Oczyszczacz powietrza w szkole podstawowej: Śląskie badania skuteczności
- Szczegóły
Jak każdej zimy, stężenie smogu w powietrzu rośnie. Nawet 40 tysięcy osób w Polsce co roku umiera przedwcześnie z powodu narażenia na zanieczyszczone powietrze. Według Światowej Organizacji Zdrowia, ponad 99 procent populacji globu żyje w obszarach, gdzie normy jakości powietrza są przekraczane.
W Polsce problem ten jest szczególnie dotkliwy - nasz kraj znajduje się w czołówce Unii Europejskiej pod względem liczby zgonów związanych z zanieczyszczeniem powietrza. Szacunki Europejskiej Agencji Środowiska wskazują, że co roku w Polsce smog odpowiada za około 40 tys. przedwczesnych zgonów.
Świadomość Polaków na temat smogu
Czy Polacy zdają sobie sprawę z niebezpieczeństw, jakie niesie ze sobą ekspozycja na zanieczyszczone powietrze? Odpowiedź na to pytanie może kryć się w raporcie "Mapa postaw społecznych wobec zanieczyszczeń powietrza w Polsce", który powstał na podstawie badania opinii publicznej przeprowadzonego w czerwcu 2025 r. na reprezentatywnej próbie 1092 dorosłych mieszkańców Polski.
Badanie pokazuje, że wiedza Polaków o smogu i jego źródłach jest ograniczona. Najczęściej wskazywaną substancją zanieczyszczającą powietrze był dwutlenek węgla (71 procent), choć największe zagrożenie dla zdrowia stanowią pyły zawieszone PM2,5 i PM10 - rozpoznawane tylko przez 36-39 proc. respondentów. Tylko połowa badanych wskazała domowe piece i kotły jako główne źródło emisji, mimo że to właśnie tzw. niska emisja odpowiada za największy udział w krajowym smogu.
91 proc. badanych zgodziło się, że zanieczyszczone powietrze powoduje poważne choroby. Najczęściej wymieniane są choroby płuc (84 proc.) i nowotwory (68 proc.). Znacznie rzadziej respondenci łączyli smog z chorobami serca (43 proc.), przedwczesną śmiercią (40 proc.) czy obniżeniem płodności (34 proc.).
Przeczytaj także: Oczyszczacz Powietrza - Czy Warto?
Działania ochronne podejmowane przez Polaków
Poziom wdrażania działań ochronnych w Polsce jest niski. 44 proc. badanych deklarowało zamykanie okien podczas złej jakości powietrza, 37 proc. unikanie przebywania na zewnątrz, a jedynie 29 proc. sprawdzało bieżące dane o smogu. Oczyszczaczy powietrza używa 19 proc. ankietowanych, a masek ochronnych - 10 proc.
Trzech na czterech badanych uznaje, że walka ze smogiem powinna być priorytetem władz publicznych. Poparcie dla konkretnych działań jest jednak zróżnicowane. Wymianę starych pieców popiera 53 proc. Polaków, opodatkowanie firm emitujących zanieczyszczenia - 54 proc., a restrykcyjne limity emisji przemysłowych - 49 proc.
Wpływ smogu na zdrowie i rozwój dzieci
Człowiek jest narażony na negatywny wpływ smogu już na etapie życia płodowego. Z przeprowadzonych badań wynika bowiem, że dzieci kobiet, które podczas ciąży oddychały zanieczyszczonym powietrzem, mają obniżoną masę urodzeniową, a w okresie noworodkowym częściej chorują na zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych.
Co więcej, substancje takie jak pyły zawieszone, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) i NO2 wpływają negatywnie na rozwój psychiczny dziecka. Tę tezę potwierdzili naukowcy z Hiszpanii, którzy prowadzili badania na uczniach szkół leżących w pobliżu ruchliwych dróg, jak również badacze z Nowego Jorku, którzy wykazali związek między wysokim poziomem WWA a opóźnieniem rozwoju procesów poznawczych u trzylatków.
Zbadano, że życie młodego człowieka w zanieczyszczonym otoczeniu może mieć długotrwały i szkodliwy wpływ na zdolność rozumowania i rozwiązywania problemów. Dwa długoterminowe badania wykazały, że powszechne zanieczyszczenia powietrza wdychane przez kobiety w ciąży mogą zmniejszać inteligencję ich dzieci. Zaobserwowano również, że dzieci mające kontakt z wysokim poziomem emisji z pojazdów, mają znacznie niższą średnią ocen.
Przeczytaj także: Opinie o oczyszczaczach Stadler Form
Oczyszczacze powietrza: czy warto inwestować?
Prawidłowo dobrany i właściwie użytkowany oczyszczacz powietrza chroni przed smogiem, a także alergenami, dymem papierosowym, lotnymi związkami organicznymi, brzydkimi zapachami oraz bakteriami i wirusami. W rezultacie zapobiega problemom zdrowotnym wynikającym z ekspozycji na zanieczyszczenia.
Mikroskopijne cząsteczki zanieczyszczeń z łatwością przedostają się wraz z tlenem do dróg oddechowych, a następnie do krwiobiegu i narządów wewnętrznych. Ich obecność podrażnia błonę śluzową, utrudniając jej prawidłowe pełnienie swojej funkcji, co oznacza większą podatność na schorzenia wirusowe i bakteryjne. Składniki smogu wywołują również choroby nowotworowe.
Z informacji przekazanych przez Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu wynika, że w dniach, gdy poziom smogu utrzymuje się na wysokim poziomie, na Śląsku ilość zawałów zwiększa się o 12%, natomiast udarów mózgu o 16%.
Według naukowców z Public Health Ontario (PHO) i Clinical Evaluative Sciences (ICES), którzy przeanalizowali stan zdrowia 6,5 mln Kanadyjczyków, zamieszkiwanie w odległości do 50 m od ruchliwej ulicy zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia demencji starczej o 7-10%. Zdaniem badaczy główną przyczyną problemu pyły zawieszone i dwutlenek azotu (NO2), tak więc takie same działanie może mieć smog pochodzący z innych źródeł.
Oczyszczacze powietrza w placówkach edukacyjnych: kontrowersje
Sprzedaż oczyszczaczy powietrza do przedszkoli, żłobków i szkół bywa postrzegana jako biznesowa szansa. Jednak pojawiają się opinie, że większość pieniędzy przeznaczona na ich zakup do takich miejsc jest wyrzucaniem pieniędzy w błoto. Zagłębiowski Alarm Smogowy postanowił na własną rękę sprawdzić skuteczność oczyszczaczy.
Przeczytaj także: Oczyszczacz powietrza idealny do wiejskiego domu
Wpływ jakości powietrza na zdolności intelektualne
Jakość powietrza to nie tylko kwestia zdrowia fizycznego, ale także zdolności intelektualnych. Świeże, czyste powietrze sprzyja koncentracji, ułatwia zapamiętywanie i wspiera procesy uczenia się. Mózg zużywa aż około 20% całego tlenu dostarczanego do organizmu. Kiedy oddychamy powietrzem zanieczyszczonym lub zbyt ubogim w tlen (np. w dusznych pomieszczeniach), obniża się efektywność procesów poznawczych.
Naukowcy z Harvard T.H. Chan School of Public Health wykazali, że lepsza jakość powietrza w biurach podnosi produktywność pracowników nawet o kilkanaście procent.
| Czynnik | Wpływ |
|---|---|
| Geny | 50-80% różnic w inteligencji ogólnej |
| Zanieczyszczenie powietrza | Długotrwały, szkodliwy wpływ na zdolność rozumowania i rozwiązywania problemów |
| Zanieczyszczenie powietrza w czasie ciąży | Możliwość zmniejszenia inteligencji dzieci |
tags: #oczyszczacz #powietrza #do #szkoły #podstawowej #śląskie
