Legionella w Nawilżaczach Powietrza: Zagrożenie i Metody Zapobiegania
- Szczegóły
Bakterie, w tym Legionella, naturalnie występują w wodzie. Są one bardzo powszechne, występują w naturalnych źródłach wody, a ryzyko mogą stwarzać wtedy, gdy przedostaną się do instalacji wodnych zbudowanych przez człowieka.
Legionelloza to choroba wywoływana przez bakterie należące do grupy Legionella, która obejmuje ponad 40 różnych gatunków bakterii oraz ponad 70 grup serologicznych. Bakterie z rodzaju Legionella mogą być źródłem różnego rodzaju infekcji, również tych potencjalnie śmiertelnych, dlatego nie należy lekceważyć zagrożenia, jakie stanowi ta bakteria.
Szczególnie niebezpieczny dla zdrowia jest aerozol wodno-powietrzny, którego źródłem mogą być klimatyzatory i nawilżacze powietrza, myjnie samochodowe, szklarnie, prysznice itp.
Legionella rozwija się w środowisku wodnym, a optimum jej rozwoju to temperatura 38-42°C. Bakterie te szczególnie szybko rozmnażają się w instalacjach ciepłej wody i w instalacjach klimatyzacyjnych.
Źródła Zakażenia i Rozprzestrzenianie Się Bakterii Legionella
- Wanny i baseny z hydromasażem
- Natryski z prysznicami
- Podgrzewacze wody ciepłej
- Wieże chłodnicze
- Skraplacze wodno rurkowe
- Komory zraszania
- Urządzenia klimatyzacyjne
- Instalacje balneotechniczne
- Fontanny
- Turbiny stomatologiczne
Zakażenie następuje drogą wziewną, z powietrza zanieczyszczonego bakteriami z rodzaju Legionella. Bakterie te dostają się do pęcherzyków płucnych wraz z aerozolem o średnicy cząstek poniżej 5 μm.
Przeczytaj także: Cronos Blue Water - czy warto?
W przedziale temperatur 32-42 °C bakterie Legionella pneumophila zaczynają się intensywnie namnażać. Po raz pierwszy świat usłyszał o bakteriach Legionella pneumophila w 1976 roku. To właśnie wtedy, podczas spotkania weteranów Legionu Amerykańskiego w Filadelfii, kilkadziesiąt osób zapadło na bardzo nietypowe zapalenie płuc. Dziś już wiemy, że Legionella pneumophila wywołuje tak zwaną chorobę legionistów, czyli legionellozę.
Pałeczki Legionella pneumophila wywołują także pozapłucną odmianę choroby, nazywaną gorączką Pontiac. Choć Legionella to groźny patogen, nie można się nim zarazić poprzez picie skażonej wody. Bakteria nie przenosi się też z człowieka na człowieka, co jest kolejną dobrą wiadomością. Do zakażenia może zatem dojść choćby podczas prysznica.
Temperatura ciepłej wody użytkowej, według obowiązujących przepisów, wynosi 55-60°C, jednak pałeczki Legionella giną dopiero wtedy, gdy osiągnie ona wartość 70°C. Z kolei poniżej temperatury 20 °C stopień rozmnażania patogenu spada, ale udowodniono, że bakteria może przetrwać w stanie uśpienia nawet w niższych temperaturach do momentu. Temperatura optymalna dla rozwoju Legionella wynosi 38 °C, jednak kolonizacji sprzyja szerszy zakres temperatury wynoszący około 25-45 °C.
Szybkość wzrostu, oprócz odpowiedniej temperatury, przyspiesza dodatkowo podłoże bogate w żelazo i mangan, a także wysoka wilgotność i dostępność dwutlenku węgla.
Objawy Kliniczne Wywołane Przez Bakterie z Rodzaju Legionella
Wg danych podanych w 1999 roku przez J. Schelle’a ilość odkrytych gatunków wynosiła 34, które dzielono na 50 serotypów, z czego 17 odmian może spowodować u człowieka zachorowania. Okazuje się, że 85% zachorowań spowodowanych jest przez Legionella pneumophila serotyp 1.
Przeczytaj także: Poradnik: Wybór nawilżacza
Legionella może powodować trzy typy zachorowań:
- legionellozę w postaci płucnej, nazwaną chorobą legionistów,
- postać pozapłucną łagodną, rzekomo grypową, nazywaną gorączką Pontiac,
- postać pozapłucną występującą jako zespół rozsianego wykrzepnięcia wewnątrznaczyniowego po zabiegach transplantacyjnych.
Typowymi objawami legionellozy jest uporczywy i suchy kaszel, a także wysoka gorączka, zazwyczaj powyżej 40 st. C. Jeśli choroba przybiera ostry przebieg, wówczas może dojść nawet do zaburzenia świadomości. Pierwsze objawy występują dopiero po około 2-10 dniach od kontaktu z bakterią, ale najbardziej niepokojący jest fakt, że nawet 20 proc. Pałeczki Legionella pneumophila wywołują także pozapłucną odmianę choroby, nazywaną gorączką Pontiac.
Metody Zapobiegania Rozwojowi Bakterii Legionella
Metody, które prowadzą do zapobieżenia możliwości namnażania bakterii rodzaju Legionella w obiegach wodnych można sprowadzić do następujących grup:
- metody fizyczne,
- metody chemiczne,
- metody techniczne.
Zakażenia bakterią Legionella można uniknąć pod warunkiem odpowiedniej profilaktyki, co wiąże się z zachowaniem pewnych norm mikrobiologicznych w instalacji wodnej.
W przypadku nawilżaczy powietrza do dezynfekcji często używa się promieniowania UV. Niestety, nie usuwa ono ameb. Dlatego tego typu rozwiązania będą jedynie ogrzewały wodę, nie gwarantując żadnego efektu dezynfekującego.
Przeczytaj także: Ultradźwiękowy nawilżacz powietrza
Obecność bakterii w wodzie to problem, który należy wyeliminować jak najszybciej. Potencjalne zagrożenie dla zdrowia Twojej rodziny, które niesie ze sobą zakażenie pałeczkami Legionella, jest bowiem zbyt wysokie.
Niestety, w przypadku bakterii tych patogenów, wiele metod uzdatniania wody okazuje się nieskuteczna, albo zbyt kosztowna. Stosowanie dużych dawek chloru jest natomiast niedopuszczalne dla obiegów z wodą pitną. Wynika to z dużej agresywności związków chloru wobec materiałów, z którym buduje się instalacje. Dezynfekcja termiczna (bakterie Legionella obumierają, gdy temperatura wody osiągnie ponad 70°C) powoduje wytrącanie osadów i zarastanie instalacji.
Podsumowując, istnieją dwa sposoby zwalczania bakterii Legionella, dezynfekcja chemiczna oraz dezynfekcja wody promieniowaniem UV. Dezynfekcję chemiczną można stosować w połączeniu z dezynfekcją termiczną lub niezależnie od niej. Jest ona szczególnie skuteczna w przypadku systemów, w których znajdują się przestrzenie pozwalające na zatrzymywanie wody i wzrost biofilmu.
Najtańszą i zarazem najczęściej stosowaną metodą dezynfekcji chemicznej jest chlorowanie. W tym przypadku pojawiają się jednak poważne ograniczenia. Chlorowanie nie ma bowiem zastosowania do biofilmów i osadów, w których namnażają się bakterie Legionelli. W takim przypadku nawet duża dawka szokowa, wynosząca powyżej 40 mg Cl/l, może się okazać niewystarczająca.
Dezynfekcja wody przy pomocy promieni UV o długości w zakresie od 100 do 400 nm, niszczy materiał DNA bakterii, upośledzając ich zdolność namnażania. W efekcie prowadzi do wyginięcia patogenów. Urządzenia wykorzystywane w tej metodzie to lampy bakteriobójcze. Decydując się na montaż lampy UV, należy, w związku z powyższym, zainwestować również w narurowy filtr mechaniczny.
| Temperatura | Czas przeżycia bakterii |
|---|---|
| Poniżej 20°C | Do 1 roku (bez możliwości rozmnażania) |
| 35-46°C | Idealny zakres dla rozmnażania |
| Powyżej 50°C | Brak możliwości namnażania |
| 55°C | Giną w ciągu 5-6 godzin |
| 60°C | Giną w ciągu 32 minut |
| 66°C | Giną w ciągu 2 minut |
Jeśli badanie laboratoryjne okaże się niekorzystne, wówczas należy zamontować zmiękczacz wody i odżelaziacz wody.
Jeśli szukasz sposobów na czystą i zdrową wodę pozbawioną zanieczyszczeń, szczególnie tych mikrobiologicznych, postaw na sprawdzone rozwiązania od renomowanych producentów. Gdy nie wiesz, jaka metoda sprawdzi się najlepiej, skontaktuj się ze specjalistą.
Procedury i Przepisy Prawne
Zgodnie z § 37 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) w przypadku zastosowania systemu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej należy zapewnić odpowiednią konserwację urządzeń i instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w celu niedopuszczenia do awarii. Celem tego przepisu jest m.in. właśnie ochrona użytkowników (pracowników) systemów klimatyzacji przed bakteriami Legionelli.
Pracodawca, który nie stosuje się do powyższych wytycznych, zgodnie z art. 283 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) naraża się na grzywnę w wysokości od 1000 do 2000 zł lub wniosek do sądu, a ten może zasądzić grzywnę nawet do 30 tys. zł.
Odmienna sytuacja ma miejsce w przypadku zatrucia wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi, nad którą nadzór sprawują organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.). Woda ta powinna spełniać wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263 z późn. zm.) - dalej u.p.i.s., w razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych, państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, zgodnie z art. 36 ust. 1 u.p.i.s., osoba lub jednostka organizacyjna obowiązana do przestrzegania wymagań higienicznych i zdrowotnych, ponosi koszty badań laboratoryjnych i innych czynności wykonywanych w związku ze sprawowaniem nadzoru sanitarnego przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Niewykonanie decyzji wydanej przez organ państwowej inspekcji sanitarnej może skutkować zastosowaniem przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) - dalej u.p.e.a. Zgodnie z art. 121 § 2 u.p.e.a. każdorazowo nałożona grzywna nie może przekraczać kwoty 10.000 zł, a w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej kwoty 50.000 zł.
Osoby poszkodowane w wyniku zatrucia pałeczkami Legionelli, mogą także domagać się odszkodowania na podstawie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn.
tags: #nawilżacz #powietrza #legionella #zagrożenie
