Wilgotność Powietrza w Krakowie: Normy, Wpływ na Zdrowie i Sposoby Regulacji

Szczegóły: Opublikowano: 01. December 2025

Wilgotność powietrza jest jednym z najważniejszych wskaźników pogodowych i klimatycznych, mającym duże znaczenie dla naszego zdrowia i samopoczucia. Wilgotność powietrza oznacza poziom zawartości pary wodnej w powietrzu. Para wodna niemal zawsze jest w nim zawarta, od jej ilości zależą jednak takie zjawiska pogodowe jak chmury, opady deszczu, rosa czy mgła.

Czym Jest Wilgotność Powietrza?

Wilgotność powietrza to ilość pary wodnej znajdującej się w atmosferze w danym pomieszczeniu. Mierzy się ją w procentach jako stosunek pary wodnej w powietrzu do maksymalnej ilości pary, jaką powietrze może utrzymać w danej temperaturze.

Wilgotność powietrza wyrażana jest na kilka sposobów:

temperaturę punktu rosy, czyli temperaturę, w której przy danej wilgotności bezwzględnej para wodna zawarta w powietrzu zacznie się skraplać.

Maksymalna bezwzględna wilgotność powietrza, czyli maksymalna ilość pary wodnej którą może stabilnie zawierać powietrze, zależy od temperatury. Im wyższa temperatura, tym wyższa możliwa bezwzględna wilgotność powietrza. Od temperatury zależy również względna wilgotność powietrza, czyli poziom nasycenia powietrza parą wodną. Często wyrażana jest ona w procentach: gdy wynosi 0 procent oznacza to, że powietrze jest idealnie suche, zaś gdy wynosi 100 procent oznacza to, że powietrze jest w pełni nasycone parą wodną. W tej sytuacji jakikolwiek wzrost ilości pary wodnej lub spadek temperatury spowoduje przekroczenie maksymalnej bezwzględnej wilgotności powietrza i rozpoczęcie się skraplania pary wodnej tworząc np.

Optymalna Wilgotność Powietrza w Domu

Zalecana wilgotność w miejscu zamieszkania powinna mieścić się w przedziale 40-60 procent. Taki poziom jest optymalny nie tylko dla funkcjonowania człowieka, ale również utrzymania odpowiedniej kondycji mebli, ubrań, książek, podłóg i innych elementów aranżacyjnych w domu. Optymalna wilgotność powinna być przy tym nieco wyższa gdy w mieszkaniu jest poniżej 20 stopni Celsjusza, a nieco niższa gdy temperatura jest wyższa.

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Gdy poziom wilgotności spadnie poniżej 40%, powietrze staje się nieprzyjemnie suche, co szybko odbija się na naszym zdrowiu i samopoczuciu. Przekroczenie poziomu 60% działa z kolei w drugą stronę - powietrze staje się wtedy ciężkie i duszne, tworząc idealne warunki dla pleśni, grzybów i roztoczy.

Wiemy już, jaka wilgotność powinna być optymalna w ujęciu ogólnym (40-60%), ale warto podkreślić, że niektóre pomieszczenia ze względu na swoją specyfikę będą miały nieco inne wartości.

Wpływ Wilgotności Powietrza na Zdrowie

Zarówno zbyt suche, jak i zbyt wilgotne powietrze źle wpływa na zdrowie człowieka. Wilgotność powietrza w domu ma bezpośredni wpływ na zdrowie domowników, codzienny komfort i trwałość budynku, a gdy jej poziom utrzymuje się w okolicach 75%, oznacza to wyraźne przekroczenie zalecanych norm - nawet jeśli mówimy o łazience czy kuchni, gdzie wilgotność z reguły jest nieco wyższa.

Skutki Zbyt Suchego Powietrza

Ze zbyt niską wilgotnością powietrza mamy do czynienia zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Włączone wówczas grzejniki powodują wysuszanie powietrza, a efekt ten dodatkowo potęguje zamykanie okien i niewietrzenie pomieszczeń.

Zbyt suche powietrze powoduje wysuszanie śluzówek w ludzkim ciele, a w efekcie dolegliwości nosa, gardła i oczu oraz wzrost ryzyka infekcji. Suche powietrze powodować może również problemy dermatologiczne oraz nasilenie objawów alergicznych z powodu większej ilości zanieczyszczeń unoszących się w powietrzu. Zbyt niska wilgotność powietrza może ponadto obniżać koncentrację i powodować problemy z zasypianiem.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Skutki Zbyt Wilgotnego Powietrza

Równie niekorzystna jest zbyt wysoka wilgotność powietrza. Zdarzać się może ona przez cały rok, a powodowana bywa m.in. niewłaściwą hydroizolacją budynku, nieszczelnością instalacji wodnych, niedostateczną wentylacją czy też codziennymi czynnościami domowymi np. gotowaniem czy suszeniem prania.

Zbyt wysoka wilgotność powietrza sprzyja rozwojowi grzybów i pleśni, a co za tym idzie nasila ryzyko infekcji wśród domowników. Szczególnie narażony jest w tej sytuacji układ oddechowy. Nadmierna wilgotność powoduje również poczucie duszności, zmęczenia oraz chłodu w mieszkaniu.

Tak wysokie wartości prowadzą w dłuższym terminie nie tylko do odczuwalnego dyskomfortu, ale także do poważnych problemów zdrowotnych oraz uszkodzeń konstrukcji. Tak. To poziom sprzyjający szybkiemu rozwojowi pleśni, roztoczy i bakterii.

Przyczyny Podwyższonej Wilgotności w Domu

Brak odpowiedniej wentylacji: W sytuacji w której powietrze w domu nie ma możliwości swobodnej wymiany z powietrzem zewnętrznym, para wodna zaczyna się gromadzić wewnątrz pomieszczeń. W szczególności dotyczy to kuchni i łazienek, gdzie poziom wilgoci jest naturalnie wyższy. Jeśli wentylacja naturalna (np. poprzez kratki wentylacyjne lub szczeliny w oknach) jest niewystarczająca lub niesprawna, wilgoć nie może być skutecznie odprowadzana na zewnątrz.
Codzienne czynności domowe: Gotowanie, suszenie prania w pomieszczeniach, kąpiele czy nawet oddychanie przez domowników - wszystkie te czynności generują parę wodną. W przypadku gotowania, para wodna uwalniana z garnków czy czajników szybko podnosi poziom wilgotności, zwłaszcza gdy nie używa się okapu kuchennego. Podczas prania i suszenia ubrań w domu wilgoć z odparowującej wody kumuluje się w powietrzu, a kąpiele w słabo wentylowanych łazienkach dodatkowo pogarszają sprawę.
Uszkodzenia strukturalne: Problemy związane z konstrukcją budynku, takie jak nieszczelne dachy, przeciekające okna czy zawilgocone fundamenty, znacząco podnoszą poziom wilgoci wewnątrz domu. Przeciekający dach sprawia, że woda deszczowa przedostaje się do środka, powodując lokalne zawilgocenia sufitów, ścian i poddasza. Nieszczelne okna przepuszczają wilgoć z zewnątrz, szczególnie w okresach intensywnych opadów.
Zła izolacja: Brak odpowiedniej izolacji cieplnej budynku sprzyja przenikaniu wilgoci z zewnątrz do wnętrza. W źle zaizolowanych ścianach zimne powierzchnie wewnętrzne stykają się z ciepłym, wilgotnym powietrzem, co prowadzi do kondensacji pary wodnej. Podobnie brak izolacji w dachu czy podłogach powoduje przenikanie wilgoci z gleby lub atmosfery do środka, co obniża komfort mieszkańców i sprzyja rozwojowi pleśni oraz grzybów.

Jak Kontrolować Wilgotność Powietrza?

Aby sprawdzić, czy poziom wilgotności w domu rzeczywiście jest zbyt wysoki, najlepiej skorzystać z higrometru - urządzenia do pomiaru wilgotności. Wiele współczesnych termometrów elektronicznych posiada wbudowany higrometr, dzięki czemu można w łatwy sposób monitorować poziom wilgotności w pomieszczeniach. Najprościej użyć higrometru - urządzenia dostępnego w wersji elektronicznej i analogowej.

Utrzymywanie prawidłowej wilgotności w domu to klucz zarówno dla zdrowia domowników, jak i trwałości samego budynku. Najczęstszą przyczyną podwyższonej wilgotności jest brak sprawnej wentylacji oraz codzienne czynności takie jak gotowanie czy suszenie prania. Wysokie wartości sprzyjają alergiom, infekcjom i niszczeniu ścian, mebli czy podłóg. Zachowanie balansu wilgotności to inwestycja w komfort, zdrowie i długowieczność wnętrz.

Przeczytaj także: Poradnik pomiaru wilgotności

Sposoby na Obniżenie Wilgotności

Regularne wietrzenie: Regularne wietrzenie pozostaje najszybszym sposobem obniżenia wilgotności. Wietrzenie 2-3 razy dziennie po 5-10 minut działa najskuteczniej. i poprawia jakość powietrza.
Wentylacja mechaniczna: uruchomienie wyciągu. Najlepiej sprawdzają się modele z higrostatem i wydajnością dobraną do metrażu.
Unikanie suszenia prania w domu: Rozwieszone tekstylia oddają do powietrza wiele litrów wody. ewentualnie użycie suszarki kondensacyjnej z odprowadzeniem skroplin. Ubrania warto rozwieszać luźno, w jednej warstwie. Po zakończeniu suszenia zalecane jest przewietrzenie pomieszczenia przez ok.
Odkurzanie: Wilgotne środowisko sprzyja roztoczom i pleśni. Zaleca się odkurzacz z filtrem HEPA.
Pochłaniacze wilgoci: Pochłaniacze z substancjami higroskopijnymi skutecznie wyciągają wodę z otoczenia. szafach oraz piwnicach, gdzie wilgotność utrzymuje się stale na podwyższonym poziomie.

Nawilżacze Powietrza

W przypadku problemów ze zbyt suchym powietrzem pomocne mogą być nawilżacze powietrza. Bywają to bardzo proste urządzenia, np. pojemnik z wodą zawieszony na grzejniku, coraz większą popularnością cieszą się jednak nawilżacze elektryczne, czasami połączone również z oczyszczaczem powietrza. Nie. Nawilżacze zwiększają wilgotność, więc sprawdzają się tylko w sytuacji, gdy spada ona poniżej 40%.

Pierwszą propozycją w tym zakresie cenowym jest nawilżacz powietrza Philips HU5710/03, który w tej chwili jest najlepszym sprzętem od producenta. Zajmuje on w tej chwili 3 pozycję w rankingu opłacalności. Jego wydajność wynosi 400 ml/h, co pozwoli na bezproblemowe obsłużenie powierzchni do 40 m². Model pozwala na zdalne sterowanie przez telefon, a czujnik wilgotności pozwala na określenie docelowego poziomu nawilżenia. Spory 4,5-litrowy pojemnik na wodę pozwala na długą pracę bez konieczności dolewania. Sprzęt od holenderskiego potentata oferuje ponadto możliwość stosowania aromaterapii, czyli olejków eterycznych wzbogacających aromat powietrza. Wbudowana lampka nocna tworzy wieczorny klimat sprzyjający relaksowi.

W tej kategorii cenowej nie mogło również zabraknąć polskiego producenta - jego nawilżacz powietrza Klarta Humea Grande deklasuje swoich rywali w kategorii opłacalność, czyli stosunek wydajności, jakości oraz ceny! Mocne nawilżanie 650 ml/h gwarantuje sprawne nawilżanie na powierzchniach do nawet 65 m². Na uwagę zasługuje tutaj obecność higrostatu i higrometru oraz możliwość sterowania przez aplikację mobilną. Model do swojej pracy wykorzystuje zjawisko ewaporacji, czyli najzdrowszą metodę na podniesienie poziomu wilgotności powietrza. Dzięki sporemu 4-litrowemu zbiornikowi mamy gwarancję długiej pracy bez konieczności dolewania wody. Producent ciekawie rozwiązał możliwość dolewania wody - nie musisz przenosić całego urządzenia - możesz dolać za pomocą bocznej otwieranej klapki.

Ostatnim przedstawicielem w tej kategorii cenowej jest duński nawilżacz powietrza Vestfrost VP-H2I60WH z jonizatorem powietrza oraz lampą UV-C LED, które dbają dodatkowo o jakość nawilżonego powietrza. Urządzenie dostarcza wydajność na poziomie 350 ml/h, co pozwala na stosowanie w powierzchniach do 35 m². Pojemny 6-litrowy zbiornik na wodę daje możliwość ciągłej pracy przez nawet 60 godzin i został wyposażony w specjalny wkład antywapienny dbający o wysoką jakość wody. Nawilżacz powietrza Vestfrost również oferuje zdalne sterowanie za pomocą aplikacji Tuya Smart zbierającej wiele pozytywnych ocen wśród użytkowników. Wewnątrz urządzenia znajdują się czujniki wilgotności oraz temperatury odpowiedzialne za prawidłową pracę automatyczną, oraz bieżące wskazywanie parametrów powietrza.

Wilgotność a Smog w Krakowie

Kraków od lat boryka się z problemem zanieczyszczenia powietrza. Dopuszczalne normy dla pyłu zawieszonego (PM10, PM2,5) czy benzo[a]pirenu są notorycznie przekraczane. Dane szacunkowe pokazują, że z powodu zanieczyszczenia powietrza każdego roku przedwcześnie umiera około 400 mieszkańców Krakowa.

Smog to mieszanka pary wodnej, bądź też mgły z dymem, zawierająca głównie pyły, gazy i pary emitowane przez zakłady przemysłowe, silniki spalinowe oraz produkty ich przemian fotochemicznych i chemicznych. Powstaje poprzez skumulowanie się znacznej ilości zanieczyszczeń na niewielkim obszarze. Smog i zmiany klimatu działają na niekorzyść alergików. Mogą uczulić na pyłek brzozy.

Strefy Klimatyczne w Polsce wg PN-EN 12831

Norma PN-EN 12831:2006, będąca tłumaczeniem normy europejskiej EN 12831:2003, została zatwierdzona 5 czerwca 2006 r. Nowa norma wprowadziła wiele istotnych zmian w stosunku do dotychczasowej metodyki obliczania zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków.

Podział Polski na strefy klimatyczne wg normy PN-EN 12831 odpowiada dokładnie aktualnemu podziałowi przedstawionemu w normie PN-82/B-02403. Polska została podzielona na pięć stref klimatycznych. Strefy klimatyczne pozwalają określić podstawowe parametry obliczeniowe powietrza zewnętrznego.

Biorąc pod uwagę zróżnicowanie geograficzne Polski, rejon kraju podzielono, w zależności od pory roku (zima/lato), na obszary o mniej więcej stałej maksymalnej temperaturze projektowej. Polskę w okresie letnim podzielono na 2 strefy. W strefie I (obszar nadmorski) temperatura obliczeniowa to 28oC, a wilgotność jest na poziomie 52%. Reszta kraju stanowi strefę II, gdzie temperatura powietrza wynosi 30oC a wilgotność 45%.

Zimą, Polska została podzielona na 5 stref projektowych o temperaturze powietrza zewnętrznego od -16oC (tereny nadmorskie) do -24oC (tereny górskie, obszar Suwalszczyzny). Wilgotność zaś równa jest 100%.

Przystępując do projektowania urządzeń wentylacyjno-klimatyzacyjnych należy mieć odpowiednią wiedzę na temat parametrów obliczeniowych powietrza zewnętrznego zarówno dla okresu letniego, jak i zimowego, a także należy znać wartości natężenia promieniowania słonecznego J (W/m2).

Projektowa temperatura zewnętrzna wg normy PN-EN 12831 odpowiada obliczeniowej temperaturze powietrza na zewnątrz budynku zgodnie z normą PN-82/B-02403.

Wartości średniej rocznej temperatury zewnętrznej, podane w Tabeli 1, nie były podane w normie PN-82/B-02403, ponieważ nie były potrzebne do obliczania zapotrzebowania na ciepło wg normy PN-B-03406:1994. Obecnie wykorzystuje się je do obliczania strat ciepła do gruntu oraz strat ciepła przez przenikanie do przyległych pomieszczeń.

Wartości projektowej temperatury wewnętrznej podane były zarówno w normie PN-82/B02402, jak i w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 17 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Nowa norma PN-EN 12831 zawiera praktycznie identyczną tabelę, jaka znajduje się w Rozporządzeniu, wprowadzając jedynie niewielkie zmiany.

Badania Mikroklimatu i Jakości Powietrza

Badanie mikroklimatu wykonywane jest za pomocą miernika mikroklimatu. Komfort cieplny jest to stan równowagi termicznej organizmu, w którym człowiek nie odczuwa ani chłodu ani gorąca. Można powiedzieć: czuje się idealnie, w sam raz! Mikroklimat pomieszczeń jest to stan dynamicznie zmieniających się parametrów fizyko-chemicznych wywierających wpływ na organizm człowieka. Badania wykonujemy urządzeniem: MIERNIK MIKROKLIMATU EHA MM101, Miernik został zaprojektowany w oparciu o normę ISO 7726. Miernik jest wyposażony w zestaw sond pomiaru Ta (temperatura powietrza), Tg (temperatura poczernionej kuli), Tnw (temperatura naturalna wilgotna), Rh (wilgotność względna) i Va (prędkość powietrza).

Badanie jakości powietrza ma na celu określenie w powietrzu wewnątrz budynku (mieszkaniu, biurze) poziomu lotnych związków organicznych VOC, które mają negatywne skutki oddziaływania na organizmy żywe. Związki te są przyczyną tzw. syndromu chorego budynku (SBS ang. sick building syndrome), wykazują działania toksyczne i drażniące na tkanki organizmów. Skąd te szkodliwe związki w naszych pomieszczeniach? Najczęściej pochodzą z materiałów budowlanych i wykończeniowych (farb, lakierów, wykładzin), środków konserwujących i rozpuszczalników, środków czystości, a nawet odświeżaczy do powietrza. Szkodliwe związki mogą być emitowane ze sprzętu biurowego, mebli (płyty klejone), systemów wentylacji i klimatyzacji.

Komfort termiczny jest obok jakości powietrza wewnętrznego, poziomu hałasu, czy wystroju wnętrza, istotnym elementem pozytywnego odbioru otaczającego środowiska. Z uwagi na stale wydłużający się czas spędzany, zarówno w życiu zawodowym, jak i pozazawodowym w pomieszczeniach, w których warunki środowiska są sztucznie kształtowane przez urządzenia klimatyzacyjne, niezbędne jest zaprojektowanie parametrów powietrza wewnętrznego w taki sposób, aby przebywanie w nich nie prowadziło do zaburzeń zdrowotnych.

Między człowiekiem a otoczeniem stale odbywa się przepływ energii cieplnej, którego kierunek zmienia się wraz ze zmianą temperatury ciała ludzkiego i warunków otoczenia, zwanych łącznie mikroklimatem. Warunki mikroklimatyczne kształtują się pod wpływem naturalnych czynników klimatycznych oraz w wyniku świadomej lub nieświadomej działalności człowieka.

Komfort cieplny - jest to taki zespół wartości parametrów meteorologicznych przy którym większość ludzi czuje się najlepiej i nie odczuwa ani ciepła ani chłodu. Głównym elementem, który powinien zapewnić człowiekowi komfort cieplny jest odzież, w różnych warunkach środowiska termicznego, oraz przy różnym wysiłku fizycznym. Ubiór wyraźnie zmienia możliwości termoregulacyjne organizmu.

Jako praktyczną miarę termoizolacyjności odzieży wprowadzono jednostkę „clo” , zakładając, że 1 clo równa się izolacyjności zwykłego ubioru, używanego w pomieszczeniach termo neutralnych przez osobę siedzącą w spoczynku. Dokładniejszą (bardziej poprawną) definicją jednostki clo jest równowartość insulacji potrzebnej do utrzymania średniej ważonej temperatury skóry człowieka na poziomie ok. 33oC podczas siedzenia w pomieszczeniu w temperaturze powietrza 21°C, wilgotności względnej poniżej 50 % i ruchu powietrza 0,1 m/s, u którego wysokość wytwarzana ciepła metabolicznego wynosi l met.

tags: #wilgotność #powietrza #kraków #normy