Pasywne Oczyszczalnie Ścieków: Ekologiczne Rozwiązanie dla Gmin i Wyspy Koh Phi Phi
- Szczegóły
Oczyszczanie wód to obecnie jeden z najważniejszych aspektów szeroko rozumianej ochrony środowiska. I jest bardzo dużo różnych technologii. My skupiamy się na tych, które są proste, ekologiczne i nie wymagają użycia dużych ilości energii, a w ogóle nie wymagają chemikaliów. Pasywne systemy oczyszczania ścieków mogą stanowić alternatywę dla oczyszczalni mechaniczno-biologicznych.
Czym są pasywne systemy oczyszczania ścieków?
Oczyszczalnia typu Constructed Wetland (sztuczne bagno) naśladuje warunki hydrauliczne i siedliskowe naturalnych ekosystemów bagiennych. W takim gruntowo-roślinnym systemie, w którym gleba występuje w stanie nasycenia wodą, zachodzi na odpowiednich filtrach (z udziałem różnorodnych mikroorganizmów, zasiedlonych w rozwiniętym systemie korzeni i kłączy roślin wodnych i wodolubnych) biologiczny proces oczyszczania. Ogromną rolę do odegrania w systemach pasywnych mają właśnie mikroorganizmy: degradują i asymilują związki węgla, zatrzymują związki fosforu i metale ciężkie, odpowiadają za asymilację i ulatnianie związków azotu oraz wytrącanie związków siarki.
- W naturalny sposób odzwierciedlamy system bagienny. Żyjące w nim organizmy dostosowują się do zmieniających się warunków - ilości materii do przetworzenia czy temperatury. W odróżnieniu od tradycyjnych systemów, gdzie trzeba precyzyjnie kontrolować warunki, odpowiednio napowietrzać czy utrzymywać stężenie pierwiastków, poprawnie uruchomiony system pasywny skutecznie działa przez lata bez większej ingerencji człowieka - dodaje dr hab. Łukasz Drewniak, prof. ucz.
Zalety pasywnych oczyszczalni
W porównaniu do konwencjonalnych oczyszczalni ścieków systemy pasywne charakteryzuje prosta obsługa, odporność na nierównomierny dopływ ścieków i konkurencyjne koszty wynikające z braku konieczności mieszania, napowietrzania czy dodawania chemikaliów - tłumaczy dr hab. Łukasz Drewniak, prof. ucz. System pasywny to doskonałe rozwiązanie dla miejscowości oddalonych od istniejących sieci kanalizacyjnych, który dodatkowo pozwala zaoszczędzić na budowie sieci kanalizacyjnej i sieci przepompowni.
Jak wyjaśnia Dwiliński, niskie koszty oczyszczania ścieków (1 m sześc. to koszt ok. 2 - 3 PLN) powodują, że pasywne systemy wpisują się w model Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (PPP). Z kolei relatywnie wyższe koszty związane z utrzymaniem tradycyjnych oczyszczalni mechaniczno-biologicznych wynikają m.in. z konieczności stosowania dużej liczby zasilanych energią elektryczną urządzeń mechanicznych, które trzeba serwisować.
Przeczytaj także: Przydomowe oczyszczalnie ścieków Zawiercie
Warto też dodać, że ścieki nie są tłoczone wiele kilometrów do oczyszczalni, a następnie odprowadzane do rzeki, by bardzo szybko opuścić lokalny ekosystem. W oczyszczalniach pasywnych woda zostaje na miejscu. System trzyma wodę, która może swobodnie odparować i pozostać na danym terenie - to ważne, zwłaszcza na obszarach zagrożonych suszą.
Ograniczenia
Minusem systemów hydrofitowych w porównaniu do oczyszczalni biologiczno-mechanicznych jest ich większe zapotrzebowanie na teren. W przeliczeniu na 1 mieszkańca potrzeba średnio ok 5 mkw. Dla wielu gmin to jednak nie problem, zwłaszcza że system nie jest uciążliwy dla mieszkańców.
Przykłady zastosowania
O tym, jakie rozwiązanie będzie optymalne dla danego terenu, decyduje szereg czynników.
Polska
W Polsce tego typu oczyszczalnie są jeszcze mało popularne. Dużo większym uznaniem cieszą się np. na Słowacji. Działa tam kilkaset takich instalacji. Najstarsza, zlokalizowana w Břehovie, funkcjonuje nieprzerwanie od 20 lat.
W Polsce została właśnie zakończona budowa jednej z największych hybrydowych hydrofitowych instalacji w Europie. Powstała w turystycznej miejscowości Białka, w gminie Dębowa Kłoda w województwie lubelskim. Uruchomiony obiekt o przepustowości 180 m sześc. na dobę jest w stanie obsłużyć zarówno 250 stałych mieszkańców, jak i nawet do 2,5 tys. turystów w okresie letnim. Oczyszczalnia w Białce została zaprojektowana przez naukowców Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie oraz Politechniki Gdańskiej, natomiast budowa została zrealizowana przez spółkę RDLS będącą spin-offem Uniwersytetu Warszawskiego w konsorcjum z czeską firmą Dekonta.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Spółka RDLS we współpracy z czeską firmą Dekonta zakończyły niedawno budowę jednej z największych tego typu instalacji w Europie. Oczyszczalnia ścieków w Białce w województwie lubelskim będzie mogła obsłużyć ok. 1,8 tys. mieszkańców. Z kolei pod koniec przyszłego roku zakończy się realizowana inwestycja w Udrzynku w województwie mazowieckim.
- Tego typu oczyszczalnie powstają głównie na terenach wiejskich. Jest to związane z tym, że wymagają one większej ilości terenu - mniej więcej 5 metrów kwadratowych na mieszkańca. Dla miejscowości liczącej 1-2 tys. mieszkańców będzie potrzebny ponad hektar przestrzeni. Jeżeli zaczęlibyśmy sobie wyobrażać rozmiar takiej oczyszczalni nawet dla niezbyt dużego miasta, o populacji ok. 50 tys. mieszkańców, to już byłyby ogromne obszary.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego do sieci kanalizacyjnej przyłączonych jest zaledwie 41,3 proc. gospodarstw z terenów wiejskich. W miejscowościach o niedużej liczebności, oddalonych od oczyszczalni komunalnej, problem dostępu do kanalizacji mogą rozwiązać oczyszczalnie pasywne, czyli hydrofitowe.
Koh Phi Phi
Jak wyjaśnia Robert Dwiliński, dyrektor Uniwersyteckiego Ośrodka Transferu Technologii UW, jednym z najbardziej spektakularnych przykładów implementacji systemu typu constructed wetland jest wyspa Koh Phi Phi w południowej Tajlandii. Najbardziej znana oczyszczalnia pasywna zlokalizowana jest na wyspie Ko Phi Phi w Tajlandii.
Finansowanie inwestycji
Budowa oczyszczalni ścieków, to ogromne koszty, a nie zawsze udaje się pozyskać środki np. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jednym z największych wyzwań, z którym mierzą się samorządy przy planach budowy oczyszczalni, jest zapewnienie finasowania inwestycji. W sytuacji kiedy koszty utrzymania i obsługi oczyszczalni są relatywnie niskie, największym wyzwaniem pozostaje zdobycie środków na inwestycję. To szczególne wyzwanie dla gmin z „bogatych” województw, które nie mogą liczyć na wsparcie ze środków UE. Jednym ze sposobów na rozwiązanie tego problemu są pożyczki z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które mogą być w części umarzane. Najnowszą propozycją skierowaną do samorządów jest finansowanie inwestycji w modelu Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, w którym RDLS projektuje, buduje i finansuje oczyszczalnię, a następnie przez pewien czas pobiera opłaty za odprowadzane przez mieszkańców ścieki.
Przeczytaj także: Jak ustawić napowietrzanie?
Dane statystyczne
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego do sieci kanalizacyjnej przyłączonych jest zaledwie 41,3 proc. gospodarstw z terenów wiejskich. Według danych GUS z roku na rok rośnie w Polsce produkcja ścieków.
| Rok | Procent gospodarstw wiejskich z przyłączem kanalizacyjnym |
|---|---|
| Aktualne dane GUS | 41,3% |
tags: #koh #phi #phi #oczyszczalnia #ścieków
