Rodzaje wody pitnej i ich znaczenie dla zdrowia
- Szczegóły
Jak powszechnie wiadomo, woda jest bardzo istotna dla naszego organizmu. Stanowi od ok. 55-60% masy ciała, wchodzi w skład każdej komórki organizmu, warunkuje prawidłowe krążenie krwi, potrzebna jest do trawienia i wchłaniania, regulacji ciepłoty ciała, wydalania produktów przemiany materii.
Niemal każdy wie, że wodę pić należy, lecz mało kto wie, że woda wodzie nierówna i nie każda nadaje się do codziennego picia. Na półkach sklepowych stoi mnóstwo różnorodnych butelek z wodą i do końca nie wiadomo po którą sięgnąć. W niniejszym artykule postaram się rozwiązać ten problem i mam nadzieję, że każdy znajdzie coś dla siebie.
Dzienne zapotrzebowanie na wodę
Za minimalną ilość wody, którą człowiek dorosły musi bezwzględnie otrzymać uznano 0,8-1 l/24h, ale przeciętnie, łącznie z napojami i pokarmem stałym powinniśmy spożyć 2-2,5 l/24h (ok. 20% pokrywa woda z pokarmów). Można też przedstawić tę ilość jako 1 l wody na 1000 spożytych kcal. Przy bardzo intensywnym wysiłku fizycznym, wysokiej temperaturze otoczenia lub niektórych stanach chorobowych (np. gorączki, biegunki, wymioty) spożycie może wzrosnąć nawet do 3-4 l/24h.
Eksperci zalecają, by czysta woda stanowiła ok. 70% całkowitego spożycia płynów. Wodę należy pić w ciągu całego dnia małymi porcjami (100-150 ml), gdyż nerki są w stanie przefiltrować około 1 l płynów na godzinę, jeżeli w ciągu tego czasu wypijemy zdecydowanie więcej, wówczas można doprowadzić do niewydolności nerek.
Skutkiem niedoboru wody mogą być bóle i zawroty głowy, wysychanie jamy ustnej, niska produkcja śliny, zaburzenia ciśnienie tętniczego oraz zaburzenia elektrolitowe. Na niedobór szczególnie narażone są niemowlęta i osoby cierpiące na biegunki. Ubytek wody o wartości 20% masy ciała prowadzi do zgonu.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Nadmierne spożycie płynów o małej zawartości elektrolitów powoduje również zaburzenia elektrolitowe, osłabienie, nudności, brak apetytu, obniżenie ciśnienia krwi, w skrajnych wypadkach może prowadzić do hiponatremii, czyli zatrucia wodnego (zmniejszonej zawartości sodu). Zatrucie wodne objawia się osłabieniem, nudnościami, wymiotami, brakiem apetytu, obniżeniem ciśnienia krwi. Nadmierne spożycie płynów o dużej zawartości elektrolitów może przyczynić się z kolei do odwodnienia organizmu, ponieważ powoduje odpływ wody z krwiobiegu do przewodu pokarmowego. Niekorzystne skutki nadmiernego spożycia płynów u osób zdrowych występują bardzo rzadko.
Rodzaje wód dostępnych na rynku
W Polsce rozróżniamy cztery podstawowe rodzaje wód. Na naszym rynku dostępnych jest wiele wód, zarówno mineralnych jak i źródlanych. Różnią się one nie tylko smakiem, ale i ilością składników mineralnych.
- Woda mineralna to nic innego jak woda pochodząca z naturalnych źródeł, która zawiera co najmniej 250 mg składników mineralnych w litrze. Woda ta pochodzi ze źródeł znajdujących się w głębi ziemi. Przez dziesiątki lat podróżuje ona przez kolejne warstwy skalne przy okazji ulegając zmineralizowaniu. Ilość i rodzaj minerałów w wodzie jest inny w poszczególnych ujęciach, wszystko zależy od położenia geograficznego.
- Woda źródlana to kolejny popularny rodzaj wody. Wody nisko- i bardzo niskozmineralizowane, którymi są wody źródlane idealne są do przygotowywania posiłków dla dzieci i niemowląt, można je gotować i stosować w razie wątpliwej czystości wody wodociągowej. Z kolei woda źródlana pochodzi bezpośrednio z naturalnych źródeł w postaci strumieni, jezior, studni lub innych źródeł wodnych.
- Wody lecznicze to te, które zawierają zwiększoną zawartość niektórych związków chemicznych. Kiedyś jeździło się „do wód”, teraz częściej mówimy o SPA lub uzdrowisku. I wtedy i dziś są to miejsca w których panuje korzystny dla zdrowia mikroklimat. Są one charakterystyczne dla danego regionu i wpływają pozytywnie na nasze zdrowie. Różne wody lecznicze mogą wspierać kurację np. chorób tarczycy, układu krążenia czy cukrzy. Co najmniej jeden swoisty składnik zawarty w takiej wodzie powinien działać leczniczo lub profilaktycznie.
- Wody stołowe, także dostępne w naszych sklepach (np. Aquarel, Primavera, Celestynka) to mieszaniny o zmodyfikowanym składzie. Kolejny rodzajem wód spotykanych w naszych domach są wody stołowe, które uzyskuje się poprzez wzbogacanie wód źródlanych w określone składniki mineralne, po to by uzyskać skład zgodny z ich przeznaczeniem. Są produkowane z naturalnych wód źródlanych, do których dodaje się wody bogate w minerały lub wzbogaca je samymi solami mineralnymi zgodnie z recepturą.
Wody mineralne pochodzą z jednego złoża, mają stały i stabilny skład.
Wybór odpowiedniej wody
Warto wiedzieć, że w grupie wód mineralnych znajdują się wody o zróżnicowanym składzie mineralnym. Zazwyczaj są to wody bogate w składniki mineralne, takie jak magnez, sód, wapń czy żelazo. Jednak każda woda może wyróżniać się innymi proporcjami wymienionych soli mineralnych.
Ponieważ dla osób dorosłych polecane są wody średnio- lub wysokozmineralizowane, postanowiłam dokonać porównania dziesięciu popularnych, ogólnie dostępnych w sklepach wód. Porównałam zawartość kationów, anionów, związków niezdysocjowanych, ogólny stopień mineralizacji oraz cenę.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Z kationów najważniejsze są jony wapnia i magnezu, ze względu na ich spore znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a przy tym możliwe pokaźne niedostatki w diecie.
Tu przytoczę wypowiedź dr n. med. Agnieszki Jarosz ekspertki Instytutu Żywności i Żywienia „Przyswajalność pierwiastków z wody jest korzystna - na przykład w przypadku wapnia na poziomie porównywalnym do przyswajalności tego pochodzącego z produktów mlecznych - wynosi około 25-30%. W przypadku magnezu przyswajalność wynosi około 50%, a chlorków - nawet 80 %. W przypadku wód o wysokiej mineralizacji, a zwłaszcza wód o udowodnionym działaniu leczniczym, duże znaczenie ma stan naszego zdrowia. Wynika to z tego, że takie wody zawierają niektóre składniki w ilościach mogących mieć znaczenie fizjologiczne dla organizmu i dla jednych mogą być korzystne, a dla innych - przeciwnie. I tak na przykład wody z zawartością wapnia > 150 mg/l wypijane w ilości 0,75 - 1 l dziennie przez okres co najmniej 1 miesiąca, uzupełnią bilans tych pierwiastków w organizmie. Jednak dla osoby ze skłonnością do kamicy nerkowej, gdzie to właśnie wapń jest głównym składnikiem kamieni, taka woda absolutnie nie jest zalecana i mogłaby przynieść skutki odwrotne od zamierzonych.”
Jak wynika z powyższego cytatu, nie wolno przesadzać z piciem tych wód gdyż ich codzienne spożywanie może doprowadzić do np. do kamicy nerkowej. Woda z dużą zawartością wodorowęglanów powyżej 600 mg/l definiuje się jako alkaliczną, jest bardzo korzystna dla osób cierpiących na nadkwasotę żołądkową, gdyż neutralizują kwas żołądkowy. Wspomagają trawienie - środowisko jelit jest alkaliczne. Są również polecane w hiperglikemii i początkowych stadiach cukrzycy - obniżają poziom glukozy we krwi i moczu, wpływają korzystnie na wydzielanie insuliny.
Woda z dużą zawartością siarczanów (250-650 mg/l) pobudza perystaltykę jelit, zatem jest dobra dla osób skarżących się na zaparcia i problemy trawienne. Dwutlenek węgla zawarty we wodzie ułatwia trawienie, bo drażniąc śluzówkę żołądkową, nasila wydzielanie soków trawiennych. Jednorazowe spożycie większej ilości wody z gazem przyspiesza przesuwanie się treści pokarmowej w jelitach. Mechaniczny ucisk na ściany żołądka i jelit powoduje przekrwienie, co sprzyja przyswajaniu pokarmu. Obecność dwutlenku węgla jest zatem korzystna od czasu do czasu, zwłaszcza po zbyt obfitym posiłku, a także dla osób z niedokwasotą. Może jednak zaostrzać objawy nadkwasoty i choroby wrzodowej.
Wody wysokozmineralizowane polecane są dla osób o dużej aktywności fizycznej, nie nadają się jednak do gotowania, gdyż wytrąca się z nich dużo kamienia. Wody te także można pic przy niedoborach określonych składników mineralnych. Wody średniozmineralizowane nadają się do codziennego picia, jednak według zaleceń Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego nie są odpowiednie dla dzieci poniżej 3 roku życia. Wody średniozmineralizowane mogą u osób dorosłych spełniać funkcję profilaktyczną, wspomagając naszą dietę w utrzymaniu odpowiedniego poziomu składników mineralnych w organizmie.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Kto powinien wybrać wodę źródlaną?
Woda źródlana charakteryzuje się uboższym składem mineralnym, dlatego jest bardziej uniwersalna i mogą ją pić praktycznie wszyscy. Wodę źródlaną podaje się dzieciom już od pierwszych miesięcy życia, podczas gdy woda mineralna dla niemowląt może być uznawana za zbyt bogatą w sole mineralne. Wodę źródlaną szczególnie poleca się:
- niemowlętom i małym dzieciom;
- kobietom w ciąży;
- osobom starszym;
- cierpiącym na nadciśnienie i choroby nerek.
Wody źródlane przeznaczone są do spożywania bez szczególnych ograniczeń. Ze względu na mniejszą zawartość składników mineralnych, taka woda charakteryzuje się tym, że jest bardziej miękka i łagodniejsza w smaku.
Dla kogo będzie najlepsza woda mineralna?
Woda mineralna polecana jest nie tylko w celu nawodnienia, ale też uzupełnienia cennych składników mineralnych. Taki rodzaj wody zaleca się pić szczególnie:
- Osobom aktywnym fizycznie: Podczas intensywnego wysiłku fizycznego organizm traci wodę i minerały, które są niezbędne do utrzymania równowagi elektrolitowej. Woda mineralna może pomóc w uzupełnieniu tych strat i nawodnieniu organizmu.
- Osobom cierpiącym na niedobory elektrolitów i innych minerałów występujących w wodzie: Woda mineralna zawiera różne składniki mineralne, takie jak wapń, magnez, potas czy żelazo. Dla osób z niedoborem konkretnych minerałów, picie odpowiedniej wody mineralnej może przyczynić się do zwiększenia dostępu do tych ważnych składników odżywczych.
- Osobom pracującym w środowisku o wysokiej temperaturze i innym osobom podczas upałów.
- Osobom zmagającym się z problemami żołądkowymi: Niektóre wody mineralne posiadają właściwości związane z neutralizacją kwasów żołądkowych i mogą być pomocne w łagodzeniu objawów zgagi lub niestrawności.
Wody mineralne różnią się od siebie zawartością poszczególnych składników mineralnych, dlatego najlepiej wybierać taką, która będzie odpowiednia do indywidualnych celów dietetycznych. Przykładowo woda magnezowa (z wyższą zawartością magnezu) może być dobrym wyborem dla osób aktywnych oraz cierpiących na niedobory magnezu. Osoby zmagające się z problemami zdrowotnymi mogą wykazywać wskazania do stosowania wody leczniczej, czyli takiej, która zawiera najwyższe proporcje określonych składników mineralnych. Taka terapia powinna jednak odbywać się pod okiem lekarza.
Wpływ wody na nasze zdrowie
Prawidłowe nawodnienie to podstawa zdrowego stylu życia - woda stanowi większość masy naszego ciała i jest zaangażowana w niemal wszystkie procesy metaboliczne.
- Magnez odpowiada za relaksację mięśni oraz przewodnictwo impulsów nerwowych. Niedobór objawia się np. skurczami czy zmęczeniem.
- Woda mineralna może być wykorzystywana także jako wsparcie terapii niektórych chorób, takich jak: osteoporoza, choroby tarczycy.
- Spożywanie odpowiedniej ilości czystej wody źródlanej ma też wpływ na prawidłowe procesy trawienia.
- Skład mineralny wody mineralnej może przyczynić się do utrzymania równowagi elektrolitowej w organizmie. Elektrolity, takie jak sód, potas i magnez, są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania komórek, przewodnictwa nerwowego, utrzymania odpowiedniego ciśnienia krwi i równowagi płynów.
Czasami na etykietach butelek widnieją różne informacje np. woda niskosodowa - woda o niskiej zawartości sodu, do 20 mg/l. Informacja istotna dla osób cierpiących na nadciśnienie tętnicze i obrzęki, woda hipoosmotyczna - woda o stężeniu minerałów (głównie sodu) niższym niż w płynach ustrojowych, czyli nisko zmineralizowana.
Jest zatem w czym wybierać. Należy wziąć pod uwagę możliwość zanieczyszczenia wody kranowej przez stare instalacje wodociągowe.
Jeśli chcesz wody bogatej w minerały, zwróć uwagę na rankingi dostępne w internecie, w tym nasz. Zostały one podzielone według poziomu zmineralizowania wód, skupiając się na zawartości magnezu, wapnia, potasu i fluoru. Dzięki takiemu interaktywnemu rankingowi z wygodnym filtrowaniem i sortowaniem łatwiej znajdziesz wodę, która spełni Twoje oczekiwania.
Kiedy wybieramy wodę, warto zastanowić się nad jej wpływem na nasze zdrowie. Niektóre wody mogą mieć korzystny wpływ na układ pokarmowy, układ kostny czy skórę. Nasze rankingi pozwolą na wybór odpowiedniej wody dla każdego, bez potrzeby posiadania wiedzy z zakresu chemii organicznej.
