Jakość powietrza w Serocku – pomiary i analiza
- Szczegóły
W Legionowie, przy ul. Zegrzyńskiej 38, w Ośrodku Aerologii Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej znajduje się stacja pomiarowa zanieczyszczeń powietrza, która należy do sieci Państwowego Monitoringu Środowiska. Pomiary jakości powietrza w Legionowie są prowadzone od dziesięcioleci.
Stacja jest usytuowana ok. 100 m od drogi krajowej nr 61, co sprawia, że mierzy zanieczyszczenia nie tylko z niskiej emisji z Legionowa i okolicznych miejscowości, ale też lokalne emisje z transportu drogowego.
Zaprezentowane poniżej wyniki pomiarów za rok 2023 są wstępne, końcowe będą opublikowane w maju 2024 r. w „Rocznej ocenie jakości powietrza w województwie mazowieckim”.
Zanieczyszczenia powietrza w Legionowie - analiza
W ostatnich latach przekraczane były w Legionowie niektóre dopuszczalne stężenia zanieczyszczenia pyłami oraz benzoalfapirenu. W przypadku średniorocznych stężeń pyłu PM10, dopuszczalna norma w Legionowie nigdy nie została przekroczona. W 2023 r. stężenie to było dwukrotnie niższe niż dopuszczalna norma.
Wykres poniżej przedstawia ilość dni „smogowych” z podwyższonymi dobowymi stężeniami pyłu PM10. W Legionowie dochodzi do takich sytuacji głównie w sezonie grzewczym, przy niskich temperaturach i niewielkiej prędkości wiatru, kiedy zanieczyszczenia ze spalania węgla lub drewna kumulują się przy powierzchni ziemi. Niedawno taka sytuacja miała miejsce 9 stycznia br. (bezwietrzny poranek i 15-16 stopni mrozu).
Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza
W ciągu ostatnich kilku lat znacząco spadła w Legionowie liczba dni z odczuwalną złą jakością powietrza - w 2023 r. Automatyczny, prezentowany na stronie internetowej powietrze.gios.gov.pl pomiar stężenia pyłu PM2,5 został uruchomiony na stacji pomiarowej przy ul. Zegrzyńskiej w 2014 r.
Benzoalfapiren (BaP)
Benzoalfapiren (BaP) to rakotwórczy związek chemiczny (węglowodór aromatyczny) obecny w dymie ze spalania węgla lub biomasy. Ponad 90% tej szkodliwej substancji powstaje w domach ogrzewanych piecami, kotłami lub kominkami na paliwa stałe. Związek ten (i inne WWA - węglowodory aromatyczne) to główna przyczyna raka płuc w Polsce - występuje też w dymie papierosowym. Jeszcze w latach 2010-2014 stężenia BaP w Legionowie przekraczały dopuszczalną normę 5-6 razy. Wstępne dane za rok 2023 wskazują, że stężenie spadło poniżej określonego w unijnych przepisach poziomu.
W Legionowie zainstalowano czujniki stężeń pyłu firmy Airly. Podobnie jak na stacji państwowego monitoringu przy ul. Zegrzyńskiej, w 2023 r. odnotowano najniższe stężenia w historii pomiarów i wszystkie odnotowane stężenia były poniżej obowiązujących dopuszczalnych norm zanieczyszczeń powietrza.
Średnioroczne stężenia pyłu PM2,5 [µg/m3] - miejskie czujniki jakości powietrza Airly.
Działania na rzecz poprawy jakości powietrza
Z tych danych wynika, że jakość powietrza w Legionowie znacząco poprawiła się w ciągu ostatnich kilku lat. Po pierwsze ograniczenie spalania paliw stałych w naszym mieście. Od 2015 r. legionowski samorząd udziela dotacji na wymianę starych kotłów i pieców węglowych na bardziej ekologiczne źródła ciepła - kotły gazowe, olejowe lub pompy ciepła. Dodatkowo można uzyskać dotację przy podłączaniu nieruchomości do sieci gazowej, pod warunkiem modernizacji ogrzewania. Mieszkańcy skorzystali z tego wsparcia 718 razy, co kosztowało budżet miasta ponad 5,5 mln złotych.
Przeczytaj także: Pomiary zanieczyszczeń w Stacji Czernica
Drugim powodem były zmiany w przepisach, zarówno lokalne, jak i ogólnopolskie. O ile w Legionowie już od 2001 roku obowiązuje restrykcyjny miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który dopuszcza ogrzewanie nowo budowanych domów jednorodzinnych paliwami gazowymi, olejem opałowym lub odnawialnymi źródłami energii, to przyjęta przez Sejmik województwa mazowieckiego w 2017 r. uchwała antysmogowa ograniczyła emisję zanieczyszczeń w całym województwie.
W pierwszej kolejności zabroniono używania do ogrzewania węgla brunatnego, miałów i innych drobnych frakcji węgla kamiennego, biomasy o wilgotności powyżej 20%. Kolejne obostrzenia weszły w życie w 2023 r. Obecnie zabroniona jest eksploatacja kotłów węglowych niezgodnych z określonymi w uchwale normami (klasa 3,4 lub 5 wg PN-EN 03-5:2012 lub ekoprojekt) oraz kominków niespełniających wymagań ekoprojektu. Kolejne przepisy wchodzą w życie w 2028 r.
Wpływ na ograniczenie emisji z transportu samochodowego może mieć utworzenie Strefy Czystego Transportu w Warszawie. Docelowo, w 2032 r., do centrum Warszawy będą mogły wjeżdżać samochody z silnikami benzynowymi spełniające normę Euro 6 (od rocznika 2015) oraz diesle zgodne z normą Euro 6d (od rocznika 2021).
W skali ogólnopolskiej wprowadzono programy wsparcia dla termomodernizacji domów jednorodzinnych i wymiany ogrzewania - „Czyste powietrze” oraz ulgę podatkową. Co ważne - programy te można łączyć z dotacjami gminnymi, po pozwala sfinansować większość (zaś osobom najuboższym całość) kosztów poniesionych na modernizację źródeł ciepła.
Wprowadzono także normy jakościowe na paliwa stałe (zawieszone w 2022 r. po wybuchu wojny, ze względu na interwencyjny import węgla niskiej jakości).
Przeczytaj także: Działania na rzecz czystego powietrza
Te i inne czynniki sprawiły, że w większości miejscowości w Polsce jakość powietrza poprawiła się, przy czym Mazowsze jest w czołówce regionów z największa poprawą. Zarówno lokalnie, jak i w całym kraju pojawiło się wiele informacji na temat złej jakości powietrza w Polce, dzięki czemu wzrosła świadomość społeczeństwa o przyczynach i skutkach zanieczyszczenia.
Wiele osób, dotychczas bezrefleksyjnie wrzucających do pieca wszystko, co dawało się spalić, zaczęło odczuwać presję społeczną. Podczas kontroli przeprowadzanych w legionowskich domach oraz rozmów z mieszkańcami przy udzielaniu dotacji był to jeden z czynników (obok czystości, wygody i niższych kosztów ogrzewania) dla których decydowano się na zlikwidowanie starego pieca.
Perspektywy na przyszłość
Należy w dalszym ciągu działać, aby obecny, pozytywny trend był trwały i w dalszym ciągu poprawiała się jakość powietrza. Planowane są dalsze działania edukacyjne i kontrolne, aby dalej ograniczać niską emisję. Ze względu na pandemię i konieczność ograniczenia kontaktów spadła ich liczba.
Także sytuacja związana z wojną w Ukrainie i niepewność co do cen paliw sprawiła, że część osób decyzję o inwestycji w nowe źródło ogrzewania odłożyło na przyszłość. Niemniej, dzięki rozmaitym działaniom osłonowym, ceny nośników energii dla osób fizycznych wzrosły w niewielkim stopniu i obecnie sytuacja wydaje się stabilna.
Dlatego warto, jeśli posiadamy w domu lub mieszkaniu źródło ciepła niezgodne z obowiązującymi przepisami, skorzystać z dostępnego wsparcia i zmodernizować ogrzewanie na bardziej odpowiednie do XXI wieku. - mówi Pełnomocnik prezydenta ds. zagrożenia dla zdrowia.
Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie
Przebywanie na wolnym powietrzu nie stanowi zagrożenia dla osób zdrowych. negatywne skutki zdrowotne. przebywania na wolnym powietrzu. Jakość powietrza jest bardzo zła i ma negatywny wpływ na zdrowie. ciąży oraz małe dzieci powinny bezwzględnie unikać przebywania na wolnym powietrzu. populacja powinna ograniczyć przebywanie na wolnym powietrzu do niezbędnego minimum. aktywności fizyczne na zewnątrz są odradzane. znajdujących się w powietrzu zwiększa ryzyko wystąpienia zmian m.in.
Indeks jakości powietrza
Zebrane dane na temat stężeń poszczególnych zanieczyszczeń porównywane są z tzw. odniesienia, które tworzą standardy. najwyższemu stężeniu dowolnej z pięciu substancji zanieczyszczających. zaprezentowane po raz pierwszy w 2017 roku na Clean Air Forum w Paryżu.
Polski indeks jakości powietrza jest obliczany wyłącznie na podstawie 1-godzinnych niezweryfikowanych danych o dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2), pyłu PM10, pyłu PM2,5, tlenku węgla (CO), benzenu (C6H6), ozonu (O3) ze stacji automatycznych funkcjonujących w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ). Indeks ogólny przyjmuje wartość najgorszego indeksu indywidualnego spośród zanieczyszczeń mierzonych na danej stacji lub przyjmuje wartość zanieczyszczenia dominującego dla województwa.
| Zanieczyszczenie | Stężenie [µg/m3] |
|---|---|
| PM10 | > 200 |
| PM2,5 | > 120 |
| O3 | > 240 |
| NO2 | > 400 |
| SO2 | > 500 |
| C6H6 | > 50 |
| CO | > 20 mg/m3 |
tags: #jakość #powietrza #Serock #pomiary
