Dostęp do czystej wody pitnej w Afryce: Statystyki i wyzwania UNICEF
- Szczegóły
Kiedy myślimy o braku wody w Afryce, często ta kwestia wydaje się dosyć jasna i oczywista. Brakuje wody, a więc nie ma co pić. Brakuje wody, a więc nie ma się w czym umyć. Kwestia jest jednak o wiele bardziej skomplikowana i łączy się z wieloma innymi problemami dotykającymi ludność danego regionu.
Brak wody: śmierć, choroby, głód
Z roku na rok coraz więcej zwiększa się liczba osób zamieszkujących obszary, w których jedyna dostępna dla nich woda jest brudna, a jej zanieczyszczenie powoduje wiele chorób. Dla ludności Afryki, szczególnie dzieci, często dotkniętych niedożywieniem, choroby, które w Europie uznalibyśmy za niegroźne, są często śmiertelne.
Wypicie brudnej wody skutkuje wieloma chorobami, do których należą m.in. biegunka, czerwonka, polio, cholera i dur brzuszny oraz choroby pasożytnicze. Szacunkowo z powodu biegunki wywołanej wypiciem brudnej wody rocznie umiera ok. 500 000 osób, a przewiduje się, że niedługo liczba ta wzrośnie do ok. 840 000.
Jak w soczewce problem ten możemy obserwować na przykładzie niemowląt. Dzieci rodzące się z niedowagą po porodzie karmione powinny być wyłącznie mlekiem matki. Kobiety w Afryce często jednak z powodu niedożywienia nie mają odpowiedniej ilości pokarmu, wielokrotnie także nie udaje im się przeżyć porodu. Wtedy niemowlęta zostające pod opieką rodziny dokarmiane są bananami i pokarmem zastępczym. Mleko zastępcze kosztuje jednak niemal połowę średniej pensji w wielu rejonach Afryki.
Niemowlęta nie mogą spożywać także zanieczyszczonej wody, ponieważ wywoływana przez nią biegunka dla osłabionych i niedożywionych dzieci oznacza śmierć. Jest ona trzecim najczęstszym powodem umierania dzieci poniżej piątego roku życia, co stanowi ok. 340 000 dzieci rocznie, czyli 1000 dziennie. Dzieci poniżej 15. roku życia umierają z powodu biegunki trzy razy częściej niż z powodu bezpośredniej przemocy, której doświadczają podczas konfliktów zbrojnych (dane UNICEF).
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Statystyki dostępu do wody pitnej
W 2010 r. ONZ uznało dostęp do czystej wody i środków higieny osobistej za jedno z podstawowych praw człowieka. Według danych WHO w 2015 r. dostęp do tzw. ulepszonych źródeł wody pitnej miało 91% ludności świata. Chodzi tu o źródła wody, które poprzez swoją konstrukcję uniemożliwiają jej zanieczyszczenie. Do takich źródeł zalicza się wodę z kranu, studni, wodę butelkowaną, publiczne krany oraz zbiorniki deszczówki.
Te same dane mówią, że 4,2 mld ludzi czerpało wodę z kranu, a pozostałe 2,4 mld korzystało z innych źródeł. 663 mln ludzi w tym samym czasie było uzależnionych od nieulepszonych źródeł wody, z czego 319 mln w Afryce Subsaharyjskiej. 159 mln osób korzystało z wód powierzchniowych, takich jak rzeki czy jeziora, które charakteryzują się silnym zanieczyszczeniem. 58% z nich to mieszkańcy Afryki Subsaharyjskiej.
WHO rozróżnia: niedobór wody i niedobór absolutny wody. Ten pierwszy to dostępność poniżej progu 1000 metrów sześciennych rocznie na osobę, ten drugi: poniżej 500 metrów sześciennych na osobę rocznie. Dla porównania: średnia ilość wody przypadająca na jednego mieszkańca Europy wynosi ok. 4500 m³/rok.
Jak wynika z dostępnych szacunków UNICEF, w 2020 roku około 387 milionów ludzi w Afryce Subsaharyjskiej nie miało dostępu do podstawowych usług związanych z wodą pitną (s. 44). Aż 36 proc. populacji z ubogich krajów nie może też liczyć na dostęp do wody pitnej w miejscu zamieszkania - w Afryce Subsaharyjskiej to aż 650 mln ludzi.
Problemy z higieną
Kolejnym skutkiem braku wody jest niemożność odpowiedniego zadbania o kwestie sanitarne. W 2015 r. możliwość umycia rąk przy pomocy wody i mydła w Afryce Subsaharyjskiej miało jedynie 15% ludności, a w większości państw Afryki było to poniżej 50%. W 2017 r. w państwach takich jak Liberia, Demokratyczna Republika Konga czy Senegal na terenach wiejskich możliwości umycia rąk przy pomocy wody i mydła nie ma pomiędzy 90% a 100% mieszkańców.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Brak wody to także utrudniony dostęp do ubikacji. W roku 2015 według danych WHO 946 mln ludzi załatwiało potrzeby fizjologiczne na otwartej przestrzeni, a 2,4 mld ludzi (z czego 695 mln w Afryce Subsaharyjskiej) nie miało dostępu do toalet odpowiednio zabezpieczonych od strony sanitarnej. Chodzi tu przede wszystkim o możliwość spłukania toalety oraz zabezpieczenie nieczystości tak, by nie przenikały one do wód gruntowych, z których później korzystają mieszkańcy. Z prywatnych toalet, połączonych z oczyszczalnią ścieków, korzystało jedynie 27%. Te same dane mówią, że w tym czasie minimum 1,8 mld ludzi korzystało ze źródeł wody zanieczyszczonych fekaliami.
W związku z brakiem wody w szczególnie trudnej sytuacji są kobiety, które nie są w stanie w odpowiedni sposób przestrzegać zasad higieny w trakcie miesiączki, a także zmuszone są do rezygnacji z życia społecznego (np. chodzenia do szkoły) na kilka dni w miesiącu.
Konsekwencje społeczne i zdrowotne
Brak wody to jednak także poważne konsekwencje społeczne. Dostarczaniem wody dla gospodarstw domowych zajmują się głównie kobiety i dzieci.
Przeciętny dystans, jaki muszą w Afryce muszą przebyć po wodę, wynosi 6 kilometrów (WHO). Kulturowo zakorzeniona odpowiedzialność kobiet za organizowanie wody skutkuje zmniejszeniem ilości czasu poświęcanego na edukację, pracę, rodzinę - zwłaszcza opiekę nad dziećmi - i czas wolny. U kobiet noszących latami wodę pojawiają się też konsekwencje zdrowotne - obciążenie szkieletu, wycieńczenie organizmu.
Odpowiedzialność dzieci za pomoc matkom w organizowaniu wody skutkuje ograniczeniem dostępu do edukacji.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Woda jako broń w czasie wojen
Woda często staje się także bronią podczas wojen. Odcięcie części kraju od źródła czystej wody jest zagrożeniem bardziej dotkliwym niż same działania wojenne. Często systemy sanitarne niszczone są w konfliktach celowo. Bez czystej wody do picia czy umycia lokalna ludność pozostaje bezbronna, bezradne są w takiej sytuacji także szpitale.
Problemy związane z dostępem do wody rosną na skutek zmian klimatycznych. To, co u nas objawia się lekką zimą i upalnym latem, w Afryce skutkuje wielomiesięczną suszą, która powoduje braki żywności i kurczenie się zapasów wody pitnej. W Afryce równie groźne są jednak powodzie, które niszczą punkty sanitarne i systemy oczyszczania wody, zanieczyszczają źródła, z których korzysta ludność.
Działania UNICEF
UNICEF współpracuje w organizacjami partnerskimi oraz rządami państw, aby zwiększyć dostęp do czystej wody przy pomocy innowacyjnych i opłacalnych metod. UNICEF działa w obszarze zapewnienia dostępu do bezpiecznej wody, usług sanitarnych i higienicznych w ponad 100 krajach.
Aby przyspieszyć reformy sektorowe w 65 najbardziej zagrożonych krajach i dotrzeć do co najmniej 6 milionów ludzi żyjących na obszarach dotkniętych poważnym brakiem bezpieczeństwa wodnego, potrzebujemy zebrać dodatkowe 330 milionów dolarów. Od tego zależy życie dzieci dziś i w przyszłości.
Statystyki i fakty dotyczące dostępu do wody pitnej w Afryce
| Region | Liczba osób bez dostępu do podstawowych usług wodnych (2020) | Odsetek ludności bez dostępu do wody pitnej |
|---|---|---|
| Afryka Subsaharyjska | Około 387 milionów | 2 na 5 osób |
| Kraje o niskim i średnim dochodzie | 4,4 mld ludzi | - |
Mimo ogromnych przeciwności od 1990 roku udało się znacząco poprawić dostęp do wody pitnej. Od 1990 roku około 2,4 mld ludzi uzyskało dostęp do czystej wody. W rezultacie, Milenijny Cel Rozwoju mówiący o zmniejszeniu o połowę liczby ludzi niemających dostępu do wody pitnej został osiągnięty już pięć lat temu.
Obecnie tylko w trzech krajach ponad połowa ludności nie ma dostępu do czystej wody. Są to Demokratyczna Republika Konga, Mozambik i Papua-Nowa Gwinea. 90% spośród 748 mln ludzi na świecie, którzy wciąż nie mają dostępu do wody pitnej mieszka na obszarach wiejskich.
UNICEF szacuje, że w samej Afryce każdego roku ludzie przeznaczają łącznie 40 mld godzin na pieszą wędrówkę do źródeł czystej wody.
Każdego roku z powodu biegunki wywołanej brudną wodą, umiera nawet 900 tys. dzieci z Afryki Subsaharyjskiej.
tags: #unicef #woda #pitna #afryka #statystyki
