Optymalna wilgotność powietrza w pomieszczeniach dla tuczników

Szczegóły: Opublikowano: 16. December 2025

Wydajność stada, niezależnie od gatunku, jest uzależniona przede wszystkim od warunków dobrostanu. Na mikroklimat w chlewniach składają się: temperatura i wilgotność powietrza, wentylacja, hałas, a także oświetlenie. Utrzymanie jego parametrów na odpowiednim poziomie i stałe ich monitorowanie może uchronić hodowcę od kosztów związanych z leczeniem czy obniżeniem produkcji. Warunki mikroklimatyczne w budynkach dla świń oddziaływają na zwierzęta na drodze fizycznej, chemicznej i biologicznej, warunkując przez to ich stan zdrowotny oraz uzyskiwane wyniki produkcyjne.

Świnie są zwierzętami wrażliwymi na wahania temperatury. Mają również tendencję do przegrzewania się z powodu utrudnionego oddawania nadmiaru ciepła. Zbyt wysoka temperatura może powodować znaczne obniżenie przyrostów, zmniejszenie pobrania paszy, a nawet upadki. Z kolei zbyt niskie temperatury powodują zwiększenie apetytu zwierząt, przy czym energia pobrana z pasz jest wykorzystywana na ogrzanie organizmu, a nie na budowę tkanki mięśniowej. To również prowadzi do spadku opłacalności produkcji. Zimno zwiększa również ryzyko występowania infekcji w stadzie. W przypadku prosiąt zbyt niska temperatura w chlewni i brak promienników ciepła w kojcach uniemożliwiają odchów oraz prowadzą do chorób i upadków.

Wpływ wilgotności powietrza na mikroklimat w chlewni

Mikroklimat w chlewni jest w dużej mierze zależny od wilgotności powietrza. Jej optimum to 70%, a jej wahania mogą powodować występowanie wielu groźnych chorób, a także nadmierne wychładzanie lub przegrzewanie zwierząt pomimo utrzymania odpowiedniej temperatury. Odpowiednią temperaturę i wilgotność uzyskuje się dzięki wymianie powietrza. Zapewnia się ją, stosując nowoczesne systemy wentylacyjne. Należy jednak bezwzględnie unikać przeciągów, nawet w lecie.

Źródła wilgoci w chlewniach

Istnieją trzy główne źródła pary wodnej w powietrzu w budynkach inwentarskich:

Parowania z powłok zewnętrznych i dróg oddechowych zwierząt, -ewaporacja fizjologiczna- która jest największym źródłem pary wodnej w powietrzu w budynkach inwentarskich.
Parowania z mokrych powierzchni wewnątrz budynków inwentarskich (np. podłóg, przegród, ścian, kanałów gnojowych) -ewaporacja fizyczna.
Powietrza zewnętrznego dostającego się do budynków inwentarskich w drodze wymiany powietrza ( wentylacja grawitacyjna, mechaniczna) - od 5-15 % ogólnej ilości pary wodnej w powietrzu pomieszczenia.

Wilgotność powietrza w pomieszczeniach inwentarskich regulować możemy poprzez intensywność wymiany powierza i ilość dostarczanego ciepła z dodatkowych źródeł ciepła (np. Bardzo często do wzrostu wilgotności powietrza w pomieszczeniach dochodzi w okresie niskich temperatur zewnętrznych. Zmniejsza się wtedy ilość odprowadzonego powietrza, a w skrajnych przypadkach wentylacja przestaje działać całkowicie i dochodzi do wyraźnego wzrostu wilgotności, a nawet skraplania się pary wodnej. W pomieszczeniach dla prosiąt, w których wilgotność spadła do 30-40% zauważono zwiększoną ilość przypadków obgryzania ogonków u prosiąt. Zmniejszenie dopływu ciepła ( z nagrzewnic), a poprzez to ograniczenie wentylacji spowodowało wzrost wilgotności w powietrzu i zaprzestanie obgryzania ogonków.

Przeczytaj także: Znaczenie wilgotności w edukacji

Optymalna temperatura w chlewni

Utrzymanie optymalnej temperatury w chlewni to jeden z kluczowych aspektów dbania o właściwy mikroklimat. Zarówno zbyt wysoka, jak i zbyt niska temperatura może skutkować poważnymi konsekwencjami dla stada i jego właściciela. Jeżeli jest ona zbyt wysoka, to wśród negatywnych konsekwencji wymieniane są m.in.: zmniejszenie pobierania paszy przez zwierzęta, obniżenie przyrostów, w skrajnych przypadkach upadki. Z kolei przy zbyt niskiej temperaturze w chlewni mogą pojawiać się takie skutki jak: zwiększone ryzyko infekcji w stadzie, utrudniony chów, choroby i upadki wśród prosiąt, zwiększony apetyt zwierząt, niższe przyrosty (energia wykorzystywana jest do ogrzewania organizmu świni, a nie do budowy tkanki mięśniowej).

Optymalna temperatura w chlewni zależy od kilku czynników. Przede wszystkim pod uwagę brany jest wiek i poziom rozwoju zwierząt trzymanych w pomieszczeniu. Innej temperatury wymaga utrzymanie loch, knurów i tuczników, a jeszcze innej utrzymanie prosiąt. Poniżej przedstawiamy zakres optymalnych temperatur do utrzymania trzody chlewnej z podziałem na wiek hodowanych zwierząt:

Prosięta w gnieździe (1-3 dni) - 32°C
Prosięta w gnieździe (4-14 dni) - 28°C
Prosięta w gnieździe (15-21 dni) - 23°C
Prosięta w gnieździe (22-28 dni) - 22°C
Prosięta w gnieździe (29-56 dni) - 21°C
Warchlaki - 19°C
Lochy luźne i niskoprośne - 15°C
Lochy wysokoprośne - 19°C
Lochy karmiące - 20°C
Knurki i loszki - 17°C
Knury stadne - 15°C
Tuczniki 65 kg - 18°C
Tuczniki 95 kg - 17°C
Tuczniki 115 kg - 16°C

Różnice wynikają z tego, że temperatura odczuwalna przez zwierzęta zależy m.in. od ich wieku oraz grubości posiadanej tkanki tłuszczowej. Oczywiście największej troski w tym zakresie wymagają prosięta, których układ odpornościowy dopiero się rozwija. Jeżeli na tym etapie nie zadbasz o optymalną temperaturę w chlewni, to znacznie zwiększysz ryzyko poważnych chorób i upadków.

Wpływ wilgotności powietrza na odczuwanie temperatury przez świnie

Jako hodowca weź pod uwagę to, że wilgotność powietrza również wpływa na odczuwanie temperatury w chlewni przez świnie. Ten parametr także powinno dostosowywać się bezpośrednio do potrzeb hodowanych zwierząt oraz ich stanu zdrowia. Rekomendowana wilgotność względna powietrza w przypadku poszczególnych typów świń powinna wynosić pomiędzy 60% a 75%. Najwyższa powinna być zachowana w przypadku knurów stadnych. Wilgotność na poziomie 60% dotyczy hodowli prosiąt. W pozostałych przypadkach rekomenduje się zachowanie wilgotności względnej na poziomie 70%. Dzięki temu można korzystnie wpłynąć na jakość prowadzonej hodowli oraz jej opłacalność.

Czynniki wpływające na mikroklimat w chlewni

Dbanie o dobrostan zwierząt to cel każdego świadomego hodowcy. Na mikroklimat w chlewni wpływa nie tylko temperatura. Kolejne ważne aspekty to przede wszystkim: wilgotność powietrza, hałas, oświetlenie oraz wentylacja pomieszczenia. Dostosowanie poszczególnych parametrów do panujących warunków atmosferycznych i potrzeb stada sprawi, że opłacalność prowadzonej produkcji wzrośnie. Właśnie dlatego warto monitorować wspomniane parametry i odpowiednio reagować na ich odchylenia od normy.

Przeczytaj także: Jak wilgotność wpływa na POChP?

Warunki mikroklimatyczne w budynkach dla świń oddziaływają na zwierzęta na drodze fizycznej, chemicznej i biologicznej, warunkując przez to ich stan zdrowotny oraz uzyskiwane wyniki produkcyjne. Do fizycznych czynników środowiskowych należą: światło, temperatura, wilgotność, prędkość ruchu powietrza, ochładzanie, ciśnienie atmosferyczne, hałas i często pomijane zapylenie. Chemicznymi elementami kształtującymi mikroklimat w chlewni są przede wszystkim szkodliwe gazy zawarte w powietrzu, do których można zaliczyć dwutlenek węgla, amoniak oraz siarkowodór. Do ostatniej grupy, tj. czynników biologicznych, przyporządkowane są drobnoustroje, pleśnie, grzyby oraz pasożyty.

Normy wilgotności i temperatury dla różnych grup świń

Dla knurów i loch temperatura w pomieszczeniu powinna wynosić 12-15 st.C, dla loch wysokoprośnych - 15-19 st.C, karmiących - 18-20 st.C, prosiąt w pierwszych trzech dniach życia - 25-30 st.C, prosiąt do 14. dnia - 24-28 st.C, prosiąt od 15. do 28. dnia życia - 18-23 st.C, warchlaków - 17-21 st.C, tuczników - 15-18 st.C, młodzieży hodowlanej - 14-17 st.C. Wilgotność względna dla wszystkich grup prosiąt i warchlaków musi średnio wynosić 60 proc., a w przypadku loch, tuczników oraz knurków i loszek - 70 proc. Jedynie dorosłe knury wymagają nieco wyższej wilgotności, tj. 75 proc.

Grupa świń	Temperatura (°C)	Wilgotność względna (%)
Knury i lochy	12-15	70
Lochy wysokoprośne	15-19	70
Lochy karmiące	18-20	70
Prosięta (1-3 dni)	25-30	60
Prosięta (do 14 dni)	24-28	60
Prosięta (15-28 dni)	18-23	60
Warchlaki	17-21	60
Tuczniki	15-18	70
Młodzież hodowlana	14-17	70
Dorosłe knury	12-15	75

Monitoring i regulacja warunków termiczno-wilgotnościowych

Monitoring warunków termiczno-wilgotnościowych nie jest wcale skomplikowany ani też kosztowny. Podstawowe pomiary ciągłe można wykonać, używając zwykłych termometrów lub czujników podłączonych do odpowiedniego czytnika. Określanie wilgotności można wykonać przy pomocy higrometrów, które także mogą być skomunikowane ze sterownikiem odczytującym i regulującym temperaturę w danym pomieszczeniu.

Podstawą do zapewnienia optymalnych warunków rozwoju zwierząt są właściwie dopasowane i wydajne systemy wentylacyjne w chlewniach. Najprostszym jest wentylacja grawitacyjna. Polega na naturalnej cyrkulacji powietrza. W przypadku wentylacji podciśnieniowej powietrze z zewnątrz jest dostarczane za pomocą zaworów ściennych i sufitowych. Za ich płynne otwieranie i zamykanie odpowiada serwomotor. Powietrze zużyte jest odprowadzane z pomieszczeń przez kominy wentylacyjne ze wbudowanymi wentylatorami.

W zapewnieniu najlepszych warunków odpowiadają nowoczesne systemy kontroli klimatu w chlewni. Są to innowacyjne systemy ułatwiające zarządzanie poszczególnymi parametrami w budynkach gospodarskich. System FarmWatch PRO od Fetura CLOUD to nowoczesne rozwiązanie dla rolnictwa. Jego częścią są m.in. bezprzewodowe czujniki temperatury przedstawiające aktualne i archiwalne dane. Jeśli warunki wewnątrz budynków odbiegają od oczekiwanych, system informuje o tym użytkownika za pomocą połączenia telefonicznego lub wiadomości SMS.

Przeczytaj także: Komfort termiczny w domu

Inne czynniki wpływające na mikroklimat w chlewni

Oprócz temperatury i wilgotności, na mikroklimat w chlewni wpływają również:

Stężenie szkodliwych gazów (amoniak, dwutlenek węgla, siarkowodór)
Zapylenie
Prędkość ruchu powietrza
Oświetlenie
Hałas

Według Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 lutego 2010 roku w sprawie wymagań i sposobu postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii Europejskiej stężenie CO2 nie powinno przekraczać 3 000 ppm, natomiast H2S nie powinno przekraczać 5 ppm. Koncentracja NH3 nie powinna wynosić więcej niż 20 ppm. W pomieszczeniach, w których utrzymywane są świnie hałas nie powinien być stały lub wywoływany nagle, a jego stężenie nie powinno być wyższe od 85 dB.

tags: #optymalna #wilgotnosc #powietrza #w #pomieszczeniach #dla