Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków: Zasada Działania i Inżynieria Wodna
- Szczegóły
Na terenach nieskanalizowanych coraz powszechniej stosowane są małe oczyszczalnie ścieków, zwane przydomowymi. Termin „małe (przydomowe) oczyszczalnie ścieków” dotyczy kompletnych instalacji odbierających ścieki od 4 do 200 osób. Mała oczyszczalnia jest dobrym rozwiązaniem dla domu jednorodzinnego, pensjonatu, szkoły. Odciek z oczyszczalni ma skład odpowiadający wymogom prawa polskiego i unijnego. Na rynku polskim jest wiele solidnych firm spełniających surowe wymogi techniczne i proponujących kompletne rozwiązania. Istnieją oczywiście różne technologie, ale zasada działania pozostaje stała - oczyszczanie jest co najmniej dwustopniowe.
Jak Wygląda i Działa Przydomowa Oczyszczalnia Ścieków?
Przydomowa oczyszczalnia ścieków to system urządzeń, który umożliwia oczyszczanie ścieków bytowych powstających w gospodarstwie domowym. Zamiast gromadzić nieczystości w szambie i regularnie je wywozić, ścieki trafiają do instalacji, gdzie są poddawane naturalnym procesom biologicznym z udziałem bakterii. Efektem jest oczyszczona woda, którą można bezpiecznie odprowadzać do gruntu, rowu melioracyjnego czy nawet wykorzystać do podlewania ogrodu. To rozwiązanie wykorzystuje przepuszczalny grunt, przez który oczyszczone ścieki przenikają dzięki systemowi rur drenażowych. Proces opiera się na naturalnych zdolnościach gruntu do filtrowania i rozkładu zanieczyszczeń.
Etapy Oczyszczania Ścieków
- Podczyszczanie (beztlenowy etap oczyszczania): Przebiega w osadniku gnilnym (wstępnym): zbiorniku z tworzywa sztucznego (najczęściej polietylenu) umieszczonego pod powierzchnią gruntu. W zbiorniku mają miejsce procesy sedymentacji, to znaczy osadzania i flotacji, czyli wypływania większych zanieczyszczeń. Osady z dna muszą być okresowo wybierane. Zanieczyszczenia flotujące są zbierane na filtrze biologicznym na wylocie ze zbiornika.
- Oczyszczanie tlenowe: Składające się z procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych przy udziale tlenu, najczęściej zachodzi w gruncie, filtrze doczyszczającym lub w specjalnym zbiorniku, czyli reaktorze biologicznym, tzn. w zbiorniku zawierającym mikroorganizmy.
Oczyszczanie w Gruncie
Oczyszczanie w gruncie wymaga zamontowania studzienki rozdzielczej i ułożenia drenażu rozsączającego (układ rur z otworami, przez które oczyszczone ścieki wypływają do gruntu) - użytkownik widzi na powierzchni pokrywę studzienki i wywiewki - wyloty rur kanalizacyjnych. Oczyszczanie w gruncie wymaga specjalnych warunków - konieczny jest grunt piaszczysty (o dobrej przepuszczalności) oraz niski poziom wód gruntowych (drenaż musi znajdować się co najmniej 1,5 m nad poziomem wód - warstwa piasku tej grubości wystarczy do oczyszczenia ścieku z osadnika gnilnego).
Jeśli warunki gruntowe są mniej sprzyjające (poziom wód gruntowych jest wysoki), drenaż może być wykonany w tzw. filtrze piaskowym. Ma on formę nasypu, widocznego na powierzchni. Wysokość nasypu zależy od poziomu wód gruntowych - nasyp musi być na tyle wysoki, by drenaż znalazł się na wysokości 1,5 m nad poziomem wód gruntowych. Jeśli drenaż znajdzie się wyżej niż osadnik, konieczne jest zastosowanie przepompowni zamiast studzienki rozdzielczej - na powierzchni będzie widoczna jej pokrywa. Filtr doczyszczający jest stosowany, jeśli nie można odprowadzać ścieków po osadniku bezpośrednio do gruntu (np. niesprzyjające warunki geologiczne). Zapewnia on oczyszczanie na podobnym poziomie jak grunt naturalny. Oczyszczone ścieki z filtra mogą być odprowadzone do rowu melioracyjnego lub przez studnię chłonną do głębszych warstw gruntu. Na powierzchni będzie widoczna pokrywa filtra doczyszczającego.
Jeżeli oczyszczanie ma przebiegać w zbiorniku, będzie on widoczny na powierzchni. W zbiorniku wytwarza się biomasa neutralizująca ścieki; dlatego wypełniony jest on złożem (żwir lub kształtki z tworzywa), na którym biomasa może się rozwinąć. Cała oczyszczalnia wraz ze zbiornikiem zajmuje mniej miejsca niż w przypadku oczyszczania w gruncie. Oczyszczone ścieki kierowane są do studni chłonnej lub rowu melioracyjnego. Jeśli pojawią się ścieki specjalne (np. ze stołówek) oczyszczalnia może być uzupełniona o dodatkowe elementy, np. oddzielacz tłuszczu i filtry.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia oksydacyjna: zasady działania
Formalności Przed Budową Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
Przy wszelkich inwestycjach budowlanych najbardziej uciążliwe są formalności. Aby wybudować na swoim terenie przydomową oczyszczalnię ścieków, trzeba postąpić zgodnie z ustawami Prawo budowlane i Prawo wodne.
Trzeba pamiętać, że drenaż rozsączający lub studnia chłonna muszą być oddalone o 3 m od granicy działki i o 30 m od studni wodociągowej. Jeśli nie można zachować tych odległości, można próbować porozumieć się z właścicielami sąsiednich działek - może wspólna oczyszczalnia rozwiązałaby sprawę. Jeśli nie uda się tego przeprowadzić, trzeba zrezygnować z oczyszczalni przydomowej. Sprawdźmy też, czy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w ogóle dopuszcza możliwość budowy przydomowej oczyszczalni ścieków.
Według Prawa budowlanego, jeśli wydajność oczyszczalni nie przekracza 7,5 m³/dobę (wartość ta jest określona w projekcie i w przypadku oczyszczalni przydomowej zazwyczaj nie jest przekraczana) trzeba zwrócić się do Starosty Powiatowego, składając zgłoszenie budowlane, zawierające określenie rodzaju, zakresu i sposobu wykonania robót oraz terminu rozpoczęcia robót. Należy też dołączyć oświadczenie o prawie dysponowania nieruchomością oraz odpowiednie rysunki i szkice, a także „pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami”. W przypadku oczyszczalni przydomowej będzie to pozwolenie wodnoprawne. UWAGA: jest ono konieczne tylko wtedy, jeśli będą wprowadzane do gruntu ścieki w ilości większej niż 5 m³ na dobę. O wydanie tego pozwolenia występuje się do Starosty, a do wniosku należy dołączyć operat wodnoprawny (w przypadku wykonania urządzeń, czyli budowy oczyszczalni jego rolę może spełniać projekt).
Wymagania Prawne Dotyczące Przydomowych Oczyszczalni Ścieków
Podstawowymi problemami, które towarzyszą planowaniu budowy własnego systemu oczyszczania ścieków są wymagania prawne. Najczęściej pojawia się pytanie, czy konieczne jest pozwolenie na budowę, czy tylko zgłoszenie? Według aktualnych przepisów Prawa Budowlanego na budowę oczyszczalnia ścieków o wydajności do 7,5 m3/d lub zbiornika bezodpływowego o pojemności do 10 m3 wystarczy jedynie zgłoszenie.
Oprócz pozwolenia na budowę należy mieć na uwadze pozwolenie wodnoprawne na wprowadzenie ścieków do środowiska. W tym przypadku, jeżeli odprowadzamy ścieki z własnego gospodarstwa domowego lub rolnego w ilości do 5 m3 pozwolenie nie jest konieczne. Przepisy określają to jako zwykłe korzystanie z wód.
Przeczytaj także: Eco 3000l: cena, opinie, montaż
Pozwolenie jest obligatoryjne zawsze wtedy, gdy na terenie działki prowadzona jest działalność gospodarcza. Gdy ścieki będą odprowadzane do urządzeń wodnych (np. wyloty urządzeń kanalizacyjnych, za pośrednictwem których ścieki będą kierowane do ziemi, rowów, stawów i innych zbiorników wodnych, etc.) wymagane jest pozwolenie na wykonanie urządzenia wodnego.
Aktem prawnym, który reguluje warunki, jakie trzeba spełnić przy wprowadzeniu do wód lub ziemi ścieków oraz wód opadowych i roztopowych jest Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. Budowa oczyszczalni wiąże się także z uwzględnieniem parametrów wodnogruntowych.
Lokalizacja oraz Zalecenia dla Przydomowej Oczyszczalni Ścieków
Lokalizacja prywatnej oczyszczalni ścieków jest ściśle określona w przepisach prawa. Aktem, który zawiera takie wytyczne jest m. in. Prawo Wodne. Opisano w nim dopuszczalne odległości oczyszczalni od wybranych miejsc.
Należy zachować minimalne odległości posadowienia zbiornika, które zawarto w tabeli:
| Wyszczególnione obszary | Element przydomowej oczyszczalni ścieków | Minimalne odległości [m] |
|---|---|---|
| Dla zbiornika do 10 m3 | ||
| Studnia wody pitnej | Korpus zbiornika na nieczystości ciekłe | 15 |
| Instalacji rozsączania wody w gruncie | 30 | |
| Budynek jednorodzinny, rekreacyjny lub o zabudowie zagrodowej* | Zbiornik na nieczystości ciekłe | 5 |
| Granica sąsiedniej działki***, droga, ciąg pieszy dla budynków jednorodzinnych, rekreacyjnych lub o zabudowie zagrodowej | Zbiornik na nieczystości ciekłe | 2 |
| Kąpieliska, plaże publiczne*** | Przydomowa oczyszczania ścieków | 1000 |
| Przewody telekomunikacyjne | Elementy przydomowej oczyszczalni ścieków np. szambo ekologiczne, system rozsączania oczyszczone ścieków w gruncie | 1,0 |
| Przewody elektryczne | 0,5 - 3,0 | |
| Wodociąg | 0,8 | |
| Przyłącze gazowe | 1,5 | |
| Roślinność (drzewa i inne) | Przydomowa oczyszczania ścieków | Zalecenie min. 3 |
*Wyjątkiem jest, gdy przepływowy szczelny zbiornik podziemny oczyszczalni jest podłączony do instalacji wentylacyjnej powyżej 0,6 m nad górną krawędzią okien i drzwi. W takiej sytuacji zbiornik może być posadowiony w dowolnej odległości od budynków.
Przeczytaj także: Oczyszczalnia ścieków krok po kroku
***Dopuszcza się usytuowanie zbiorników bezodpływowych w odległości mniejszej niż 2 m od granicy działki, jeżeli na działce sąsiedniej znajdują się podobne urządzenia, ale pod warunkiem zachowania pozostałych odległości.
****Przepisy prawa zabraniają także, aby ścieki były kierowane do jezior oraz ich dopływów, jeżeli czas dopływu ścieków jest krótszy niż 24 godziny. Zabrania się doprowadzanie ścieków bezpośrednio do wód stojących lub podziemnych.
Mam Przydomową Oczyszczalnię Ścieków - i Co Dalej?
Eksploatacja oczyszczalni jest łatwa i niedroga - konieczne są jednak okresowe kontrole pracy poszczególnych elementów (osadnik, studzienka, złoże). Najważniejsze jest kontrolowanie ilości osadu w osadniku wstępnym i usuwanie go raz na 1,5 roku (może to zrobić pracownik firmy dostarczającej oczyszczalnię). Jeśli oczyszczalnia ma zbiornik przeznaczony do oczyszczania biologicznego, należy przeprowadzać okresowe płukanie złoża.
Przepisy prawa jasno określają, że każdy właściciel nieruchomości ma obowiązek przyłączenia jej do sieci kanalizacyjnej. Gdy jest to niemożliwe lub nieopłacalne, należy zainstalować zbiornik bezodpływowy (szambo) bądź oczyszczalnię ścieków. Przydomowa oczyszczalnia ścieków to rozwiązanie nowoczesne, które pozwala na odprowadzenie ścieków oczyszczonych do gruntu lub wody. Wpływa na znacznie ograniczenie kosztów odbioru ścieków. Przydomowa oczyszczalnia jest proekologiczna i prawie całkowicie bezobsługowa. Koszty obsługi takiego urządzenia są minimalne.
tags: #przydomowa #oczyszczalnia #ścieków #zasada #działania #inżynieria
