Filtracja Krwi: Definicja i Znaczenie dla Organizmu
- Szczegóły
Organizm dorosłego człowieka w 60% składa się z wody. Nerki pracują bez przerwy, dziennie odfiltrowując 150 l wody, z czego 99% zwracają do krwi. Jest to możliwe m.in. dzięki temu, że kanaliki nerkowe mają łączną długość 80 km!
Proces Powstawania Moczu
Podstawową jednostką budulcową i czynnościową nerki jest nefron. Składa się on z ciałka nerkowego (cienkościennej torebki otaczającej gęstą sieć naczyń włosowatych) oraz kanalika nerkowego. Przez naczynia włosowate krew przepływa pod wysokim ciśnieniem. Składniki osocza krwi takie jak woda i rozpuszczone w niej substancje, np. glukoza, aminokwasy, jony sodowe (Na+), chlorkowe (Cl-), w wyniku filtracji przechodzą do torebki. Przez jej cienkie ściany oraz ściany naczyń przedostają się tylko te składniki, które mieszczą się w ich porach.
Przefiltrowaniu nie podlegają białka, krwinki ani płytki krwi. Powstały w torebce przesącz - mocz pierwotny - spływa dalej do kanalika nerkowego. Stąd wszystkie potrzebne organizmowi substancje są wchłaniane do naczyń włosowatych oplatających kanalik nerkowy. W końcowym odcinku kanalika mocz przybiera formę moczu ostatecznego, który z nerki wyprowadzany jest moczowodami do pęcherza moczowego.
Rola Nerek w Utrzymaniu Stałości Środowiska Wewnętrznego
Głównym zadaniem nerek jest utrzymanie stałego składu płynów we wnętrzu organizmu. Nerki wydalają raz większą, raz mniejszą ilość wody i soli mineralnych. Gdy pewnych substancji jest w organizmie za dużo, w torebce nefronu wzmagają się procesy filtracji. Gdy za mało, intensywniej przebiega odzyskiwanie składników z kanalika nerkowego do osocza krwi. W ten sposób nerki uczestniczą w utrzymaniu równowagi bilansu wodnego organizmu.
Wskaźnik Filtracji Kłębuszkowej (GFR)
GFR - wskaźnik filtracji kłębuszkowej (ang. glomerular filtration rate) określa wielkość przesączania kłębuszkowego w nerkach. W kłębuszku nerkowym dochodzi do filtracji przepływającej krwi (jest to właśnie filtracja kłębuszkowa). W ten sposób powstaje tzw. mocz pierwotny - wskutek dalszych procesów, przekształca się w mocz ostateczny. Wskaźnik filtracji kłębuszkowej określa poziom przesączenia kłębuszkowego.
Przeczytaj także: Poradnik czyszczenia filtra Stihl MS 290
Wartość GFR (eGFR, ang. estimated GFR) szacuje się w oparciu o stężenie kreatyniny lub cystatyny C w surowicy krwi. Wykorzystuje się do tego specjalne wzory (najczęściej skrócony wzór MDRD, ang. Modification Of Diet In Renal Disease, który uwzględnia stężenie kreatyniny, wiek, płeć i rasę badanej osoby). Wskaźnik filtracji kłębuszkowej podawany jest w przeliczeniu na standardowe pole powierzchni ciała pacjenta.
Za prawidłowy wynik współczynnika filtracji kłębuszkowej, uznaje się wartość ≧90 ml/min/1,73 m2 (zwykle około 120-130 ml/min/1,73 m2). Zmniejszenie GFR <60 ml/min/1,73 m2 świadczy o zaburzeniu funkcji nerek i ich niewydolności.
Etapy Choroby Nerek a Wartości GFR
Badanie pozwala określić, w jakim stadium choroby nerek znajduje się pacjent. Wyróżnia się 5 etapów, którym przyporządkowane są przedziały wartości GFR.
| Stadium Choroby Nerek | Wartość GFR (ml/min/1,73 m2) |
|---|---|
| Stadium 1 | ≥ 90 (z uszkodzeniem nerek) |
| Stadium 2 | 60-89 (z uszkodzeniem nerek) |
| Stadium 3a | 45-59 |
| Stadium 3b | 30-44 |
| Stadium 4 | 15-29 |
| Stadium 5 | < 15 (niewydolność nerek) |
Budowa Układu Moczowego
W skład układu moczowego, inaczej zwanego wydalniczym, wchodzą nerki i drogi moczowe: moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa. Nerki to parzyste narządy fasolowatego kształtu, wielkości zaciśniętej dłoni, leżące po obu stronach kręgosłupa na wysokości kręgów lędźwiowych. Zbudowane są z nefronów, w których filtrowana jest krew, a jej przesącz zagęszczany, w wyniku czego tworzy się mocz.
Od każdej z nerek odchodzi moczowód - długi przewód, którym mocz ścieka do pęcherza moczowego, gdzie jest okresowo zbierany. Jego ściany zbudowane z mięśni gładkich są elastyczne i w miarę wypełniania się pęcherza ulegają rozciągnięciu. Cewka moczowa stanowi nieparzysty przewód wyprowadzający mocz z pęcherza moczowego na zewnątrz. Zaopatrzona jest w mięsień zwieracz, który zamyka światło cewki i pozwala na kontrolę wydalania moczu z organizmu. U mężczyzn cewka moczowa jest dłuższa niż u kobiet, ponieważ służy dodatkowo do wyprowadzania nasienia.
Przeczytaj także: Zastosowania wody destylowanej i wodociągowej
Średnia pojemność pęcherza moczowego wynosi ok. 350‑700 cm3, ale maksymalna może dochodzić do 3 l.
Funkcje Układu Wydalniczego
Główną funkcją układu wydalniczego jest eliminacja z organizmu odpadów, które powstają jako produkty uboczne metabolizmu. Układ wydalniczy działa w celu utrzymania homeostazy. Homeostaza to z kolei utrzymywanie równowagi w ciele poprzez utrzymywanie stabilnej temperatury i równowagi płynów.
Filtracja krwi zachodzi w nefronach w nerkach. Miliony nefronów współpracują ze sobą, aby wchłonąć minerały, takie jak glukoza, aminokwasy, sole i umożliwić przepływ czystej krwi do innych części ciała. Mocznik i nadmiar wody są przekształcane w mocz, który jest przepuszczany do pęcherza moczowodami i wydalany z organizmu przez cewkę moczową. Pęcherz moczowy utrzymuje mocz przez pewien czas, aż do napełnienia i odbiera sygnały z mózgu.
Przeczytaj także: Kompletny przewodnik po czyszczeniu filtra powietrza
tags: #na #czym #polega #filtracja #krwi #definicja
