Odporność Opraw Oświetleniowych na Wilgoć: Klasy IP

Szczegóły: Opublikowano: 26. October 2025

Klasa ochronności IP jest oznaczeniem, które znajdziemy np. na nowo zakupionej lampie LED. Jest to ocena klasy ochronności naszego urządzenia oraz jego obudowy. Jest to bardzo ważne określenie, które oznacza, w jaki sposób będziemy mogli używać danej lampy oraz z jakimi warunkami powinna ona sobie poradzić. Dziś praktycznie wszystkie urządzenia elektroniczne, w tym produkty wykonane w technologii LED posiadają określone klasy IP. Oczywiście w zależności od jej stopnia, dany produkt będzie przystosowany do innych warunków pracy. Jest to ważna klasyfikacja, która pozwoli nam zorientować się, w jaki sposób możemy używać danego urządzenia, ale także gdzie będziemy mogli je zamontować.

Stopień ochrony IP to bardzo cenna informacja, którą powinniśmy sprawdzić lampy przemysłowe, czy oprawy oświetleniowej. Dobór nieodpowiedniego urządzenia do oświetlenia zewnętrznego, którego szczelność będzie zbyt niska, spowoduje szybkie jego uszkodzenie przez szkodliwy wpływ pyłu, czy deszczu. Dziś na rynku dostępne jest wiele rodzajów urządzeń, nie tylko oświetleniowych, które różnią się klasą szczelności, więc są przystosowane do innych warunków. Przed zakupem zewnętrznej lampy, czy wykonując oświetlenie magazynu, warto zapoznać się ze wszystkimi klasami zarówno szczelności, jak i odporności.

Co to jest klasa szczelności IP?

Klasy szczelności IP, czyli International Protection lub Ingress Protection, to system oznaczeń określający stopień ochrony urządzeń elektrycznych przed wnikaniem ciał stałych oraz wody. To kluczowy element, ponieważ od tego zależy bezpieczeństwo i niezawodność sprzętu w różnych warunkach. Oznaczenia IP są kluczowe, gdy zależy nam na bezpieczeństwie i trwałości urządzeń, zwłaszcza w trudnych środowiskach, takich jak wilgoć czy zapylenie. Norma IP, czyli International Protection Rating, pełni kluczową rolę, informując o poziomie zabezpieczenia urządzeń elektrycznych.

Stopień ochrony IP składa się dwóch liter i cyfr. Skrót IP to z języka angielskiego International Protection Rating co w dosłownym tłumaczeniu oznacza międzynarodową ocenę ochrony. Kolejne dwie cyfry oznaczają natomiast poziom ochrony. Są to najczęściej spotykane oznaczenia, które znajdziemy na większości produktów. Do klasy stopnia ochrony IP mogą być dopisane również dodatkowe dwie litery. Są one nieobowiązkowe, a pierwsza z nich to litera dodatkowa, a druga stanowi literę uzupełniającą.

Normy prawne dotyczące klas IP

Oczywiście wszystkie klasy wodoszczelności, jak i certyfikat IP67 zostały określone specjalistycznymi normami. Najważniejsza z nich to PN-EN 60529:2003. zgodnie z jej zasadami produkt posiadający klasę szczelności IP68, nie posiada automatycznie klasy IP65 lub niższej. W wielu przypadkach w zależności od rodzaju obiektu ustawa definiuje odpowiednie normy, jakie obiekt musi spełniać w momencie jego wydania. W kraju naszych zachodnich sąsiadów, w Niemczech została wprowadzona norma stopnia ochrony IP o nazwie DIN 40050-9. Określa ona dodatkowe klasy IP ochronności urządzeń elektronicznych.

Przeczytaj także: Woda demineralizowana a odporność EPDM

Ustawodawca w Polsce, zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej, takimi jak Dyrektywa Niskonapięciowa 2014/35/UE, wymaga, aby urządzenia elektryczne wprowadzane na rynek spełniały określone standardy bezpieczeństwa. Normy te są zdefiniowane w Polskich Normach, w szczególności w PN-EN 60529, która jest odpowiednikiem międzynarodowej normy IEC 60529. Norma ta precyzyjnie opisuje system oznaczeń IP, składający się z dwóch cyfr: pierwsza odnosi się do ochrony przed ciałami stałymi (np. pyłem), a druga do ochrony przed wnikaniem wody.

Przepisy krajowe, takie jak ustawa o systemie oceny zgodności oraz rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych, nakładają na producentów obowiązek przeprowadzania odpowiednich badań i oznaczania produktów zgodnie z obowiązującymi normami. Dodatkowo, certyfikacja zgodności z normami IP jest często wymagana w kontekście przetargów publicznych oraz przy spełnianiu wymagań BHP w miejscu pracy.

Jak odczytywać klasy IP?

Klasy szczelności IP to nie tylko wskaźnik jakości, ale przede wszystkim kluczowy element oceny bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych. Te oznaczenia, składające się z dwóch cyfr, precyzyjnie określają stopień ochrony przed wnikaniem ciał stałych oraz wody. Pierwsza cyfra odnosi się do ochrony przed ciałami stałymi, takimi jak pył czy większe obiekty, natomiast druga dotyczy ochrony przed wodą - od pojedynczych kropli po pełne zanurzenie.

Pierwsza cyfra w oznaczeniu IP określa, jak skutecznie urządzenie jest zabezpieczone przed wnikaniem ciał stałych. Ochrona obejmuje zarówno drobne cząsteczki pyłu, jak i większe obiekty, które mogą uszkodzić delikatne komponenty wewnętrzne. Na przykład, urządzenie z oznaczeniem IP5X jest częściowo pyłoszczelne, co oznacza, że może wytrzymać pewien poziom ekspozycji na pył bez utraty funkcjonalności. Druga cyfra w oznaczeniu IP wskazuje, jak dobrze urządzenie jest chronione przed wodą, co ma ogromne znaczenie dla sprzętu narażonego na wilgoć lub bezpośredni kontakt z wodą. Ochrona obejmuje różne sytuacje - od przypadkowych kropli deszczu po pełne zanurzenie.

Sposoby zapisu klas ochrony IP są standaryzowane i opisane w normie PN-EN 60529. Kod IP składa się z liter „IP” oraz dwóch cyfr, które mogą być uzupełnione dodatkowymi literami. Pierwsza cyfra (od 0 do 6) wskazuje na stopień ochrony przed wnikaniem ciał stałych, takich jak kurz czy pył, gdzie 0 oznacza brak ochrony, a 6 pełną pyłoszczelność. Druga cyfra (od 0 do 9) określa stopień ochrony przed wnikaniem wody, zaczynając od 0 (brak ochrony) do 9 (ochrona przed silnymi strumieniami wody pod wysokim ciśnieniem i temperaturą). Po cyfrach mogą występować litery dodatkowe (A, B, C, D), informujące o stopniu ochrony dostępu do niebezpiecznych części przez osoby, oraz litery uzupełniające (H, M, S, W), które dostarczają informacji o dodatkowych właściwościach lub warunkach testowania urządzenia. Na przykład zapis „IP65” oznacza, że urządzenie jest całkowicie chronione przed pyłem (6) i odporne na strugi wody z dowolnego kierunku (5).

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

Przykłady klas IP i ich zastosowanie

W świecie technologii i elektroniki, zrozumienie różnych klas szczelności IP jest kluczowe przy wyborze sprzętu, który ma sprostać specyficznym warunkom środowiskowym. Klasy takie jak IP20, IP44, IP54, IP65, IP67 i IP68 różnią się poziomem ochrony przed ciałami stałymi oraz wodą, co czyni je nieodzownym narzędziem przy ocenie trwałości i bezpieczeństwa urządzeń. Wybór odpowiedniej klasy IP może znacząco wpłynąć na długowieczność i niezawodność sprzętu w różnych warunkach.

Klasa IP20 zapewnia podstawową ochronę przed ciałami stałymi o średnicy powyżej 12,5 mm, ale nie oferuje żadnej ochrony przed wodą. To typowa klasa dla urządzeń używanych w suchych, wewnętrznych środowiskach, gdzie kontakt z wodą nie jest przewidywany.
Urządzenia oznaczone klasą IP44 oferują ochronę przed ciałami stałymi o średnicy powyżej 1 mm oraz przed bryzgami wody z dowolnego kierunku. Przykładem mogą być lampy łazienkowe, które muszą wytrzymać wilgoć, ale nie są bezpośrednio zanurzane w wodzie.
Klasa IP54 zapewnia ochronę przed pyłem oraz bryzgami wody z dowolnego kierunku, co czyni ją bardziej zaawansowaną niż IP44. Na przykład, elektronarzędzia używane w zakładach produkcyjnych często posiadają tę klasę, aby zapewnić ich niezawodność w trudnych warunkach.
Urządzenia z klasą IP65 są całkowicie pyłoszczelne i chronione przed strumieniami wody z dowolnego kierunku. To sprawia, że są one doskonałym wyborem dla sprzętu używanego na zewnątrz, gdzie mogą być narażone na intensywne opady deszczu lub kurz.
Klasa IP67 oferuje pełną pyłoszczelność oraz ochronę przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie. Dzięki tej klasie, użytkownicy mogą być pewni, że ich sprzęt przetrwa nieoczekiwane sytuacje związane z wodą, co jest szczególnie ważne w przypadku urządzeń przenośnych.
Najwyższy poziom ochrony oferuje klasa IP68, która zapewnia pełną pyłoszczelność oraz ochronę przed ciągłym zanurzeniem w wodzie. Na przykład, kamera podwodna z klasą IP68 może pracować na dużych głębokościach, co czyni ją nieocenioną dla profesjonalistów pracujących w trudnych warunkach.

Dodatkowe oznaczenia w klasach IP

W dzisiejszym, dynamicznie rozwijającym się świecie technologii, gdzie niezawodność i bezpieczeństwo urządzeń elektrycznych są priorytetem, dodatkowe oznaczenia w klasach IP odgrywają kluczową rolę. Te oznaczenia, często przedstawiane w formie liter, dostarczają szczegółowych informacji o poziomie ochrony, jaki oferuje dane urządzenie. Dzięki nim użytkownicy mogą lepiej zrozumieć, jak skutecznie ich sprzęt jest zabezpieczony przed różnorodnymi zagrożeniami.

W systemie oznaczeń IP, litery dodatkowe i uzupełniające pełnią niezwykle ważną funkcję, precyzyjnie określając poziom ochrony przed dostępem do niebezpiecznych części urządzenia. Litera dodatkowa (A-D) wskazuje, jak dobrze urządzenie chroni przed dostępem do tych części za pomocą dłoni, palca lub narzędzia. Z kolei litera uzupełniająca (H-W) odnosi się do ochrony w specyficznych warunkach, takich jak ekstremalne warunki pogodowe czy obecność ruchomych elementów. Te dodatkowe oznaczenia nie tylko świadczą o jakości urządzenia, ale również pomagają użytkownikom podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe, dostosowane do ich specyficznych potrzeb i warunków użytkowania.

Bezpieczeństwo użytkowników urządzeń elektrycznych to absolutny priorytet. Dlatego ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych stanowi kluczowy element oznaczeń IP. Informują one o poziomie zabezpieczenia, jaki oferuje urządzenie przed przypadkowym kontaktem z jego niebezpiecznymi elementami. Dzięki tym rozwiązaniom użytkownicy mogą być pewni, że ich bezpieczeństwo jest na pierwszym miejscu.

Specjalne klasy szczelności IP, takie jak IPX4K, IPX6K i IPX9K, odgrywają istotną rolę w ochronie urządzeń przed wodą pod zwiększonym ciśnieniem. To szczególnie ważne, gdy sprzęt musi działać w trudnych warunkach - na przykład podczas intensywnych opadów deszczu lub czyszczenia strumieniowego.

Przeczytaj także: Wakacje w Bodrum

Klasa IPX4K zapewnia ochronę przed bryzgami wody o podwyższonym ciśnieniu. Jest to szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy urządzenia są narażone na intensywne zachlapanie.
Klasa IPX6K oznacza ochronę przed strumieniami wody o wysokim ciśnieniu, co ma szczególne znaczenie w przypadku pojazdów drogowych.
Klasa IPX9K zapewnia ochronę przed wodą pod bardzo wysokim ciśnieniem i temperaturą, co jest niezbędne podczas czyszczenia strumieniowego lub parowego. To kluczowe w przemyśle, gdzie takie warunki są na porządku dziennym.

Klasy IP w oświetleniu

W dzisiejszym świecie, gdzie technologia przenika niemal każdy aspekt naszego życia, klasy ochrony IP odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa i trwałości urządzeń elektrycznych. Te oznaczenia to nie tylko suche normy - mają realny wpływ na codzienne użytkowanie sprzętu, zwłaszcza w kontekście oświetlenia, zarówno zewnętrznego, jak i wewnętrznego. Wiele urządzeń, które są narażone na trudne warunki środowiskowe, wymaga wyższej klasy ochrony IP, aby działać niezawodnie i bezpiecznie. Wybór odpowiedniej klasy IP jest kluczowy, ponieważ nikt nie chce ryzykować uszkodzenia sprzętu przez wodę, co mogłoby prowadzić do kosztownych napraw lub wymiany.

Oświetlenie, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, to jeden z najczęstszych obszarów, gdzie klasy wodoszczelności IP mają ogromne znaczenie. Ważne jest, aby były one odporne na różne warunki atmosferyczne - deszcz, śnieg, kurz. W tych miejscach, gdzie wilgotność jest wyższa, również musimy zadbać o odpowiednią ochronę.

Jak wybrać odpowiednią klasę IP?

Wybór właściwej klasy szczelności IP to kluczowy krok w zapewnieniu bezpieczeństwa i trwałości urządzeń elektrycznych. Różnorodne warunki środowiskowe mogą znacząco wpłynąć na ich funkcjonowanie. Dlatego tak istotne jest, by dobrze rozumieć oznaczenia IP. Przy wyborze klasy IP warto dokładnie przemyśleć, w jakich warunkach urządzenie będzie pracować.

Urządzenia zewnętrzne: Jeśli sprzęt ma być używany na zewnątrz, gdzie będzie narażony na deszcz, kurz czy inne czynniki atmosferyczne, lepiej postawić na wyższą klasę, taką jak IP65 lub IP67.
Nie zapominajmy również o dodatkowych oznaczeniach, które mogą informować o ochronie przed dostępem do niebezpiecznych części lub o specyficznych warunkach użytkowania, takich jak wysokie ciśnienie wody.

Praktyczne zastosowanie klas IP

Klasa szczelności lub inaczej ochronności IP (ang. International Protection Rating) to wskaźnik, który pokazuje czy dane urządzenie jest zabezpieczone przed dostawaniem się do środka niepożądanych ciał obcych, a także wilgoci. Dobór odpowiedniej klasy szczelności jest ważny przede wszystkim podczas zakupu lampy do łazienki, a także oświetlenia na zewnątrz domu. Wskaźnik składa się z oznaczenia IP, a następnie dwóch wartości. Pierwsza liczba to wskazanie czy urządzenie jest zabezpieczone przed wnikaniem ciał stałych. Wskaźnik działa też w drugą stronę - pokazuje czy niebezpieczne części ze środka są zabezpieczone i bezpieczne dla użytkowników. Druga cyfra oznacza zabezpieczenie urządzenia przed wodą i wilgocią. W praktyce wskazuje to zazwyczaj na to, czy produkt został zabezpieczony specjalnymi uszczelkami.

Omówiliśmy teorię, jednak jak te wskaźniki mają się w praktyce?

IP20 - to wskaźnik najczęściej spotykany w lampach wewnętrznych. Oznacza to, że lampy mają zabezpieczone niebezpieczne części, są odporne na małe elementy (do 12,5m), ale nie są odporne na wilgoć. WSKAZÓWKA! Jeśli podczas zakupu oświetlenia online nie widzisz informacji o stopniu szczelności, oznacza to, że lampa posiada standardowy wskaźnik IP20.
IP23 - lampy z tym oznaczeniem posiadają podstawową ochronę przed ciałami stałymi i niewielką odporność na wodę. W praktyce oznacza to, że tego typu lampy odporne są na wodny aerozol , ale padający nie pod każdym kątem.
IP44 - lampy z takim wskaźnikiem są odporne na małe drobinki (do 1mm), a także na zachlapania wodą pod dowolnym kątem. Tak oznaczoną lampę bez problemu można wybrać do łazienki. Coraz częściej dostępne są lampy wiszące do łazienki IP44.
IP54 - lampy z tym wskaźnikiem, jak w poprzednim przypadku, są odporne na wilgoć i zachlapania. Ich dodatkowym atutem jest odporność na pył. Z takim oznaczeniem warto wybierać lampy zewnętrze, które są narażone na zabrudzenia.
IP65 - lampy z tak wysokim wskaźnikiem są całkowicie pyłoszczelne, więc nie trzeba martwić się o to, że do oprawy dostanie się kurz lub owady.
IP68 - najwyższy wskaźnik spotykany w oświetleniu komercyjnym. Wskazuje na pyłoszczelność i wodoszczelność oprawy. Oznacza to, że lampy z takim stopniem ochrony mogą być umieszczane w chodnikach, na podłogach tarasowych, a także w basenach i oczkach wodnych.

Lampy o stopniu IP44 i wyższym różnią się cenowo od tych ze standardowym stopniem szczelności. Wynika to przede wszystkim z zastosowanych w nich elementów, a także precyzji w wykonaniu. Jednak podczas wyboru lamp elewacyjnych czy oświetlenia do ogrodu należy pamiętać, że najważniejsze jest bezpieczeństwo.

Strefy w łazience i ogrodzie a klasy IP

Należy pamiętać że w przypadku lamp montowanych bardzo blisko źródła wody wymagana jest jeszcze wyższa wartość IP.

Strefa 1 to okolice wanny i prysznica do 225 cm powyżej wysokości dna wanny lub prysznica.
Strefa 2 to strefa bezpośrednio nad kabiną prysznicową, wokół zlewu i wanny. Jest to przestrzeń w odległości do 60 cm od strefy 1. W tej strefie obowiązuje stopień ochrony dla oświetlenia co najmniej IP44.
Oświetlenie w pozostałej części łazienki to oświetlenie montowane w strefie 3 które nie ma bezpośredniego kontaktu z kroplami wody ale w której może dojść do zjawiska kondensacji. Minimalny stopień ochrony dla oświetlenia montowanego w tej strefie wynosi IP21.

Ogród również można podzielić na kilka stref.

W strefie 1 oświetlenie wystawione jest na bezpośrednie działanie warunków atmosferycznych. Deszcz, wiatr, grad to tylko niektóre z czynników na jakie musi być odporne oświetlenie montowane w ogrodzie. Lampy te zatem wymagają wysokiego stopnia ochrony IP o wartości co najmniej IP65. Jeżeli oświetlenie ma być zamontowane w oczku wodnym lub stawie wówczas minimalny stopień ochrony to IP67. Tego typu oświetlenie musi być odporne na bezpośrednie zanurzenie w wodzie.
Strefa 2 to strefa w której oświetlenie umieszczone jest bezpośrednio przy domu więc jest częściowo osłonięte, ale lampy nadal swobodnie zwisają i są wystawione na działanie czynników atmosferycznych. Dla tej strefy minimalny zalecany stopień ochrony to IP44.
Strefa 3 to ostatnia strefa w ogrodzie i obejmuje oświetlenie które jest całkowicie osłonięte. Są to lampy montowane na osłoniętym balkonie, werandzie lub pod daszkiem. Lampy te nie mają styczności z czynnikami atmosferycznymi ale napewno mają doczynienia z wilgocią.

Tabela stopni ochrony IP

Korzystając z poniższej tabeli przeglądowej, można łatwo przypisać najpopularniejsze stopnie ochrony do odpowiednich funkcji wydajności. W suchych wnętrzach ochrona przed wilgocią odgrywa raczej podrzędną rolę. W łazienkach sytuacja wygląda jednak zupełnie inaczej. Wynika to z faktu, że należy liczyć się z występowaniem wilgoci i wodą rozpryskową.

Pierwsza cyfra (DIN EN 60529)	Ochrona przed kontaktem	Ochrona przed ciałami obcymi
0	Brak ochrony	Brak ochrony
1	Ochrona przed kontaktem z dużymi powierzchniami (np. dłonią)	Ochrona przed ciałami obcymi o średnicy ≥ 50 mm
2	Ochrona przed kontaktem palcem	Ochrona przed ciałami obcymi o średnicy ≥ 12,5 mm
3	Ochrona przed kontaktem narzędziem	Ochrona przed ciałami obcymi o średnicy ≥ 2,5 mm
4	Ochrona przed kontaktem drutem	Ochrona przed ciałami obcymi o średnicy ≥ 1 mm
5	Ochrona przed kontaktem drutem	Ochrona przed pyłem
6	Ochrona przed kontaktem drutem	Pyłoszczelność

Drugi numer kodu identyfikującego lub kombinacja cyfr i liter wskazuje stopień ochrony obudowy przed wilgocią lub wnikaniem wody.

tags: #odpornosc #opraw #oswietleniowych #na #wilgotnosc #klasy