Ikona domuStart / Blog / Prądy Morskie i Ich Wpływ na Temperaturę i Wilgotność

Prądy Morskie i Ich Wpływ na Temperaturę i Wilgotność

Szczegóły

Prądem morskim nazywa się zorganizowany ruch wody w określonym kierunku, odbywający się w otoczeniu wód pozostających we względnym bezruchu. Prądy oceaniczne są niezwykle ważne, ponieważ wpływają na wiele procesów zachodzących w systemie ziemskim.

Mechanizmy Powstawania Prądów Morskich

Nie ma jednego mechanizmu, ale w grę wchodzi wiele czynników fizycznych.

  • Wiatr: Morza odbierają wiatry z różnych szerokości geograficznych. Wiatr to główny czynnik powstawania powierzchniowych prądów morskich. Powietrze ocierające się o wodę powoduje powstanie prądu. Kierunek wiatru określa, w którą stronę będzie ruch wody.
  • Obrót i translacja Ziemi: Kolejną przyczyną powstawania prądów oceanicznych jest efekt Coriolisa, który jest wynikiem obrotu Ziemi. Jest to siła, która powoduje przesunięcie prądów w prawo na półkuli północnej, a w lewo na półkuli południowej. Na kierunek prądów morskich wpływa ruch obrotowy Ziemi (siła Coriolisa).
  • Różnice gęstości wody: Różnica w gęstości masy wody spowodowana zmianami temperatury wody. Woda cieplejsza jest lżejsza od wody zimnej. Gęstość masy wody jest także zależna od zasolenia.
  • Inne czynniki: Lokalne, podwodne trzęsienia ziemi i silne burze mogą powodować powstawanie prądów morskich. Przyciąganie grawitacyjne Księżyca i Słońca, zetknięcie się różnych mas wody, prądów ciepłych i zimnych.

Klasyfikacja Prądów Morskich

Klasyfikacje prądów uwzględniają różne ich cechy, stąd spotykamy kilka odrębnych klasyfikacji, opartych o różne kryteria:

  1. Według czynników powodujących powstanie danego prądu (klasyfikacja genetyczna: prądy gradientowe, prądy wiatrowe i dryfowe, prądy pływowe, prądy inercyjne). Prądy wiatrowe to prądy generowane przez bezpośrednie działanie wiatru na powierzchnię morza. Prądy gradientowe to prądy generowane przez gradient ciśnienia hydrostatycznego wynikający z różnic wysokości powierzchni morza (nachylenia powierzchni) względem powierzchni izopotencjalnej. Prądy pływowe to prądy generowane przez falę (fale) pływowe.
  2. Według stopnia ich stałości (prądy stałe, okresowe, chwilowe). Prądy stałe charakteryzują się niewielką zmiennością kierunku i prędkości z roku na rok i z sezonu na sezon. Prądy okresowe charakteryzują się powtarzalnością kierunku i prędkości w poszczególnych odcinkach czasu. Prądy chwilowe działają przez krótki na ogół czas, ich kierunki i prędkości są wcześniej nieprzewidywalne.
  3. Według głębokości, na których występują (powierzchniowe, głębinowe, przydenne). Prądy powierzchniowe obejmują cienką, 10-15 metrową warstwę wód powierzchniowych. Prądy głębinowe, to prądy funkcjonujące w toni wodnej, bez kontaktu z powierzchnią oceanu i bez kontaktu z dnem.
  4. Według charakteru ruchu (meandrujące, prostolinijne, krzywolinijne; te ostatnie dzielimy na cyklonalne, antycyklonalne).
  5. Według cech fizyko-chemicznych wód w obrębie prądów. Do tej ostatniej klasyfikacji należy zaliczyć najczęściej spotykany uproszczony podział prądów na zimne i ciepłe. Prądy zimne prowadzą wody chłodniejsze od wód otaczających, prądy ciepłe - cieplejsze od wód otaczających.

Sama temperatura wód prowadzonych przez prąd nie ma tu nic do rzeczy. Do tego, aby zaliczyć dany prąd do prądów ciepłych lub chłodnych, nie jest istotna rzeczywista temperatura danego prądu, lecz jedynie to, czy prowadzi on wody cieplejsze od wód otaczających, lub chłodniejsze od otaczających. Prądy ciepłe powodują wzrost temperatury powietrza oraz zwiększenie ilości opadów na lądach, wokół których płyną. Prądy zimne natomiast powodują spadek temperatury i ilości opadów.

Wpływ Prądów na Klimat i Środowisko

Po pierwsze, wpływają na klimat regionów, oddziałując na temperaturę atmosfery poprzez wymianę temperatur. Z drugiej strony, ruch wody wspomaga równowagę substancji chemicznych, od których zależy cały łańcuch pokarmowy. Ruchy pomagają je wymieszać i rozmieścić w sposób zrównoważony. Niestety, zasada ta nie omija antropogenicznych substancji chemicznych wprowadzanych do wody. Wspomagają one nie tylko czynniki abiotyczne, ale są również ważne dla zwierząt i służą jako przewodniki. Pomagają również w utrzymaniu równowagi elementów biologicznych w wodzie, takich jak dryfujący plankton.

Przeczytaj także: Poradnik o Filtracji Sump

Oprócz regulacji klimatu zapewniają cyrkulację wód, wpływając na ich natlenienie i rozmieszczenie substancji pokarmowych. Szczególnie korzystne warunki panują w miejscach, w których wody prądów ciepłych i zimnych mieszają się ze sobą. Warunki termiczne i tlenowe w tych strefach są bardzo korzystne dla rozwoju planktonu i odżywiających się nim organizmów, głównie ryb.

Przykłady Prądów Morskich i Ich Wpływ

  • Prąd Zatokowo-Meksykański (Golfsztrom): Jest to prąd typu ciepłego w obrębie Oceanu Atlantyckiego, który rozpoczyna się w Zatoce Meksykańskiej i zmierza w kierunku Morza Północnego. Prąd ten podnosi temperaturę i wilgotność na Wyspach Brytyjskich. W lecie prąd ten osiąga prędkość 5 kilometrów na godzinę. Stosunkowo łagodny klimat w Europie zawdzięczamy prądowi Północnoatlantyckiemu - wpływa on m.in. na warunki panujące na Wyspach Brytyjskich oraz w Skandynawii.
  • Prąd Peruwiański: Zaczyna się na Antarktydzie i spływa do zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej. Prąd ten jest przyczyną powstawania pustyni Atacama w Chile, a także mgły na pobliskich wybrzeżach. Jest to zimny, wolno płynący prąd wodny, szeroki na 900 kilometrów, ale płytki.
  • Prąd Kalifornijski: Zimny prąd pacyficzny płynący na południe wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej, od stanu Oregon w USA do Baja California w Meksyku. Prąd Kalifornijski obniża temperaturę powietrza i zwiększa wilgotność, co przyczynia się do łagodnego klimatu regionu.
  • Prąd Kuro Siwo: Ciepły prąd płynący na zachód od wybrzeży Japonii, aż do północnego Pacyfiku.
  • Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy (prąd Wiatrów Zachodnich): Izoluje Antarktydę od dopływu ciepłych mas wody. Jedynym prądem przemieszczającym się wokół całej kuli ziemskiej jest Dryf Wiatrów Zachodnich (Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy) na półkuli południowej.

ENSO - El Niño i La Niña

ENSO (ang. El Niño-Southern Oscillation, oscylacja południowa El Niño) - zjawisko współzależnego oddziaływania El Niño oscylacji południowej, odgrywając istotną rolę w systemie wielkoskalowych procesów klimatycznych na Oceanie Spokojnym, być może w skali globalnej.

  • El Niño to okresowa anomalia cyrkulacji powietrza w pasie równikowym (cyrkulacja odwrócona). Występuje na obszarze całego basenu Oceanu Spokojnego. Polega na tym, że co pewien czas (co 3-8 lat) z bliżej nieznanych przyczyn w rejonie Australii i Indonezji nagrzanie wód Pacyfiku jest zdecydowanie silniejsze niż zwykle.
  • La Niña (hiszp. dziewczynka) to wzmożone warunki sytuacji normalnej (podczas braku anomalii El Niño). Zjawisko to występuje między okresami El Niño. Nad wschodnim wybrzeżem Australii i Indonezją tworzy się głębszy niż, a nad zachodnim wybrzeżem Ameryki Południowej pojawia się ośrodek wyższego ciśnienia niż w sytuacji normalnej.

Informacje o prądach dla żeglugi

Na wielu mapach nawigacyjnych (generalnych) znajdują się ogólne informacje o prądach stałych - bądź w postaci odpowiednich symboli graficznych, bądź w postaci uwag. Na mapach drogowych (Routeing Charts) i pilotowych (Pilot Charts) prądy są oznaczone za pomocą odpowiedniej symboliki (strzałki) informującej o kierunku, prędkości i stopniu stałości danego prądu w danym miesiącu. Dla wielu obszarów przybrzeżnych (np. Mniej lub (częściej) bardziej szczegółowe informacje o prądach, również w strefach przybrzeżnych, znajdują się w locjach (patrz poniżej).

Przeczytaj także: Akwarium morskie: filtracja węglem

Przeczytaj także: O Węglu Aktywnym w Akwarium Morskim

tags: #prądy #morskie #wpływające #na #temperaturę #i

Popularne posty: