Wysoka Wilgotność Powietrza a Problemy z Zatokami: Przyczyny, Objawy i Skuteczne Metody Leczenia

Szczegóły: Opublikowano: 22. November 2025

Zapalenie zatok to przypadłość, która potrafi skutecznie uprzykrzyć życie. Silny ból głowy, niedrożność nosa i gęsty katar to tylko niektóre z objawów infekcji. Do zakażeń dochodzi najczęściej w sezonie jesienno-zimowym oraz wczesną wiosną, kiedy temperatura za oknem mocno się waha. Wielu pacjentów wskazuje, że najbardziej uciążliwą dolegliwością związaną z zapaleniem zatok jest obrzęk błony śluzowej nosa oraz gęsta zalegająca wydzielina, której trudno się pozbyć. Choć objawy te są typowe dla sezonowych infekcji, potrafią skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Sprawdź, jak odróżnić katar zatokowy od zwykłego i co robić, aby szybko odczuć ulgę?

Katar - objaw zapalenia zatok

Katar to nadmierna ilość wydzieliny będąca efektem stanu zapalnego śluzówki nosa. Katar może mieć postać wodnistą, śluzową lub ropną, a jego forma i nasilenie zależą od przyczyny oraz stopnia podrażnienia błony śluzowej. Na początku infekcji zwykle pojawia się wodnista wydzielina, która dopiero z czasem gęstnieje i zmienia kolor. Najczęściej występuje jako jeden z pierwszych objawów przeziębienia lub grypy, ale może również towarzyszyć stanom zapalnym zatok przynosowych. Dolegliwości te mogą występować przy katarze o różnym podłożu - infekcyjnym, alergicznym czy polekowym.

Symptomem zapalenia zatok jest katar z przeźroczystą lub gęstą ropną wydzieliną śluzową, spływającą po tylnych ścianach gardła. Najczęściej ma ona kolor żołtawo-zielonkawy i trudno się jej pozbyć. Do tego dochodzi obrzęk śluzówki (zapchany nos) oraz silny ból głowy. Przyczyną zwykle bywa wirusowe, bakteryjne lub grzybicze zapalenie zatok. Jeśli objawy (głównie przewlekły katar zatokowy) utrzymują się powyżej 12. tygodni, mówi się o przewlekłym zapaleniu zatok. W takim przypadku niezbędne jest ustalenie czynnika, który je wywołuje.

Rodzaje kataru

Katar może mieć też inne przyczyny, dlatego wyróżnia się kilka jego rodzajów:

Katar alergiczny - jest wodnisty i towarzyszy mu zwykle swędzenie w nosie i nosogardzieli, niedrożność nosa oraz kichanie. Za jego powstawanie odpowiedzialne są alergeny: pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, zarodniki pleśni.
Katar infekcyjny - wywołują go przede wszystkim bakterie i wirusy. Na początku jest wodnisty, potem mętnieje, a do tego pojawia się niedrożność nosa, kichanie, a nawet gorączka. Jeżeli przyczyną są bakterie, wydzielina jest zielona lub zielono-szara.

Objawy zapalenia zatok

Warto wiedzieć, że zapalenie zatok przynosowych to nie tylko gęsty katar i zatkany nos. Chorobie często towarzyszy ból i ucisk w okolicy czoła, nasady nosa, policzków oraz wokół oczu, który nasila się przy pochylaniu głowy. Spływanie gęstej wydzieliny po tylnej ścianie gardła może prowadzić do przewlekłego kaszlu (nasilającego się zwłaszcza w nocy).

Przeczytaj także: Jak zwalczyć wilgoć w nowym budynku?

Zatoki, czyli cztery pary wypełnionych powietrzem jam, stanowią istotną część układu oddechowego. Produkują śluz, który nawilża wnętrze nosa, chroniąc go przed mikroorganizmami, zanieczyszczeniami, kurzem i brudem. Zatoki połączone są z jamą nosową licznymi ujściami i kanalikami. Zapalenie zatok przynosowych rozwija się wtedy, gdy bakterie lub wirusy atakują powietrzne jamy znajdujące się w kościach czaszki. Zapalenie zatok czołowych powoduje obrzęk błon śluzowych, a w konsekwencji ogranicza drożność nosa.

Bakteryjne zapalenie zatok często pojawia się po przeziębieniu lub grypie, ponieważ wspomniane infekcje niejednokrotnie wywołują obrzęk błony śluzowej zatok, uniemożliwiając prawidłowy odpływ śluzu. Wirusowe zapalenie zatok jest najczęściej następstwem przeziębienia. Zwykle ma ostry charakter, co oznacza, że objawy nasilają się błyskawicznie. Wspomniana choroba występuje znacznie częściej niż infekcja bakteryjna. Aby rozpoznać przyczynę zapalenia zatok, lekarz najprawdopodobniej zapyta o objawy, czas trwania i ich nasilenie. Z kolei alergiczne zapalenie zatok jest reakcją zapalną na kontakt z alergenami wziewnymi, takimi jak sierść zwierząt, dym, roztocza kurzu domowego i pyłki. Badacze podkreślają, że wspomniana choroba zwiększa ryzyko nadwrażliwości na pokarmy. Alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa i zatok zazwyczaj ujawnia się już we wczesnym dzieciństwie.

Schorzenie może mieć charakter ostry, wówczas czas trwania nie przekracza 4 tygodni. W pierwszym przypadku objawy rozwijają się nagle i najczęściej ustępują po tygodniu, choć niekiedy znikają po dwóch-trzech tygodniach. Badania dowodzą, że większość osób cierpi na ostre zapalenie zatok tylko raz-dwa razy w życiu. Jeśli objawy infekcji nasilają się lub utrzymują ponad 12 tygodni, można mówić o chorobie przewlekłej, która niejednokrotnie rozwija się z ostrego stanu zapalnego. Jeśli za główne kryterium przyjmiemy obecność wydzieliny, możemy mówić o zapaleniu zatok bez kataru lub ropnym.

Przewlekły stan zapalny często objawia się bólem głowy, stale zatkanym nosem i uczuciem ucisku w głowie. Niekiedy wspomnianym dolegliwościom towarzyszy katar, ale niekoniecznie musi się pojawić. Przyczyna ropnego zapalenia zatok najczęściej tkwi w infekcji bakteryjnej, choć może też się rozwinąć w wyniku wtórnego nadkażenia. Jeśli czujesz ból w okolicy czoła i nad oczami, najprawdopodobniej cierpisz na czołowe zapalenie zatok. Z kolei na infekcję zatok szczękowych wskazuje najczęściej ból zębów i górnej szczęki, a także uczucie ucisku w policzkach. O stanie zapalnym toczącym się w zatokach sitowych świadczą dolegliwości bólowe u nasady nosa lub między oczami. Wspomnianym objawom często towarzyszy utrata powonienia, ucisk boków nosa i niedrożność nosa. Dolegliwości związane z alergicznym zapaleniem zatok zwykle różnią się w zależności od pory roku.

Jeśli cierpisz na dolegliwości związane z zapaleniem zatok, w pierwszej kolejności wybierz się do lekarza rodzinnego. Przeprowadzi z Tobą dokładny wywiad, a następnie wykona podstawowe badania bolesnych obszarów głowy, aby ustalić, czy infekcja ma charakter bakteryjny czy wirusowy. Specjalista wykona rynoskopię, znaną również jako wziernikowanie nosa, żeby ocenić stan anatomiczny małżowin nosowych, jamy nosowej i jej błony śluzowej, a także ujść zatok bocznych nosa. Laryngolog zbada nos za pomocą wziernika, aby odnotować ewentualne strupy, zalegającą wydzielinę, perforację lub skrzywienie przegrody. Dodatkowo sprawdzi, czy skóra nad zatokami szczękowymi i czołowymi jest tkliwa i zarumieniona. Jeśli tak, pacjent prawdopodobnie cierpi na zapalenie zatok.

Przeczytaj także: Sterowanie ogrzewaniem Supla

Leczenie zapalenia zatok

Leczenie kataru i zapalenie zatok przynosowych należy rozpocząć od regularnego oczyszczania nosa i jego udrażniania (solą fizjologiczną, wodą morską, srebrem koloidalnym). W aptece można znaleźć nawet specjalne zestawy do płukania nosa i zatok. Dzięki temu zapobiega się gromadzeniu patogenów. Taką irygację możesz wykonać samodzielnie w swojej własnej łazience. Wystarczy kupić w aptece zestaw składający się ze specjalnie wyprofilowanej butelki oraz saszetek z proszkiem do rozpuszczania w wodzie. Przygotuj roztwór, a następnie pochyl się nad wanną i swobodnie oddychaj przez usta. Przyłóż końcówkę butelki do jednej z dziurek, a następnie ściśnij, aby uwolnić płyn. Przepłynie on przez zatoki i wyleci drugą dziurką nosa.

Doskonale sprawdzają się też ciepłe i wilgotne okłady na twarz oraz masaż okolic nosa. Podczas spokojnego, głębokiego oddychania uciskaj opuszkami palców wskazujących miejsca po obu stronach nosa przez 15-20 sek., przesuwając ruch od nasady nosa do skrzydełek.

W trakcie choroby powinno się dużo pić (woda, woda z cytryną, ciepła herbata), co zapewnia właściwe nawilżenie błony śluzowej i ułatwia samooczyszczanie się zatok i nosa. Warto zadbać też o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniach, w szczególności zimą podczas ogrzewania mieszkań.

Aby zmniejszyć ryzyko infekcji oraz wesprzeć organizm z walce z nią, niezbędne jest naturalne wzmocnienie odporności. Możesz to zrobić, wzbogacając dietę w produkty bogate w antyoksydanty, witaminę A, B6, B12, C, D oraz wapń, żelazo, cynk, miedź czy selen.

Przy poważniejszych infekcjach, nasilającym się bólu i gorączce koniecznie trzeba udać się do lekarza. Niezbędne mogą okazać się produkty zwalczające źródło infekcji, nierzadko także antybiotyki. Jeśli leczenie zapalenia zatok okaże się nieskuteczne, należy wykonać badania mikrobiologiczne wydzieliny z nosa lub zatok.

Przeczytaj także: Oczyszczalnie ścieków: przegląd rozwiązań

Leczenie zapalenia zatok uzależnione jest od rodzaju i nasilenia objawów, wieku pacjenta, ogólnego stanu zdrowia. Laryngolog najprawdopodobniej przepisze leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, w wielu przypadkach zaleci także środki obkurczające błonę śluzową nosa i zatok. Preparaty o działaniu obkurczającym dostępne są w formie kropelek, tabletek lub sprayu. Niezależnie od tego, czy cierpisz na bakteryjne czy wirusowe zapalenie zatok, możesz płukać nos solą fizjologiczną 2-3 razy dziennie. Jeśli masz wysoką gorączkę, cierpisz na silny, jednostronny ból głowy lub zmagasz się z infekcją przynajmniej od dwóch tygodni, lekarz prawdopodobnie włączy antybiotykoterapię, która trwa zwykle 10-14 dni.

Pamiętaj, że nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej, należy kontynuować leczenie. W przeciwnym razie narażasz się na przewlekłe zapalenie zatok. Jeżeli po tygodniu nie czujesz poprawy, zgłoś się do lekarza.

Wysoka wilgotność powietrza a zatkane zatoki

Szczególnie jesienią i zimą zatkany nos po położeniu się do snu stanowi istotny problem. Wywołuje on obniżenie jakości odpoczynku, a dodatkowo często towarzyszy infekcjom, jak choćby grypie czy koronawirusami. Wiele osób doświadcza jednak zatkania nosa bez wyraźnej przyczyny, a tym bardziej mimo braku choroby.

Pośrednia przyczyna zatkania nosa po położeniu się do łóżka to oczywiście sama zmiana pozycji ciała. Kiedy jest się w pozycji leżącej, zmianom ulega przepływ krwi w organizmie, a w tym także w nosie czy zatokach. To z kolei prowadzi do rozszerzenia się naczyń krwionośnych śluzówki nosa, co powoduje obrzęk i utrudnia oddychanie.

Przyczyny zatkanego nosa w pozycji leżącej

Alergeny w sypialni: Jedną z najczęstszych przyczyn zatkanego nosa jest właśnie alergia. Ta właśnie w nocy, gdy człowiek jest w pozycji leżącej, lubi dawać o sobie znać. Aby złagodzić problem uczulenia, warto zadbać o regularne sprzątanie sypialni oraz pranie pościeli. Roztocza gromadzą się szczególnie w materacach i poduszkach, dlatego warto również rozważyć zakup hipoalergicznych pokrowców. Natomiast w przypadku alergii na pyłki roślin, warto również zamykać okna. Jeśli podejrzewasz, że przyczyną zatkanego nosa są alergie, warto jest zgłosić się do alergologa. Pomocne będzie zarówno odczulanie, jak i leki przeciwalergiczne. Wśród nich najczęściej stosuje się leki przeciwhistaminowe i kortykosteroidy donosowe, które większości osób przynoszą szybką ulgę. Konsultacja z alergologiem pomoże w ustaleniu dokładnej przyczyny uczulenia, co pozwoli wdrożyć skuteczne leczenie.
Infekcje górnych dróg oddechowych: Infekcje wirusowe, takie jak grypa czy COVID-19, często powodują przekrwienie błony śluzowej, co prowadzi do zatkania nosa, a szczególnie w pozycji leżącej. W trakcie snu śluz gromadzi się w przewodach nosowych znacznie łatwiej, niż w ciągu dnia, co powoduje uczucie zablokowania. Aby złagodzić problem zatkanego nosa, warto stosować inhalacje parowe z dodatkiem olejków eterycznych, które pomagają otworzyć drogi oddechowe. Jeśli objawy zatkanego nosa trwają dłużej niż kilka dni, a dodatkowo towarzyszy im wysoka gorączka połączona z bólem głowy lub wydzieliną o zielonkawym zabarwieniu, może to wskazywać na bakteryjne zapalenie zatok, które wymaga leczenia antybiotykami. W takim przypadku warto skonsultować się z lekarzem POZ lub laryngologiem, aby otrzymać właściwą diagnozę i zalecenia dotyczące leczenia.
Problemy z zatokami: Przewlekłe choroby zatok, takie jak zapalenie zatok czy polipy nosa, również u większości chorych wywołują nieprzyjemne uczucie zatkanego nosa, które nasila się po położeniu. W pozycji leżącej śluz gromadzi się w zatokach, co utrudnia jego odpływ i prowadzi do blokowania przewodów nosowych. Rozwiązaniem może być leczenie farmakologiczne, w tym stosowanie kortykosteroidów, które pomagają zmniejszyć obrzęk błon śluzowych, dzięki czemu ułatwiają oddychanie. Pomocne stają się tutaj irygacje zatok za pomocą specjalistycznych przyrządów. Jeśli problem z zatkanym nosem po położeniu się wynika z przewlekłego zapalenia zatok, warto jest również unikać suchych i klimatyzowanych pomieszczeń, w których objawy się nasilają. Jeśli chce się skutecznie złagodzić dolegliwości, należy dbać o nawilżenie powietrza i leczenie przyczynowe.
Wilgotność powietrza w sypialni: Do podrażnienia nosa prowadzi także zbyt suche powietrze w sypialni, co również objawia się uczuciem zatkanego nosa. Kiedy wilgotność powietrza w sypialni jest niska, błony śluzowe stają się suche, a wobec tego bardziej podatne na obrzęk, co prowadzi do trudności w oddychaniu. Aby poprawić komfort snu w skuteczny sposób warto jest zawsze dbać o odpowiednią wilgotność powietrza w sypialni, która powinna wynosić około 40-60%. Popularne obecnie nawilżacze powietrza to proste i skuteczne urządzenia, a dzięki nim udaje się utrzymać optymalny poziom tej właśnie wilgotności. Co ważne, mała wilgotność powietrza w sypialni powoduje także trudności ze skórą. Wśród nich wymienia się suchość i podrażnienia, które dodatkowo obniżają jakość życia. Nawilżenie powietrza nie tylko zmniejszy ryzyko zatkanego nosa, ale także poprawi jakość snu.
Refluks żołądkowo-przełykowy: Niekiedy także refluks żołądkowo-przełykowy jest jedną z przyczyn zatykania się nosa w pozycji leżącej. Prowadzi on bowiem do podrażnienia błon śluzowych gardła i nosa, gdy kwas żołądkowy cofa się do przełyku. To z kolei wywołuje obrzęk śluzówki, dając właśnie taki objaw. Aby złagodzić objawy refluksu, warto unikać jedzenia ciężkostrawnych potraw przed snem. Warto też stosować ergonomiczną poduszkę, jak również stosować leki zmniejszające wydzielanie kwasu żołądkowego. W przypadkach, gdy zatkany nos jest wynikiem refluksu, warto także skonsultować się z lekarzem, aby wdrożyć odpowiednie leczenie, które pomoże zarówno w kontrolowaniu kwasowości żołądka, jak też poprawi oddychanie podczas snu.

Domowe sposoby na zatoki

Choć przewlekłe zapalenie zatok często wymaga leczenia specjalistycznego, w tym farmakologicznego a czasem nawet chirurgicznego, nie można bagatelizować roli domowych metod wspomagających terapię. W codziennym życiu to właśnie regularne, drobne działania mogą przynieść ulgę i znacznie poprawić komfort funkcjonowania. Leczenie domowe nie zastępuje konsultacji z lekarzem ale stanowi jej ważne uzupełnienie - szczególnie w łagodzeniu objawów i zapobieganiu nawrotom choroby.

Płukanki nosa: Jednym z podstawowych domowych sposobów leczenia przewlekłego zapalenia zatok są płukanki nosa solą fizjologiczną lub roztworem soli morskiej. Regularne oczyszczanie jam nosowych z zalegającej wydzieliny pomaga zmniejszyć obrzęk błony śluzowej, ułatwia oddychanie i ogranicza rozwój bakterii. Płukanie można wykonywać za pomocą irygatora, specjalnych butelek do płukania lub prostych gruszek - ważne, by roztwór był izotoniczny i przygotowany w warunkach higienicznych.
Inhalacje parowe: Kolejnym sprzymierzeńcem w walce z zatokami jest para wodna. Inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych, takich jak eukaliptusowy, miętowy czy tymiankowy, pomagają udrożnić nos i ułatwiają oczyszczanie zatok. Można je wykonywać nad miską z gorącą wodą, pod ręcznikiem albo używając inhalatora parowego.
Nawilżanie powietrza: Wilgotność powietrza w pomieszczeniu również odgrywa znaczącą rolę. Zbyt suche powietrze, zwłaszcza zimą, podrażnia śluzówki i sprzyja zaleganiu wydzieliny. Nawilżacze powietrza, rozwieszanie mokrych ręczników czy ustawianie misek z wodą przy kaloryferze mogą pomóc w utrzymaniu odpowiedniego mikroklimatu w domu.
Ciepłe okłady: Ciepłe okłady na okolice zatok przynoszą ulgę w bólu i wspomagają krążenie krwi, co może przyspieszyć oczyszczanie zatok z wydzieliny. Wystarczy ręcznik zamoczony w ciepłej wodzie, termofor lub specjalna poduszka z pestkami wiśni podgrzewana w mikrofalówce.
Dieta: Nie bez znaczenia jest także dieta. Spożywanie pokarmów bogatych w witaminę C, cynk, antyoksydanty i probiotyki wspiera odporność i zmniejsza podatność na infekcje. Ostre przyprawy takie jak chrzan, imbir czy czosnek mogą naturalnie udrażniać nos i działać lekko przeciwzapalnie.
Odpoczynek i sen: Odpoczynek, sen i unikanie stresu to kolejne elementy, które mają ogromny wpływ na regenerację organizmu.

Co na zatoki?

Wiemy już co stosować na zatoki, jak poradzić sobie z objawami i ułatwić sobie oddychanie w czasie. Jednak tak samo ważne jest, byśmy zdawali sobie sprawę z tego czego unikać, by nie utrudniać sobie powrotu do zdrowia.

Nie oddychaj suchym powietrzem - suche powietrze, może podrażniać zatoki i przedłużać powrót do zdrowia.
Nie wdychaj drażniących substancji - chodzi o środki takie jak np. wybielacz, który może podrażniać zatoki oraz bardziej pogorszyć zatoki, jeśli są już w stanie zapalnym.
Nie smarkaj zbyt mocno - w przypadku gdy mamy zatkane kanały zatokowe, możemy spróbować usunąć część śluzu przez wydmuchanie nosa. Powinniśmy jednak uważać, aby nie smarkać zbyt mocno, ponieważ zbyt duży nacisk może być bolesny i faktycznie zwiększać ciśnienie.
Unikaj podróży samolotem - często można doświadczyć zwiększonego ciśnienia w zatokach po locie samolotem. Większość nacisków na zatoki podczas lotu zmniejszy się w ciągu kilku godzin po wylądowaniu.

FAQ: Zatykanie się nosa w trakcie leżenia

Dlaczego nos zatyka się w pozycji leżącej?

Kiedy kładzież się do łóżka, zmienia się rozkład przepływu krwi w organizmie. To z kolei może powodować przekrwienie błon śluzowych nosa. W pozycji leżącej zatoki mogą nie odprowadzać wydzieliny tak efektywnie jak podczas stania czy siedzenia, co prowadzi do uczucia zatkanego nosa.

Z jakiego powodu nos zatyka się w nocy?

Nos może zatykać się w nocy z kilku powodów. Ta najczęstsze to zbyt suche powietrze, alergie czy infekcje dróg oddechowych. Może też być to reakcja na zmianę pozycji ciała, niekiedy związana z refluksem. Podczas snu zmniejsza się również aktywność układu odpornościowego, co może prowadzić do większego obrzęku błon śluzowych nosa.

Co zrobić, gdy jedna dziurka w nosie jest zatkana?

Jeśli zatkana jest tylko jedna dziurka w nosie, pomocna może być zmiana pozycji ciała. Warto położyć się wtedy na drugim boku, co poprawi odprowadzanie wydzieliny. Warto rozważyć także nawilżanie powietrza w sypialni, płukanie nosa solą fizjologiczną lub stosowanie inhalacji parowych.

W jakiej pozycji spać przy zatkanym nosie?

Z zatkanym nosem najlepiej jest spać z uniesioną głową. Choć nie jest to zdrowe dla kręgosłupa, a dodatkowo blokuje drogi oddechowe, niekiedy pozwala na bardziej swobodny przepływ powietrza, ponieważ zmniejsza obrzęk błon śluzowych.

Jak leżeć, żeby odetkać nos?

Aby zmniejszyć obrzęk w nosie, warto jest leżeć na boku, ale nie na tej stronie, po której nos jest zatkany. Ważne jest również, aby unikać leżenia płasko na plecach, ponieważ to może jeszcze bardziej zatykać nos.

tags: #wysoka #wilgotnosc #powietrza #a #problemy #z