Mikroplastik w Wodzie Butelkowanej: Czy Jest Się Czego Bać?
- Szczegóły
Plastik jest wszechobecny, a spora jego część trafia do oceanów, gdzie rozpada się na mikrocząsteczki, niewidoczne gołym okiem. Mikroplastik w wodzie stanowi ogromny problem, mimo zakazu stosowania mikrokuleczek w kosmetykach i produktach higieny osobistej w niektórych krajach. Dlaczego należy go unikać i jak to robić?
Czym Jest Mikroplastik?
Według powszechnie przyjętej definicji, mikroplastik to grupa polimerowych cząsteczek o maksymalnej wielkości 1-5 nm, różniących się składem chemicznym, gęstością i kształtem. Wbrew pozorom, pojęcie mikroplastiku nie jest czymś zupełnie nowym. Od lat ‘50 XX w., kiedy produkcja ruszyła na masową skalę, ilość plastiku nieustannie rośnie. Mikroplastik pojawił się natomiast w środowisku jako efekt degradacji tych tworzyw, między innymi podczas rozkładu opakowań na wysypiskach śmieci, a także w środowisku naturalnym.
Spora część tworzyw sztucznych trafia niestety do wód, w których stwarza zagrożenie zarówno dla zamieszkujących je organizmów, jak i dla człowieka. Szacuje się, że ilość plastiku w wodach powierzchniowych sięga setek tysięcy ton!
Potencjalne Zagrożenia dla Zdrowia
Liczba badań toksykologicznych nad mikroplastikiem rośnie bardzo szybko. Przeprowadzone dotychczas eksperymenty jasno wskazują na to, że narażenie na ten rodzaj tworzyw sztucznych wywołuje wiele negatywnych efektów u człowieka, w tym stres oksydacyjny, zaburzenia metaboliczne, nieprawidłową odpowiedź immunologiczną, neurotoksyczność, a także toksyczność reprodukcyjną i rozwojową. Ze względu na brak odpowiednich metod pomiarowych, nie prowadzi się niestety systematycznych badań nad absorpcją, metabolizmem, migracją, transformacją i akumulacją mikroplastiku w ludzkim organizmie.
Cząsteczki mikroplastiku obecne w wodzie mogą pochodzić z różnych źródeł, takich jak opady atmosferyczne, ścieki przemysłowe oraz komunalne, ale także plastikowe butelki i nakrętki. O mikroplastiki mówi się obecnie najwięcej właśnie w kontekście wody butelkowanej. Do produkcji opakowań na wodę stosuje się zazwyczaj dwa rodzaje tworzyw sztucznych - polipropylen PP i politereftalan etylenu PET, które są najczęściej wykrywane jako mikroplastik.
Przeczytaj także: PE a bezpieczeństwo wód mineralnych
Pierwsze dane dotyczące obecności mikroplastiku w wodzie opublikowała w 2019 roku Światowa Organizacja Zdrowia. Naukowcy przebadali pod tym kątem wodę butelkowaną oraz wodę kranową. Eksperymenty dowiodły wówczas, że niewielkie stężenie mikroplasiku nie stanowiło znaczącego zagrożenia dla zdrowia. Raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przytacza m.in. wyniki badań, w których stwierdza się, że cząsteczki większe niż 150 µm nie ulegają wchłonięciu i są wydalane. Niemniej jednak naukowcy nie wykluczyli też potrzeby przeprowadzenia bardziej szczegółowych badań w tym zakresie.
Obecnie wiadomo już, że woda butelkowana zawiera średnio 22 razy więcej mikroplastiku niż woda z wodociągu. Osoba przez rok spożywająca wyłącznie wodę butelkowaną, wprowadzi do swojego organizmu około 130 000 cząstek mikroplastiku, tylko z tego źródła.
Jak Ograniczyć Spożycie Mikroplastiku?
Ograniczenie ilości mikroplastiku w środowisku staje się jednym z najpoważniejszych wyzwań naszych czasów. Stale napędzana konsumpcja zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się generuje rokrocznie coraz większe ilości plastikowych odpadów, nad którymi nie potrafimy zapanować. Jednak na zmianę nawyków musi być gotowy każdy z nas. Najlepszym wyjściem, dzięki któremu możemy dołożyć swoją cegiełkę do ograniczenia ilości mikroplastiku, jest rezygnacja z wody butelkowanej.
- Dzbanki filtrujące: Wyposażone w pojemniki na wodę wlewaną i przefiltrowaną, oddzielone od siebie wkładem filtrującym. Usuwają najczęściej pojawiające się w wodzie zanieczyszczenia, takie jak metale ciężkie, substancje odpowiedzialne za nieprzyjemny smak i zapach wody czy zanieczyszczenia chemiczne i fizyczne o większej średnicy.
- Filtry do wody: Wyspecjalizowane urządzenia, których serce stanowią kilkustopniowe systemy, gotowe pozbyć się blisko stu procent zanieczyszczeń, znajdujących się w wodzie.
- Dystrybutory wody pitnej: Przeznaczone do podłączenia do sieci wodociągowej lub (rzadziej) ręcznego uzupełniania wody. Dają dostęp do pysznej, niemal w stu procentach czystej wody.
W tym przypadku doskonałym rozwiązaniem są filtry kuchenne, które zapewniają stały dostęp do świeżej wody, eliminując różne zanieczyszczenia fizykochemiczne lub/i mikrobiologiczne. Wśród konsumentów największą popularnością cieszą się niewątpliwie systemy odwróconej osmozy oraz ultrafiltracja, która najlepiej sprawdza się przy wodzie średnio i mało zanieczyszczonej. Filtry kuchenne z ultrafiltracją nadają się zatem do wody wodociągowej lub wody wstępnie uzdatnionej (np. z pomocą centralnej stacji uzdatniania). W tej kategorii produktów polecamy szczególnie bezzbiornikowe filtry kuchenne Ecoperla Profine POU 2 oraz Ecoperla Profine POU 3, które pozostawiają w wodzie naturalnie występujące minerały.
Systemy odwróconej osmozy, znacznie dokładniejsze niż ultrafiltracja, usuwają zanieczyszczenia o wielkości pojedynczych jonów. Osoby, które decydują się na takie rozwiązanie chętnie sięgają po filtr kuchenny Ecoperla Rosa z wkładem rewitalizującym Ecoperla Elixir, który pozwala na czerpanie dokładnie oczyszczonej wody bogatej jednocześnie w magnez i wolny wodór.
Przeczytaj także: Jaka woda mineralna jest najlepsza dla wątroby?
Jaka Woda dla Niemowląt?
Wybór wody dla niemowląt to częsty temat dyskusji. Wiele mam pyta o konkretne marki wody odpowiednie dla najmłodszych. Oto kilka wskazówek:
- Woda przegotowana z kranu (minimum 5 minut gotowania, do 24 godzin).
- Woda butelkowana dedykowana dla niemowląt (np. Primavera lub Mama i ja).
- Filtrowana woda.
Ważne jest, aby woda dla niemowląt była niskozmineralizowana (zawierała jedynie 50-500 mg składników mineralnych w litrze). Należy unikać wód wysokozmineralizowanych i leczniczych bez konsultacji z lekarzem.
Rodzaje Plastiku i Bezpieczeństwo
Warto wiedzieć, jakie rodzaje plastiku są używane do produkcji opakowań i które z nich są bezpieczniejsze:
| Oznaczenie | Nazwa | Zastosowanie | Bezpieczeństwo |
|---|---|---|---|
| 1 PET (C10H8O4) | Politereftalan etylenu | Butelki na napoje, wodę, soki, słoiki do masła orzechowego, butelki na olej spożywczy, tacki do piekarnika i kuchenki mikrofalowej, tacki na jedzenie, opakowania na detergenty i kosmetyki. | Relatywnie bezpieczna odmiana plastiku. Nie zawiera BPA, ale przy produkcji PET jako katalizatora wykorzystuje się rakotwórczy pierwiastek antymon, nad którym trwają badania czy może migrować z opakowania do napojów i żywności. |
| 2 HDPE | Polietylen o dużej gęstości | Dzbanki na mleko, sok i wodę, butelki na detergenty i kosmetyki, plastikowe torby, kubeczki na jogurty, foliowe torebki w pudełkach z płatkami śniadaniowymi. | Bezpieczna odmiana plastiku. Nie zawiera BPA. |
| 4 LDPE | Polietylen o małej gęstości | Butelki na wodę i olej, butelki na detergenty, kosmetyki oraz płyny do płukania ust, opakowania na wynos, folia plastikowa. | Bezpieczna odmiana plastiku. Nie zawiera BPA. |
| 3 PVC | Poli(chlorek winylu) | Torby na zakupy, pokrywki na pojemniki, folia plastikowa, worki na śmieci, pojemniki do przechowywania jedzenia, wewnętrzna powłoka w kartonach na mleko, plastikowe kubki do napojów, opakowania mrożonek, plastikowe butelki. | Unikać! Może zawierać i wydzielać całą gamę związków chemicznych, w tym BPA, ołów, ftalany, dioksyny, rtęć i kadm. |
| 5 PP | Polipropylen | Pojemniki na margarynę, jogurty, syropy i inne produkty spożywcze, pojemniki do jedzenia kupowanego na wynos, słomki do picia, pojemniki z matowego plastiku, nakrętki na butelki, buteleczki na lekarstwa. | Bezpieczna odmiana plastiku. Nie zawiera BPA. |
| 6 PS | Polistyren | Jednorazowe kubki, talerze, miski i sztućce, pojemniki do jedzenia na wynos, pojemniki na jogurty, tacki do mięsa, pojemniki na jajka, pojemniki na żywność wykonane z plastikowej pianki. | Unikać! Może wydzielać styren, toksynę atakującą mózg i układ nerwowy, której szkodliwy wpływ na czerwone krwinki, wątrobę, nerki i żołądek potwierdzono w badaniach na zwierzętach. |
| 7 PC i inne | Poliwęglany i inne | Duże baniaki na wodę, dzbanki do mleka, butelki dla niemowląt, kubki z dziubkiem dla dzieci, butelki na wodę wielokrotnego użytku, butelki na sok z owoców cytrusowych, powłoki ochronne w puszkach, torby/rękawy do pieczenia w piekarniku. | Unikać! Plastik poliwęglanowy wytwarza się przy użyciu bisfenolu A i związek ten może wydzielać się z produktu, zwłaszcza pod wpływem wysokiej temperatury. BPA to środek powodujący zaburzenia hormonalne, otyłość, częste poronienia, obniżenie liczby plemników. |
Ponieważ obecność mikroplatiku w środowisku naturalnym rośnie w zastraszającym tempie, mnożą się na ten temat badania naukowe. Być może, już wkrótce otrzymamy przekonujące dane na temat bezpośredniego negatywnego wpływu tych tworzyw sztucznych na nasze zdrowie. Póki co, wodę butelkowaną lepiej zamienić na uzdatnioną kranówkę. W tym celu sięgnij po sprawdzone filtry kuchenne, dzięki którym wyeliminujesz z kranówki nie tylko mikroplastik, ale też inne szkodliwe zanieczyszczenia.
Przeczytaj także: Niedokwasota żołądka: jaką wodę wybrać?
tags: #jaka #woda #mineralna #ma #pp #5
