Oczyszczacz powietrza – rodzaje i działanie

Szczegóły: Opublikowano: 03. December 2025

Zanieczyszczone powietrze w naszych domach i miejscach pracy może być przyczyną licznych dolegliwości zdrowotnych. Intensywny smog w okresie grzewczym, pylące wiosną i latem rośliny, a do tego jeszcze kurz, brzydkie zapachy, zarodniki pleśni i drobnoustroje sprawiają, że jakość powietrza w naszych domach jest bardzo niska. Zastanawiasz się, czy oczyszczacz powietrza jest Ci naprawdę potrzebny?

Każdy z nas robi średnio 900 wdechów na godzinę. Wprowadzamy do płuc ok 7,5 litra powietrza na minutę, czyli ponad 10 000 litrów powietrza na dobę. Pocieszeniem może być fakt, że większą część życia spędzamy w pomieszczeniach, gdzie możemy próbować kontrolować jakość powietrza. Pomimo to 30% domów w Polsce dotyka tzw. 'syndrom chorego budynku'. Niesprawna wentylacja, emisja szkodliwych substancji z nowych mebli lub wykorzystanie szkodliwych dla zdrowia materiałów budowlanych mogą wywoływać negatywne dla życia ludzkiego konsekwencje (omdlenia, problemy z oddychaniem, mdłości, bóle głowy).

Smog to tak naprawdę określenie pewnego zjawiska atmosferycznego, współwystępowania dużego zanieczyszczenia, zamglenia i braku wiatru. Smog (mikroskopijne pyły, tlenki azotu, siarki itp.) - w okresie grzewczym z łatwością dostaje się do naszych domów przez nieszczelne okna, instalacje wentylacyjne czy w czasie wietrzenia mieszkania.

Jak działa oczyszczacz powietrza?

Oczyszczacz powietrza to urządzenie, które filtruje powietrze i usuwa z niego zanieczyszczenia. Dzięki wbudowanemu wentylatorowi inicjowany jest wymuszony obieg powietrza i powietrze dostaje się do urządzenia. Tam następuje filtracja powietrza. W zależności od modelu powietrze może zostać także poddane nawilżeniu i jonizacji. Po usunięciu zanieczyszczeń powietrze zostaje wydmuchane do otoczenia.

Modele renomowanych marek skutecznie radzą sobie z oczyszczeniem powietrza ze smogu, alergenów, brzydkich zapachów i roztoczy. Przodujący producenci dbają o cichą pracę tych urządzeń, tak abyśmy mogli z nich korzystać w czasie pracy oraz snu. Są wykorzystywane do odciągu i oczyszczania powietrza z substancji szkodliwych. Mogą być stosowane podczas prac związanych z usuwaniem azbestu. Służą też do punktowego odsysania pyłu.

Przeczytaj także: Oczyszczacz Powietrza - Czy Warto?

Rodzaje oczyszczaczy powietrza i ich zastosowanie

Oczyszczacze powietrza stosowane są w pomieszczeniach do oczyszczania powietrza z kurzu, zapachów, dymu tytoniowego i innych alergenów. W tym celu oczyszczacze powietrza wykorzystują filtry HEPA, filtry z węglem aktywnym oraz technologie jonizacji powietrza. Ze względu na słabą wentylację wewnętrzną w zimnej porze roku, powietrze w pomieszczeniach jest bardziej zanieczyszczone niż na zewnątrz, dlatego oczyszczacze powietrza mogą być stosowane w celu zwiększenia jakości powietrza w pomieszczeniach. Stosowanie oczyszczaczy powietrza wymaga niewielkiej ilości zabiegów konserwacyjnych, a część z nich posiada czujniki, które mierzą jakość powietrza w pomieszczeniach i automatycznie dostosowują ustawienia ich pracy do warunków.

Oczyszczacze powietrza można podzielić ze względu na kilka różnych kryteriów. Bardzo ważny jest wybór filtra oczyszczacza. Do najpopularniejszych należą węglowe i filtry HEPA. W związku z pogarszającą się jakością powietrza produkty takie jak oczyszczacz powietrza stają się coraz popularniejsze. Wyróżnić można oczyszczacze powietrza podłączane do klimatyzacji w samochodzie, przemysłowe oczyszczacze stosowane w zakładach pracy o dużych powierzchniach oraz urządzenia domowe.

Oczyszczacze powietrza dla alergików

Alergia to jedna z najczęściej występujących dolegliwości zdrowotnych współczesnej cywilizacji. Leczenie alergii wziewnej niestety nie należy do najprostszych, a często jest po prostu niemożliwe lub nieskuteczne. W wielu przypadkach jedynym wyjściem jest całkowite ograniczenie kontaktu z czynnikami wywołującymi alergię. Niestety 'nie wyleczy' nas z alergii, ale skutecznie usunie z pomieszczeń, w których przebywamy uczulające nas alergeny. Zastosowanie odpowiednich filtrów oczyszczających pozwoli na niemal całkowite usunięcie pyłków roślin, kurzu i bytujących w nim roztoczy, zarodników pleśni czy drobnoustrojów. Tego typu urządzenia ma w swojej ofercie Philips.

Niezwykle skuteczną metodę dezaktywacji alergenów unoszących się w powietrzu wykorzystuje technologia Plasmacluster. Uniwersyteckie laboratoria badawcze wykazały, że technologia Plasmacluster pozwala na wytworzenie jonów, które neutralizują wirusy (w tym grypy), powstrzymują rozmnażanie się roztoczy i rozwój grzybów. Do uczelni, które potwierdziły skuteczność tej technologii, należy m.in.

Oczyszczacze powietrza na smog

Przez nieszczelne okna, nawiewniki i kratki wentylacyjne, czy też w czasie wietrzenia smog w ogromnej ilości dostaje się także do naszych domów. Im wyższa klasa filtrów HEPA, tym czystsze powietrze. Filtr elektrostatyczny i fotokatalityczny - to połączenie świetnie sobie radzi z wieloma lotnymi zanieczyszczeniami i mikroskopijnymi pyłami. Wadą technologii jest, że w wyniku jej pracy powstaje ozon. W niewielkich pomieszczeniach, szczególnie słabo wentylowanych, jego koncentracja może przekroczyć normy. Filtracja mechaniczna - HEPA i węgiel aktywny (np. oczyszczacze LIFAair, Sharp, oczyszczacze Blueair) - pozwala na bardzo precyzyjne usuwanie zanieczyszczeń z powietrza, także tych najdrobniejszych i najgroźniejszych dla zdrowia.

Przeczytaj także: Opinie o oczyszczaczach Stadler Form

Podstawowym zadaniem każdego oczyszczacza powietrza w Polsce powinna być walka ze smogiem. Dlatego to właśnie oczyszczacz powietrza na smog jest głównym kryterium wyboru wielu Polaków. Każdy z oferowanych w sklepie czy sprzedaży internetowej oczyszczaczy będzie to realizował, nie wszystkie jednak tak samo efektywnie.

Oczyszczacze powietrza z funkcją nawilżania

W okresie grzewczym powietrze w naszych mieszkaniach bardzo często staje się suche. Zimne powietrze z zewnątrz może mieć dużą wilgotność względną. Jednak wilgotność bezwzględna (wyrażona w g wody/m³) może być bardzo niska. Wynika to z faktu, że wraz ze spadkiem temperatury maleje 'pojemność' powietrza na parę wodną. Przez to zjawisko dochodzi do skraplania się wody na zimnych powierzchniach, co wykorzystywane jest w osuszaczach kondensacyjnych. Dlatego też wiele oczyszczaczy powietrza zostało wzbogaconych o funkcję nawilżania ewaporacyjnego.

Parowe - wytwarzają parę w wyniku gotowania wody. Jest to bardzo prosty i szybki sposób nawilżania powietrza. Ze względu na wysokie koszty poboru energii, nawilżacze parowe wiążą się z wysokimi kosztami eksploatacji.
Ewaporacyjne - najzdrowszy sposób nawilżenia i zarazem najbardziej naturalny. Urządzenia wykorzystują technologię ewaporacji, która polega na odparowywaniu wody z odpowiednio dobranego wkładu nawilżającego, który obraca się w wodzie i jest owiewany przez zasysane powietrze. Takie nawilżanie można spotkać w m.in.
Ultradźwiękowe - urządzenia wykorzystują ultradźwięki, które rozbijają wodę. W taki sposób tworzy się mgiełka złożona z mikroskopijnych kropelek wody, które parują dopiero w powietrzu. Ten typ nawilżaczy wymaga stosowania wody zdemineralizowanej. W przeciwnym wypadku na powierzchni mebli będzie osadzał się biały osad, ten sam co na dnie czajników. Ultradźwięki nie są polecane do stosowania w mieszkaniach, w których przebywają zwierzęta domowe. Niemal wszystkie psy, koty czy gryzonie słyszą ultradźwięki np.

Jako ciekawostkę warto nadmienić, że o optymalny poziom nawilżenia skóry może zadbać technologia jonizacji Plasmacluster. Jony te wytwarzają cienką warstwę wody na powierzchni skóry, chroniąc ją przed wysychaniem.

Filtry stosowane w oczyszczaczach powietrza

Niemal każdy producent oczyszczaczy wprowadza swoje własne określenia i rodzaje filtrów.

Filtr wstępny - zatrzymują większe cząsteczki pyłków w początkowym etapie filtracji np. sierść zwierząt, kurz.
Filtr HEPA - to właśnie filtry HEPA umożliwiają usunięcie najbardziej szkodliwych dla zdrowia pyłów PM 2.5. Na rynku dostępne są następujące klasy filtrów: E10, E11, E12 i H13. Im wyższa klasa, tym większa skuteczność w pochłanianiu najmniejszych i zarazem najbardziej szkodliwych pyłów.
Filtr węglowy - pochłania brzydkie zapachy (także dym tytoniowy) oraz lotne związki organiczne. Dzięki rozbudowanej mikrostrukturze filtr jest bardzo wydajny.
Filtr wodny - to z reguły tak naprawdę mata ewaporacyjna, która umożliwia parowanie wody i nawilżanie powietrza.
Jonizator anionowy - dzięki wysoce skutecznej technologii jonowej taki filtr jest w stanie wybijać z powietrza nawet najmniejsze cząsteczki o wielkości poniżej 0,01 mikrona. Jednak oczyszczacze oparte wyłącznie o jonizator są z reguły niezbyt skuteczne, nie pochłaniają zanieczyszczeń mechanicznych, tylko powodują ich opadanie na ziemię. Są zupełnie nieskuteczne względem lotnych związków organicznych.
Filtr fotokatalityczny - katalizuje szkodliwe związki takie jak: formaldehyd, benzen i lotne związki organiczne (VOC). Jej głównym zadaniem jest wyjaławianie powietrza. Lampa UV emituje fale, które uszkadzają jądra komórkowe mikroorganizmów znajdujących się w powietrzu. Jej zastosowanie w oczyszczaczach z filtrem HEPA E12 i H13 jest jednak zupełnie niepotrzebne, gdyż te wychwytują niemal 100% zanieczyszczeń mechanicznych, nawet tak małych jak wirusy.
Filtr hybrydowy - filtr wychwytuje m.in. szkodliwe lotne związki organiczne.
Filtr z węglem aktywnym i zeolitem - jego zadaniem jest likwidacja gazów chemicznych, głównie formaldehydu, amoniaku i benzenu.
Filtr antyalergiczny - jego zadaniem jest pochłanianie alergenów takich jak roztocza, zarazki, bakterie.
Filtr nietkany - ma działanie antypleśniowe i antybakteryjne. Jego zadaniem jest usunięcie drobin, które mogą wywoływać alergie np.

Paradoksalnie duża liczba filtrów wcale nie musi przekładać się na skuteczniejszą filtrację powietrza. Na rynku dostępne są oczyszczacze wyposażone nawet w 7 czy 8 filtrów. To jednak nie ilość filtrów wpływa na wydajność oczyszczacza. Wydajność urządzenia określa wskaźnik czystości dostarczanego powietrza (CADR). Z drugiej strony musimy pamiętać, że każdy filtr w oczyszczaczu musi być regularnie wymieniany, zgodnie z zaleceniami producenta.

Przeczytaj także: Oczyszczacz powietrza idealny do wiejskiego domu

Na co zwrócić uwagę przy wyborze oczyszczacza powietrza?

Wydajność - W parametrach technicznych każdego modelu powinna znajdować się informacja do jakiego pomieszczenia jest on dedykowany. Oznacza to, że jeżeli dany model zalecany jest do powierzchni 30 m² (np.
Przepływ powietrza - Aby powietrze zostało przefiltrowane, musi się swobodnie dostać do oczyszczacza. W domach zwykle nie ma swobodnego przepływu powietrza między pomieszczeniami, drzwi stanowią niewielki ułamek powierzchni ścian.
Głośność pracy - Z pewnością nie jest to najważniejsze kryterium wyboru, jednakże znacząco wpływa na komfort korzystania z urządzenia.
Pobór mocy - Im niższy pobór, tym niższe koszty eksploatacji. W trybie normalnym pobór kształtuje się na poziomie ok.
Wymiary i waga - Jeżeli będziemy często przenosić urządzenie, to waga może mieć znaczenie. Oczyszczacze do dużych powierzchni mogą osiągać spore wymiary.
Dodatkowe funkcje - Najnowsze modele wyposażone są w czujniki zapachów i pyłów, czujniki wilgotności i temperatury powietrza. Posiadają też programatory czasowe i tryby automatyczne.

Oczyszczacz powietrza - czy jeden wystarczy na cały dom?

To zdecydowanie jedno z najczęściej pojawiających się pytań od osób, które planują zakup oczyszczacza. Oczyszczacz filtruje powietrze w pomieszczeniu, w którym się znajdujemy. W parametrach technicznych każdego modelu powinna znajdować się informacja do jakiego pomieszczenia jest on dedykowany. Oznacza to, że jeżeli dany model zalecany jest do powierzchni 30 m² (np. Aby powietrze zostało przefiltrowane, musi się swobodnie dostać do oczyszczacza. W domach zwykle nie ma swobodnego przepływu powietrza między pomieszczeniami, drzwi stanowią niewielki ułamek powierzchni ścian.

Niektóre modele oczyszczaczy posiadają tryb intensywnego usuwania zanieczyszczeń. Dzięki temu, możemy swobodnie przenosić urządzenie pomiędzy poszczególnymi pomieszczeniami, np. Jeżeli jednak posiadamy duże mieszkanie lub piętrowy dom i korzystamy regularnie z kilku pomieszczeń, które nie stanowią otwartej przestrzeni, wówczas warto rozważyć zakup dodatkowego oczyszczacza. Optymalnym rozwiązaniem jest posiadanie takiej ilości oczyszczaczy, ile jest wykorzystywanych sypialń. Jeśli w przykładowym domu w nocy domownicy śpią w trzech różnych pomieszczeniach, najlepiej kupić 3 oczyszczacze. Dlaczego?

Koszty eksploatacji oczyszczacza powietrza

Decydując się na zakup oczyszczacza pamiętajmy, że cena zakupu nie jest jedynym kosztem, który poniesiemy. W zależności od wybranego modelu koszty mogą bardzo różnić się między sobą.

Pobór mocy - energooszczędne urządzenia pozwalają zaoszczędzić nawet do 200 zł w skali roku.
Częstotliwość i koszt wymiany filtrów - regularna wymiana filtrów gwarantuje wysoką jakość filtrowanego powietrza. Dlatego też musimy liczyć się z obowiązkową wymianą filtrów. Zanim kupisz oczyszczacz sprawdź ile posiada filtrów, a także jak często trzeba je wymieniać. Niektóre modele mogą zawierać nawet kilkanaście typów filtrów… co niekoniecznie musi poprawiać jakość powietrza.
Dodatkowe koszty - mogą one wynikać z nietypowych funkcjonalności oczyszczacza albo konieczności zastosowania określonej formy czyszczenia urządzenia. Przykładowo decydując się na zakupu nawilżacza ultradźwiękowego powinniśmy uwzględnić regularne koszt wody demineralizowanej. Drobne wydatki mogą w skali roku urosnąć do kwot rzędu kilkuset złotych. Dlatego warto zadać sobie pytania, czy wszystkie dodatkowe funkcjonalności są nam niezbędnie potrzebne.

Czyszczenie i wymiana filtrów w oczyszczaczu powietrza

Filtr wstępny znajduje się bezpośrednio pod pokrywą oczyszczacza powietrza. Zbudowany jest z siatki osadzonej na aluminiowej lub plastikowej ramce. Jest pierwszym filtrem, z którym zassane powietrze ma styczność. Jego zadaniem jest zatrzymywanie większych cząstek, takich jak kurz, sierść zwierząt i włosy, co pomaga chronić główne filtry do oczyszczania powietrza przed zapychaniem się i zbyt szybkim zużyciem. Tego typu filtry wymagają częstego czyszczenia, najlepiej co tydzień.

Filtry węglowe sprawdzą się tam, gdzie nie radzą sobie innego rodzaju filtry, gdyż specjalizują się w usuwaniu lotnych związków organicznych (LZO), zapachów oraz gazów. Podstawą ich działania jest węgiel aktywny, który posiada ogromną powierzchnię adsorpcyjną. Dzięki temu pozwala mu skutecznie wiązać i neutralizować niepożądane substancje. Im więcej jest go w Twoim oczyszczaczu, tym skuteczniej będzie pracował. Wielu producentów oczyszczaczy dopuszcza możliwość mycia pod wodą tego typu filtra, choć nie jest to regułą.

Najważniejszym filtrem w oczyszczaczu, który w największym stopniu odpowiada za wychwytywanie zanieczyszczeń powietrza, jest filtr EPA, HEPA lub ULPA. Wśród wysoko skutecznych filtrów wyróżnić należy filtry z grupy ULPA (z ang. Ultra Low Penetration Air) - czyli tzw. filtry absolutne. Wykorzystuje się je w miejscach, które z założenia muszą spełniać niezwykle restrykcyjne wymogi w zakresie czystości powietrza, np. W domowych oczyszczaczach powietrza najczęściej stosuje się filtry EPA i HEPA, przy czym te drugie są preferowane ze względu na niezwykle wysoką skuteczność.

Oczyszczacz powietrza z filtrem HEPA to jedno z popularniejszych i najczęściej wybieranych rozwiązań. Filtr HEPA zbudowany jest z włókna szklanego lub innego tworzywa sztucznego. Co ważne - materiał złożony jest w harmonijkę, która zapewnia optymalną powierzchnię filtracji i niskie opory przepływu powietrza. Całość osadzona jest w plastikowej ramce. Dodatkowo na ramce umieszcza się specjalistyczną gąbkę, która zapewnia szczelność całej konstrukcji.

Częstotliwość wymiany filtrów w oczyszczaczu powietrza zależy od kilku czynników, takich jak rodzaj filtra, intensywność użytkowania urządzenia oraz jakość powietrza w pomieszczeniu. Tego typu filtrów nie można czyścić pod bieżącą wodą, dlatego konieczna jest ich regularna wymiana, przeważnie co 6-12 miesięcy. Warto pamiętać, że jeśli oczyszczacz jest używany intensywnie lub w środowisku o wysokim poziomie zanieczyszczeń (np.

Filtry węglowe wymienia się przeważnie co 3-6 miesięcy, chyba że są to filtry zmywalne - te można wymieniać z tą samą częstotliwością co filtry HEPA. Należy jednak pamiętać, że filtry węglowe, które szczególnie intensywnie absorbują zapachy i lotne związki organiczne (LZO), mogą szybciej tracić swoją zdolność do neutralizacji zanieczyszczeń.

Filtry wstępne można czyścić wielokrotnie i dlatego nie wymagają częstej wymiany. Zastosowanie oczyszczacza powietrza to nie jedyny sposób na poprawę jakości powietrza w swoim otoczeniu. Optymalnym rozwiązaniem do użytku domowego jest wybór oczyszczacza powietrza, który będzie wyposażony w łatwy do utrzymania w czystości filtr wstępny, efektywny filtr węglowy oraz niezwykle skuteczny filtr HEPA.

Nie warto inwestować w tanie oczyszczacze z filtrem EPA, gdyż ten prawdopodobnie nie spełni Twoich oczekiwań. Nie można przy tym zapominać, że oczyszczacz powietrza będzie działał sprawnie tylko wówczas, gdy będziesz go regularnie czyścić i wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta.

Wskaźnik CADR - co to jest?

Przy wyborze zwróć uwagę na urządzenia, które posiadają wskaźnik efektywności oczyszczacza Clean Air Delivery Rate (CADR), mierzący ilość oczyszczonego powietrza w ciągu jednej minuty (CFM) podczas pracy urządzenia na maksymalnej prędkości. Im wyższy CADR, tym większa powierzchnia, którą urządzenie może skutecznie oczyścić. Dla skutecznego oczyszczania CADR powinien wynosić co najmniej dwie trzecie powierzchni pomieszczenia w stopach kwadratowych. Na przykład, dla pomieszczenia o powierzchni 150 stóp kwadratowych (ok.

tags: #oczyszczacz #powietrza #rodzaje #i #działanie