Lotne Związki Organiczne (LZO) w Powietrzu: Opinie i Sposoby Oczyszczania

Szczegóły: Opublikowano: 03. October 2025

Jakość powietrza w naszych domach i biurach ma ogromny wpływ na zdrowie i samopoczucie. Choć często kojarzymy zanieczyszczenia powietrza głównie ze smogiem i pyłami zawieszonymi, w zamkniętych pomieszczeniach problemem może być również wysoka zawartość LZO. Lotne związki organiczne (LZO) to jedno z głównych zagrożeń dla jakości powietrza w naszych domach.

Czym są Lotne Związki Organiczne (LZO)?

Lotne związki organiczne (LZO), nazywane też VOC (z ang. Volatile Organic Compounds) są szeroką gamą związków organicznych, które posiadają co najmniej jeden pierwiastek węgla i jeden lub więcej pierwiastków wodoru, bromu, tlenu, siarki, fosforu, azotu czy krzemu i charakteryzujących się szybkim przechodzeniem w postać pary lub gazu. LZO cechuje niska rozpuszczalność w wodzie, szybkie wrzenie w zakresie 50-250°C w warunkach normalnego ciśnienia powietrza oraz powszechne występowanie m.in. w ruchu drogowym, przemyśle, budownictwie czy detergentach.

LZO (ang. VOC - volatile organic compounds) to szeroka grupa substancji chemicznych, które łatwo parują w temperaturze pokojowej i w postaci pary lub gazu dostają się do powietrza, którym oddychamy. Zawierają bowiem cząsteczkę węgla, łatwo ulatniają się i przechodzą w stan gazowy lub pary w temperaturze pokojowej.

Źródła LZO w Naszym Otoczeniu

Lotne związki organiczne są emitowane z wielu źródeł, zarówno naturalnych, jak i związanych z działalnością człowieka. Ich emisja może mieć dwojakie pochodzenie: są one wydzielane zarówno w wyniku procesów naturalnych, jak i w efekcie działalności człowieka.

Główne źródła LZO:

Przeczytaj także: Oczyszczacz Powietrza - Czy Warto?

Procesy spalania paliw kopalnych, biomasy i odpadów
Dym papierosowy
Materiały wykończeniowe (farby, kleje, panele)
Wyposażenie wnętrz (dywany, linoleum, meble tapicerowane)
Odświeżacze powietrza, kosmetyki w aerozolu, chemia domowa
Procesy przemysłowe: Dotyczą produkcji m.in. farb i lakierów, tworzyw sztucznych, leków, kosmetyków, wyrobów gumowych.
W środowisku naturalnym LZO są uwalniane w wyniku wielu procesów. Naturalne emisje pochodzą głównie z roślin, gleby i oceanów.

Warto pamiętać, że we wnętrzach stężenie lotnych związków organicznych może być znacznie wyższe niż na zewnątrz.

Przykłady Lotnych Związków Organicznych

Wśród najpopularniejszych typów VOC wytwarzanych przez człowieka znajdziemy m.in.:

Aceton: farby, zmywacze, pokrycia ochronne, materiały wykończeniowe
Benzen: produkcja barwników, leków, detergentów, pestycydów, włókien syntetycznych
Formaldehyd: kosmetyki (np. tusze do rzęs), lakiery do paznokci, odżywki do włosów, szampony, dezodoranty, meble, tapety, materiały izolacyjne, lakiery przemysłowe

Ponadto, należy wspomnieć o węglowodorach alifatycznych (np. pentan, heksan, terpen), aldehydach (np. formaldehyd, acetaldehyd) oraz ketonach (np. aceton, metyloetyloketon).

Szkodliwość LZO dla Zdrowia

Długotrwała ekspozycja na duże ilości LZO może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak problemy z układem oddechowym, bóle głowy, a nawet zwiększone ryzyko nowotworów. Narażenie na LZO, krótko- i długotrwałe, może mieć poważne negatywne konsekwencje dla zdrowia człowieka.

Skutki krótkotrwałego narażenia:

Przeczytaj także: Opinie o oczyszczaczach Stadler Form

Podrażnienia oczu, nosa, gardła i dróg oddechowych
Zawroty i bóle głowy
Nudności i zmęczenie
Reakcje alergiczne
Problemy z koncentracją i pamięcią

Skutki długotrwałego narażenia:

Uszkodzenia narządów wewnętrznych (wątroby i nerek)
Choroby ośrodkowego układu nerwowego
Schorzenia układu oddechowego (astma, POChP)
Nowotwory
Problemy z płodnością i uszkodzenia płodu

Najgroźniejszym skutkiem długotrwałej ekspozycji na lotne związki organiczne jest rzecz jasna możliwość rozwoju komórek nowotworowych. Oprócz tego szkodliwość LZO wyraża się przede wszystkim w drażniącym działaniu dla śluzówek nosa, gardła, oczu i skóry.

Kontakt z LZO może również skutkować bólami głowy, uczuciem nudności i zmęczenia. Niektóre związki, jak np. Toluen może prowadzić do uszkodzenia płodu w łonie matki. Z kolei ksyleny wywołują potencjalne problemy z sercem, nerkami czy wątrobą.

Tabela: Jakość powietrza wewnętrznego - Lotne związki organiczne jako wskaźnik jakości powietrza wewnętrznego:

Stężenie LZO	Wpływ na zdrowie
< 100 µg/m³	Nieszkodliwe dla zdrowia
200 - 300 µg/m³	Potencjalnie szkodliwe
300 - 500 µg/m³	Szkodliwe dla zdrowia, powodują pojawienie się nieprzyjemnego zapachu

Jak Redukować Lotne Związki Organiczne?

Istnieje kilka sposobów na redukcję LZO w naszych domach i biurach:

Przeczytaj także: Oczyszczacz powietrza idealny do wiejskiego domu

Częste wietrzenie pomieszczeń
Wybór produktów z certyfikatami ekologicznymi
Stosowanie roślin doniczkowych absorbujących LZO
Używanie oczyszczaczy powietrza z filtrami węglowymi
Unikanie detergentów zawierających LZO

Oczyszczacze Powietrza z Filtrami Węglowymi

Oczyszczacze powietrza stanowią najlepszy sposób na szybką redukcję lotnych związków organicznych. Podkreślamy jednak, że w tym zakresie wykażą się one skutecznością wyłącznie w przypadku posiadania wewnątrz filtrów węglowych. Element ten zbudowany jest z węgla aktywnego, czyli substancji zawierającej przede wszystkim węgiel pierwiastkowy o porowatej strukturze, którego największą zaletę stanowi zdolność do adsorpcji, polegającej na przyciąganiu, zatrzymywaniu i natychmiastowej neutralizacji na swej powierzchni wszystkich związków, odpowiedzialnych za nieprzyjemny zapach, gazów oraz rzecz jasna LZO.

Wybierając oczyszczacz powietrza pod kątem usuwania lotnych związków organicznych, kluczowa będzie zawartość węgla aktywnego (jego masa) oraz powierzchnia - 1 gram węgla aktywnego osiąga po rozłożeniu wielkość aż około 1500 m2.

Poza wyżej wymienionymi absolutnymi podstawami dobry oczyszczacz skupiony szczególnie wokół usuwania LZO, powinien cechować się jak największym przepływem powietrza, możliwie dużą powierzchnią wlotów oraz jak najbardziej czułymi czujnikami, gotowymi wykryć związki już przy najniższych stężeniach.

Przykłady Oczyszczaczy Powietrza Skutecznych w Usuwaniu LZO

Kierując się wszystkimi powyższymi zaleceniami oraz wieloletnim doświadczeniem ekspertów LoveAir, wytypowaliśmy cztery modele oczyszczaczy powietrza szczególnie polecanych osobom, zmagającym się z obecnością szkodliwych stężeń lotnych związków organicznych w swoich domach i miejscach pracy. Każdy z nich przeznaczony jest dla posiadaczy innego budżetu i wydajnej pracy na metrażu od 37 do nawet 103 m2.

Electrolux Pure A9 PA91-405GY

Przeznaczony do maksymalnie cichej pracy (od zaledwie 16 dB) w pomieszczeniach do 37 m2. Za doskonałą jakość powietrza, otrzymywaną w wyniku pracy Pure A9 PA91-405GY, odpowiada zestaw, składający się z filtru wstępnego, powłoki antybakteryjnej, filtru węglowego, HEPA klasy H13 oraz jonizatora.

Coway Airmega 300S

Oczyszczacz przeznaczony już do większych pomieszczeń (do maksymalnie 70 m2), wyposażony w (co najmniej) garść nowinek, na które zdecydowanie warto zwrócić uwagę. Airmega 300S skrywa za swoim atrakcyjnym designem (odznaczonym zresztą m.in. nagrodami GOOD DESIGN AWARD i IDEA AWARD) wysokoskuteczny system filtrujący, zbudowany z 290 g węgla aktywnego, podwójnego filtru Green True HEPA H13 o powierzchni 2 m2 i podwójnego filtru wstępnego.

LIFAair LA333

Stanowi konkurencję z wyższej półki dla omawianego wyżej Electroluxa, tworząc idealne warunki do oddychania w pomieszczeniach do 39 m2. W oczy użytkowników z miejsca rzuca się legendarny już kontroler LAM05, gotów spełniać funkcję centrum sterowania oczyszczaczem bądź autonomicznej przenośnej stacji kontroli powietrza. Łącznie z oczyszczaczem oferuje on użytkownikowi 5 czujników najlepszej produkcji USA i japońskiej (w tym czujnik LZO), błyskawicznie przekazujących odczyty i sterujących pracą oczyszczacza w jednym z trzech trybów automatycznych - Smart, Allergy i Night bądź manualnym.

Blueair HealthProtect 7770i

To ostatnia propozycja w naszym zestawieniu, przeznaczona do pracy w dużych przestrzeniach biurowych, salach konferencyjnych, restauracjach i innych o metrażu do 103 m2. Doskonały design tego modelu, idealnie wpisujący się w nowoczesne wnętrza, został odznaczony najbardziej prestiżowymi nagrodami Red Dot Product Design Award 2021 i iF Design Award 2021, z kolei wyjątkowo cicha praca od 27 dB - certyfikatem QuietMark.

Przegląd Oczyszczaczy Powietrza i Ich Funkcji

Na rynku dostępne są różne modele oczyszczaczy powietrza, które różnią się funkcjami i skutecznością w usuwaniu LZO. Poniżej przedstawiamy kilka przykładów:

Dyson Purifier Cool Formaldehyde TP09

Oczyszczacz Dyson Purifier Cool Formaldehyde TP09 został przystosowany do pracy w 10 prędkościach. Design to bez wątpienia jedna z mocniejszych stron oczyszczacza powietrza Dyson Purifier Cool Formaldehyde TP09. Sam producent zwraca uwagę na dodatkowy czujnik formaldehydu. Technologia oparta na zintegrowanym systemie filtracji, na który składają się: wysokosprawne filtry powietrza HEPA oraz filtry z węgla aktywnego. Jedyny model w zestawieniu, który posiada osobny czujnik formaldehydu. Oprócz tego otrzymujemy naprawdę dobrze działający czujnik LZO oraz czujnik NO2 (dwutlenku azotu). Firma Dyson nadal nie podaje wartości CADR swoich oczyszczaczy powietrza. Jedyny znany parametr to strumień powietrza wentylatora, który wynosi tutaj 390 l/s, a więc 1404 m³/h. ważywszy na to, jak wartość ta ma się do obliczonej przez nas wartości CADR w starszych modelach, tutaj CADR wynosić będzie około 240-245 m³/h. Dyson informuje o poziomie zanieczyszczeń gazowych w skali od 1 do 9. Nie jest to więc tak dokładne i oczywiste jak w przypadku Vestfrosta, gdzie poziom LZO wskazywanych jest za pomocą liczby cząsteczek ppb. Niestety główną wadą Dysona jest jego niezmiernie wysoka cena, zwłaszcza w stosunku do realnej wydajności oczyszczania. Większość powietrza, które przepływa przez głowicę Dysona jest jedynie przepuszczana. Dlatego też CADR szacujemy w tym przypadku na ok. 240 m³/h. Drogie są także filtry wymienne. Nie rekomendujemy zakupu oczyszczacza powietrza Dyson Purifier Cool Formaldehyde TP09. W tej cenie można bowiem nabyć urządzenie, które dzięki wysokiej wydajności będzie bardzo szybko usuwać zanieczyszczenia, a więc znacznie efektywniej chronić zdrowie. Dyson Purifier Cool Formaldehyde TP09 tak samo jak inne propozycje Dysona to bardziej wentylator z funkcją oczyszczania niż oczyszczacz.

Tabela: Parametry Oczyszczacza Dyson Purifier Cool Formaldehyde TP09:

Parametr	Wartość
Cena	2739 zł
Maks. CADR lub przepływ powietrza	Około 244 m³/h
Zalecana maks. powierzchnia	30 m²

Vestfrost VP-A1Z40WH

Vestfrost VP-A1Z40WH to oczyszczacz posiadający sporo wad, ale też wiele zalet. Na szczególne wyróżnienie zasługuje cyfrowy wskaźnik lotnych związków organicznych, który działa naprawdę nieźle. Reaguje on na rosnący poziom LZO/TVOC niezależnie od aktualnych stężeń zanieczyszczeń pyłowych. Poziom LZO pokazywany jest za pomocą dokładnych wartości liczbowych ppb. [AKTUALIZACJA 05.01.2022] - Z początku zauważyliśmy pewne nieprawidłowości w działaniu czujnika LZO, który działał jedynie przy wyświetlaczu ustawionym w tryb informacji o LZO/TVOC. Zgłosił się jednak do nas oficjalny dystrybutor oczyszczaczy Vestfrost, który zaproponował szybką wymianę oprogramowania, co rozwiązało problem. Wadą może być nieco pobłażliwe podejście do smogu. Vestfrost za poprawne uznaje powietrze, które przekracza normy jakości. Wydajność oczyszczania: 350 m³/hCzujniki: Kurzu, TVOC, światła Cena i żywotność filtrów: Zintegrowany filtr HEPA H13, węglowy, wstępny. Żywotność 18 mies.

Boneco P710

BONECO P710 jest jednym z najbardziej skutecznych oczyszczaczy powietrza na rynku. Urządzenie oczyści powietrze z drobnych cząstek gazów, pyłów i lotnych związków organicznych - jest to szczególnie ważne dla osób mieszkający na terenach na których występuje smog. Wersja Boneco P710 wzbogacona jest o czujnik VOC, który mierzy szkodliwe gazy znane jako LZO ( Lotne związki organiczne) w powietrzu. Dzięki temu zyskujemy powietrze niemal w 100% czyste. Oczyszczacz ten jest polecany zwłaszcza dla alergików. - podwójny filtr HEPA wraz z filtrem węglowym pośrodku - filtruje powietrze z pyłów ( w tym PM 2.5), alergenów, roztoczy, dymu, wirusów oraz lotnych związków organicznych (m.in. benzen, formaldehyd) większą powierzchnię warstwy węgla aktywnego, co zdecydowanie wpływa na poprawę filtracji LZO tak niezwykle szkodliwych dla ludzkiego zdrowia i życia. - Optymalna powierzchnia pracy- 72m2.

Philips AC1217/10

Philips AC 1217/10 to jeden z podstawowych oczyszczaczy powietrza. W środku znajdziemy filtry HEPA oraz węglowy, które dbają o czystość powietrza. Powietrze po przejściu przez system filtrów wydostaje się otworem skierowanym ku górze (umieszczony z tyłu urządzenia). Poradzi sobie w pomieszczeniu do 30 m2. Cicha praca szczególnie w trybie nocnym. Producent zastosował w urządzeniu jedynie czujnik pyłów. Nie przewidziano czujnika lotnych związków organicznych (zapachy, gazy). Oczyszczacz powietrza Philips AC1217/10 dobrze sprawdzi się jako podstawowy oczyszczacz powietrza. Poziom głośności jest utrzymany na niskim poziomie. Brakuje czujnika LZO, więc reakcja na zapachy i lotne związki organiczne będzie prawie zerowa.

LIFAair LA503

Oczyszczacze powietrza LIFAair wyróżniają się pod względem jakości wykonania i ilości parametrów, które pozwalają kontrolować. Model LIFAair LA503 posiada czujnik LZO, który dobrze odczytuje stężenie zanieczyszczeń. Urządzenie również sprawnie je usuwa. Dodatkowo, pomimo sporej wydajności oczyszczania, oczyszczacz LIFAair jest jednym z cichszych urządzeń na rynku (19-50 dB). Wydajność oczyszczania: 450 m³/hCzujniki: PM2,5, TVOC, CO2

Electrolux Pure A9

Oczyszczacz powietrza Electrolux posiada bardzo dużą wydajność oczyszczania, która predestynuje sprzęt do pracy na powierzchni nawet 70-75 m². Zaletą Electroluxa jest dość dokładna analiza jakości powietrza w pomieszczeniu.

tags: #oczyszczacz #powietrza #lotne #związki #organiczne #opinie