Raporty KOBiZE a jakość powietrza w Polsce: Obowiązki przedsiębiorców
- Szczegóły
W dobie coraz większej świadomości ekologicznej ochrona środowiska staje się priorytetem dla wielu przedsiębiorców. W trosce o środowisko odpowiednie organy zajmują się monitorowaniem stanu powietrza, a przedsiębiorcy, którzy emitują do atmosfery substancje zanieczyszczające mają obowiązek składania raportu KOBiZE.
Czym jest KOBiZE?
KOBiZE, czyli Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, to instytucja, która pomaga kontrolować i monitorować, ile szkodliwych substancji przedsiębiorstwa emitują do powietrza. Została powołana, aby spełniać wymogi, które wynikają z przepisów unijnych i krajowych dotyczących ochrony środowiska, szczególnie jeśli chodzi o kontrolowanie emisji gazów cieplarnianych. Ponadto KOBiZE zbiera też dane, robi analizy i raporty na temat tego, co się dzieje ze środowiskiem w kraju. Gromadzone dane przekazywane są następnie do instytucji europejskich i organizacji międzynarodowych. Ma to umożliwić kontrolę nad tym, jak poszczególne sektory gospodarki i emitowane przez nie zanieczyszczenia wpływają na środowisko.
KOBiZE to roczne sprawozdanie, które przedsiębiorcy składają do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Jego głównym celem jest monitorowanie ilości i rodzajów zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery.
Obowiązek raportowania do KOBiZE
Obowiązek składania corocznych raportów do KOBiZe ciąży na każdym podmiocie, który korzysta ze środowiska i w trakcie swojej działalności gospodarczej wprowadza do powietrza gazy cieplarniane i inne substancje. Obowiązek składania raportów KOBiZE wynika z Ustawy Prawo ochrony środowiska. Zebrane dane udostępniane są następnie odpowiednim instytucjom, które dokonują ich analizy, a także sprawują kontrolę nad tym, aby przestrzegane były normy emisyjne. To wszystko obrazuje jak ważne jest składanie raportów KOBiZE.
Używasz w swojej firmie maszyn spalinowych, wykorzystujesz gaz ziemny, węgiel czy w inny sposób emitujesz szkodliwe substancje do środowiska? W takim razie musisz złożyć raport KOBiZE. Kto podlega? Wszyscy przedsiębiorcy.
Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza
Obowiązkiem składania raportu KOBiZE na początku każdego roku kalendarzowego objęci są wszyscy przedsiębiorcy, którzy w wyniku swojej działalności emitują substancje szkodliwe trafiające do atmosfery. Dotyczy to wielu branż, ponieważ mowa nie tylko o zakładach emitujących szkodliwe substancje, ale także pojazdach spalinowych, a zatem m.in. ciągnikach rolniczych czy samochodach ciężarowych. Raport muszą składać też przedsiębiorcy z branży budowlanej, którzy korzystają z wszelkiego rodzaju maszyn spalinowych.
Obowiązek raportowania dotyczy wszystkich przedsiębiorców, których działalność powoduje emisję substancji do powietrza. Obejmuje to nie tylko duże zakłady produkcyjne czy energetyczne, ale także firmy korzystające z kotłowni, pieców przemysłowych czy maszyn spalinowych.
Terminy składania raportów
Termin składania raportów do KOBiZE jest ściśle określony. Podmioty objęte obowiązkiem raportowania mają czas do końca lutego, choć uczestnicy systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych muszą złożyć swoje raporty do 31 marca każdego roku.
Wszyscy przedsiębiorcy, którzy są zobligowani do składania raportów każdego roku, muszą to uczynić do 28 lutego. W związku z poważnymi konsekwencjami, jakie wynikają z braku złożenia raportu w terminie, lepiej jest nie zostawiać tego na ostatnią chwilę.
Przedsiębiorcy muszą złożyć raport KOBiZE za poprzedni rok kalendarzowy w terminie do 28 lutego każdego roku. Niewywiązanie się z tego obowiązku w terminie może skutkować poważnymi konsekwencjami.
Przeczytaj także: Analiza jakości powietrza w Serocku
Zawartość raportu KOBiZE
Raport do KOBiZE powinien zawierać informacje dotyczące emisji gazów cieplarnianych i innych substancji za poprzedni rok kalendarzowy, zgodnie z wymaganiami określonymi w ustawie z dnia 17 lipca 2009 roku o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz.U. 2022 poz. 673 z późn.
Jak przygotować raport KOBiZE?
Zgodnie z ustawą o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji każdy przedsiębiorca objęty obowiązkiem składania raportów KOBiZE musi zarejestrować się w bazie Krajowego Rejestru Użytkowników. Każdego roku w Krajowym Ośrodku Bilansowania i Zarządzania Emisjami opracowywanie są wskaźniki emisyjności. Jak obliczyć ile substancji jest emitowanych do atmosfery, wykorzystując do tego wskaźniki KOBiZE? Trzeba przyznać, że proces ten jest dość skomplikowany, dlatego najlepiej jest skorzystać z pomocy specjalistów w tym zakresie, co też większość firm czyni.
Bowiem żeby można było sporządzić kompletny raport, najpierw trzeba zidentyfikować wszystkie instalacje znajdujące się w firmie lub będące na jej wyposażeniu, które emitują szkodliwe spaliny bądź substancje. Następnie należy zebrać wszystkie dane niezbędne do ustalenia tego, jaka ilość energii elektrycznej oraz konkretnego paliwa jest używana. Mowa nie tylko o benzynie, ale również o węglu, gazie ziemny etc.
Ułatwienia w raportowaniu
Informacje przedstawiane w ww. Jak wyjaśnia Kamil Folwarczny, ekspert ds. ochrony powietrza w Atmoterm, kiedy powstawała Krajowa baza o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (pierwszy raport KOBiZE wprowadzony do Bazy był za rok 2010), wydawało się, że ułatwi ona pracę, ponieważ będzie można jednocześnie wypełnić obowiązki wynikające z Prawa ochrony środowiska i z ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji.
Dla przykładu, w wykazach opłatowych przedkładanych marszałkowi województwa należy podać emitowane zanieczyszczenia pyłowe w rozbiciu na poszczególne kategorie cenowe (9 różnych substancji i 3 różne stawki), natomiast w raporcie KOBiZE te same emisje będą zagregowane (jako pył całkowity). - Co prawda KOBiZE udostępnia narzędzie do generowania wykazów opłatowych dla marszałka województwa na podstawie wartości wprowadzonych do Krajowej bazy. Jednak część informacji i tak trzeba uzupełnić ręcznie, a raportowanie niektórych emisji jest utrudnione, gdyż lista substancji w KOBiZE nie jest spójna z listą jednostkowych stawek opłat za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza.
Przeczytaj także: Pomiary zanieczyszczeń w Stacji Czernica
Odmienne podejście do przedstawiania tych samych informacji w różnych obowiązkowych sprawozdaniach to tylko przysłowiowy wierzchołek góry lodowej. Już sam proces zebrania rozproszonych danych, pochodzących z różnych źródeł, stanowi wyzwanie. Osoba odpowiedzialna za terminowe zebranie informacji, zapewnienie ich kompletności i spójności, a następnie odpowiednie przetworzenie i raportowanie nie ma łatwego zadania. Sytuacja komplikuje się wraz ze wzrostem złożoności struktury zakładu i prowadzonych w nim procesów.
Nie tylko ilość danych stanowi potencjalny problem - również wieloetapowość procesu ich przepływu. Każda czynność wykonana na nich wnosi ryzyko powstania błędu. Oczywiście najbardziej błędogenne jest ręczne liczenie i przepisywanie dużej ilości wartości liczbowych. Wykorzystanie arkuszy kalkulacyjnych ułatwia pracę, ale nie niweluje zupełnie ryzyka - np. - Mając to wszystko na uwadze, warto podjąć pewne kroki, które zmniejszą prawdopodobieństwo wystąpienia niespójności raportowanych informacji. Jasno określone procedury zbierania i przekazywania informacji powinny określać odpowiedzialność za ich poprawność wśród uczestników procesu oraz regulować zakres, częstotliwość i sposób ich przekazywania. Najprostszym sposobem uporządkowania przekazywania danych jest narzucenie w procedurach szablonu i formatu dokumentu ich wymiany oraz określenie kanału komunikacji - np. Dobrym narzędziem do pracy na liczbach są hurtownie danych. Pozwalają na pozyskiwanie informacji z różnych źródeł, np. od pracowników lub z systemów, które je gromadzą, i stwarzają duże możliwości ich przetwarzania oraz raportowania.
Dodatkową zaletą tego rozwiązania jest gromadzenie dużej ilości różnorodnych danych w jednym miejscu, co pozwala na korzystanie z nich nie tylko pracownikom działów ochrony środowiska, ale również kadrze managerskiej. Odpowiednio przetworzone informacje mogą posłużyć do różnych analiz biznesowych czy do celów marketingowych. Optymalnym rozwiązaniem wydaje się wybór oprogramowania dedykowanego dla ochrony środowiska, co pozwala na kompleksowe zarządzanie danymi środowiskowymi od momentu wytworzenia do ostatecznych raportów.
- Przykładem takiego oprogramowania jest e-usługa Zarządzanie emisją do powietrza, udostępniana na platformie ekostrateg.com, która aktywnie wspiera każdy etap przepływu danych. Funkcjonalność przydzielania uprawnień pozwala na udostępnienie wybranych formularzy do wprowadzania wartości w określonym zakresie pracownikowi odpowiedzialnemu za dane zadanie. System zapisuje historię zmian, co umożliwia użytkownikowi posiadającemu odpowiednie uprawnienia łatwe sprawdzenie, które dane, przez kogo i kiedy zostały edytowane. Jeśli organizacja dysponuje systemem zbierającym dane lub hurtownią, dzięki funkcjonalności importu można zautomatyzować również proces zasilania systemu wartościami, eliminując potencjalne pomyłki ludzkie na etapie ich wprowadzania.
Zarządzanie emisją do powietrza jest częścią platformy ekostrateg.com, na której użytkownicy znajdą wiele innych e-usług wspierających specjalistów i managerów ochrony środowiska.
Międzynarodowe zaangażowanie KOBiZE
Od wielu lat eksperci KOBiZE/IOŚ-PIB biorą aktywny udział zarówno w raportowaniu krajowej emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza na potrzeby zobowiązań konwencji międzynarodowych, jak i uczestniczą w międzynarodowych przeglądach raportów wykonywanych przez inne strony konwencji i porozumień jako niezależni weryfikatorzy. Ich udział w przeglądach wykonywanych w ramach konwencji ma swoją wieloletnią historię, stanowiąc wsparcie dla Resortu Klimatu i Środowiska w realizacji zobowiązań krajowych.
Aby móc pełnić funkcję weryfikatora, eksperci przechodzą cykl szkoleń i egzaminów organizowanych przez ONZ. Po ich ukończeniu zostają wpisani do specjalnego międzynarodowego rejestru ekspertów. KOBiZE może dziś pochwalić się silnym zespołem ekspertów aktywnie uczestniczących w przeglądach. Zatrudniamy 11 ekspertów, którzy do tej pory wzięli udział w 22 międzynarodowych przeglądach. Część z nich posiada kwalifikacje w więcej niż jednym zakresie.
Polskie raporty inwentaryzacyjne, przygotowywane przez KOBiZE, wielokrotnie zostały wyróżnione przez społeczność ekspertów UNECE CLRTAP za wysoką jakość w zakresie metodyki, za przejrzystość i kompletność. To dowód uznania dla polskiego systemu raportowania i pracy ekspertów KOBiZE.W ostatnich latach polski zespół inwentaryzacyjny z KOBiZE otrzymał od międzynarodowej społeczności analityków i weryfikatorów zgromadzonej wokół UNECE CLRTAP, nagrody za najlepszy raport inwentaryzacyjny w ww.
Zaangażowanie ekspertów KOBiZE na arenie międzynarodowej to nie tylko dowód profesjonalizmu instytucji, ale także istotny wkład Polski w globalny proces monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza.
tags: #raporty #KOBIZE #jakość #powietrza
