Jakość Powietrza w Puszczykowie: Aktualne Normy i Zagrożenia
- Szczegóły
Mieszkańcy Mosiny i Puszczykowa niezmiennie zmagają się z problemem zanieczyszczonego powietrza. Fatalna jakość powietrza notowana w lutym i marcu 2025 r. postawiła oba miasta w niechlubnej czołówce krajowego rankingu zanieczyszczeń.
„Z niepokojem zwracam uwagę na pogarszającą się jakość powietrza w Polsce, szczególnie na terenach, które powinny być wzorem ochrony środowiska” - napisał senator w piśmie datowanym na 28 marca. Jak zaznacza, dane z aplikacji Kanarek wskazują, że Mosina i Puszczykowo, położone w otulinie Wielkopolskiego Parku Narodowego, znalazły się w czołówce najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w kraju.
„To sytuacja nieakceptowalna. Parki narodowe oraz ich otuliny powinny stanowić strefy czystego powietrza i wysokich standardów ekologicznych.
Senator Dzikowski zwraca uwagę na systemowy problem zaniedbań. „W ostatnich latach walka o poprawę jakości powietrza w Polsce została wyhamowana. Winą za aktualny stan rzeczy obarcza zarówno niekorzystne warunki atmosferyczne, jak i niską jakość stosowanych paliw oraz brak skutecznych działań na szczeblu lokalnym i krajowym.
„Jako senator Rzeczypospolitej Polskiej apeluję o natychmiastowe i zdecydowane działania w tej sprawie. W lutym br. Mosina uplasowała się na samym szczycie krajowego zestawienia, a Puszczykowo zajęło 11. miejsce. Niestety, w gminnym zasobie mieszkaniowym w Mosinie wciąż funkcjonuje kilkadziesiąt pieców bezklasowych, tzw. kopciuchów, a także wiele kotłów niższych klas, które nie spełniają obowiązujących norm emisyjnych. Na liście gminnych źródeł ogrzewania próżno szukać nowoczesnych źródeł ciepła, jak np. pompy ciepła.
Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza
Na łamach portalu Gazety Mosińsko-Puszczykowskiej mieszkańcy nie kryją frustracji, komentując w jednym z artykułów zarówno stan gminnych zasobów mieszkaniowych, jak i sposób zarządzania środkami publicznymi: „Mosina to jest stan umysłu. Obecnie - zima w pałacu nr 1 (ten na placu) zaczęli wymianę okien. ZIMĄ. Nieważne, że ludzie nie mają dróg i chodników - ważne, żeby w urzędzie było nowocześnie. Za kasę Waszą i Naszą.” - napisał jeden z mieszkańców. Pojawiają się również propozycje konkretnych działań: „Może warto przedyskutować sprzedaż choć jednej nieruchomości, by zdobyć pieniądze na zmianę źródła ciepła w pozostałych.” - zastanawia się inny komentujący. Najczęściej jednak wraca pytanie o priorytety i racjonalność wydatków publicznych: „Ile pieców można wymienić za roczne pobory dwóch zastępców burmistrza?” - pyta retorycznie jeden z internautów.
Zagrożenia związane z pyłem zawieszonym PM10
Zanieczyszczenie powietrza pyłami PM10 ma poważne konsekwencje zdrowotne, w tym problemy z układem oddechowym, a także zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. W związku z tym, mieszkańcy powiatów krotoszyńskiego i pleszewskiego powinni szczególnie zwracać uwagę na jakość powietrza i podejmować działania mające na celu ochronę swojego zdrowia, takie jak unikanie aktywności na świeżym powietrzu w dniach o wysokim stężeniu pyłów oraz stosowanie oczyszczaczy powietrza w domach.
Ryzyko przekroczenia norm dla pyłu zawieszonego PM10 w powiatach krotoszyńskim i pleszewskim wzrasta w nadchodzących miesiącach. Zgodnie z danymi uzyskanymi z Regionalnego Systemu Ostrzegania (RSO), w okresie od 24 lutego 2025 roku do 31 grudnia 2025 roku istnieje realne zagrożenie, że średniodobowe stężenie PM10 przekroczy dopuszczalny poziom 50 µg/m³.
Analiza wyników pomiarów ze stacji PMŚ za okres od 1 stycznia do 24 lutego 2025 roku wskazuje na ponad 35 dni z takim stężeniem w powiecie krotoszyńskim. Dla powiatu pleszewskiego, z kolei, dane z okresu od 24 lutego 2024 do 23 lutego 2025 również mówią o przekroczeniu normy, co jest alarmującym sygnałem dla mieszkańców.
Analiza wyników pomiarów pyłu zawieszonego PM10 ze stacji PMŚ za okres od 01.01.2025 r. do 24.03.2025 r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniodobowego poziomu dopuszczalnego dla pyłu zawieszonego PM10 (ponad 35 dni ze stężeniem powyżej50 μg/m3) na terenie miasta Poznań oraz powiatu poznańskiego. Analiza wyników pomiarów pyłu zawieszonego PM10 ze stacji PMŚ za okres od 24.03.2024 r. do 23.03.2025 r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniodobowego poziomu dopuszczalnego dla pyłu zawieszonego PM10 (ponad 35 dni ze stężeniem powyżej50 μg/m3) na terenie miasta Poznań.
Przeczytaj także: Analiza jakości powietrza w Serocku
Przekroczenia norm PM10 w Wielkopolsce
Powiadomienie o ryzyku wystąpienia przekroczenia średniodobowego poziomu dopuszczalnego substancji w powietrzu dotyczy również powiatów: nowotomyskiego, leszczyńskiego i gnieźnieńskiego. Analiza wyników pomiarów pyłu zawieszonego PM10 ze stacji PMŚ za okres od 01.01.2025 r. do 23.04.2025 r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniodobowego poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10 (ponad 35 dni ze stężeniem powyżej 50 µg/m3) na terenie powiatów: nowotomyskiego, leszczyńskiego i gnieźnieńskiego.
Ludność zamieszkująca obszar, na którym w 2025 r. istnieje ryzyko przekroczenia średniodobowego poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM10: 276 461. Przewidywany czas trwania ryzyka od dnia 24.04.2025 r. do dnia 31.12.2025 r. Przyczyny emisja z sektora bytowo-komunalnego szczególnie w okresie grzewczym.
Ryzyko przekroczenia PM10 dotyczy także powiatu nowotomyskiego oraz pleszewskiego. Przewidywany czas trwania ryzyka od dnia 25.06.2025 r. do dnia 31.12.2025 r.
Zagrożenia związane z benzo(a)pirenem i pyłem PM2.5
Analiza wyników pomiarów benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 ze stacji PMŚ za okres od 01.02.2024 r. do 31.01.2025 r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniorocznego poziomu docelowego dla B(a)P na terenie: powiatu kępińskiego. Ludność narażona na ryzyko wystąpienia przekroczenia średniorocznego poziomu docelowego dla B(a)P w pyle PM10: 76 071.
Analiza wyników pomiarów benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 ze stacji PMŚ za okres od 12.05.24 r. do 11.05.25r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniorocznego poziomu docelowego dla B(a)P na terenie powiatu nowotomyskiego oraz za okres od 26.05.24 r. do 25.05.25r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniorocznego poziomu docelowego dla B(a)P na terenie powiatu pleszewskiego.
Przeczytaj także: Pomiary zanieczyszczeń w Stacji Czernica
Analiza wyników pomiarów pyłu zawieszonego PM2,5 ze stacji PMŚ za okres od 25.06.2024 r. do 24.06.2025 r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniorocznego poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM2,5 na terenie: powiatu krotoszyńskiego oraz Miasto Kalisz. Przewidywany czas trwania ryzyka: Od dnia 25.06.2025 r. do dnia 31.12.2025 r.
Analiza wyników pomiarów pyłu zawieszonego PM2,5 ze stacji PMŚ za okres od 01.09.2024 r. do 31.08.2025 r. wskazuje na ryzyko przekroczenia średniorocznego poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM2,5 na terenie powiatu pleszewskiego. Ryzyko wystąpienia przekroczenia średniorocznego poziomu dopuszczalnego (20 μg/m3) dla pyłu zawieszonego PM2,5 w powietrzu.
Rekomendacje i działania w celu poprawy jakości powietrza
Eksperci zalecają unikanie wychodzenia z domu, szczególnie rano i wieczorem, gdy stężenia są najwyższe. Wietrzenie mieszkania najlepiej przeprowadzać w południe. Warto zainwestować w oczyszczacze powietrza i rozważyć wymianę źródeł ogrzewania na bardziej ekologiczne.
Smog ma bezpośredni wpływ na zdrowie - zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego, sercowo-naczyniowego oraz nowotworów płuc.
Wspomniany czujnik jest 15 urządzeniem, które gmina zakupiła. Dla przypomnienia w gminie funkcjonują także inne, społeczne czujnik, łącznie z nowopowstałym pracuje dziś 25 różnego rodzaju czujników. Lokalizacja czujnika w Sarbinowie nie jest przypadkowa, ponieważ jako jedna z niewielu miejscowości była poza zasięgiem innych czujników.
Nadal niektóre miejscowości jak Puszczykowo-Zaborze, Garby czy Janikowo nadal nie są monitorowane, mam ogromną nadzieje, że to się również zmieni. Faktycznie czujnik poza badaniem powietrza 24h na dobę, 7 dni w tygodniu nic więcej nie robi, to my mieszkańcy mamy możliwość sprawdzenia aktualnej jakości powietrza i np. możemy podjąć właściwą decyzję o aktywności na zewnątrz.
Czujniki jakości powietrza to także ogromny argument dla naszych sąsiadów, którzy nadal użytkują zwykłe kopciuchy i trudno z nimi rozmawiać o ekologii. Przy okazji należy przypomnieć, że pozostało niewiele czasu bo około 650 dni na wymianę starego pieca: kopciucha czy zwykłego pieca bezklasowego.
Czujnik jakości powietrza, który niedawno został zamontowany w Swarzędzu na tzw. “Zatorzu” przy ulicy Traugutta poza ciągłym pomiarem pyłów zawieszonych PM2,5 i PM10 mierzy także zawartość formaldehydów w powietrzu. Pomiar formaldehydów w powietrzu jest ważny ponieważ może określić czy w pobliżu są spalane niedozwolone materiały jak np. płyty wiórowe, sklejki czy drewno lakierowane.
Z informacji otrzymanych od Komendanta Straży Miejskiej Piotra Kubczaka do tej pory wykonano około 30 kontroli wskazanych adresów, gdzie stwierdzono kilka nieprawidłowości. Niestety znane są także przypadki właścicieli domostw, którzy przerabiają nowoczesne piece, tak aby można było w nich spalać odpady poprodukcyjne czy stare meble.
Widać natomiast coraz większą świadomość mieszkańców związaną z jakością powietrza. Niestety jak zauważają mieszkańcy gminy, niektórzy sąsiedzi, a także mali producenci/stolarze zaczynają swój proceder spalania odpadów/śmieci po godzinie 22.00, gdzie Straż Miejska i Eko Patrol już nie dokonują interwencji. Ogromne podziękowania dla mieszkańca/przedsiębiorcy, który zasponsorował wspomniany wcześniej czujnik jakości powietrza.
Rezygnujemy z dzierżawy pięciu sensorów AIRLY do pomiaru jakości powietrza, które były zamontowane w następujących miejscach: ratusz, Swarzędzkie Centrum Ratunkowe, świetlice wiejskie w Rabowicach i Gruszczynie oraz budynek OSP w Kobylnicy.
W zeszłym roku w ramach działań Stowarzyszenia Metropolia Poznań w dziesięciu szkołach na terenie Gminy Swarzędz zostały zamontowane czujniki do pomiaru jakości powietrza. Zakupione czujniki zostaną zamontowane w świetlicach wiejskich w Bogucinie, Gruszczynie i Rabowicach. Taki rozkład trzynastu czujników pozwoli jeszcze lepiej zobrazować informacje o jakości powietrza na terenie naszej gminy.
Grzywną w wysokości 1000 zł + kosztami sądowymi w wysokości 170 zł poznański Sąd Rejonowy ukarał mieszkańca Bogucina za spalanie śmieci w piecu. Jest to pierwszy tego typu wyrok z wniosku swarzędzkiej Straży Miejskiej, drugi jest już w sądzie i czeka na rozpatrzenie.
Co to są pyły zawieszone?
Powietrze składa się z gazów i aerozoli. Aerozole są mieszaniną gazów, cząstek stałych i ciekłych, takich jak pyły zawieszone i drobiny. To właśnie pyły zawieszone są niebezpieczne dla zdrowia ludzi i zwierząt i na pyłach skoncentrujemy się w tym artykule.
Większość komunikatów medialnych, dotyczących jakości powietrza w Polsce, skupia się na wskaźnikach PM2.5, PM10 i B(a)P.
- PM2.5 to cząstki o średnicy nie większej niż 2,5 mikrometra. To najgroźniejszy pył dla zdrowia człowieka. Jest tak drobny, że swobodnie przenika do płuc, a nawet do krwiobiegu.
- PM10 to cząstki o średnicy nie większej niż 10 mikrometrów, które mogą docierać do górnych dróg oddechowych i płuc.
Domowe piece odpowiadają również za 87% emisji B(a)P, silnie toksycznego, rakotwórczego benzo(a)pirenu. Pył zawieszony powstaje między innymi w wyniku spalania węgla i drewna.
Benzo(a)piren jest emitowany przez silniki spalinowe, papierosy, a przede wszystkim piece i kotły. Nieprzyjemny, duszący zapach zostawia swój ciężki ślad w płucach.
Światowa Organizacja Zdrowia określiła dopuszczalne poziomy stężenia średniorocznego dla pyłu PM2.5 na poziomie 25 µg/m3, a dla pyłu PM10 na poziomie 40 µg/m3. Stężenie średniodobowe pyłu PM10 nie może przekroczyć 50 µg/m3. Dodatkowo poziom ten może być przekroczony nie więcej niż 35 dni w roku. Na tej podstawie Komisja Europejska i Trybunał Sprawiedliwości UE określają, czy dane państwo spełnia normy dotyczące zanieczyszczenia powietrza.
Każde państwo określa wewnętrzną granicę normy, na podstawie której wydawany jest komunikat o stanie alarmowym. Aby ogłosić go w Polsce, stężenie pyłu PM10 musi osiągnąć pułap 200 μg/m3. To czterokrotne przekroczenie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia. Natomiast ogłoszenie stanu alarmowego pojawia się przy 300 μg/m3, co sześciokrotnie przekracza dopuszczalne stany wskazane WHO. W większości państw stany informowania i alarmowania są wielokrotnie niższe niż w Polsce, co oznacza, że np. we Francji mieszkańcy są ostrzegani przy średniodobowym stężeniu PM10 przekraczającym 80 μg/m3.
Dlaczego warto dbać o jakość powietrza?
Obniżenie jakości powietrza w Polsce bezpośrednio wpływa na stan zdrowia seniorów i dzieci, co gorsza, nawet tych nienarodzonych. Co roku z powodu złego stanu powietrza w Polsce przedwcześnie umiera 45 000 osób.
Polecamy monitorować stan dwóch wskaźników stężenia pyłów w powietrzu. Chodzi o PM2.5 i PM10. Przekroczenie normy PM2.5 może powodować duszności, przewlekły kaszel, zapalenie oskrzeli, a w dłuższej perspektywie arytmię serca i nadciśnienie tętnicze. PM10 zawiera między innymi rakotwórczy benzo(a)piren. Może powodować kaszel, trudności z oddychaniem i spłycenie oddechu.
Co więc zrobić, kiedy stany alarmowe są przekroczone?
W dniu, kiedy jakość powietrza jest alarmująca, zrezygnujcie ze spaceru i na pewno nie planujcie spaceru z dzieckiem. Jeśli cierpicie na choroby układu krążenia lub oddechowego, skontaktujcie się z lekarzem. Powinniście wiedzieć, jak poradzić sobie w momencie wystąpienia cięższych objawów. Przełóżcie również planowany trening na zewnątrz. Najlepiej włączcie oczyszczacz powietrza, a jeśli takiego nie posiadacie, zrezygnujcie z wietrzenia mieszkania. Unikniecie kumulowania zanieczyszczenia w przestrzeni, z której trudno będzie się go później pozbyć.
Być może część z nas nadal uważa segregację za zbędną lub bezsensowną. Spalarnie odpadów palą śmieci w wielokrotnie wyższej temperaturze, dlatego toksyczne związki ulegają rozpadowi, nie przedostając się do powietrza. Podczas nielegalnego spalania śmieci w domowych piecach do powietrza dostaje się prawie cała tablica Mendelejewa. Mamy wtedy do czynienia z silnie toksycznymi związkami, takimi jak dioksyny, furany, pyły, metale ciężkie, chlorowodór czy cyjanowodór.
Nielegalne palenie śmieci karane jest mandatem do 500 zł. Jeśli zauważycie, że ktoś w okolicy pali śmieci, czujcie się w obowiązku zawiadomić straż gminną, miejską lub policję. Będziecie cichymi bohaterami, bo liczy się reakcja.
Zanieczyszczone powietrze w Polsce pojawia się głównie w sezonie grzewczym, od września do kwietnia. Jego głównym źródłem są domy. Za największą emisję zanieczyszczeń odpowiadają podmiejskie osiedla domów jednorodzinnych z samodzielnymi instalacjami grzewczymi. Zamieńcie swoje „kopciuchy” na ogrzewanie z miejskiej sieci, gaz lub pompę ciepła. Jeśli z jakiegoś powodu jest to niemożliwe, należy wybrać nowoczesny kocioł na drewno, pelet lub dobrej jakości węgiel.
Stare piece kopcą 10 razy bardziej niż te wyższej klasy. Warto więc zainwestować w certyfikowany sprzęt. Uwaga: we wrześniu 2018 roku rozpoczęła się procedura przyjmowania wniosków w ramach rządowego programu „Czyste Powietrze”. Jego celem jest walka ze smogiem. Rząd dołoży się do wymiany pieców i termomodernizacji budynków.
Warto ograniczyć używanie samochodu do minimum, wybrać transport publiczny lub rozważyć w przyszłości wymianę samochodu na ten z napędem hybrydowym lub elektrycznym. Dzięki działaniom Stowarzyszenia Metropolia Poznań, na ulicach Poznania i całej metropolii komunikacja publiczna zasilona została w pojazdy niskoemisyjne, których emisja spalin jest znacznie mniejsza od standardowego transportu. Wpłynęło to na obniżenie poziomu PM10.
Dbajcie o rośliny w naszym otoczeniu. Każde dziecko wie, że rośliny są naturalnymi filtrami powietrza. Zwłaszcza drzewa i krzewy bardzo skutecznie pochłaniają zanieczyszczenia, również pyły i substancje toksyczne. We własnym mieszkaniu również możecie otoczyć się wydajnymi roślinami, które oczyszczają powietrze, choćby skrzydłokwiatem.
tags: #jakość #powietrza #Puszczykowo #normy
