Nebulizacja i Inhalatory: Kompleksowy Przewodnik
- Szczegóły
Inhalatory i nebulizatory to urządzenia medyczne, które są bardzo skuteczne w leczeniu chorób układu oddechowego. Nic więc dziwnego, że w domach, szczególnie tych, w których są małe dzieci, tego typu sprzęt staje się właściwie normą. Jakie są między nimi różnice i które z nich warto kupić? Na czym polega działanie tych urządzeń?
Inhalacja a Nebulizacja - Różnice i Definicje
Inhalacja to zabieg kojarzący się z pochylaniem się nad miską z parującym naparem z ziół albo wrzątkiem z dodatkiem olejków. W wielu domach ten sposób jest praktykowany jako remedium na ból gardła, zatkany nos, ból zatok. Inhalator to ogólne pojęcie odnoszące się do urządzeń, które umożliwiają podawanie substancji czynnych bezpośrednio do układu oddechowego.
Zarówno inhalator, jak i nebulizator mają takie samo zadanie - rozpylić odpowiednią dawkę leku, który skutecznie dotrze do układu oddechowego. Nebulizator to rodzaj inhalatora. Dlatego można przyjąć, że każdy nebulizator jest inhalatorem, ale nie odwrotnie. Musimy wybrać urządzenie oznaczone jako „nebulizator” lub inhalator z funkcją nebulizacji. Nie wszystkie inhalatory taką funkcję mają.
Inhalacja to wdychanie oparów (np. ziół z gorącej wody), proszku lub aerozolu. Nebulizację zawężamy tylko do aerozolu - nebulizator wytwarza mgiełkę, w której zawieszone są cząsteczki leku, lub zamienia w nią inny preparat, np. sól fizjologiczną, która oczyszcza i nawilża drogi oddechowe.
Nebulizacja jest rodzajem inhalacji, a nebulizator rodzajem inhalatora. Jednak nie każdy inhalator jest nebulizatorem i na to trzeba zwrócić uwagę.
Przeczytaj także: Cronos Blue Water - czy warto?
Nebulizator to niewielki element, zbiorniczek, do którego wlewany jest lek. Reszta inhalatora to standardowo kompresor, wężyk powietrzny i ustnik/maska. Zadaniem nebulizatora jest przekształcenie leku postaci w płynnej w aerozol, mgiełkę, w której zawieszone są cząsteczki leku. Gdy chory ją wdycha, cząsteczki przenikają bezpośrednio do układu oddechowego, dzięki czemu działanie medykamentu jest znacznie szybsze.
Zalety Nebulizacji
Jakie są główne zalety nebulizacji? Przede wszystkim łatwość podawania leku. Nie ma potrzeby synchronizowania wdechu z momentem uwalniania leku, mgiełka jest bowiem rozpylana cały czas (dostępne są nebulizatory przystosowane do pracy ciągłej albo przerywanej). Wystarczy więc spokojnie oddychać i w ten sposób wprowadzać lek do organizmu. Ważne jest, aby maska dobrze przylegała do twarzy, dlatego zwykle w zestawie znajdują się maski w dwóch rozmiarach - dla dzieci i dla dorosłych. Można korzystać również z ustnika.
Właśnie z tego powodu nebulizacja stała się tak popularną metodą leczenia infekcji u dzieci, które często mają problem ze zrozumieniem funkcjonowania inhalatorów - łatwo ją zastosować i można szybko zauważyć postępy terapii.
Rodzaje Nebulizatorów
Istnieją trzy główne rodzaje urządzenia: nebulizator ultradźwiękowy, pneumatyczny i siateczkowy. Różnią się budową i sposobem działania, a to bezpośrednio wpływa na ich możliwości, sposób używania, parametry i funkcje. Każdy ma zalety i wady, zatem sprzęt trzeba dopasować do swoich potrzeb.
Nebulizator Pneumatyczny
Mgiełkę wytwarza za pomocą elektrycznego kompresora, czyli sprężonego powietrza. Jego zalety to prosta budowa i niska cena, jest też trwały. Nebulizatory pneumatyczne (tłokowe) starego typu raczej nadają się wyłącznie do terapii górnych dróg oddechowych - cząsteczki leku są dość duże. Za nieco wyższą cenę nabyć można nowocześniejszy sprzęt. Dużą wadą jest natomiast głośna praca. Dźwięku kompresora dzieci zwykle się boją.
Przeczytaj także: Poradnik: Wybór nawilżacza
Nebulizator Ultradźwiękowy
Przy wytwarzaniu aerozolu bierze już udział przetwornica fal dźwiękowych - to nowoczesne rozwiązanie, które sprawia, że urządzenie jest małe, wygodne w użyciu i ciche, natomiast stosunkowo drogie. Dość łatwo też je uszkodzić. Jest przeznaczone dla dzieci powyżej 1. roku życia, więc nie sprawdzi się u niemowląt. Nie współpracuje ze wszystkimi lekami.
Nebulizator Siateczkowy
Nebulizatory siateczkowe (inaczej membranowe, meshowe) to wygodne, małe i mobilne urządzenia, które świetnie spisują się u całej rodziny, także u małych dzieci. Stosuje się w nich też szeroką gamę leków (w tym sterydy, leki rozszerzające oskrzela). Są idealne do profilaktycznego oczyszczania górnych i dolnych dróg oddechowych za pomocą soli fizjologicznej. Nie współpracują natomiast z solą z kwasem hialuronowym czy ektoiną.
Jeżeli nebulizator ma służyć całej rodzinie, warto zdecydować się na typ siateczkowy (inaczej membranowy). Jest najbardziej uniwersalny - sprawdzi się w infekcjach dróg oddechowych oraz u osób przewlekle chorych, ale także do zabiegów oczyszczających czy nawilżających.
Jak Wybrać Nebulizator? Najważniejsze Parametry i Funkcje
Dobry nebulizator pozwala nie tylko na podanie leku czy roztworów soli, ale zarazem na dotarcie w głąb dróg oddechowych, by leczenie było najskuteczniejsze. Z tego względu warto przypatrywać się parametrom oraz funkcjom urządzenia. Inaczej może się okazać, że terapia obejmie tylko górne drogi oddechowe (nos, gardło).
Na rynku dostępnych jest wiele różnych modeli inhalatorów - różnej wielkości, o różnych kształtach i kolorach. Jest jednak kilka parametrów, które powinny mieć kluczowe znaczenie przy podejmowaniu decyzji o zakupie.
Przeczytaj także: Ultradźwiękowy nawilżacz powietrza
- Wielkość wytwarzanych cząsteczek
- Szybkość nebulizacji
- Poziom głośności
- Rodzaj podawanego leku
- Długość przewodu powietrznego
- Wygląd kompresora
- Rodzaj zasilania
Średnia Aerodynamiczna Wielkość Cząstek i Frakcja Respirabilna
Cząsteczki leku zawieszone w aerozolu do nebulizacji docierają do różnych odcinków układu oddechowego w zależności od ich wielkości. Te w rozmiarze 8 µm i większe zatrzymują się w jamie nosowej i ustnej. Za taką optymalną wielkość cząsteczek leku, które wytwarza nebulizator, uważa się 5 µm (i mniejsze), które trafiają już do oskrzeli, tchawicy, płuc i nawet pęcherzyków płucnych (poniżej 2,5 µm). Tej wiedzy dostarcza parametr „średnia aerodynamiczna wielkość cząstek”.
W specyfikacji nebulizatora znajdziemy również parametr „frakcja respirabilna”. Jej wartość podaje się w procentach, a nie powinna być niższa niż 50%. Wyznacza procent cząstek aerozolu, których wielkość to minimum 5 µm, czyli które docierają do dolnych dróg oddechowych.
Po pierwsze wspomniana już wielkość wytwarzanych przez nebulizator cząsteczek, bo to od niej zależy, do którego miejsca w organizmie dotrze lek. Cząsteczki, które mają powyżej 8 μm, będą wchłaniane w górnych drogach oddechowych, czyli w gardle i nosie. Cząsteczki, które mają wielkość od 5 do 8 μm, trafią do tchawicy i dużych oskrzeli, 2-5 μm dotrą do oskrzeli i oskrzelików, a te mające mniej niż 2,5 μm będą wchłaniane w pęcherzykach płucnych. Dostępne są modele, w których wielkość cząsteczek można regulować, co jest niezwykle przydatnym rozwiązaniem i pozwala na włączenie tego typu leczenia w dolegliwościach o różnym podłożu i różnym przebiegu.
Szybkość Nebulizacji
Kolejnym elementem jest szybkość nebulizacji, czyli to, ile płynu urządzenie jest w stanie przekształcić w aerozol w ciągu minuty.
Dodatkowe Wyposażenie
Warto zwrócić uwagę na dodatkowe wyposażenie inhalatora. Maski dla dorosłych, maseczka do inhalacji dla dzieci, ustnik i końcówka do irygacji to najczęściej dodawane końcówki do inhalatorów.
Poziom Głośności
Poziom głośności - bardzo istotny szczególnie wtedy, gdy inhalacjom będą poddawane dzieci. Hałas generowany przez urządzenie może się kojarzyć najmłodszym z czymś bardzo nieprzyjemnym, a to utrudni albo wręcz uniemożliwi podanie leku. Dlatego cichy nebulizator sprawdzi się dużo lepiej.
Rodzaj Podawanego Leku
Rodzaj podawanego leku - nie każdy lek może być podawany w każdego rodzaju inhalatorze. Na przykład nebulizatory ultradźwiękowe nie są przystosowane do podawania m.in. sterydów, które mogłyby zostać uszkodzone przez ultradźwięki.
Długość Przewodu Powietrznego
Długość przewodu powietrznego - odpowiednio długi zapewnia więcej swobody w trakcie inhalacji albo umożliwia odstawienie go na większą odległość tak, żeby wytwarzany przez niego oddźwięk nie powodował dyskomfortu.
Wygląd Kompresora
Wygląd kompresora - chociaż może się to wydać niezbyt istotne, to nie bez powodu producenci z myślą o małych pacjentach wprowadzili na rynek urządzenia w kształcie kolorowych zwierzątek, które mogą oswoić dziecko z niekoniecznie przyjemną sytuacją, jaką jest podawanie leku.
Rodzaj Zasilania
Rodzaj zasilania - większość inhalatorów ma zasilanie sieciowe, które gwarantuje płynną pracę. Są jednak dostępne również takie z zasilaniem akumulatorowym albo bateryjnym. Mały nebulizator sprawdza się np. w trakcie podroży, bo zawsze można go mieć przy sobie i w razie potrzeby podać lek.
Ograniczenie Straty Leku, Współpraca z Lekami, Łączenie Leków
Lek do podania podczas nebulizacji umieszcza się w zbiorniku nebulizatora. Czasem należy go rozpuścić w soli fizjologicznej. W przypadku nebulizacji profilaktycznej w zbiorniczku umieszczamy tylko roztwór soli. To, z jakim rodzajem leków i z jak dużą ich grupą współpracuje nebulizator, zależy od modelu urządzenia.
Nie każdy nebulizator pozwala natomiast na łączenie leków - a jeżeli tego wymaga terapia, trzeba tę funkcję sprawdzić lub zapytać o nią sprzedawcę sprzętu.
W wielu nebulizatorach spora ilość leku się marnuje, po prostu zostaje w zbiorniku. Aby temu zapobiec, warto wybrać urządzenie z funkcją ograniczającą straty leku.
Jaki Nebulizator dla Dzieci Wybrać?
Dzieci mają inne niż dorośli potrzeby i kupując nebulizator z myślą o maluchu, warto wybrać sprzęt medyczny dostosowany do najmłodszych. Przede wszystkim powinien działać bardzo cicho, aby niemowlę nie bało się zabiegu, a starszak mógł w tym czasie np. obejrzeć bajkę. Dobrze, jeśli nebulizator pracuje bezprzewodowo, aby móc go ze sobą zabrać w podróż i naładować za pomocą np. ładowarki USB w aucie.
Zastosowanie Inhalacji
Inhalacje można stosować w wielu sytuacjach. W okresie jesienno-zimowych infekcji czy alergii sezonowych wiele osób szuka skutecznego sposobu na poradzenie sobie z uporczywym kaszlem, suchością w gardle, zatkanym nosem. Metody praktykowane przez nasze babcie nie zawsze przynoszą oczekiwane efekty, a wręcz mogą zaszkodzić, gdy użyjemy np. niewłaściwych ziół czy składników, które zamiast pomóc, tylko nasilą objawy choroby. Dlatego zamiast inhalacji z domowych mieszanek lepiej jest sięgnąć po mniej inwazyjne, ale skuteczne roztwory do nebulizacji, a w trudniejszych przypadkach leki, które szybko przyniosą ulgę.
Pamiętaj, żeby dobór leków i ich dawkowanie zawsze skonsultować z lekarzem.
Podsumowanie Kluczowych Parametrów Nebulizatorów
Podsumowując, wybór odpowiedniego nebulizatora zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji. Poniższa tabela przedstawia kluczowe parametry, na które warto zwrócić uwagę:
| Parametr | Opis | Znaczenie |
|---|---|---|
| Wielkość cząsteczek (MMAD) | Średnia wielkość cząsteczek aerozolu | Określa, do których partii dróg oddechowych dotrze lek |
| Frakcja respirabilna | Procent cząsteczek o optymalnej wielkości (poniżej 5 µm) | Wpływa na skuteczność leczenia dolnych dróg oddechowych |
| Szybkość nebulizacji | Ilość płynu przekształcana w aerozol na minutę | Określa czas trwania inhalacji |
| Głośność | Poziom hałasu generowany przez urządzenie | Ważny, szczególnie przy inhalacji dzieci |
| Rodzaj leków | Kompatybilność z różnymi rodzajami leków | Ograniczenia w stosowaniu niektórych leków w nebulizatorach ultradźwiękowych |
| Zasilanie | Sieciowe, akumulatorowe, bateryjne | Wpływa na mobilność i wygodę użytkowania |
tags: #nawilżacz #powietrza #nebulizacja #rodzaje
