Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Serwis, Zasady i Wymagania

Szczegóły: Opublikowano: 12. December 2025

W przypadku braku możliwości podłączenia domu do kanalizacji zbiorczej, wiele osób decyduje się zainwestować w przydomową oczyszczalnię ścieków. Jednym z popularniejszych sposobów odprowadzania ścieków jest budowa przydomowej oczyszczalni. Jest to rozwiązanie bardzo wygodne i przyjazne dla środowiska. Takie rozwiązanie jest doceniane przede wszystkim ze względu na niewielkie koszty eksploatacyjne, ponieważ oczyszczone ścieki zostają odprowadzone bezpośrednio do gruntu oraz z uwagi na ich ekologiczny charakter.

Co to jest Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków?

Przydomowa oczyszczalnia ścieków jest zespołem urządzeń, które służą do neutralizacji ścieków wytwarzanych w domu lub w innym obiekcie budowlanym. W oczyszczalni zachodzą procesy rozkładu tlenowego i beztlenowego, w wyniku których większość ścieków zostaje oczyszczona do postaci wody o drugiej klasie czystości a następnie jest odprowadzana do gruntu lub do wód powierzchniowych. Jadnak pozostają frakcje, które nie uległy rozkładowi lub zostały tylko częściowo rozłożone.

Rodzaje Przydomowych Oczyszczalni Ścieków

Wyróżniamy dwa główne rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków:

Biologiczne - wykorzystujące procesy tlenowe lub beztlenowe do rozkładu zanieczyszczeń organicznych. Składają się z osadnika wstępnego, komory napowietrzania i osadnika wtórnego.
Drenażowe - oczyszczające ścieki w złożu gruntowym, przez które przepływają. Wymagają większej powierzchni działki i odpowiednich warunków gruntowo-wodnych.

Niezależnie od typu, przydomowa oczyszczalnia ścieków działa na zasadzie trzystopniowego oczyszczania:

Mechanicznego - usuwania zawiesin i części stałych w osadniku wstępnym.
Chemicznego - strącania fosforu za pomocą koagulantów.
Biologicznego - rozkładu zanieczyszczeń organicznych przez mikroorganizmy w komorze napowietrzania lub złożu gruntowym.

Schemat Budowy Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Schemat budowy przydomowej oczyszczalni ścieków może się różnić w zależności od rodzaju systemu, jednak niektóre elementy pozostają takie same. Podstawą przydomowej oczyszczalni jest osadnik gnilny, czyli zbiornik z tworzywa sztucznego, w którym zachodzą wstępne procesy oczyszczania ścieków. Zanieczyszczenia trafiają z budynku do osadnika przez rurę doprowadzającą. Kolejnym elementem jest studzienka rozdzielcza. To do niej wpadają wstępnie oczyszczone ścieki, które następnie są rozprowadzane rurami drenażowymi do poletka rozsączającego. W przypadku oczyszczalni biologicznej istnieje możliwość odprowadzenia oczyszczonych ścieków do cieku wodnego. Wtedy poletko rozsączające nie jest wymagane.

Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków - Projekt i Pozwolenie

Przygotowanie projektu nie jest koniecznością, jednak warto go zrobić, aby mieć pewność sprawnie i wydajnie działającej oczyszczalni. Dzięki niemu łatwiej uniknąć błędów podczas budowy oczyszczalni. Projekt przydomowej oczyszczalni ścieków jest dokumentem składającym się z części rysunkowej i opisowej. Znajdują się w nim informacje dotyczące sposobu działania instalacji, doboru i montażu poszczególnych elementów, a także bilans ilości ścieków. Celem projektu jest dopasowanie rodzaju oczyszczalni do warunków geologiczno-wodnych działki, jej wielkości, liczby domowników oraz ilości wytwarzanych ścieków. W części rysunkowej znajduje się lokalizacja oczyszczalni wraz z uwzględnieniem wymaganych prawem odległości od granic działki i budynku czy od studni wody pitnej.

Przydomowe oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 5 m3 na dobę wykorzystywane na potrzeby własnego gospodarstwa domowego lub rolnego wymagają zgłoszenia wodnoprawnego na wykonanie urządzeń wodnych służących do wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. Takiego zgłoszenia należy dokonać w Nadzorze Wodnym właściwym dla miejsca inwestycji. W przypadku większej przepustowości konieczne jest dodatkowo uzyskanie pozwolenia.

Prawo budowlane określa, iż oczyszczalnie przydomowe o wydajności nieprzekraczającej 7,5 m3 na dobę nie wymagają pozwolenia na budowę. W takim przypadku wystarczy dokonać zgłoszenia w Starostwie Powiatowym. W zgłoszeniu powinny znaleźć się informacje dotyczące rodzaju, zakresu, miejsca i sposobu wykonywania robót budowlanych oraz terminu ich rozpoczęcia. Wtedy konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę, gdy przepustowość oczyszczalni będzie przekraczać 7,5 m3 na dobę.

Lokalizacja Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Bardzo ważny jest dobór odpowiedniej lokalizacji na montaż przydomowej oczyszczalni ścieków. Nie może być ona zainstalowana w dowolnym miejscu. Należy zachować wymagane przepisami prawa odległości od obiektów budowlanych oraz granic działki. Oczyszczalnia nie powinna się znajdować bliżej niż 2 m od granic działki, drogi lub ciągu pieszego, a także 5 m od okien i drzwi budynku. Konieczne jest zachowanie odległości minimum 3 m od drzew i krzewów rosnących na terenie działki. Spowodowane jest to tym, że oczyszczone ścieki odprowadzane do gruntu zawierają związki azotu i fosforu, które stanowią nawóz dla roślin. To doprowadziłoby do szybkiego przyrostu roślin, a migracja korzeni w system rozsączający, mogłaby zmniejszyć skuteczność odprowadzania ścieków. Osadnik powinien znajdować się co najmniej 15 m od studni wody pitnej. Kolejne ograniczenia dotyczą odległości od infrastruktury: 1,5 m od wodociągu, 1 m od kabli telekomunikacyjnych i 0,8 m od przewodów elektrycznych. System rozsączający oczyszczalni powinien znajdować się co najmniej 30 m od studni.

Kluczowe Odległości dla Oczyszczalni Biologicznych i Systemów Rozsączających

Element zabudowy (zagospodarowania terenu)	Odległość od biologicznej oczyszczalni	Odległość od systemu rozsączającego
Granica posesji lub droga	2 metry	2 metry
Dom	Brak norm	Brak norm
Studnia (ujęcie wody)	15 metrów	30 metrów
Rurociągi (gaz, woda)	1,5 metra	1,5 metra
Przewody elektryczne	0,8 metra	0,8 metra
Drzewa i krzewy	Brak norm	3 metry

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków a Szambo Ekologiczne

Te określenia są często stosowane zamiennie, jednak w rzeczywistości oznaczają dwa różne systemy. Szambo ekologiczne to szczelny zbiornik bezodpływowy z tworzywa sztucznego, który jest montowany z gotowych prefabrykatów. Zasada działania szamba ekologicznego jest taka sama jak w przypadku szamba tradycyjnego. Należy pamiętać, że szamba przydomowe gromadzą ścieki, które regularnie należy wywozić. Gospodarstwa produkujące niewielką ilość ścieków lub szukające tymczasowego sposobu na gromadzenie zanieczyszczeń mogą zdecydować się na szambo ekologiczne. Montaż może odbyć się nawet na niewielkiej przestrzeni i nie jest skomplikowany. Szambo przydomowe sprawdzi się na mniejszych działkach, na których nie jest możliwe zainstalowanie przydomowej oczyszczalni ścieków. Podobnie jak w przypadku przydomowej oczyszczalni należy zgłosić instalację szamba w starostwie i zachować odpowiednie odległości przy umiejscowieniu szamba.

Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż

Co Powinno Zawierać Zgłoszenie Budowlane?

Aby zgłosić chęć budowy przydomowej oczyszczalni ścieków na swojej działce, konieczne jest przygotowanie odpowiednich dokumentów. Wśród nich powinny znaleźć się: druk zgłoszenia robót budowlanych, oświadczenie o prawie własności działki, mapa z lokalizacją przydomowej oczyszczalni oraz opis techniczny oczyszczalni. Należy dołączyć również opis planowanych prac budowlanych z uwzględnieniem ich terminu, miejsca i zakresu. Jeżeli po upływie 21 dni od daty złożenia wniosku nie będzie sprzeciwu ze strony urzędu, to można przystąpić do rozpoczęcia prac budowlanych.

Serwis i Konserwacja Przydomowej Oczyszczalni Ścieków

Z uwagi na procesy, które zachodzą w przydomowych oczyszczalniach ścieków, należy je regularnie serwisować, aby zapewnić im poprawną pracę i zapobiec wystąpieniu awarii. Aby przydomowa oczyszczalnia ścieków działała prawidłowo, należy również okresowo zlecać jej przegląd. Mowa tutaj o kontroli składu odpływu, poziomu osadu w strefie aktywnej, regulacji natlenienia oraz przeglądzie dmuchawy powietrza.

Jedną z czynności, które są konieczne dla zapewnienia poprawnej pracy przydomowej oczyszczalni ścieków, jest regularne opróżnianie osadnika gnilnego. W zależności od wielkości oczyszczalni i ilości gromadzonych nieczystości taka czynność powinna być wykonywana raz na 1-3 lata. Opróżnianie przydomowej oczyszczalni należy zlecić firmie, która się tym profesjonalnie zajmuje i dysponuje odpowiednim sprzętem i pojazdami, które zapewnią bezpieczną utylizację nieczystości.

W przydomowej oczyszczalni niezbędne jest również uzupełnianie kultur mikroorganizmów. Raz na kwartał warto sprawdzić stan filtra powietrza i w razie potrzeby go wyczyścić albo wymienić. Z taką samą częstotliwością należy również płukać czystą wodą pompę w przepompowni.

Zasady Prawidłowej Eksploatacji

Aby zapewnić długotrwałe i efektywne działanie przydomowej oczyszczalni ścieków, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku

Regularnie usuwać osady z osadnika wstępnego, zgodnie z zaleceniami producenta (zazwyczaj raz na 6-12 miesięcy).
Nie wrzucać do oczyszczalni substancji szkodliwych, takich jak środki chemiczne, oleje, tłuszcze, resztki jedzenia, które mogą zaburzyć procesy biologiczne.
Stosować biopreparaty wspomagające rozkład tłuszczów i innych zanieczyszczeń organicznych.
Nie dopuszczać do przeciążenia oczyszczalni nadmierną ilością ścieków (np. poprzez oszczędne gospodarowanie wodą).

Biopreparaty

Podczas eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków ważną kwestią jest stosowanie biopreparatów, które powinno dodawać się średnio raz w tygodniu lub raz na dwa tygodnie. Ich działanie wspomaga procesy oczyszczania, redukuje powstawanie osadu i kożucha w osadniku gnilnym, a to wszystko przyczynia się do sprawniejszego funkcjonowania oczyszczalni oraz do zmniejszenia częstotliwości wywozu osadów. Ponadto zastosowanie biopreparatów do przydomowych oczyszczalni ścieków powoduje zmniejszenie się ryzyka zatorowania przepływu w rurach a także poprawia pracę osadnika gnilnego i podnosi jego wydajność. Lepsza praca osadnika wpływa na poprawę parametrów wypływających z niego podczyszczonych ścieków.

Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków a Ochrona Środowiska

Przydomowe oczyszczalnie ścieków, przy prawidłowej eksploatacji, mają pozytywny wpływ na środowisko:

Redukują zanieczyszczenia organiczne, związki azotu i fosforu ze ścieków bytowych.
Umożliwiają bezpieczne odprowadzanie oczyszczonych ścieków do gruntu lub wód powierzchniowych.
Zmniejszają ryzyko skażenia wód gruntowych w porównaniu z nieszczelnymi zbiornikami bezodpływowymi (szambami).

FAQ: Często Zadawane Pytania

1. Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to ekologiczne urządzenie, które wykorzystuje procesy biologiczne do oczyszczania ścieków pochodzących z gospodarstwa domowego. System działa poprzez rozkład substancji organicznych za pomocą bakterii, a oczyszczona woda jest odprowadzana do gruntu lub wód powierzchniowych, co przyczynia się do ochrony środowiska. Proces ten jest bezpieczny dla środowiska naturalnego i nie wpływa negatywnie na źródła wody pitnej.

2. Jakie są rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków?

Istnieją różne typy przydomowych oczyszczalni ścieków, w tym biologiczne, mechaniczne oraz roślinne systemy oczyszczania. Wybór odpowiedniej oczyszczalni zależy od wielu czynników, takich jak wielkość działki, rodzaj gleby, dostęp do wód gruntowych oraz lokalne przepisy prawne. Każdy z tych systemów działa nieco inaczej, ale wszystkie mają na celu efektywne oczyszczanie ścieków i minimalizowanie ich wpływu na środowisko.

3. Jak wygląda proces instalacji przydomowej oczyszczalni ścieków?

Montaż przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga odpowiedniego zaplanowania i przeprowadzenia prac ziemnych. Budowa oczyszczalni zaczyna się od wykopania miejsca pod zbiornik i osadnik, a następnie zainstalowania systemu rur odprowadzających ścieki. Po instalacji oczyszczalni należy regularnie kontrolować jej funkcjonowanie, aby upewnić się, że proces oczyszczania ścieków przebiega efektywnie.

4. Jak konserwować przydomową oczyszczalnię ścieków?

Eksploatacja przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga regularnej konserwacji, aby zapewnić jej prawidłowe działanie. Należy regularnie sprawdzać poziom osadu w osadniku oraz dbać o czystość filtrów w oczyszczalni. Ponadto warto używać ekologicznych środków czystości, które nie zaburzają równowagi biologicznej w systemie. Prawidłowa konserwacja pozwala na dłuższą i bardziej efektywną pracę przydomowej oczyszczalni.

5. Jakie środki czystości można stosować w przydomowej oczyszczalni ścieków?

W przydomowej oczyszczalni ścieków należy unikać silnych detergentów, które mogą zaburzyć równowagę biologiczną. Zamiast tego warto używać ekologicznych środków czystości, które nie wpływają negatywnie na mikroorganizmy odpowiedzialne za rozkład substancji organicznych. Odpowiedni dobór środków do czyszczenia pomaga w utrzymaniu efektywnej pracy oczyszczalni.

6. Jakie są koszty eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków?

Koszty eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków zależą od rodzaju oczyszczalni oraz częstotliwości konserwacji. Regularne przeglądy i konserwacja systemu pozwalają uniknąć większych problemów, co z kolei obniża koszty eksploatacji. W dłuższej perspektywie przydomowe oczyszczalnie ścieków mogą być tańsze niż tradycyjne metody odprowadzania ścieków, takie jak szambo, ponieważ wymagają mniej intensywnej obsługi i są bardziej ekologiczne.

tags: #przydomowa #oczyszczalnia #serwis #zasady