzciny, pałki, wiklinę, sitowie, kosaćce. Wstępne oczyszczenie ścieków następuje w osadniku gnilnym, z którego są one przepompowywane do zbiornika z filtrem gruntowo-korzeniowym albo ze złożem hydroponicznym.
Filtr gruntowo-korzeniowy to zbiornik odizolowany od wód gruntowych, na przykład tak jak oczko wodne, w którym rośnie przede wszystkim trzcina. Oczyszczanie ścieków odbywa się między korzeniami i głębiej w podłożu. Ścieki rozprowadza się rurami drenarskimi na powierzchni filtra. Woda powoli przesącza się między korzeniami roślin.
Mikroorganizmy żyjące w tym ekosystemie rozkładają substancje organiczne zawarte w ściekach do prostszych związków, które stają się ich pokarmem. Oczyszczalnię dobrze jest zbudować w miejscu nasłonecznionym i osłoniętym od wiatru, żeby rośliny szybko rosły.
W oczyszczalni ze złożem hydroponicznym ostateczne usuwanie zanieczyszczeń odbywa się również wśród roślin posadzonych w wodzie. Podczyszczone ścieki są przepompowywane z osadnika wstępnego do fitoreaktora, w którym woda jest napowietrzana z użyciem pomp. Pompy mamucie wymuszają ruch okrężny wody w kanałach cyrkulacyjnych w złożu poniżej roślin.
W dobrze napowietrzonych ściekach zawiesina unosi się do góry w kierunku złoża roślinnego, w którym, podobnie jak w filtrze gruntowo-korzeniowym, mikroorganizmy rozkładają zanieczyszczenia. Bezkręgowce wodne bytujące w złożu zjadają nadmiar mikroorganizmów.
Oczyszczalnie roślinne są drogie, zajmują sporą powierzchnię działki, ale można je wkomponować w ogród tak, że nie będzie widać, jaką funkcję w rzeczywistości pełnią. Są nieco wrażliwe na nadmiar ścieków, ale za to dobrze znoszą niską temperaturę. Nie zamarzają podczas mrozów. Pełną wydajność filtr może osiągnąć dopiero po kilku latach od uruchomienia, gdy rośliny dobrze się ukorzenią. Trwałość takiej oczyszczalni jest bardzo długa. Prawidłowo pielęgnowana może działać kilkadziesiąt lat.
Kryteria Wyboru Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
Wybór i instalacja przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga przemyślanej decyzji, która powinna uwzględniać nie tylko koszty inicjalne, ale również aspekty związane z długoterminową eksploatacją. Najważniejszym krokiem jest zrozumienie, jakie rodzaje oczyszczalni najlepiej odpowiadają specyfice ścieków wytwarzanych przez nasze gospodarstwo domowe oraz wymogom lokalnym dotyczącym ochrony środowiska.
- Dostępna przestrzeń na działce
- Rodzaj gruntu i poziom wód gruntowych
- Ilość produkowanych ścieków
- Wymagania prawne i normy środowiskowe
- Koszty inwestycji i eksploatacji
Jak Skorzystać z Dofinansowania na Przydomowe Oczyszczalnie Ścieków?
Inwestycja w przydomową oczyszczalnię ścieków to nie tylko krok ku zrównoważonemu rozwojowi, ale również możliwość skorzystania z atrakcyjnych form dofinansowania. Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz urzędy gmin oferują wsparcie finansowe, które może znacząco obniżyć koszty takiej inwestycji.
Kluczowe jest jednak wybranie odpowiedniego systemu, który spełnia określone normy ekologiczne i techniczne. Podczas planowania instalacji oczyszczalni, konieczne jest rozważenie urządzeń, które kwalifikują się do wsparcia.
Oczyszczalnie drenażowe, składające się wyłącznie z osadnika i drenażu, oraz tradycyjne szamba, nawet w wariantach ekologicznych, nie spełniają wymogów umożliwiających uzyskanie dofinansowania. Wynika to z niewystarczających parametrów oczyszczania, które nie odpowiadają aktualnym standardom ochrony środowiska.
Inaczej przedstawia się sytuacja w przypadku biologicznych oczyszczalni ścieków, takich jak model VH6 PREMIUM. Te zaawansowane systemy osiągają efektywność oczyszczania na poziomie 97%, co nie tylko chroni środowisko, ale również stanowi solidną podstawę do uzyskania dotacji. Dotacje te są dostępne zarówno dla nieruchomości z już istniejącymi budynkami, jak i dla tych, które są w trakcie budowy.
Czy Gmina Ma Obowiązek Odbioru Osadów z Przydomowej Oczyszczalni?
Tak, gmina ma obowiązek organizować odbiór osadów z przydomowej oczyszczalni ścieków dla mieszkańców, którzy nie są podłączeni do zbiorczego systemu kanalizacji. Zgodnie z Ustawą o samorządzie gminnym (Dz.U.2023.0.40 t.j.) - Art. Jeśli problem nie zostanie rozwiązany, zaleca się kontakt z burmistrzem, wójtem lub odpowiednim urzędnikiem gminy, aby interweniować i zapewnić wykonanie obowiązków wynikających z ustawy.
Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków a Tradycyjne Szambo
Decyzja o wyborze systemu odprowadzania ścieków jest istotna nie tylko ze względu na komfort użytkowania, ale również z perspektywy ekonomicznej i ekologicznej.
Szamba to systemy, które jedynie gromadzą ścieki, nie przetwarzając ich, co prowadzi do konieczności regularnego ich opróżniania. W przeciwieństwie do nich, biologiczne oczyszczalnie ścieków, takie jak model VH6 PREMIUM, nie tylko gromadzą, ale i przetwarzają ścieki, redukując ich objętość i szkodliwość. Procesy biologiczne osiągają poziom oczyszczania na poziomie 97%, co sprawia, że wypływająca woda pościekowa jest czysta, bezbarwna i bezwonna.
Koszty Instalacji i Eksploatacji
Chociaż początkowy koszt instalacji biologicznej oczyszczalni ścieków wynosi około 16-20 tys. zł, to jednak jej roczne koszty eksploatacji są znacznie niższe (około 500 zł), w porównaniu do szamba, gdzie koszty regularnego wywozu mogą wynieść nawet 4000-6000 zł rocznie. Co więcej, inwestycja w oczyszczalnię zwraca się już po 2-3 latach, co czyni ją bardziej opłacalną na dłuższą metę.
Recykling Ścieków
Oczyszczone ścieki z biologicznej oczyszczalni mogą być wykorzystywane do nawadniania ogrodów, co jest niemożliwe w przypadku szamba. To pozwala na oszczędność wody oraz wspiera ekologiczne zarządzanie zasobami.
Podsumowanie
Wybór odpowiedniej przydomowej oczyszczalni ścieków zależy od wielu czynników, takich jak warunki gruntowe, dostępna przestrzeń, budżet oraz indywidualne preferencje. Analiza różnych typów oczyszczalni, ich zalet i wad, pomoże podjąć świadomą decyzję, która zapewni efektywne i ekologiczne gospodarowanie ściekami.
tags: #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #z #dyfuzorem #schemat
