Jakość Powietrza Przez Cały Rok: Normy i Interpretacja

Szczegóły: Opublikowano: 22. November 2025

Wielu ludzi zastanawia się, jak prawidłowo interpretować wskazania czujników jakości powietrza i jakie wnioski można z nich wyciągnąć. Nowoczesne czujniki jakości powietrza, zarówno te należące do systemów państwowych (np. GIOŚ), jak i te zamontowane w ramach lokalnych inicjatyw społecznych lub samorządowych, dostarczają nam bieżących informacji o stanie powietrza. W aplikacjach takich jak Kanarek, Airly czy lookO2 wyniki są pokazywane na bieżąco lub aktualizowane co ok. godzinę.

Interpretacja Danych z Czujników Jakości Powietrza

Wyobraź sobie, że planujesz wieczorny spacer, otwierasz aplikację monitorującą jakość powietrza i nagle widzisz alarmujące wartości: 400%, 700%, a nawet ponad 1000% normy. Co to oznacza? Czy powietrze faktycznie jest tak zanieczyszczone? A może to błąd pomiaru?

Dane Godzinowe a Średnia Dobowa

Wiele osób ignoruje wysokie odczyty godzinowe, tłumacząc, że ważniejsza jest średnia dobowa. To błąd! Wyobraź sobie, że przez godzinę biegasz na dworze przy poziomie PM10 wynoszącym 150 µg/m³. Dane godzinowe pozwalają przewidywać tendencje i unikać aktywności na świeżym powietrzu w złych godzinach. Jeśli regularnie widzisz wzrost zanieczyszczeń wieczorem, lepiej wietrzyć mieszkanie w innych porach lub zupełnie to sobie odpuścić.

„Smog od rana nie odpuszcza! Prawidłowa interpretacja powinna uwzględniać średnią dobową. Wartość 200 µg/m³ w jednej godzinie nie oznacza jeszcze przekroczenia normy dobowej.

Warto pamiętać, że zanieczyszczenie powietrza nie jest stałe i zmienia się w ciągu dnia. Wieczór (18:00-22:00) - najwyższe stężenia, zwłaszcza zimą, kiedy wiele domów korzysta z przestarzałych pieców i tzw. Jeśli zobaczysz w aplikacji przekroczenie 600% normy o godzinie 20:00, nie oznacza to, że cały dzień powietrze było tak złe. Może to być efekt tzw. piku godzinowego, który nie przekłada się automatycznie na przekroczenie normy dobowej.

Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza

Na wykresach, które widoczne są w aplikacji (np. w Kanarek) wyraźnie można dostrzec piki, które oznaczają maksymalne stężenia godzinne nie dobowe. Takie przedstawienie umożliwia śledzenie pewnych tendencji, dzięki którym możemy dopasować poziom swojej aktywności na zewnątrz do panujących warunków smogowych. Monitoruj trendy - jeśli przez kilka dni z rzędu stężenia są wysokie, warto ograniczyć np. Dbaj o jakość powietrza w swoim otoczeniu - wymiana starego pieca na niskoemisyjne źródło ciepła to najlepszy sposób na poprawę sytuacji.

Skale Jakości Powietrza (AQI)

Skale jakości powietrza (ang. Air Quality Index AQI) to kolorowe wyznaczniki, które mają nam mówić o stanie tego, czym oddychamy. Widzimy je na ulicznych interaktywnych tablicach, w komunikacji miejskiej, w aplikacjach smogowych dostępnych na smartfony, na panelach oczyszczaczy powietrza… I chociaż łatwo domyślić się, że to zielony kolor sprzyja nam najbardziej, rzadko kiedy zastanawiamy się, co właściwie przedstawia ta skala i jak na naszym zdrowiu może odbić się przebywanie “w strefie czerwonej”.

AQI (ang. Air Quality Index) to najprostszy sposób określenia poziomu zanieczyszczenia powietrza, który mieści się w skali od 0 do 500. Im wyższy wskaźnik, tym powietrze bardziej zanieczyszczone. Ocena jakości powietrza obejmuje przede wszystkim poziom pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10, ale także niektórych zanieczyszczeń gazowych - dwutlenku siarki (SO2), ozonu (O3), tlenku azotu (NO), tlenku węgla (CO) i benzenu, które najczęściej są wynikiem spalania paliw. Pomiary dokonywane są w sposób ciągły (automatycznie lub manualnie) lub okresowy. Do oceny jakości powietrza wykorzystywane są zaawansowane metody matematyczne. Zebrane dane na temat stężeń poszczególnych zanieczyszczeń porównywane są z tzw.

Indeks jakości powietrza jest różnie wyliczany w zależności od rejonu. Najpowszechniejsze normy to amerykańska i chińska. Są do siebie dość podobne, jeśli mówimy o wartościach skrajnie wysokich - powyżej 200. Ze względu na gorszą jakość powietrza w tamtej części Azji, chińska norma jest mniej restrykcyjna i uznaje, że “stan dobry” występuje do momentu przekroczenia poziomu 35 µg/m3 pyłów PM2.5. Bardzo często uznaje się ją za odpowiednią dla Polski, jednak my rekomendujemy korzystanie z norm amerykańskich lub europejskich, które są najbliższe standardom wyznaczonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).

Aby mieć świadomość, z jakimi zanieczyszczeniami spotykamy się w naszych domach, warto zdecydować się również na mierniki powietrza. Dzięki nim dokładnie wiemy, jakie stężenie niebezpiecznych pyłów dosięga nas każdego dnia i możemy szukać odpowiedniego rozwiązania do walki z nimi.

Przeczytaj także: Analiza jakości powietrza w Serocku

Kategorie AQI

BARDZO DOBRY (0-50) - oznacza bardzo dobrą jakość powietrza.
DOBRY (50-100) - oznacza zadowalającą jakość powietrza. W takim przypadku zanieczyszczenia nie stanowią zagrożenia dla zdrowia lub ryzyko jest niewielkie.
UMIARKOWANY (101-150) - oznacza akceptowalną jakość powietrza, ale zanieczyszczenie może być zagrożeniem dla osób szczególnie wrażliwych (starszych, chorych, kobiet w ciąży i małych dzieci).
DOSTATECZNY (151-200) - oznacza dostateczną jakość powietrza. Zanieczyszczenie stanowi już zagrożenie dla zdrowia, zwłaszcza dla grup wrażliwych.
ZŁY (201-300) - oznacza złą jakość powietrza. Zanieczyszczenie jest na tyle duże, że osoby osoby chore lub starsze, kobiety w ciąży oraz małe dzieci powinny unikać przebywania na zewnątrz, pozostali spoza grupy ryzyka natomiast ograniczyć je do minimum.
BARDZO ZŁY (>300) - oznacza bardzo złą jakość powietrza, która powoduje problemy ze zdrowiem. Może prowadzić do zaburzeń ze strony układów oddechowego, naczyniowo-sercowego oraz odpornościowego.

W Polsce ocena jakości powietrza obejmuje coroczne pomiary zanieczyszczeń 12 substancjami: dwutlenkiem siarki (SO2), dwutlenkiem azotu (NO2), tlenkiem węgla (CO), benzenem (C6H6), ozonem (O3), pyłem zawieszonym PM2.5 i PM10 oraz wszystkimi zanieczyszczeniami, które zostają oznaczone w pyle PM10 - ołowiem, arsenem, kadmem, niklem i benzo(a)pirenem. Uwzględnione zostały kryteria określone w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady z lat 2004 i 2008.

W 2017 r. Europejska Agencja Środowiska opublikowała mapę zanieczyszczeń powietrza, która wykorzystuje rygorystyczne AQI odpowiadające sugestiom ze strony WHO. Jej pojawienie się wzbudziło sporo wątpliwości. W zestawieniu z danymi prezentowanymi przez GIOŚ można było odnieść wrażenie, że jesteśmy okłamywani w sprawie jakości powietrza w Polsce. Choć nie ulega wątpliwości, że zajmujemy niechlubnie wysokie miejsce w UE pod względem występujących zanieczyszczeń, obie mapy przekazują nam prawdziwe informacje. Największe znaczenie dla naszego zdrowia ma stężenie pyłu zawieszonego PM2.5. Dane przedstawione przez EAŚ wykorzystują 24-godzinną średnią kroczącą, natomiast GIOŚ odnosi się do średniej wartości z ostatniej godziny. W ten sposób stworzono narzędzie, które pozwala nam na bieżąco pozyskiwać informacje na temat jakości powietrza.

Skale jakości powietrza to po prostu cenna wskazówka, która pomaga nam w codziennym życiu. Mając świadomość, jak smog wpływa na zdrowie, powinniśmy się przed nim chronić. Podstawowe działanie to właśnie instalacja aplikacji mobilnej, która będzie informowała nas o stanie powietrza w naszej okolicy.

Tabela: Poziomy zagrożenia zdrowia wg Indeksu Jakości Powietrza (AQI)

Wartości Indeksu Jakości Powietrza (AQI)	Poziomy zagrożenia zdrowia	Opis
0 - 50	Dobra	Jakość powietrza jest uznawana za zadowalającą, a zanieczyszczenie powietrza stanowi niewielkie ryzyko lub jego brak.
51 - 100	Średnia	Jakość powietrza jest dopuszczalna; jednak niektóre zanieczyszczenia mogą być umiarkowanie szkodliwe dla bardzo małej liczby osób, które są niezwykle wrażliwe na zanieczyszczenie powietrza.
101 - 150	Niezdrowa dla osób wrażliwych	U osób wrażliwych mogą wystąpić negatywne skutki dla zdrowia. Większość populacji może nie odczuwać negatywnych objawów.
151 - 200	Niezdrowa	Każdy może zacząć doświadczać negatywnych skutków zdrowotnych; U osób wrażliwych mogą wystąpić poważniejsze skutki zdrowotne.
201 - 300	Bardzo niezdrowa	Ostrzeżenie zdrowotne, poziom alarmowy. Bardzo prawdopodobny negatywny wpływ na całą populację.
300+	Zagrożenie dla życia	Alarm Zdrowotny: każdy może doświadczyć poważniejszych skutków zdrowotnych.

Jakość Powietrza w Europie

Zanieczyszczenie powietrza stanowi największe środowiskowe zagrożenie dla zdrowia w Europie. Pomimo iż w ostatnich latach obserwuje się znaczny spadek emisji kluczowych zanieczyszczeń powietrza i ich stężeń w powietrzu atmosferycznym w Europie, na wielu obszarach jakość powietrza nadal pozostaje zła.

Europejska Agencja Środowiska (EEA) opublikowała raport „Air quality in Europe 2022”, który przedstawia roczne oceny emisji i stężeń zanieczyszczeń powietrza w całej Europie w latach 2020 i 2021 w odniesieniu do unijnych norm jakości powietrza, jak i nowych poziomów określonych w wytycznych WHO. W opracowaniu uwzględniono również skutki zdrowotne i środowiskowe narażenia na wysokie poziomy stężeń kluczowych zanieczyszczeń powietrza. Ocena roczna opiera się na oficjalnych danych dostępnych z krajów europejskich.

Przeczytaj także: Pomiary zanieczyszczeń w Stacji Czernica

Stan jakości powietrza w Europie

W 2020 r. w związku z wybuchem pandemii COVID-19 większość krajów europejskich wprowadziła ograniczenia, celem powstrzymania lub zminimalizowania rozprzestrzeniania się choroby. W efekcie działania te doprowadziły do ograniczenia działalności w sektorach transportu drogowego, lotniczego i żeglugi międzynarodowej, a co za tym idzie do spadku emisji zanieczyszczeń do powietrza. Podczas gdy niektóre sektory przemysłu również zmniejszyły poziom aktywności, poziom produkcji rolnej pozostał mniej więcej stały. Ponieważ ludzie pozostawali w domach, emisje z ogrzewania domów nieznacznie wzrosły.

W 2020 r. większość ludności miejskiej w UE była narażona na poziomy kluczowych zanieczyszczeń powietrza, które szkodzą zdrowiu. Mieszkańcy miast (96%) w szczególności byli narażeni na stężenia drobnego pyłu zawieszonego (PM2,5 ), które przekraczały poziomy określone w wytycznych WHO z 2021 r., tj. tj. 5 µg/m3.

W 2020 r. zmniejszenie średnich rocznych stężeń dwutlenku azotu (NO2) do 25% zaobserwowano w głównych miastach Francji, Włoch i Hiszpanii; podczas pierwszego lockdownu w związku z pandemią COVID-19, przy czym w kwietniu 2020 r. stężenia NO2 monitorowane na stacjach drogowych spadły nawet o 70%.

W Europie Środkowo-Wschodniej i we Włoszech spalanie paliw stałych w urządzeniach grzewczych w sektorze komunalno-bytowym i ich wykorzystanie w przemyśle spowodowało najwyższe stężenia pyłu zawieszonego i benzo(a)pirenu (czynnik rakotwórczy). Natomiast poziomy ozonu były niższe niż w poprzednich latach, ale nadal wysokie, przede wszystkim w Europie Środkowej i niektórych krajach śródziemnomorskich. Problem ten zaznaczał się zwłaszcza wiosną i latem, kiedy warunki meteorologiczne sprzyjają jego tworzeniu się.

Skutki zdrowotne zanieczyszczenia powietrza w Europie

Zanieczyszczenie powietrza jest największym środowiskowym zagrożeniem dla zdrowia w Europie i ma znaczący wpływ na zdrowie populacji europejskiej, zwłaszcza na obszarach miejskich. Narażenie na zanieczyszczenie powietrza może prowadzić do wielu różnych chorób, w tym:

udaru mózgu,
przewlekłej obturacyjnej choroby płuc,
raka tchawicy, oskrzeli i płuc,
zaostrzenia astmy
infekcji dolnych dróg oddechowych.

W 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej (UE) w 2020 r.:

238 000 przedwczesnych zgonów było wynikiem narażenia na drobny pył zawieszony,
49 000 przedwczesnych zgonów przypisano przewlekłej ekspozycji na dwutlenek azotu,
24 000 przedwczesnych zgonów przypisano ostrej ekspozycji na ozon.

W porównaniu z 2005 r., w 2020 r. przedwczesne zgony związane z narażeniem na drobny pył zawieszony (PM2,5) zmniejszyły się o 45%. Celem planu działania na rzecz zerowego zanieczyszczenia (w ramach Europejskiego Zielonego Ładu) jest zmniejszenie liczby przedwczesnych zgonów spowodowanych narażeniem na drobny pył o 55% do 2030 r. w porównaniu z 2005 r. Jak podano w Raporcie, jeżeli jakość powietrza będzie się nadal poprawiać w tym tempie, a liczba przedwczesnych zgonów będzie w przyszłości nadal spadać w porównywalnym tempie, cel zostanie osiągnięty do 2026 r.

Oprócz przedwczesnej śmierci zanieczyszczenie powietrza powoduje również zachorowalność na cały szereg chorób obniżających jakość i bezpieczeństwo naszego życia. W efekcie znaczna część populacji europejskiej na co dzień boryka się z chorobami związanymi z narażeniem na zanieczyszczenie powietrza. Zachorowalność mierzona jest na przykład za pomocą częstości występowania choroby w populacji. W Raporcie EEA zachorowalność jest wyrażona jako lata przeżyte z niepełnosprawnością (YLD), co oznacza lata zdrowego życia utracone z powodu niepełnosprawności.

W 2019 r.:

narażenie osób w wieku 25 lat i starszych na PM 2,5 doprowadziło do 175 702 lat życia z niepełnosprawnością (YLD) z powodu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc w 30 krajach europejskich; w Polsce wskaźnik ten wynosił 60 YLD na 100 tys. mieszkańców,
ekspozycja osób w wieku 35 lat i starszych na NO2 doprowadziła do 175 070 lat życia z niepełnosprawnością (YLD) z powodu cukrzycy (znanej również jako cukrzyca typu 2) w 31 krajach europejskich; w Polsce wskaźnik ten wynosił 33 YLD na 100 tys. mieszkańców,
12 253 osób w wieku 65 lat i starszych w 23 krajach europejskich zostało przyjętych do szpitala z infekcjami dolnych dróg oddechowych spowodowanymi ostrą ekspozycją na ozon, w Polsce wskaźnik ten wynosił 11 na 100 tys. mieszkańców.

Wpływ zanieczyszczenia powietrza na ekosystemy w Europie

Zanieczyszczenie powietrza ma negatywny wpływ zarówno na ekosystemy lądowe, jak i wodne, degradując środowisko i zmniejszając różnorodność biologiczną.

Ozon (O3) w warstwie przyziemnej niszczy roślinność - wnika do liści roślin i ogranicza fotosyntezę, spowalniając wzrost rośliny i zwiększając jej podatność na szkodniki i choroby. Może również powodować utratę różnorodności gatunkowej i prowadzić do zmian w strukturze ekosystemu i jakości siedlisk. W rolnictwie ozon zmniejsza plony i wzrost lasów.

Tlenki azotu (NOX) i amoniak (NH3) zawarte w powietrzu osadzają się na powierzchni ziemi i w zbiornikach wodnych, powodując wprowadzanie do nich nadmiernych ilości azotu. W efekcie w zbiornikach wodnych następuje proces eutrofizacji, w wyniku której nadmiar składników odżywczych powoduje zakwity glonów i zmniejsza dostępność tlenu.

Europejski Program Monitorowania i Oceny (EMEP), który modeluje dane dotyczące depozycji, szacuje, że w 2020 r. poziom krytyczny SO2 został przekroczony na obszarze obejmującym 4% europejskiego ekosystemu.

Metale ciężkie to toksyczne zanieczyszczenia, które przemieszczają się w atmosferze na duże odległości i osadzają się w ekosystemach, co prowadzi do gromadzenia się tych zanieczyszczeń w glebie, a następnie do ich bioakumulacji i biomagnifikacji w łańcuchu pokarmowym.

Źródła i emisje zanieczyszczeń powietrza w Europie

W latach 2005-2020 obserwuje się trend spadkowy emisji wszystkich kluczowych zanieczyszczeń powietrza w UE-27 pomimo wzrostu produkcji krajowej brutto w tym samym okresie. Emisje antropogeniczne zanieczyszczeń powietrza są głównym czynnikiem wpływającym na stężenie pyłu zawieszonego, dwutlenku azotu i ozonu w otoczeniu. Głównym źródłem pyłu PM10 i pyłu PM2,5 w 2020 r. było zużycie energii w budynkach mieszkalnych, handlowych i instytucjonalnych. Ponadto na wielkość emisji miał również wpływ transport drogowy oraz przemysł wytwórczy i wydobywczy, natomiast rolnictwo było istotnym źródłem pyłu PM10. Od 2005 r. emisje PM10 i PM2,5 spadły odpowiednio o 30% i 32%.

Głównym źródłem amoniaku i metanu w 2020 r. było rolnictwo, emitując odpowiednio 94% i 56%. Od 2005 r. emisje amoniaku spadły tylko o 8%.

W 2020 roku transport drogowy był głównym źródłem tlenków azotu i odpowiadał za 37% emisji. Od 2005 roku emisje tlenków azotu spadły o 48%.

Sektor zaopatrzenia w energię był głównym źródłem dwutlenku siarki w 2020 r., odpowiadając tym samym za 41% emisji. Od 2005 r. emisja dwutlenku siarki spadła o 79%.

Przemysł wytwórczy i wydobywczy były głównymi emitentami metali ciężkich do powietrza w 2020 r. Największy spadek emisji od 2005 r. odnotowano w przypadku niklu (-64%) i arsenu (-62%).

Sektor mieszkaniowy, komercyjny i instytucjonalny był głównym źródłem emisji benzo(a)pirenu, odpowiadającym za 85%.

Jakość Powietrza w Krakowie

Kraków ma problem z jakością powietrza. Powietrze w Krakowie nie spełnia norm unijnych ani zaleceń WHO. Na zły stan jakości powietrza w mieście wpływa wiele czynników. Jak pokazują badania, największy problem stanowi niska emisja. Jej źródła to przede wszystkim palenie złej jakości paliwem w piecach. Drugim w kolejności czynnikiem, który pogarsza jakość powietrza w mieście, jest transport drogowy.

Działania miasta sprawiają, że generalnie jakość powietrza w mieście się poprawia. W 2020 r. normy jakości powietrza były przekroczone ”tylko” 49 razy, jeśli chodzi o stężenie PM10. Średnie stężenia pyłów zawieszonych PM10 oraz Benzo(a)pirenu pokazują znaczący spadek emisji tych zanieczyszczeń.

Przyczyny zanieczyszczenia powietrza w Krakowie na przestrzeni lat się zmieniały - w latach 70. XX wieku głównym emitentem był przemysł, potem na pierwsze miejsce awansowała niska emisja. Lata działań na rzecz walki z kopciuchami sprawiają, że coraz większą rolę w zanieczyszczaniu powietrza w Krakowie zyskuje transport. W miesiącach letnich samochody odpowiadają za 42% emisji PM 10, w zimie ten odsetek spada do ok 11%. Jest to spowodowane ograniczeniem emisji z innych źródeł (przemysł) oraz walką z tzw. kopciuchami. W tym samym czasie na ulicach Krakowa pojawiło się rekordowo dużo samochodów. Miasto ma poważny problem.

Każdego roku na ulicach przybywa samochodów, których średni wiek stale rośnie. Znaczna część z tych pojazdów jest niesprawna, a dodatkowo każdego dnia do Krakowa przyjeżdża ponad 250 000 pojazdów z gmin ościennych.

Tlenki azotu (NOx) - ich głównym źródłem są rury wydechowe (szczególnie pojazdów z silnikiem diesla). Są wyjątkowo groźnie dla zdrowia - powodują podrażnienia dróg oddechowych, ich wdychanie może doprowadzić do ataków duszności, wykazują też negatywny wpływ na układ odpornościowy. Długotrwałe narażenie na ich oddziaływanie wpływa na powstawanie schorzeń takich jak: astma oskrzelowa, choroby układu sercowo-naczyniowego czy nowotwory. Przed tlenkami wyjątkowo trudno się chronić. Transport odpowiada za ok. 75% emisji tlenków azotu w Krakowie.

Z pomiarów przeprowadzonych w Krakowie w 2019 r. podczas których badano poziom stężenia NO2 (dwutlenku azotu), wynika, że w 72 punktach na 91 zbadanych normy emisji zostały przekroczone. W rekordowym punkcie zanotowano 77,3 µg/m³. To poważny problem z uwagi na to, że norma europejska dla stężenia średniorocznego to 40 µg/m³, w prawie regulującym monitorowanie zanieczyszczenia powietrza nie ustalono obowiązującej normy dziennej. Według rekomendacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dotyczących jakości powietrza, roczne stężenie NO2 nie powinno przekraczać 10 µg/m³, natomiast dobowe nie powinno być większe niż 25 µg/m³.

Podobne badania przeprowadzono w 2021, kiedy zbadano 88 lokalizacji - aż w 52 przekroczono obowiązujące normy 40 µg/m³.

Stężenie tlenków azotu nie ulega dużym wahaniom w zależności od pory roku ponieważ ich największym źródłem emisji jest transport.

PM10 to mieszanina złożona z rakotwórczych cząstek takich związków jak benzopireny, dioksyny i fenole. Cząsteczki są tak małe, że nie można ich zauważyć gołym okiem, odpowiadają za napady kaszlu i problemy z oddychaniem. Nawet krótkotrwałe silne stężenie może wywołać zawał serca lub udar mózgu. Jego wdychanie powoduje przedostawanie się do organizmu rakotwórczych substancji, z których jest złożony. Pyły są podnoszone przez poruszające się pojazdy, co sprawia, że największe ich stężenia można spotkać przy ruchliwych ulicach.

PM2,5 jest znacznie drobniejszy od PM10, przez co może przenikać, za pośrednictwem układu oddechowego, aż do krwioobiegu. Jest szczególnie niebezpieczny dla osób z chorobami dróg oddechowych - osłabia i podrażnia płuca, powoduje też zaburzenia rytmu serca, jest odpowiedzialny za miażdżycę i zapalenie naczyń krwionośnych, przenika do wielu organów ludzkiego ciała. Badania pokazują, że jego zbyt duże stężenie podnosi ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera lub demencji. U dzieci powoduje zaburzenia rozwojowe, m.in związane z deficytem koncentracji, obniża iloraz inteligencji.

Wśród nich najwyższy, aż 20%, udział w emisjach tych wysoce szkodliwych związków, mają samochody osobowe z silnikiem Diesla spełniające normę Euro 4, przy czym stanowią one jedynie 12% wszystkich pomiarów. Spaliny Diesla już w 2012 roku zostały uznane za rakotwórcze przez Światową Organizację Zdrowia. Są też czynnikiem ryzyka rozwoju wielu innych chorób.

tags: #jakość #powietrza #przez #cały #rok #normy