Zalecenia dotyczące spożywania wody po operacji serca

Szczegóły: Opublikowano: 07. December 2025

Serce jest głównym elementem układu krążenia, odpowiadającym za prawidłowe ukrwienie całego ciała. Działa jak pompa, rozprowadzając tlen i substancje odżywcze oraz odbierając produkty przemiany materii. Prawidłowy kierunek przepływu krwi jest zachowany dzięki zastawkom, które zapobiegają cofaniu się krwi.

Upały a układ krążenia

Układ krwionośny jest bardziej obciążony w gorące dni. Krew krąży po całym organizmie, a w upalne dni istnieje ryzyko szybszej utraty wody z obiegu poprzez parowanie, czyli pocenie się. W upale, jeśli nie dostarczamy odpowiedniej ilości płynu z zewnątrz, podaż wewnętrznych płynów zmniejsza się, co prowadzi do słabszego samopoczucia. Dlatego odpowiednie nawadnianie jest bardzo ważne.

W upały organizm jest na wyższym poziomie obciążenia. Jeśli brakuje mu płynu, serce musi tłoczyć szybciej krew, zwiększając swoją pracę i częstotliwość uderzeń na minutę. Równocześnie w gorące dni wzrasta zapotrzebowanie serca na tlen. Niedostarczenie tlenu w wystarczającej ilości może prowadzić do niedokrwienia mięśnia sercowego i zawału serca.

Ilość płynów dla osób zdrowych

Osoby zdrowe powinny w upalne dni pić minimum 2-2,5 litra płynów. Przy aktywności fizycznej zapotrzebowanie na płyny wzrasta, ponieważ więcej ich tracimy. Płyn to nie tylko woda mineralna, ale także herbata, kompot czy płynne dania. Trzeba jednak pamiętać, że nie można tego sprowadzić tylko do czystej matematyki.

Kawa, szczególnie mrożona, popularna w upalne dni, działa moczopędnie. Dlatego, pijąc kawę, należy pamiętać o zwiększeniu spożycia wody, aby nadrobić ubytek płynów.

Przeczytaj także: PE a bezpieczeństwo wód mineralnych

Niewydolność serca a nawodnienie

Osoby z niewydolnością serca powinny zachować szczególną ostrożność podczas upałów. Zbyt duża ilość wody, przy zbyt niskiej frakcji wyrzutowej serca, może prowadzić do nadmiaru płynu w organizmie i zaostrzenia niewydolności. Powinny one oszczędzać się, unikać ekspozycji na słońce, zmniejszyć wysiłek fizyczny i kontrolować podaż płynów oraz masę ciała.

Kontrola masy ciała

Masa ciała i podaż płynów są ze sobą powiązane. Osoby z niewydolnością serca powinny codziennie wchodzić na wagę. Jeśli zauważą, że w kolejne dni przybierają na wadze, zwiększa się obwód brzucha lub pojawiają się obrzęki kończyn dolnych, może to świadczyć o nadmiarze wody w organizmie. W takiej sytuacji najlepiej skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który może zmienić terapię, np. zwiększyć diuretyki lub zalecić ograniczenie spożycia płynów. Osoby z niewydolnością serca powinny unikać upałów, obserwować swoje ciało i nie zwiększać aktywności fizycznej w gorące dni.

Ilość płynów dla osób z niewydolnością serca

Określenie dokładnej ilości płynów dla osób z niewydolnością serca jest trudne i zależy od frakcji wyrzutowej lewej komory, czyli zdolności kurczenia się mięśnia serca. Jeśli pacjent ma nieznacznie upośledzoną zdolność wyrzutową (np. 40%), może wypić więcej płynów - od 1,5 do 2 litrów. Jeśli jednak frakcja jest mniejsza (np. 15%), podaż płynów należy ograniczyć do około 1 litra na dobę. Wszystko to powinno być skonsultowane z lekarzem.

Jeśli waga ciała pacjenta z niewydolnością serca wzrośnie o 1-2 kilogramy w ciągu jednego dnia, jest to powód do niepokoju. W takim wypadku to nie będzie efekt tego, że jednego dnia zje za dużo, bo to nie przełoży się tak bardzo od razu na jego wagę.

Dieta po operacji serca

Zabiegi kardiochirurgiczne są częstym standardem postępowania w chorobie wieńcowej i wadach zastawkowych serca. Właściwie prowadzone żywienie w okresie okołooperacyjnym to ważny element pozwalający na zmniejszenie ewentualnego ryzyka rozwoju niedożywienia i powikłań.

Przeczytaj także: Optymalna wilgotność powietrza

Celem żywienia po operacji jest jak najszybsze rozpoczęcie przyjmowania przez chorego posiłków drogą doustną. Po powrocie do domu, odpowiednio zbilansowana dieta powinna być oparta na zasadach racjonalnego odżywiania i dopasowana do możliwości i preferencji pacjenta. W pierwszych dobach po operacji i dalej, dieta powinna mieć charakter lekkostrawny.

Zasady diety po operacji

Regularność posiłków i ich prawidłowe komponowanie.
Odpowiednia ilość białka, tłuszczu i węglowodanów.
Unikanie tłuszczów nasyconych pochodzenia zwierzęcego i tłuszczów trans.
Spożywanie tzw. „dobrych” kwasów tłuszczowych pochodzenia roślinnego (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany, orzechy, siemię lniane, tłuste ryby morskie).
Produkty pełnoziarniste, warzywa, owoce, a zwłaszcza produkty o wyższej zawartości białka (ryby, nabiał, strączki, jaja, chude mięso).
Ograniczenie solenia, spożywania słonych przekąsek, słodyczy czy żywności typu fast-food.

Jeśli po operacji pacjent ma zalecenie zażywania doustnych leków przeciwzakrzepowych, możliwe, że konieczne będzie zastosowanie diety z ograniczeniem witaminy K.

Dieta lekkostrawna po operacji

Dieta lekkostrawna jest często zalecana w okresie rekonwalescencji po różnych zabiegach, ułatwia gojenie się ran, zmniejsza dyskomfort trawienny i zmniejsza ryzyko infekcji. Jej podstawową zasadą jest dostarczenie do organizmu wszystkich niezbędnych składników pokarmowych i ograniczenie produktów i potraw ciężkostrawnych. Ważne, aby jadłospis był smaczny.

Podstawą jest ograniczenie, a nawet wykluczenie produktów i potraw tłustych, smażonych, pieczonych w tradycyjny sposób, długo zalegających w żołądku, wzdymających i ostro przyprawionych. W ciągu dnia zaleca się spożywanie od 4 do 5 niewielkich objętościowo posiłków, w regularnych odstępach czasowych. W diecie lekkostrawnej ograniczeniu ulega podaż błonnika pokarmowego (do 25 g/dzień), w czym pomaga stosowanie różnych technik przygotowania potraw takich jak: obieranie, gotowanie, przecieranie przez sito i miksowanie.

Jeśli chodzi o technologię przygotowania posiłków w diecie lekkostrawnej, najlepiej sprawdzi się gotowanie w wodzie, na parze czy w naczyniach bez wody. Warto wybierać także duszenie, obsmażanie produktów bez tłuszczu na patelniach do smażenia beztłuszczowego, oraz pieczenie w folii przezroczystej, w pergaminie, w naczyniach ceramicznych, na ruszcie, w piekarniku lub w opiekaczu elektrycznym. Nie należy smażyć ani piec potraw z dodatkiem tłuszczu. Potrawa nasiąknięta tłuszczem jest ciężkostrawna i długo zalega w żołądku.

Przeczytaj także: Mierniki wilgotności owsa – przegląd i zastosowanie

Przykładowe produkty zalecane w diecie lekkostrawnej:

Zupy na wywarach warzywnych
Gotowane warzywa (ziemniaki, marchewka, dynia, buraki)
Chude ryby
Gotowane chude mięso drobiowe
Ryż, makaron
Pszenne pieczywo
Płatki ryżowe i jaglane
Biszkopty, suchary
Pieczone owoce
Kefiry, jogurty
Chudy twaróg
Przetarte kompoty
Budyń, kisiel

Produkty niewskazane w diecie lekkostrawnej:

Wszystkie smażone na tłuszczu potrawy
Półmięsne i bezmięsne potrawy
Warzywa kapustne, cebula, czosnek, por
Nasiona roślin strączkowych (np. fasola, groch, soczewica, soja)

Dobór produktów powinien być zawsze uzależniony od indywidualnej tolerancji pacjenta. Trudno jednoznacznie powiedzieć, jak długo powinna trwać dieta lekkostrawna po operacji. Zależy to bowiem od stanu zdrowia pacjenta oraz rodzaju operacji.

Zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze u pacjenta po operacji jest trochę inne niż u osoby zdrowej. Dlatego też każdy pacjent chirurgiczny musi zostać objęty specjalnymi zaleceniami żywieniowymi. Dieta po operacji powinna uzupełniać w odpowiednich ilościach te składniki, które wspomagają regenerację i powrót do zdrowia po zabiegu.

Szczególną uwagę należy zwrócić na to, aby w codziennym menu była zawarta odpowiednia ilość białka. To właśnie ono wspomaga gojenie ran i przyspiesza regenerację, dodatkowo wpływa na zwiększenie odporności organizmu. Dobrymi źródłami pełnowartościowego białka jest mleko i przetwory mleczne, jaja, chude mięso i ryby.

Wysoka podaż białka to jednak nie wszystko - potrzebne są również tłuszcze, węglowodany, witaminy, składniki mineralne, elektrolity, pierwiastki śladowe. Organizm w tym szczególnym okresie potrzebuje również takich substancji jak arginina, kwasy Omega-3, nukleotydy. By je dostarczyć choremu, można mu podawać np. żywność specjalnego przeznaczenia medycznego.

Znaczenie diety przedoperacyjnej

Każdy zabieg chirurgiczny stanowi obciążenie dla organizmu, dlatego warto się do niego przygotować, m.in. poprzez włączenie do diety odpowiednich produktów. Kiedy organizm ma zapas składników energetycznych, może rozpocząć procesy przywracania prawidłowej funkcji narządów i gojenia ran. W przypadku ich niedostatecznej ilości powikłaniem jest nieprawidłowy zrost tkanek. Słabsza jest też siła mięśniowa, co wydłuża powrót do zdrowia i codziennego funkcjonowania.

Dieta przedoperacyjna może rozpocząć się już 3 miesiące przed zabiegiem. Warto w jej trakcie wybierać produkty bogate w białko, które dostarcza substancji umożliwiających prawidłowy zrost zespoleń oraz naprawę uszkodzonych tkanek. Zaleca się więc, aby codzienny jadłospis zawierał chude mięso (np. drób, wołowinę), ryby, nabiał (np. twaróg, serki homogenizowane, skyr), jaja, ser żółty, tofu oraz nasiona roślin strączkowych, takich jak soczewica, ciecierzyca i fasola.

W okresie przedoperacyjnym należy zadbać o podaż kwasów tłuszczowych omega-3, z których organizm czerpie składniki do budowy komórek i tkanek. Ich źródłem są tłuste ryby (sardynki, makrela, łosoś), owoce morza, olej rzepakowy, nasiona lnu, orzechy włoskie, migdały, sezam, masło.

Co jeść 30 dni przed operacją?

Na mniej więcej 30 dni przed planowaną operacją warto zmniejszyć w diecie udział produktów, które zawierają składniki wpływające na rozrzedzenie krwi i zwiększają ryzyko krwawienia podczas operacji. Są wśród nich: czosnek, cebula, imbir, łosoś, chili, a także zioła, takie jak żeń-szeń, szałwia i miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba).

Co jeść 14 dni przed operacją?

Im bliżej zaplanowanej daty zabiegu, tym większą uwagę należy poświęcić swojemu jadłospisowi. Nadal nie należy włączać do niego zbyt dużych ilości ziół i przypraw, które rozszerzają naczynia krwionośne i których nadmiar może sprzyjać wspomnianemu krwawieniu w czasie operacji. Istotne jest również, aby zrezygnować z picia zielonej herbaty, która może wchodzić w interakcje ze środkami znieczulającymi oraz z innymi lekami stosowanymi w okresie okołooperacyjnym. Warto też pamiętać, aby na własną rękę nie przyjmować żadnych suplementów i leków bez recepty.

Dieta na tydzień przed zabiegiem

Na kilka dni przed operacją należy zupełnie zrezygnować z picia alkoholu. Dobrze jest też ograniczyć produkty bogate w witaminę E, takie jak pestki dyni, migdały i oleje roślinne, gdyż mają one właściwości antykoagulacyjne (rozrzedzające krew). Należy unikać produktów przetworzonych, przede wszystkim konserw warzywnych, rybnych i mięsnych oraz słodyczy. Z diety poleca się też wykluczyć warzywa powodujące wzdęcia, zwłaszcza kapustę i nasiona roślin strączkowych.

Dieta na dzień przed zabiegiem

Na dobę przed zabiegiem trzeba ograniczyć spożycie kofeiny (obecnej nie tylko w kawie, ale też w napojach energetycznych i kakao). Lepiej jeść produkty lekkostrawne, a unikać tych, które mogą obciążać przewód pokarmowy. Ważne, aby dieta w okresie przedoperacyjnym w pełni pokrywała zapotrzebowanie na energię, składniki odżywcze, witaminy i minerały.

Rehabilitacja po operacji kardiochirurgicznej

Zapewnienie sobie w ciągu dnia czasu na spacer jest niezmiernie ważne dla Twojego procesu rehabilitacji. Dzięki niemu dozujesz odpowiednio wysiłek i pozwalasz zwiększyć efektywność pracy serca po znacznym obciążeniu jakim była dla niego operacja. Umożliwi Ci on również stopniowy powrót do bardziej aktywnego trybu życia. W celu osiągnięcia jak najlepszych wyników powinieneś spacerować bez zatrzymywania się (nawet na krótki odpoczynek) zanim nie przejdziesz zamierzonego dystansu.

W pierwszym tygodniu przejdź 500 metrów dwa razy dziennie. W przypadku nieodpowiedniej pogody (chłód, upał, deszcz) możesz spacerować po domu. Zajmij się drobnymi zajęciami domowymi (np. przygotowanie drobnych posiłków).

W drugim tygodniu po operacji przejdź 1000 metrów dwa razy dziennie po łatwym, nieco urozmaiconym pod względem powierzchni terenie. Chodź przez chwilę po schodach w gór i w dół normalnym krokiem. W nieznacznym stopniu zwiększaj zakres wykonywanych przez siebie drobnych zajęć domowych. Możesz wykonać nie wymagające wysiłku drobne naprawy domowe.

Możesz stopniowo zacząć noszenie przedmiotów ( np. siatka z zakupami) od 1 kg w każdej ręce. Możesz włączyć się do życia towarzyskiego - kino, restauracja, niewielkie przyjęcia rodzinne. W tym przypadku zakres Twojej aktywności powinieneś ocenić sam według swego samopoczucia.

W kolejnych tygodniach stopniowo wydłużaj dystans spacerów. Korzystaj ze schodów dwa - trzy razy dziennie. Bądź opanowanym - unikaj pośpiechu, po wysiłku zawsze odpocznij. W ciągu dnia wygospodaruj czas na dwie krótkie, 30-minutowe przerwy. Na ten czas wyłącz się z wszelkiej aktywności.

Po posiłku odczekaj 30 minut do godziny zanim podejmiesz jakieś zajęcie. Sygnałem od Twojego organizmu abyś przerwał na jakiś czas wszystkie zajęcia i po prostu trochę odpoczął jest zmęczenie, odczucie zwiększonej bolesności w okolicy rany bądź znużenie.

Powrót do pracy zawodowej może nastąpić najwcześniej zazwyczaj sześć do dwunastu tygodni po operacji. Jest on uzależniony od charakteru wykonywanej przez Ciebie pracy, jak również od stopnia zaawansowania procesu rehabilitacji.

Uważa się, że okres powrotu pacjenta po zabiegu kardiochirurgicznym do pełnej aktywności wynosi średnio około trzech miesięcy.

Pielęgnacja ran pooperacyjnych

Codziennie bierz prysznic lub kąpiel unikając zimnej lub bardzo gorącej wody (jeśli rany są całkowicie zagojone). Delikatnie obmywaj blizny letnią wodą z mydłem (nie mocz ich zbyt długo) i wycieraj je delikatnie do sucha. Nigdy nie używaj lotionów, kremów lub maści (również antybiotykowych) na świeże blizny. Po całkowitym ich wygojeniu w celu zapobiegnięciu wytworzeniu się bliznowca możesz stosować także maści.

Każdego dnia obejrzyj miejsca po cięciach. Niewielki obrzęk, zaczerwienienie, ból bądź zdrętwienie w tych miejscach nie powinny Cię niepokoić do okresu około dwóch miesięcy - jest to czas potrzebny do całkowitego zakończenia procesu gojenia.

Obrzęk na nodze / nogach, z których pobrano żyłę jest rzeczą normalną. Powinien on zniknąć z biegiem czasu. Aby zmniejszyć obrzęk na nogach możesz bandażować nogę /nogi - z wyczuciem bandażem elastycznym (od palców do poziomu powyżej cięcia) lub nosić pończochy uciskowe przez okres sześciu miesięcy po zabiegu. Starać się, gdy nie jesteś w ruchu trzymać uniesione nogi. W pozycji leżącej unoś (połóż na czymś) nogi tak, aby znalazły się na wysokości powyżej serca.

Przyjmowanie leków po operacji

Abyś odniósł pełne korzyści z przebytej operacji niezmiernie ważne jest abyś zalecone Ci przez Lekarza leki przyjmował ściśle wg wskazań, o stałych porach dnia. Rozpocznij regularne przyjmowanie leków od dnia powrotu do domu. Zwracaj uwagę na zalecone dawki. NIGDY samodzielnie nie zmieniaj i nie odstawiaj przyjmowanych leków bez wcześniejszego skonsultowania się ze swoim lekarzem.

Pacjenci po operacji pomostowania tętnic wieńcowych (CABG, OPCAB) powinieneś przyjmować preparat kwasu acetylosalicylowego. Będziesz musiał go przyjmować przewlekle. Najkorzystniejsze są dojelitowe preparaty kwasu acetylosalicylowego, niedrażniące błony śluzowej żołądka.

Leki te będziesz musiał przyjmować do końca życia po zabiegach wszczepienia sztucznych zastawek serca (MVR, AVR, operacja metodą Bentalla). Leki o których mowa zapobiegają bardzo groźnym powikłaniom, jakimi są zatory mogące doprowadzić do ciężkiego kalectwa. Z drugiej jednak strony nieodpowiednie ich przyjmowanie (w zbyt dużych dawkach) może wywołać równie groźne komplikacje - trudne do opanowania krwawienia, krwotoki wewnętrzne.

W przypadku planowanych ekstrakcji zębów, operacji, itp. należy przedtem skontaktować się ze swoim lekarzem w celu optymalizacji wskaźnika INR na czas zabiegu. Wiąże się to z kilkudniowym odstawieniem leku i włączeniem do leczenia heparyny drobnocząsteczkowej (Clexane, Fraxiparyna).

Przyjmując doustne antykoagulanty powinieneś równie unikać sytuacji predysponujących do urazów lub skaleczeń. Należy pamiętać, że niektóre produkty spożywcze może mieć wpływ na działanie doustnych antykoagulantów. Część z nich wzmaga (nabiał, jabłka, truskawki, ziemniaki, groch, szparagi, wołowina) a część z nich osłabia (szpinak, sałata, soja, kalafior, kapusta, wątróbka) działanie antykoagulantów.

Zaprzestanie palenia tytoniu

Palenie tytoniu zmniejsza ilość przenoszonego przez krew tlenu. Podczas palenia papierosa wzrasta częstość pracy serca, rośnie ciśnienie tętnicze oraz dochodzi do skurczu obwodowych naczyń krwionośnych. Wszystko to powoduje zmniejszenie ilości dostarczanego do serca tlenu. Poza tym przewlekły nikotynizm zaburza wzajemne relacje pomiędzy ochronną (HDL) a miażdżycorodną frakcją cholesterolu (LDL) na korzyść tej ostatniej. Wszystko to razem przyspiesza proces rozwoju miażdżycy.

Żywienie medyczne po operacji

Jeżeli chory odmawia spożywania posiłków, nie jest w stanie z różnych przyczyn zjadać takiej ich ilości, która pozwoli na pokrycie zwiększonego zapotrzebowania organizmu, dojść może w krótkim czasie do jego osłabienia. W efekcie nie ma on sił, aby uczestniczyć w procesie rehabilitacji, którego celem jest przywrócenie sprawności po operacji. W takiej sytuacji należy zadbać o odpowiednie odżywianie podopiecznego i skonsultować z lekarzem możliwość wprowadzenia do jego menu produktów żywienia medycznego. To specjalistyczne preparaty, które w małej objętości dostarczają porcję energii oraz składników odżywczych.

tags: #jaka #woda #pić #po #operacji #serca