Właściwości wody pitnej: Rodzaje, korzyści i zastosowania

Szczegóły: Opublikowano: 07. December 2025

Woda jest niezwykle istotnym składnikiem naszego organizmu. Bez niej nie byłoby możliwe prawidłowe funkcjonowanie wielu procesów metabolicznych. Istnieje wiele rodzajów wody, w tym woda lecznicza, która znalazła swoje zastosowanie w różnych terapiach. Przyjrzyjmy się bliżej różnym rodzajom wody i ich właściwościom.

Rodzaje wody zdatnej do picia

Woda z kranu - Woda z kranu to woda, która jest dostarczana przez wodociągi miejskie. Woda ta jest poddawana procesom oczyszczania i dezynfekcji, aby zapewnić jej odpowiednią jakość i bezpieczeństwo.
Woda mineralna - Woda mineralna to naturalna woda, która zawiera wartościowe sole mineralne, takie jak wapń, magnez, potas, sód, jod, brom i fluor.
Woda źródlana - Woda źródlana to woda, która pochodzi ze źródła naturalnego i jest poddawana minimalnym procesom oczyszczania i dezynfekcji, aby zachować jej naturalną jakość i smak.
Woda lecznicza - Woda lecznicza to woda, która ma specjalne właściwości lecznicze, takie jak leczenie chorób skóry, układu oddechowego, trawienia i układu moczowego.
Woda gazowana (sodowa) - Woda gazowana to woda, która zawiera dwutlenek węgla, co powoduje w niej bąbelki i orzeźwiający smak. Zwykle jest wysokozmineralizowana.
Woda demineralizowana - Woda demineralizowana to woda, która została poddana procesowi usuwania soli mineralnych i innych substancji organicznych i nieorganicznych.
Woda oczyszczona - Woda oczyszczona to woda, która została poddana procesom oczyszczania, aby usunąć zanieczyszczenia, takie jak bakterie, wirusy, pestycydy i metale ciężkie.
Woda smakowa - Woda smakowa to woda, która ma dodatki smakowe lub aromatyczne, i może zawierać cukier lub substytuty cukru.

Właściwości i skład wody

Woda to tlenek wodoru o wzorze chemicznym H2O. Oznacza to, że każda cząsteczka wody zawiera jeden atom tlenu i dwa atomy wodoru. Woda w zwykłych warunkach pozostaje cieczą.

Jakość wody

Jakość wody określa się na podstawie zawartości różnych substancji i pierwiastków chemicznych, takich jak sole mineralne, metale ciężkie, pestycydy, związki organiczne, zanieczyszczenia biologiczne i radioaktywne, pH, twardość wody, zapach i smak. Jakość wody ma znaczenie dla zdrowia publicznego i ochrony środowiska.

Niektóre fakty naukowe na temat jakości wody:

Zawartość zanieczyszczeń chemicznych w wodzie może powodować poważne choroby, takie jak choroby układu nerwowego, choroby serca i układu krążenia, choroby wątroby i choroby nowotworowe.
Zawartość zanieczyszczeń biologicznych, takich jak bakterie, wirusy i pierwotniaki, może powodować choroby takie jak cholera, dur brzuszny, biegunki i zakażenia układu moczowo-płciowego.
Zawartość metali ciężkich, takich jak ołów, rtęć, kadm i arsen, może prowadzić do poważnych zaburzeń neurologicznych i innych chorób.
Twardość wody, czyli zawartość soli wapnia i magnezu, może powodować problemy z użytkowaniem urządzeń gospodarstwa domowego oraz zmniejszać skuteczność środków czyszczących i myjących.
Zapach i smak wody mogą mieć wpływ na jej jakość spożywczą i akceptowalność przez konsumentów.

Woda jest doskonałym źródłem nawodnienia i może zawierać liczne minerały, w tym wapń, fluor, żelazo, potas lub sód. Jedna filiżanka (około 200 ml) wody dostarcza:

Przeczytaj także: Znaczenie wody pitnej dla zdrowia

0 kalorii
0g białka
0g węglowodanów
0g tłuszczu

Wpływ właściwości wody na organizm

Wiele właściwości wody jest związanych z jej funkcjami w organizmie:

Regulacja temperatury ciała.
Nawilżanie tkanki oczu, nosa i ust.
Chronienie narządów i tkanek ciała.
Przenoszenie składników odżywczych i tlenu do komórek.
Smarowanie stawów.
Wypłukiwanie produktów przemiany materii.
Rozpuszczanie minerałów i składników odżywczych.
Utrzymywanie równowagi wodno-elektrolitowej organizmu.

Odwodnienie organizmu może wystąpić, gdy organizm traci więcej wody, niż jest w stanie ją zastąpić, co prowadzi do zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej. Woda odgrywa kluczową rolę w regulacji tej równowagi, ponieważ jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania komórek i narządów, a także do wydalania toksyn i innych niepotrzebnych substancji z organizmu.

Średnie zapotrzebowanie na wodę zdrowej dorosłej osoby wynosi 2-2,5 l/dobę. Zapotrzebowanie na wodę zależy od tego, ile jej zużywasz. Dorosły człowiek, w zależności od płci, masy ciał, aktywności fizycznej i temperatury otoczenia powinien wypijać od 1,5 do 2 l, a podczas upałów nawet do 3,5 l płynów w ciągu dnia.

Cykl hydrologiczny i jego wpływ na właściwości wody

Pod wpływem energii słonecznej i grawitacyjnej woda znajduje się w ciągłym obiegu zwanym cyklem hydrologicznym, w którym woda w sposób ciągły cyrkuluje przez cykl zmiany stanów skupienia. Głównym elementem napędowym cyklu hydrologicznego jest energia słoneczna, powodująca parowanie wody w oceanach i morzach.

Woda występuje w szeregu naturalnych stanów skupienia: w stanie ciekłym (krople deszczu), gazowym (para wodna), lub stanie stałym (lód).

Przeczytaj także: Niezależność dzięki własnej studni

Średni czas zatrzymania wody w atmosferze wynosi 9 dni, w glebie 1-2 miesiące, w rzekach 2-6 miesięcy, w jeziorach 50-100 lat, w lodowcach 20-100 lat, w oceanach 3,2 tys. lat, w zbiornikach podziemnych 10-100 tys. lat.

Parowanie to najważniejszy proces cyklu hydrologicznego, w którym woda zmienia swoją postać z ciekłej na gazową. Oceany w około 90% zasilają proces parowania, przez co dostarczają około 90% wilgoci do atmosfery, podczas gdy pozostałe 10% dostaje się poprzez transpirację roślin.

Woda infiltrująca to woda, która dociera do powierzchni lądu w postaci deszczu czy śniegu i wnika w głąb gruntu.

Uzdatnianie wody i jego wpływ na właściwości

Uzdatnianie wody to proces usuwania z niej zanieczyszczeń i szkodliwych substancji, takich jak pestycydy, metale ciężkie, bakterie i wirusy. Proces ten może odbywać się poprzez różne metody, takie jak filtracja, dezynfekcja, odwrócona osmoza, a także przez dodanie substancji chemicznych, takich jak chlor.

Uzdatnianie wody może wpłynąć na jej właściwości, ponieważ usuwanie z niej zanieczyszczeń może wpłynąć na jej skład chemiczny i pH. Na przykład, procesy uzdatniania wody, takie jak odwrócona osmoza, mogą usunąć minerały i pierwiastki śladowe, które są ważne dla zdrowia organizmu. Z drugiej strony, dodanie substancji chemicznych, takich jak chlor, może wpłynąć na smak i zapach wody.

Przeczytaj także: UNICEF o dostępie do wody pitnej

Mimo to, uzdatnianie wody jest często niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa jej spożycia i zmniejszenia ryzyka chorób przenoszonych drogą wodną.

Zastosowania wody w przemyśle

Woda jest podstawowym surowcem wykorzystywanym w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, farmaceutycznym i chemicznym, a także w energetyce i produkcji papieru. Jest również niezbędna do czyszczenia i dezynfekcji w przemyśle i usługach, w tym w hotelarstwie i usługach gastronomicznych.

Woda jest również wykorzystywana w różnych branżach, w tym w rolnictwie, hodowli zwierząt i rybołówstwie, jako źródło nawadniania, do karmienia zwierząt i do produkcji paszy dla zwierząt. Woda jest również niezbędna w przemyśle metalurgicznym, gdzie jest stosowana do chłodzenia i przetwarzania metali, a także w przemyśle petrochemicznym, gdzie jest używana do wyodrębniania ropy naftowej i gazu ziemnego.

Woda proszkowana jest stosowana w różnych gałęziach przemysłu, między innymi w produkcji żywności, kosmetyków, farmaceutyków, farb, lakierów, tworzyw sztucznych i innych.

Woda destylowana jest powszechnie stosowana w wielu gałęziach przemysłu ze względu na jej czystość i pozbawienie substancji mineralnych, bakterii i innych zanieczyszczeń. Jest szeroko stosowana w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym, chemicznym, spożywczym, elektronicznym i metalurgicznym.

Wykorzystanie dwutlenku chloru do dezynfekcji wody i powierzchni

Dwutlenek chloru (ClO₂) jest silnym środkiem utleniającym, co oznacza, że może efektywnie niszczyć mikroorganizmy, takie jak bakterie, wirusy, grzyby i pleśnie, poprzez utlenianie ich komórek. Jest stabilny w roztworze wodnym w szerokim zakresie pH (od 3 do 10) i mniej reaktywny w porównaniu do chloru, co oznacza, że reaguje głównie z patogenami, a nie z organicznymi zanieczyszczeniami obecnymi w wodzie czy na powierzchniach.

Dwutlenek chloru jest skuteczny nawet w niskich stężeniach (minimalne stężenie efektywne to 2-5 ppm) i ma neutralny zapach oraz nie pozostawia osadu. W przeciwieństwie do chloru przenika przez strukturę biofilmu i niszczy wszystkie drobnoustroje w nim zawarte.

Preparaty z dwutlenkiem chloru stosowane do dezynfekcji za pomocą zamgławiaczy są wykorzystywane w różnych branżach i miejscach, gdzie wymagane jest skuteczne odkażanie dużych przestrzeni:

Przemysł spożywczy i przetwórczy: Dezynfekcja hal produkcyjnych, linii technologicznych, chłodni, magazynów i pojazdów transportowych.
Służba zdrowia: W szpitalach, przychodniach, laboratoriach i klinikach stosuje się go do dezynfekcji sal operacyjnych, gabinetów i pomieszczeń pacjentów.
Branża hotelarska i gastronomiczna: Dezynfekcja pokoi hotelowych, kuchni, restauracji i stref wspólnych.
Transport publiczny: Stosowany w autobusach, pociągach, samolotach, taksówkach oraz na terminalach (lotniczych, kolejowych, autobusowych).
Rolnictwo i hodowla zwierząt: Dezynfekcja pomieszczeń dla zwierząt, kurników, obór, chlewni oraz sprzętu hodowlanego.
Szkoły i instytucje publiczne: Zamgławianie pomieszczeń szkolnych, urzędów, siłowni, bibliotek i innych miejsc publicznych.

Dwutlenek chloru ma szerokie zastosowanie wszędzie tam, gdzie wymagana jest ciągła dezynfekcja wody oraz ochrona przed bakteriami i biofilmem w instalacjach wodnych, a także do dezynfekcji powierzchni i przedmiotów w miejscach, gdzie wymagana jest wysoka skuteczność biobójcza przy zachowaniu bezpieczeństwa użytkowników.

Woda alkaliczna: Fakty i mity

Woda alkaliczna od zwykłej wody z kranu różni się m.in. wartością pH. O alkalicznej (inaczej zasadowej) wodzie mówimy, gdy pH jest wyższe niż 7. Zazwyczaj, woda alkaliczna ma pH o wartości 8-9. Jest ona dostępna w sprzedaży, a inną możliwością jej nabycia jest samodzielnie jej wyprodukowanie w domu.

Woda alkaliczna często wyróżnia się też większą zawartością określonych minerałów, takich jak sód, wapń, magnez i potas. Nie ma ścisłych norm dla dokładnej ilości poszczególnych składników obecnych w wodzie alkalicznej. Zawsze więc warto zwracać uwagę na jej skład, ponieważ bardzo różni się on między konkretnymi produktami.

Zwolennicy wody alkalicznej (oraz jej sprzedawcy) przypisują temu produktowi naprawdę wiele prozdrowotnych właściwości, takich jak odkwaszanie organizmu, dodawanie energii, poprawę wydolności, wspomaganie odchudzania, oczyszczanie organizmu, spowalnianie procesów starzenia się i wzmacnianie odporności. W rzeczywistości jednak, żadna ze wspomnianych zalet wody alkalicznej nie została jak dotąd potwierdzona w wysokiej jakości badaniach klinicznych.

W świecie medycyny, nie ma takiego terminu jak „zakwaszenie organizmu”. Można mówić o kwasicy metabolicznej, do której dochodzi w wyniku zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (występuje nadmiar kwasów lub niedobór zasad). Stan pacjenta z kwasicą metaboliczną jest zazwyczaj poważny i wymaga odpowiedniego leczenia w szpitalu.

Woda alkaliczna w teorii powinna łagodzić objawy refluksu żołądkowo-przełykowego. Spożycie wody o zasadowym pH może więc zmniejszać kwaśny odczyn treści i łagodzić zgagę. Jedną z podstawowych zasad utrzymania zdrowia i dobrego samopoczucia jest zdrowa, zbilansowana dieta. A jednym z jej elementów jest odpowiednia podaż wody.

Do pokrycia zapotrzebowania na wodę wystarczy jednak zwykła woda. W zdecydowanej większości miejsc w Polsce, woda z kranu ma dobrą jakość i nadaje się do bezpośredniego spożycia. Można sięgnąć też po butelkowaną wodę, jednak niekoniecznie musi być to woda alkaliczna. Czasami można spotkać się ze stwierdzeniem, że woda alkaliczna nawadnia lepiej niż zwykła „kranówka”. Nie jest to jednak prawda.

Woda alkaliczna nie powinna być stosowana przez osoby z zaburzonym funkcjonowanie nerek. Lepiej też nie korzystać z wody alkalicznej do popijania leków. Zawarte w niej minerały mogą bowiem wchodzić w interakcje ze składnikami aktywnymi stosowanych preparatów. Woda alkaliczna w ciąży również może nie być najlepszym wyborem, ze względu na wysoką zawartość sodu.

Woda alkaliczna, mimo przypisywania jej wielu licznych prozdrowotnych właściwości, raczej nie powinna być traktowana jako remedium na powszechnie występujące dolegliwości czy też choroby. Nie nawodni też organizmu lepiej niż zwykła woda z kranu. Rozsądnym wydaje się traktowanie jej jako uzupełnienia diety w określone składniki mineralne. Choć i w tym przypadku, trudno ocenić wchłanialność magnezu czy wapnia, a jednocześnie trzeba zwracać uwagę na zawartość sodu, aby nie było go w diecie zbyt dużo.

Woda sodowa (gazowana): Korzyści i wady

Woda sodowa inaczej określana jest jako woda gazowana, która zawiera w sobie dwutlenek węgla. Jest ona przeznaczona do picia. Pod względem chemicznym jest to wodny roztwór kwasu węglowego, a także kationów metali - magnezu, potasu, sodu oraz wapnia i do tego dochodzą jeszcze aniony - wodorowęglanowe, siarczanowe oraz chlorkowe. Jej smak jest lekko kwaśny. Woda sodowa w przeciwieństwie do tej niegazowanej może dłużej zachować świeżość, co jest związane z tym, że w kwaśnym środowisku dochodzi do wolniejszego rozwijania się różnych mikroorganizmów.

Najważniejszą zaletą picia wody sodowej jest to, że lepiej gasi pragnienie niż zwykła woda niegazowana. Związane jest to z występowaniem w niej dwutlenku węgla, którym jest nasycana. Dzięki temu powstaje efekt musowania i podczas picia dochodzi do pojawienia się złudzenia, że woda sodowa chłodzi oraz orzeźwia. Lepszym rozwiązaniem jest wybranie wody gazowanej, a nie picie słodkich oraz kalorycznych napojów orzeźwiających. Woda sodowa wypijana w rozsądnych ilościach bardzo dobrze sprawdza się po intensywnym wysiłku fizycznym. Wynika to z faktu, że szybciej się wchłania. Dlatego polecana jest osobom, które są aktywne fizycznie i często uprawiają sport. Jednak tutaj należy pamiętać o tym, aby pić ją na przemian z wodą niegazowaną.

W składzie wody sodowej znaleźć można wiele cennych składników odżywczych, takich jak: magnez, potas, sód, wapń oraz siarczany. Wody, które mają powyżej 1000 mg/l dwutlenku węgla stanowią doskonałe uzupełnienie niedoborów wyżej wymienionych składników mineralnych. Poza tym dwutlenek węgla ma działanie bakteriostatyczne, a to oznacza, że powoduje zahamowanie wzrostu flory bakteryjnej. Jej picie pomaga również przy leczeniu nadkwasoty żołądka, a także w zaburzeniach funkcjonowania jelit oraz w infekcjach dróg moczowych.

Wodę sodową można również stosować od zewnątrz, ponieważ występujące w niej bąbelki mają korzystny wpływ na cerę. Wykazują one właściwości odmładzające, gdyż wpływają na elastyczność skóry, poprzez co jest ona bardziej napięta. Woda ta bardzo dobrze usuwa martwy naskórek. Jej działanie jest podobne do delikatnego peelingu, ale tutaj nie dochodzi do mechanicznego uszkodzenia naskórka.

Nie każdy może pić wodę sodową. Regularne sięganie po wodę gazowaną może zaszkodzić przeważnie osobom, które mają problemy z chorobami układu pokarmowego oraz płuc. Do tej grupy należą wszyscy, którzy zmagają się z problemami gastrycznymi, ale też mający zespół jelita drażliwego, wrzody i nadżerki oraz leczący się na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

Wody gazowanej powinny również unikać osoby z chorą krtanią, z refluksem żołądkowo-przełykowym i pacjenci po niedawno przebytych operacjach przewodu pokarmowego, a także cierpiący na wzdęcia i zgagę, kobiety w ciąży i karmiące piersią oraz małe dzieci.

Osoby otyłe powinny unikać wody sodowej. Taka woda wzmaga apetyt, gdyż powoduje pobudzenie wydzielania soków żołądkowych.

Dwutlenek węgla uwalniany jest w żołądku i napiera na jego górne ściany, gdy dochodzi do jego rozprężania. Spożywanie dużych ilości napojów gazowanych może uszkodzić zwieracz, który łączy przełyk z żołądkiem. Ten niedomykający się zwieracz przyczynia się do wyrzutu kwaśnej treści żołądka do przełyku, co powoduje uszkodzenie śluzówki. Spożywanie wody gazowanej może również doprowadzić do nasilenia objawów zespołu jelita drażliwego.

Sztuczne nasycenie wody dwutlenkiem węgla powoduje rozprężanie światła przewodu pokarmowego. Dlatego ważne jest, aby obserwować swój organizm, a także jego reakcję na picie takiej wody.

Badania wykazały, że gazowana woda mineralna powoduje uszkodzenie szkliwa tylko niewiele bardziej niż woda niegazowana. Poza tym woda mineralna była aż sto razy mniej szkodliwa w porównaniu z niektórymi słodkimi napojami bezalkoholowymi. Zwykła woda sodowa nie stanowi dużego ryzyka dla zdrowia zębów, gdyż szkodliwe są tylko cukry.

Wodę sodową można pić wtedy, gdy nie ma żadnych ku temu przeciwwskazań. Nie tylko bardzo dobrze nawadnia, ale również dostarcza cennych witamin i minerałów. To również zdrowszy zamiennik kolorowych napojów gazowanych.

Woda lecznicza: Dla kogo jest przeznaczona i jakie korzyści oferuje?

Woda lecznicza jest dedykowana przede wszystkim osobom cierpiącym na różnego rodzaju schorzenia oraz dolegliwości zdrowotne. Jej zastosowanie może być polecane przez lekarza w celu wsparcia terapii lub łagodzenia objawów chorób. Osoby z problemami reumatycznymi, takimi jak artretyzm czy zapalenie stawów, mogą skorzystać z właściwości wód leczniczych ze względu na ich potencjalny wpływ na redukcję stanów zapalnych i złagodzenie bólu.

Woda ta może również korzystnie wpływać na układ oddechowy, zatem osoby z astmą lub przewlekłymi chorobami płucnymi mogą odczuć ulgę dzięki inhalacjom opartym na wodzie leczniczej. Dodatkowo pacjenci z problemami dermatologicznymi, takimi jak łuszczyca czy trądzik, mogą dostrzec poprawę stanu skóry dzięki kąpielom lub okładom z wodą o odpowiednich właściwościach.

Jedną z kluczowych zalet spożywania wody leczniczej jest jej zdolność do detoksykacji organizmu. Ponadto woda lecznicza może również poprawić trawienie i złagodzić objawy związane z problemami żołądkowo-jelitowymi, takimi jak wzdęcia i niestrawność.

Jednym z ważnych zaleceń dotyczących picia wody leczniczej jest skonsultowanie się z pracownikiem służby zdrowia przed włączeniem jej do swojej codziennej rutyny. Chociaż niektóre rodzaje wody leczniczej mogą oferować udowodnione korzyści zdrowotne, ważne jest, aby upewnić się, że jest ona bezpieczna i odpowiednia dla Twoich konkretnych potrzeb.

Czy woda lecznicza zastępuje tradycyjną wodę pitną?

Chociaż woda lecznicza oferuje wiele korzyści zdrowotnych i właściwości terapeutycznych, należy pamiętać, że nie powinna całkowicie zastępować zwykłej wody pitnej. Tradycyjna woda pitna zawiera niezbędne minerały i składniki odżywcze, które są niezbędne do ogólnego nawodnienia i funkcjonowania organizmu. Chociaż woda lecznicza może zapewnić dodatkowe korzyści, niezwykle ważne jest utrzymanie równowagi poprzez włączenie obu rodzajów wody do naszej codziennej rutyny.

tags: #sor #woda #pitna #właściwości