Filtry Powietrza w Samochodach Ciężarowych: Rodzaje i Budowa

Szczegóły: Opublikowano: 03. December 2025

Pojazdy ciężarowe, zwane potocznie TIR-ami, są nieodłącznym elementem obrazu współczesnych dróg. Ich niezawodność ma kluczowe znaczenie dla transportu towarów i przyczynia się do funkcjonowania gospodarki.

Dyskutując o szeroko pojętym bezpieczeństwie na drodze, nie sposób pominąć układu hamulcowego. To kluczowy element każdego pojazdu, który w każdych warunkach i każdego dnia musi legitymować się stuprocentową sprawnością. W przypadku samochodów ciężarowych i autobusów jego praca jest jeszcze trudniejsza, wszak wyhamowanie zestawu ważącego kilkanaście ton to niełatwe zadanie.

W takich sytuacjach mechanizmy hydrauliczne, które znamy m.in. z pojazdów osobowych, nie są w stanie zapewnić odpowiedniej siły hamowania. Rozwiązaniem są układy pneumatyczne, w których jednym z najważniejszych elementów jest sprężarka powietrza.

Zasada działania układu hamulcowego w autach ciężarowych jest inna aniżeli w przypadku „osobówek”. Kiedy kierowca naciska pedał hamulca, nie uruchamia bezpośrednio szczęk hamulcowych. Do akcji wkracza wówczas zawór, który odpowiada za dopływ sprężonego powietrza do siłowników umieszczonych przy kołach. Dopiero wspomniany siłownik (zasilany powietrzem właśnie ze sprężarki) porusza szczęki hamulcowe. Dlaczego tak? Odpowiedź jest prosta: uzyskujemy w ten sposób znaczną siłę przy minimalnym wysiłku kierowcy. Dodatkową zaletą jest blokowanie hamulców i zatrzymanie pojazdu, gdy dojdzie np. do rozszczelnienia układu lub uszkodzenia przewodów.

Rola sprężarki powietrza w całym układzie jest więc kluczowa. Mając jednak na uwadze fakt, że są one zdolne do wytwarzania gigantycznej ilości powietrza (1000 l na minutę to liczba, która nikogo nie dziwi) o odpowiednim ciśnieniu (8-14 barów), mogą one ulec (jak każdy element eksploatacyjny samochodu) uszkodzeniu.

Przeczytaj także: Sędziszów Filtr Powietrza do Astry H - Testy i Opinie

Profesjonalnie zregenerowana sprężarka może być ponownie eksploatowana przez wiele lat. By się tak stało, muszą zostać spełnione pewne warunki. Przed montażem sprężarki do pojazdu (zarówno takiej regenerowanej, jak i fabrycznie nowej) należy przeprowadzić rutynowe czynności, które ograniczą wystąpienie kolejnej lub przedwczesnej awarii.

Przygotowanie układu pneumatycznego

Podczas pracy sprężarki wraz z tłoczonym do układu pneumatycznego powietrzem przedostają się skondensowana para wodna i cząsteczki oleju silnikowego w postaci mgły olejowej. Zadaniem filtra zaworu osuszacza powietrza jest zatrzymanie wilgoci w nim zawartej. Filtry zaworu osuszacza absorbują również mgłę olejową, ale w ograniczonym zakresie.

Cząsteczki oleju zawarte w tłoczonym przez sprężarkę powietrzu odkładają się sukcesywnie na ściankach komory tłoczonego powietrza w głowicy sprężarki oraz w chłodnicy powietrza w postaci nagaru. Rolę chłodnicy powietrza w pneumatycznych instalacjach samochodowych pełni tzw. wężownica. Jest to stalowa rura o średnicy kilkunastu milimetrów łącząca komorę powietrza tłoczonego głowicy sprężarki z zaworem osuszacza powietrza.

Pełna drożność i czystość chłodnicy powietrza to zatem podstawowe warunki żywotności sprężarki. Kolejny warunek, którego spełnienie zapewni długotrwałą pracę sprężarki, to zagwarantowanie czystości i szczelności układu ssania powietrza.

Żywotność nowych sprężarek powietrza w zupełnie nowych pojazdach, określana przebiegiem kilometrowym, wynosi kilkaset tysięcy kilometrów. Żywotność profesjonalnie zregenerowanych sprężarek jest bardzo zbliżona do żywotności nowych podzespołów.

Przeczytaj także: Jak wymienić filtr w Vespa LX 50?

Filtry DPF

Zgodnie z prawem europejskim pojazdy wyposażone w wysokoprężne silniki powinny posiadać sprawne filtry DPF. Prawidłowo działający filtr cząstek stałych ma za zadanie pochłanianie zanieczyszczeń powstałych w wyniku spalania paliwa. Zbudowany z obudowy odpornej na wysoką temperaturę i ceramicznego wkładu filtr wyglądem przypomina duży katalizator lub tłumik.

Regeneracja DPF, czyli filtra cząstek stałych, polega na oczyszczeniu zapchanego podzespołu z nagromadzonych w trakcie użytkowania różnego rodzaju zanieczyszczeń (w tym sadzy i popiołu). Pewne sygnały ze strony pojazdu ciężarowego podczas jego eksploatacji mogą świadczyć o zapchaniu filtrów.

Układ hamulcowy i jego regeneracja

Sprawny układ hamulcowy zapewnia zarówno kierowcom, jak i pasażerom bezpieczne poruszanie się po drodze. Kluczową rolę w zapewnieniu kierowcy, jak i pasażerom pojazdu bezpieczeństwa na drodze odgrywa układ hamulcowy. W zależności o warunków panujących na drodze, stylu jazdy, jak i wieku pojazdu zaciski hamulcowe, klocki i tarcze hamulcowe wymagają regularnej kontroli.

Przewody i węże hamulcowe z kolei odpowiadają za przenoszenie pod ciśnieniem płynu z pompy hamulcowej do zespołów hamulcowych. Na ich skład wchodzą klocki hamulcowe, tarcze, osprzęt montażowy i zaciski hamulcowe. Proces odbudowy i regeneracji zacisków odbywa się w kilku krokach. To bardzo ważny etap, w którym zaczynamy od blokady tylnych kół, poluzowania nakrętek mocujących koła i ustawieniu pojazdu na podnośniku. Przy użyciu gorącej wody z mydłem należy oczyścić zaciski hamulcowe. Dzięki temu część zostanie oczyszczona z materiałów ściernych, starego płynu hamulcowego, a także osadu i brudu.

Elektryka i elektronika w pojazdach ciężarowych

Naprawa pojazdów ciężarowych to kluczowy aspekt utrzymania floty TIR-ów w dobrym stanie technicznym. Wśród różnych problemów, z jakimi muszą się mierzyć kierowcy i serwisanci, problemy z elektryką i elektroniką stanowią istotne wyzwanie.

Przeczytaj także: Oczyszczacz Duux: konserwacja filtra

Czynniki wpływające na awarie elektryki i elektroniki:

Uszkodzenia mechaniczne: Wypadki drogowe, niewłaściwe użytkowanie pojazdu czy nawet drobne kolizje mogą prowadzić do uszkodzeń mechanicznych układów elektrycznych i elektronicznych.
Korozja: Pojazdy ciężarowe są narażone na działanie czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, sól drogowa czy wilgotność powietrza.
Wibracje: TIR-y są często narażone na dużą ilość wibracji spowodowanych przez długotrwałe podróże, jazdę na nierównych nawierzchniach czy przewożenie ciężkiego ładunku.
Zużycie: W miarę eksploatacji pojazdu, różnego rodzaju komponenty układów elektrycznych i elektronicznych ulegają naturalnemu zużyciu.
Awaria elementów: Elementy takie jak czujniki, stacyjki czy alternatory mogą ulec awarii z powodu fabrycznych wad materiałowych lub produkcyjnych.
Problemy z akumulatorem: Akumulator jest kluczowym elementem układu elektrycznego TIR-a, odpowiadającym za dostarczanie energii do wszystkich podzespołów pojazdu.
Inwazja gryzoni: Istnieje ryzyko, że gryzonie takie jak myszy czy szczury mogą dostać się do pojazdu ciężarowego i uszkodzić przewody czy izolacje układów elektrycznych.

Naprawa pojazdów ciężarowych wymaga szerokiej wiedzy i doświadczenia, a problemy z elektryką i elektroniką stanowią istotny obszar tej dziedziny.

Mobilny serwis TIR

Mobilny serwis to innowacyjne rozwiązanie, które zrewolucjonizowało branżę serwisowania pojazdów, szczególnie ciężarowych, takich jak TIRy. W dobie rosnącej konkurencji i potrzeby szybkiego reagowania na problemy techniczne, serwis TIR staje się niezwykle istotnym elementem funkcjonowania przedsiębiorstw transportowych oraz indywidualnych kierowców.

Mobilny serwis TIR polega na dostarczeniu niezbędnych usług naprawczych, konserwacyjnych i diagnostycznych bezpośrednio do klienta, bez konieczności odwiedzenia stacjonarnego warsztatu. Kluczowe zalety mobilnego serwisu TIR to przede wszystkim oszczędność czasu oraz pieniędzy. Brak konieczności odwiedzenia stacjonarnego warsztatu oznacza, że kierowca może kontynuować swoją trasę bez zbędnych opóźnień. Ponadto, szybkość reakcji serwisu sprawia, że czas przestoju pojazdu jest minimalny, co przekłada się na niższe koszty eksploatacji.

Mobilny serwis TIR oferuje kompleksowe usługi naprawcze, obejmujące części mechaniczne, elektryczne oraz pneumatyczne. Warto zwrócić uwagę, że mobilny serwis TIR zyskuje coraz większą popularność w Polsce.

Najczęstsze usterki w samochodach ciężarowych

Niemniej jednak, jak każde inne pojazdy, również te mogą ulegać awariom. Wśród najczęstszych usterek w samochodach ciężarowych wymienia się te dotyczące układu hamulcowego. Zużycie tarcz, klocków czy bębnów hamulcowych może prowadzić do wydłużenia drogi hamowania, co stanowi poważne zagrożenie na drodze. Dlatego tak ważne jest regularne sprawdzanie i serwisowanie układu hamulcowego.

Ponieważ ciężarówki pokonują długie dystanse i nierzadko przewożą ciężkie ładunki, ich opony są szczególnie narażone na uszkodzenia oraz nadmierne zużycie. Niewłaściwy stan opon wpływa na bezpieczeństwo, zużycie paliwa oraz komfort jazdy.

Pojazdy ciężarowe z roku na rok stają się bardziej zaawansowane technologicznie. Wraz z tym wzrasta rola układu elektrycznego, który odpowiada za działanie takich systemów jak ABS, ASR czy tempomat. Eksperci serwisu TIR są w stanie wykryć i naprawić ewentualne usterki w układzie elektrycznym.

Efektywny układ chłodzenia to klucz do utrzymania odpowiedniej temperatury silnika i zapewnienia jego długiej żywotności. Niestety, w przypadku pojazdów ciężarowych często dochodzi do nieszczelności oraz innych usterek tego układu.

Silnik to serce każdego pojazdu, a w przypadku ciężarówek jego wydajność jest szczególnie istotna. Częste defekty obejmują m.in. zużycie tulei cylindrowych, uszkodzenia panewek czy problemy z układem smarowania.

Filtry oleju w silnikach pojazdów użytkowych

W porównaniu z silnikami do samochodów osobowych, silniki do pojazdów użytkowych - w szczególności wyposażone w wysoko obciążone silniki Diesla różnią się zarówno pod kątem warunków eksploatacji jak i konstrukcji. Silniki pojazdów użytkowych pracują zwykle pod dużym obciążeniem i w wyższych temperaturach niż silniki w autach osobowych.

Z punktu widzenia zużycia elementów wewnętrznych silnika duże znaczenie mają pojedyncze cząstki o średnicy od 8 do 60 µm pływające w oleju, ale nie bez znaczenia są też małe cząstki o średnicy poniżej 1 µm szczególnie, gdy ich stężenie jest duże. Konstrukcja i specyfika pracy tych silników powoduje, że w procesie spalania paliwa i oleju powstaje duża ilość sadzy np. w wyniku recyrkulacji gazów spalinowych. Sadza zwiększa lepkość oleju i zmniejsza jego właściwości smarne.

Dlatego też pojazdy użytkowe wyposaża się w dodatkową zaporę dla najdrobniejszych cząstek - tzw. filtr bocznikowy oleju. Instaluje się go przed filtrem pełnego przepływu oleju. W miejscu, w którym ciśnienie oleju jest najwyższe odgałęziany jest niewielki strumień, którym przepływa od 5-10% objętości oleju.

Inną metodą stosowaną m in w pojazdach Mercedes Actros, DAF, Deutz, są tzw. separatory odśrodkowe popularnie zwane „wirówkami”. Zamiast filtra bocznikowego montowany jest separator odśrodkowy strumienia swobodnego wykonany jest on z metalu lub z tworzywa sztucznego.

Wirnik ten napędzany jest za pomocą ciśnienia oleju w silniku i obraca się z prędkością 11 tys. obr/min. a opatentowane przez Hengst spiralne łopatki we wnętrzu wirówki sprawiają, że olej silnikowy obraca się z taką sama prędkością obwodową jak wirnik. Dzięki temu powstaje siła odśrodkowa 2000 razy większa niż siła ciężkości, a metaliczne cząsteczki zanieczyszczeń takie jak sadza oraz cząsteczki zasysane z powietrza są odkładane na wewnętrznych ściankach wirnika.

Filtry pełno-przepływowe i „wirówki” są zintegrowane w moduł filtracyjny, w którym znajduje się również chłodnica oleju, czujnik temperatury i ciśnienia, elektrozawór oraz filtr paliwa. Prekursorem i twórcą modułów filtracyjnych jest firma Hengst, która jest wiodącym dostawcą zintegrowanych modułów filtracyjnych dla przemysłu motoryzacyjnego.

Rodzaje filtrów oleju

W dzisiejszych konstrukcjach dominują systemy dwustopniowe. Czyli system filtracji pełno-przepływowej jest połączony z filtrem przepływu bocznego lub separatorem odśrodkowym, takie rozwiązanie daje najlepszy efekt. Filtr pełno-przepływowy o dużej trwałości zatrzymuje większe zanieczyszczenia, a filtr bocznikowy pomału i dokładnie filtruje olej z najdrobniejszych zanieczyszczeń.

Natomiast zaletą filtrów odśrodkowych jest to, że osiągają one dobry stopień separacji najdrobniejszych cząstek oraz to, że tworzą się na wewnętrznych ściankach bardzo zwarta masa tych cząstek i łatwo jest taki wirnik wymienić na nowy.

Oleje do długich przebiegów

Oleje klasy jakości wg ACEA E4,E6, ,E7 i E9 , które są opracowane na wydłużone przebiegi mają pakiet dodatków, które mają na celu wydłużenie żywotności oleju, ale trzeba tutaj powiedzieć, że są one bardziej agresywne w porównaniu do olejów półsyntetycznych i działają na medium filtracyjne. Dlatego też producenci filtracyjni opracowali odpowiednie medium filtracyjne odporne na działanie agresywnych olejów hydrosyntetycznych.

W takim przypadku zalecane jest stosowanie medium o wydłużonej trwałości tj. medium syntetyczne czy medium kompozytowe, które zatrzymuje cząstki o wielkości 4 μm i separują 20 razy lepiej cząstki o średnicy 10 μm. Co daje w efekcie czystszy olej w układzie smarowania i lepsza ochronę elementów silnika.

Jednym słowem tylko odpowiednio dobrany filtr wg. specyfikacji producenta gwarantuje sprawne działanie i filtrowanie oleju podczas całego długiego okresu eksploatacji. Zatem dobrze dobrany olej, ale i dobry filtr gwarantuje osiągnięcie wydłużonych przebiegów.

Kompresor do klucza pneumatycznego

Klucz pneumatyczny jest jednym z najbardziej popularnych urządzeń wykorzystywanych zarówno przez profesjonalistów jak i amatorów. Jednak, abyśmy mogli w pełni wykorzystywać jego możliwości, będziemy potrzebować odpowiedni kompresor.

Sprężarki przeznaczone do pracy z kluczem pneumatycznym produkowane są w formie urządzeń jedno (MK) oraz dwustopniowych (BK). Umieszczone są na specjalnym wózku z kołami, co umożliwia łatwiejsze przenoszenie urządzenia. Modele z serii FINI są kompresorami z napędem pasowym. Sprężarki tłokowe dedykowane kluczom pneumatycznym należą do urządzeń olejowych, w których wymagane jest smarowanie mechanizmów.

Podstawowe parametry, na które należy zwrócić uwagę przy doborze kompresora do klucza pneumatycznego to wydajność efektywna (ilość powietrza na wyjściu) oraz pojemność zbiornika, w którym gromadzi się sprężone powietrze.

Zastosowanie zbyt słabego kompresora lub z za małym zbiornikiem nie pozwoli osiągnąć maksymalnego momentu obrotowego na kluczu pneumatycznym, co sprawi, że praca takim urządzeniem będzie mało efektywna. Aby praca była płynna, zaleca się wykorzystanie sprężarki dwu- lub trzy- tłokowej na zbiorniku nie mniejszym niż 100L.

Kluczowe parametry techniczne kompresora

Przepływ powietrza (CFM - Cubic Feet per Minute): Przepływ powietrza to ilość powietrza dostarczanego przez kompresor w ciągu jednej minuty. Jest to kluczowy parametr, ponieważ klucz pneumatyczny wymaga stałego i odpowiedniego przepływu powietrza do prawidłowego działania.
Ciśnienie Robocze (PSI - Pounds per Square Inch): Ciśnienie robocze to maksymalne ciśnienie, jakie kompresor może wytworzyć. Klucze pneumatyczne wymagają odpowiedniego ciśnienia, aby działać efektywnie.
Pojemność zbiornika: Pojemność zbiornika to ilość powietrza, jaką kompresor może przechowywać.

Filtry do maszyn budowlanych

Filtry do maszyn budowlanych odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu optymalnej wydajności i trwałości sprzętu. Bez odpowiedniego zabezpieczenia przed zanieczyszczeniami, maszyny budowlane, koparki, ciągniki rolnicze czy ładowarki mogą ulegać uszkodzeniom, co prowadzi do kosztownych napraw i przestojów.

Filtry paliwa odgrywają kluczową rolę w ochronie układu paliwowego przed zanieczyszczeniami. Usunięcie cząstek stałych i zanieczyszczeń płynnych z paliwa jest niezbędne do zapewnienia niezawodnego działania systemu zasilania w paliwo.

Filtr oleju jest kluczowy dla utrzymania czystości oleju w maszynie budowlanej. Zapewnia on ochronę silnika przed zanieczyszczeniami, eliminując cząstki stałe i zanieczyszczenia ciekłe.

Filtry powietrza odgrywają kluczową rolę w ochronie silnika przed zanieczyszczeniami powietrza. Filtry o wysokiej skuteczności separacji zanieczyszczeń stałych z powietrza pozwalają na wydłużoną żywotność silnika.

Filtr hydrauliczny jest niezwykle istotnym elementem w maszynie budowlanej.

W przypadku wysokiej jakości filtrów, eksploatacja może być dłuższa niż w przypadku tańszych, mniej znanych marek. Filtry o wysokiej jakości są zaprojektowane tak, aby skutecznie usuwać zanieczyszczenia i zachować optymalną jakość powietrza czy paliwa. Jednakże niezależnie od jakości filtru, regularna wymiana jest konieczna.

Częstotliwość wymiany zależy od wielu czynników, takich jak stopień zanieczyszczenia, rodzaj filtra oraz obciążenie filtracji związanej z warunkami pracy. W niektórych przypadkach producent maszyny może podać orientacyjny czas eksploatacji, który może pomóc w określeniu odpowiedniego momentu na wymianę filtra. W przeciwnym razie zaleca się monitorowanie stanu filtra i przestrzeganie zaleceń producenta w celu utrzymania optymalnej wydajności.

Przykłady filtrów i instalacji w praktyce

Filtr żelowy krzemionkowy: Prosty i skuteczny filtr, który pochłania wilgoć ze sprężonego powietrza za pomocą żelu krzemionkowego. Absorbent wchłania kondensat i olej, wymagając okresowej wymiany.

Instalacja filtracyjna: Wiele małych lakierni używa sprężarek tłokowych, a problem z zanieczyszczeniem powietrza występuje tylko w niektórych przypadkach. Często to nie zaleta filtrów, a miejsce postoju sprężarki lub kształt ujścia.

Ustawienie ciśnienia na reduktorze: Zalecane ustawienie to 4,5 - 5 atm.

Bloki filtracyjne: Producenci tworzą tandemy bloków, a najdłuższe mają nawet 5 elementów. Oprócz dobrych filtrów, trzeba zadbać o suche powietrze, np. schładzając powietrze osuszaczem ziębniczym do temperatury skraplania +3 st. C (punkt rosy) i odseparowując skropliny.

tags: #filtr #powietrza #do #tira #rodzaje #i