Jakość Powietrza w Nowej Rudzie: Analiza Norm i Rankingów Smogowych
- Szczegóły
Nowa Ruda na Dolnym Śląsku po raz kolejny zdobyła niechlubny tytuł miasta o najgorszej jakości powietrza w Polsce. Nowa Ruda znów otwiera rankingi Polskiego Alarmu Smogowego.
Polski Alarm Smogowy opublikował swój coroczny ranking smogowych rekordzistów. Ranking smogowych rekordzistów powstaje na podstawie rocznych ocen jakości powietrza Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Pod lupę wzięto wyniki badań powietrza, którym oddychali mieszkańcy polskich miast w roku 2024.
W tym artykule przyjrzymy się nieco bliżej temu, które to jeszcze miasta w Polsce mogą „poszczycić” się najgorszą jakością powietrza.
Ranking Smogowy 2024: Nowa Ruda Liderem
Badania za rok 2024 pokazują wzrosty przekroczeń w stosunku do 2023 roku. Niechlubnym liderem zestawienia została Nowa Ruda, która zajęła pierwsze miejsce we wszystkich trzech kategoriach: stężenia rakotwórczego benzo(a)pirenu, stężenia pyłu PM10 oraz liczby dni smogowych.
Ranking został podzielony na trzy kategorie według wyników:
Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza
- średniorocznego stężenia benzo(a)pirenu,
- średniorocznego stężenia pyłu PM10,
- liczby dni smogowych, czyli takich, w których przekraczano dobową normę pyłu PM10.
Zestawienie obejmuje wyłącznie miejscowości, w których funkcjonują stacje pomiarowe GIOŚ.
Pierwsze miejsca we wszystkich trzech kategoriach zajęła Nowa Ruda. W tym dolnośląskim mieście stężenie rakotwórczego benzo(a)pirenu wzrosło z 400 do 700 procent normy, a średnie stężenie PM10 zwiększyło się o 7 procent.
Za Nową Rudą w zestawieniu uplasowały się Nowy Targ, Sucha Beskidzka i Myszków, gdzie stężenie benzo(a)pirenu przekroczyło normę nawet pięciokrotnie. W uzdrowisku Rabka-Zdrój odnotowano stężenie czterokrotnie wyższe od dopuszczalnego.
Szczegółowe Wskaźniki Zanieczyszczenia w Nowej Rudzie
Najwyższe średnioroczne stężenie pyłu PM 10 w Polsce, najwięcej dni z epizodami smogowymi, oraz siedmiokrotne przekroczenie normy stężenia benzo(a)pirenu. Te wyniki dały Nowej Rudzie pierwsze miejsce w aż trzech kategoriach analizowanych przez Polski Alarm Smogowy w podsumowaniu roku 2024.
Nowa Ruda miała też najwięcej dni smogowych (takich, w których średniodobowe stężenie pyłu PM10 przekraczało normę) w roku - aż 73. Dla porównania, w Nowym Targu, który znalazł się na drugim miejscu rankingu, takich dni było 38, a w Pszczynie (trzecie miejsce) - 36.
Przeczytaj także: Analiza jakości powietrza w Serocku
Mieszkańcy tego miasta oddychali zanieczyszczonym powietrzem przez 73 dni w roku.
Wśród miejscowości z najwyższym rocznym stężeniem pyłu PM10 aż dziesięć pochodzi z województwa łódzkiego. Radomsko zajęło drugą pozycję w kraju, co pokazuje, że problem smogu dotyczy nie tylko południa Polski, ale także innych regionów.
Jednym z największych zagrożeń związanych ze smogiem jest obecność rakotwórczego benzo(a)pirenu. W niektórych miastach jego stężenie przekracza normy kilkakrotnie. Sucha Beskidzka w Małopolsce zanotowała aż 600% przekroczenia dopuszczalnej wartości tej szkodliwej substancji.
Jak na jakość powietrza patrzą mieszkańcy?
- Myślę, że jest tak samo jak w innych miastach, tylko że my ten czujnik mamy chyba w złym miejscu.
- Nieeee teraz jest mało pieców, więcej zgazyfikowane miasto, to już nie ma tak źle.
- Poprawiło się z chwilą, gdy niektóre zakłady pozamykali.
- Proszę popatrzeć tylko po dachach, gdzie się dymi? Nigdzie się nie dymi.
- Nie ma źle, gdzie tam. Nikt nie narzeka. Słyszę, w telewizji, że w Nowej Rudzie to i tamto... pic na wodę, fotomontaż!
Jak wskazuje Krzysztof Smolnicki z DAS, w niektórych miastach, które nie wykazują przekroczeń czujniki potrafią być montowane w górnych, dobrze przewietrzanych punktach miejscowości. W Nowej Rudzie, nie dość, że powietrze w bezwietrzne dni zawisa w dolinie, to i czujnik znajduje się w najtrudniejszym obszarze. Ranking mógłby wyglądać inaczej również wtedy, gdyby wszystkie miasta w kraju były monitorowane.
Przeczytaj także: Pomiary zanieczyszczeń w Stacji Czernica
Wpływ Warunków Pogodowych i Lokalizacji Czujników
Jak podkreśla Burmistrz Nowej Rudy, wskaźniki są wyższe gdy zima jest mroźniejsza i więcej dni grzewczych. - Przypomnę, że jeszcze kilkanaście lat temu ten wskaźnik wynosił na przykład 17 - 1700 procent - więc jest on trzy, cztery razy mniejszy.
Podobnie jest z liczbą dni z przekroczeniami, która przekraczała setkę, a obecnie potrafi wynosić od 40, do 80 w roku.
Krajowe Tendencje i Program "Czyste Powietrze"
Według danych GIOŚ średnioroczne stężenie pyłu PM10 liczone ze wszystkich stacji w Polsce, w 2024 r. wzrosło o siedem procent w porównaniu do roku poprzedniego.
Polski Alarm Smogowy podkreśla, że droga do poprawy jakości powietrza w kraju jest wciąż daleka od zakończenia.
- To bardzo niepokojące zjawisko - mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. - Prezentujemy nasz ranking już po raz dziesiąty i do tej pory obserwowaliśmy spadek stężeń. Czy obecny wzrost to tylko chwilowe wahnięcie, czy może początek nowego trendu prowadzącego nas na powrót do smogowej przeszłości?
Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego, zwraca uwagę, że prezentowany ranking publikowany jest już po raz dziesiąty, a do tej pory obserwowano spadek stężeń. Wskazuje również, że obecny wzrost może być związany z wyhamowaniem programu "Czyste Powietrze", który - według PAS - przechodzi poważny kryzys.
Dwa lata temu wsparcie programu ze strony władz krajowych było jednoznaczne, co znalazło swój wyraz w rekordowej liczbie wniosków o dotację w 2024 roku. Wydaje się, że obecnie tego wsparcia brakuje. W obliczu nowych, ostrzejszych norm jakości powietrza, które zaczną obowiązywać już za cztery lata, konieczne jest podjęcie przez rząd wzmożonych działań w tym kierunku.
Wydawać by się mogło, że wszystko idzie w dobrym kierunku - pieców, z których bucha toksyczny dym jest coraz mniej, a mieszkańcy bardziej świadomi zagrożeń, które niesie nieekologiczne ogrzewanie czy palenie w domowych piecach odpadami.
W 2024 r. liczba składanych wniosków była rekordowa, jednak po zmianach wprowadzonych przez rząd gwałtownie spadła. Siergiej zauważa, że obecnie brakuje wsparcia dla osób chcących poprawić jakość powietrza.
Działania Lokalne i Kontrole Straży Miejskiej
Co roku na Dolnym Śląsku przedwcześnie z tytułu zanieczyszczenia powietrza umiera około 3 tys. osób. To jak by nam znikało takie małe miasteczko.
Tymczasem gminy poza inwestycjami z pomocą Straży Miejskich prowadzą kontrole palenisk. Tak robi również Nowa Ruda - przyznaje komendant Mirosław Kalitowski.
W przypadku niewielkich uchybień strażnicy pouczają, w innych przypadkach wręczają mandat w wysokości 500 złotych. W tych najgorszych, pobierają próbki, a grzywnę wymierza sąd.
Pozytywny Przykład Krakowa
Na tle niepokojących danych pozytywnie wyróżnia się Kraków, który jeszcze niedawno był uznawany za smogową stolicę Polski. W 2024 r. po raz pierwszy żadna stacja pomiarowa w tym mieście nie odnotowała przekroczenia dopuszczalnego poziomu benzo(a)pirenu. W ciągu ostatnich dziesięciu lat stężenie tej substancji spadło ponad siedmiokrotnie.
Na przeciwnym biegunie rankingu PAS znalazł się Kraków, który jeszcze dekadę temu był symbolem smogowego problemu w Polsce. W 2024 r. po raz pierwszy w historii pomiarów żadna stacja w mieście nie odnotowała przekroczenia dopuszczalnego poziomu benzo(a)pirenu.
Autorzy raportu podkreślają, że wyższe niż w Krakowie stężenie benzo(a)pirenu zmierzono m.in.
Przedstawicielka Krakowskiego Alarmu Smogowego, Anna Dworakowska, zwróciła uwagę, że poprawa jakości powietrza w Krakowie to efekt konsekwentnych działań, takich jak wymiana pieców i przestrzeganie uchwały antysmogowej. Zaznaczyła jednak, że Kraków nadal zmaga się z zanieczyszczeniami pochodzącymi z transportu.
Podsumowanie
Pomimo poprawy jakości powietrza w niektórych regionach, Polska wciąż zmaga się z problemem smogu. Szczególnie alarmujące są stężenia benzo(a)pirenu, które w wielu miastach znacząco przekraczają dopuszczalne normy. Walka ze smogiem to długoterminowy proces, który wymaga dalszych działań ze strony samorządów, rządu oraz mieszkańców, aby poprawić jakość powietrza i ochronić zdrowie publiczne.
Po 10 latach spadków rok 2024 przyniósł wyraźne pogorszenie jakości powietrza w Polsce. Wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy Gramwzielone.pl Sp.
tags: #jakość #powietrza #Nowa #Ruda #normy
