Jakość Powietrza w Kcyni: Aktualne Dane i Działania na Rzecz Poprawy
- Szczegóły
Jakość powietrza ma ogromny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. W Kcyni, podobnie jak w wielu innych miejscach w Polsce, temat ten jest szczególnie istotny. Poniżej przedstawiamy aktualne informacje dotyczące jakości powietrza w Kcyni, zagrożenia związane z zanieczyszczeniami oraz działania podejmowane na rzecz poprawy sytuacji.
Zagrożenia dla Zdrowia Związane z Złą Jakością Powietrza
Jakość powietrza w Kcyni jest bardzo zła i ma negatywny wpływ na zdrowie. Przebywanie na wolnym powietrzu, gdy jakość powietrza jest zła, może prowadzić do negatywnych skutków zdrowotnych. Szczególnie osoby w ciąży oraz małe dzieci powinny bezwzględnie unikać przebywania na wolnym powietrzu. Pozostała populacja powinna ograniczyć przebywanie na wolnym powietrzu do niezbędnego minimum, a aktywności fizyczne na zewnątrz są odradzane.
Znajdujące się w powietrzu zanieczyszczenia zwiększają ryzyko wystąpienia zmian w organizmie. Zebrane dane na temat stężeń poszczególnych zanieczyszczeń porównywane są z tzw. wartościami odniesienia, które tworzą standardy.
Działania Podejmowane na Rzecz Poprawy Jakości Powietrza w Kcyni
Za nami piąta edycja Dnia Czystego Powietrza - akcji organizowanej przez Urząd Miejski w Kcyni promującej postawę dbania o otaczającą nas przyrodę. Cała akcja łączy się z licznym udziałem dzieci i młodzieży z naszych szkół. W akcji wziął udział Burmistrz Kcyni Mateusz Stachowiak, który wspomniał o działaniach kcyńskiego samorządu na rzecz poprawy powietrza w gminie. Maciej Rusnarczyk z Kcyński Alarm Smogowy powiedział o wpływie smogu na nasze zdrowie oraz wręczył Burmistrzowi i Referatowi Rolnictwa statuetki w podziękowaniu za podejmowane działania. Niegasnącym powodzeniem cieszy się jak zawsze konkurs prawidłowej segregacji odpadów, o zasadach której opowiedział Piotr Mantych. Podczas eventu zaprezentowano banery zgłoszone przez szkoły na konkurs ekobaner. Przez cały dzień przynoszono także prace zgłoszone na konkurs plastyczny „Drugie życie plastikowej butelki”, który jest dofinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu.
Przy okazji przypadającego Dnia Czystego Powietrza w ramach budżetu promocji zdrowia sfinansowano także bezpłatne badania spirometryczne dla 100 mieszkańców.
Przeczytaj także: Działalność oczyszczalni ścieków w Kcyni
Nowe Ceny Energii a Koszty Ogrzewania
Nowe ceny prądu i gazu oznaczają zmianę kosztów ogrzewania domów. Polski Alarm Smogowy sprawdził, ile zapłacimy za ciepło uwzględniając najnowsze ceny nośników energii. Jeśli ogrzewamy dom pompą ciepła zapłacimy o 10% mniej, natomiast koszt ogrzewania gazowego wzrósł o około 20%. Porównanie kosztów pokazuje, że poza olejem opałowym najdroższym sposobem ogrzewania jest obecnie gaz ziemny, drogo wypadają „kopciuchy” na węgiel i drewno, najtańsze jest natomiast ogrzewanie pompami ciepła. Korzystne cenowo jest również użytkowanie kotłów „ekoprojekt” na paliwa stałe.
Polski Alarm Smogowy opublikował raport cen paliw stałych z początku lipca 2024. Posiłkując się cenami z raportu oraz ogłoszonymi właśnie taryfami cen prądu i gazu PAS zaprezentował kalkulator kosztów ogrzewania, w którym możemy sprawdzić, ile zapłacimy rocznie za ogrzewanie naszego domu. W kalkulatorze możemy wprowadzić powierzchnię budynku, liczbę lokatorów i standard ocieplenia.
Najtańsze jest ogrzewanie domu pompą ciepła (koszt 4 600 zł - pompa gruntowa, ogrzewanie podłogowe). Popularniejsza i tańsza zakupie i instalacji powietrzna pompa ciepła to roczny koszt - 5 300 (ogrzewania podłogowe) i 7 000 zł (grzejniki). Zmniejszenie kosztów ogrzewania za pomocą pomp ciepła wynika z obniżenia cen energii elektrycznej, dla osób które nie korzystały wcześniej z ochrony rządowej, czyli miały wysokie zużycie energii. Właściciele pomp ciepła płacili dotychczas za energię niemal 70 gr netto za kWh. Obecnie zapłacą nie więcej niż 50 gr, a w taryfach wielostrefowych nawet do 38 gr/kWh. Konkurencyjne cenowo z gazem są również kotły na węgiel i drewno w standardzie Ekoprojekt. Wynika to z niskich cen węgla - cena węgla typu orzech to około 1300 zł za tonę, a węgla typu groszek około 1400 zł za tonę.
Bardzo drogo wypada ogrzewanie domów „kopciuchami” w nieocieplonym domu - pozaklasowymi kotłami na węgiel i drewno. To niemal 12 000 zł w przypadku drewna kawałkowego i 10 500 zł w przypadku węgla. Nieefektywne energetycznie „kopciuchy” poza gazem i olejem opałowym to jedna z najdroższych metod ogrzewania domu.
Ciekawie wypada porównanie kosztów ogrzewania dla różnych standardów ocieplenia. Dla typowego domu w dobrym standardzie ocieplenia roczny koszt ogrzewania gazowego to 6924 zł. Ten sam dom słabo ocieplony to już koszt prawie dwukrotnie wyższy - 12 645 zł! Dla standardu ociepleniowego domów WT 2021 koszt roczny gazu to 5335 zł. Ocieplenie domu ogrzewanego węglem w kotle ekoprojekt do standardu WT 2021 to spadek kosztów ogrzewania z 7979 zł do 3068 zł. Widać, że ocieplenie domu jest inwestycją, która pozwoli zaoszczędzić rocznie ok. 5500 zł w przypadku gazu i ok. 3900 zł w przypadku węgla (kocioł ekoprojekt).
Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza
Koszty ogrzewania uwzględniają najnowsze taryfy energii elektrycznej oraz ceny gazu, które ogłoszono od lipca 2024. Ceny węgla, pelletu i drewna kawałkowego pochodzą z raportu Instytutu Badań Rynku i Opinii Publicznej z 9-11 lipca 2024. W raporcie uwzględniono ceny z 32 składów węgla we wszystkich województwach.
Strefy Czystego Transportu (SCT)
Od 1 lipca 2024 r. w stolicy działa Strefa Czystego Transportu (SCT). Nowe przepisy mają poprawić jakość powietrza i zdrowia mieszkańców poprzez ograniczenie wjazdu pojazdów o wysokiej emisji spalin. Polski Alarm Smogowy rozpoczyna kampanię promującą Strefę, w której uczestniczą aktorzy Julia Kamińska i Mateusz Janicki.
Zgodnie z uchwałą Rady Miasta, SCT obejmie centralne dzielnice Warszawy: Śródmieście oraz część Pragi i Woli. Aż do 2028 roku nowe przepisy nie będą dotyczyć osób zameldowanych i płacących podatki w Warszawie. Wprowadzone regulacje dotyczyć będą w pierwszym etapie stosunkowo niewielkiej liczby pojazdów - Urząd Miasta szacuje, że tylko około 3% pojazdów w Warszawie nie spełnia obecnych wymogów SCT. Zakaz wjazdu do Strefy obejmuje samochody benzynowe starsze niż z 27 lat oraz diesle starsze niż 19 lat. Dodatkowo - połowa z tych pojazdów kwalifikuje się do wyłączeń od zasad obowiązujących w Strefie - m.in. osoby w wieku 70+ oraz osoby z niepełnosprawnością.
Wymogi SCT będą zaostrzane co dwa lata dopuszczając do wjazdu pojazdy z coraz wyższymi normami emisji. - dobrze, że strefa powstała - komentuje Piotr Siergiej, rzecznik PAS - chociaż szkoda, że mamy aż tyle wyjątków i wyłączeń z ogłoszonych właśnie ograniczeń. Mamy teraz czas na dostosowanie się do wymogów SCT, ponieważ będą one systematycznie zaostrzane. Kolejna zmiana już za dwa lata.
W Warszawie pomiary stężeń tlenków azotu emitowanych przez silniki spalinowe wykonywane są tylko w czterech punktach miasta, dają więc bardzo fragmentaryczny obraz sytuacji. Polski Alarm Smogowy mierzył stężenia tego gazu w Warszawie aż w 164 miejscach. We wszystkich punktach pomiarowych stężenie przekraczało nowe normy stężeń tlenków azotu (20 ug/m3).
Przeczytaj także: Analiza jakości powietrza w Serocku
Dlatego Polski Alarm Smogowy opowiadał się za większym zasięgiem SCT niż obecnie (zaledwie 7% powierzchni miasta). Być może w przyszłości pojawi się chęć radnych do powiększenia obszaru Strefy. Strefa w Warszawie to początek pozytywnych zmian. Na ponad 320 stref w Unii Europejskiej w Polsce działa na razie tylko jedna. Kolejna pojawi się w Krakowie, a następne prawdopodobnie we Wrocławiu i Katowicach. Ministerstwo Klimatu zapowiedziało już ustawę zobowiązującą miasta powyżej 100 tys. mieszkańców, w których występują przekroczenia NO2, do tworzenia takich stref.
Strefa Czystego Transportu przyniesie liczne korzyści zdrowotne dla mieszkańców Warszawy. Pierwszym efektem wprowadzenia SCT będzie znaczny spadek emisji szkodliwych substancji - tlenków azotu o 11% i pyłów zawieszonych o 20%. Za cztery lata poziomy tych szkodliwych substancji obniżą się o ponad 50%. Oczekuje się, że spadek poziomu zanieczyszczeń powietrza, w tym pyłów PM10 i PM2,5 oraz tlenków azotu (NOx), zmniejszy liczbę przypadków chorób układu oddechowego i krążenia, a także alergii i astmy. Z badań opublikowanych w czasopiśmie Lancet wynika, że mniejsza emisja tlenków azotu w Warszawie może doprowadzić do redukcji liczby zgonów aż o 945 osób rocznie.
Stanowiska lekarzy i naukowców o korzyściach ze SCT (Raport, PDF) „Strefy Czystego Transportu w polskich miastach. Dlaczego potrzebujemy czystego powietrza?” TUTAJ
Normy Jakości Węgla
Nowy rząd - stare normy węgla? Czy branża górnicza znów będzie górą? Czy znowu interes branży górniczej przeważy nad zdrowiem i życiem milionów Polaków - pytają eksperci i NGO, komentując próbę wycofania się rządu z koniecznych norm jakości węgla. Organizacje pozarządowe zajmujące się poprawą jakości powietrza wystosowały apel do Premiera Donalda Tuska i minister Klimatu i Środowiska Pauliny Hennig-Kloski o przyjęcie odpowiednich norm jakości węgla i wycofanie ze sprzedaży do gospodarstw domowych zanieczyszczonego węgla.
W kwietniu 2024 Ministerstwo Klimatu i Środowiska przedstawiło do konsultacji nowe rozporządzenie jakości węgla. Organizacje pozarządowe zajmujące się ochroną powietrza z zadowoleniem przyjęły pierwotną propozycję, ponieważ MKiŚ zaproponowało realne wycofanie ze sprzedaży zanieczyszczonego węgla. Ministerstwo przedstawiło kilkuletnią ścieżkę dotarcia do ostatecznego kształtu norm, dzięki czemu sektor górniczy będzie miał dodatkowy czas na dostosowanie produkcji. Niestety, podczas spotkania konsultacyjnego na podkomisji sejmowej do spraw sprawiedliwej transformacji, w obecności przedstawicieli branży górniczej oraz górniczych związków zawodowych rząd wycofał się z części zaproponowanych zmian, mimo, że Ministerka Przemysłu Marzena Czarnecka sama przyznała, że polski węgiel jest “odpadem” i jest “fatalnej jakości”.
- Poprzedni rząd przyjął normy jakości węgla, które nie zapewniają ochrony zdrowia i życia obywateli. Dopuszczono do sprzedaży węgiel o wysokiej zawartości siarki, popiołu i wilgoci, co sprawia, że nawet jeśli spalamy go w nowoczesnych kotłach to emisja zanieczyszczeń jest wciąż znacząca. - komentuje Piotr Siergiej z Polskiego Alarmu Smogowego - Wprawdzie w projekcie nowych norm dokonano zmian, które uznaliśmy za pożądane, ale już widzimy, że rząd się z tych zmian wycofuje. Okazuje się, że rządy się zmieniają, ale interes branży górniczej wciąż przeważa nad interesem milionów Polaków oddychających najgorszym powietrzem w Unii Europejskiej.
W Polsce wciąż przedwcześnie umiera niemal 50 000 osób z powodu oddychania zanieczyszczonym powietrzem, a główną przyczyną tej sytuacji jest spalanie węgla i innych paliw stałych w domowych instalacjach grzewczych. Wyeliminowanie zanieczyszczonego węgla ze sprzedaży do gospodarstw domowych to niezbędny krok dla poprawy jakości powietrza i ochrony zdrowia mieszkańców naszego kraju.
W apelu do Premiera czytamy: “Obecnie w Polsce rocznie zużywanych jest około 45 mln ton węgla kamiennego energetycznego, z czego jedynie 6 mln ton w sektorze gospodarstw domowych. Połowa tego węgla dostarczana jest przez polskie kopalnie, a druga jest importowana, głównie z Kazachstanu, Kolumbii czy RPA, a wcześniej z Rosji. Wprowadzenie norm nie będzie więc znacząco ograniczać produkcji polskich kopalń, gdyż większość węgla wydobywanego w Polsce sprzedawana jest do elektrowni, elektrociepłowni i zakładów przemysłowych. Dotyka ono zarówno krajowej produkcji, ale też importu, który powinniśmy właśnie ograniczać”.
Na argumenty kopalń jakoby nowe normy jakości węgla będą kosztowne dla sektora węglowego odpowiada Michał Hetmański, prezes Fundacji Instrat: Po dwóch latach hossy na rynku węgla kamiennego w Polsce, krajowe kopalnie mają z czego sfinansować wymagane inwestycje w instalacje przerabiania i uzdatniania węgla. Szacowany przez Instrat wynik finansowy spółek górniczych objętych pomocą publiczną (PGG, PKW i Węglokoks Kraj) wynosił w latach 2020-2023 nawet 10 mld zł (EBIDTA). Trudno o korzystniejszy moment na wprowadzenie lepszych norm sprzedawanego surowca do gospodarstw domowych. Kopalnie nie potrzebują rekompensat za rzekomo utracone zyski z tytułu sprzedaży węgla trującego Polki i Polaków, ale planu sprawiedliwej transformacji.
Propozycja nowych norm jakości węgla przygotowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska i poddana konsultacjom dawała nadzieję na poprawę jakości powietrza. Propozycja ta uzyskała znaczące poparcie w trakcie konsultacji społecznych. Plany osłabienia tej propozycji pod naciskiem branży górniczej są niepokojące.
Program Czyste Powietrze
Polski Alarm Smogowy sprawdził gdzie w 2023 roku składano najwięcej wniosków do Programu Czyste Powietrze. Liderem wśród regionów okazało się Mazowsze - to tam liczba wniosków na wymianę starego kotła i termomodernizację budynku była najwyższa. Co więcej, w pierwszej trzydziestce najbardziej aktywnych gmin w Polsce (według liczby wniosków w porównaniu do liczby budynków jednorodzinnych) aż dwanaście pochodzi właśnie z tego województwa. Na pierwszym miejscu uplasowała się mazowiecka gmina Radzanów, gdzie zeszłym roku w aż jednej ósmej domów jednorodzinnych złożono wniosek o dotację na wymianę „kopciucha” lub termomodernizację.
- W styczniu 2023 roku w życie weszły zmiany w Programie - obowiązują między innymi nowe, wyższe kwoty dotacji. Postanowiliśmy sprawdzić efekty i to, gdzie najszybciej likwidowane są „kopciuchy” - mówi rzecznik PAS Piotr Siergiej - okazało się, że w ubiegłym roku to mieszkańcy województwa mazowieckiego wykazali się najwyższą aktywnością. Na Mazowszu złożono ponad 27 tys. wniosków na wymianę starego ogrzewania i termomodernizację budynku. Na drugim miejscu uplasowało się województwo śląskie (ok. 25 tys. wniosków), a podium zamyka Małopolska (ok. 23 tys.).
W ogólnopolskim rankingu aktywności gmin porównującym liczbę wniosków z liczbą budynków jednorodzinnych zwyciężyła gmina Radzanów z woj. mazowieckiego, gdzie złożono 116 wniosków o dotację. To jedna ósma domów jednorodzinnych w całej gminie! Zapytaliśmy Urząd Gminy w Radzanowie, jak udało im się osiągnąć tak dobry wynik - mówi Piotr Siergiej - okazuje się, że specyfika małej miejscowości pozwala łatwiej dotrzeć do mieszkańców. Oprócz funkcjonowania punktu gminnego i udzielania pomocy przy wypełnianiu wniosków, pracownicy Urzędu Gminy przypominają o dotacjach przy każdej możliwej okazji, jak zebrania wiejskie, imprezy plenerowe, pikniki, rady sołeckie. Dodatkowo w małej społeczności ważną rolę odgrywa wymiana doświadczeń pomiędzy sąsiadami.
Od stycznia 2028 roku w sześciu powiatach wokół Warszawy wchodzi w życie zakaz spalania węgla w gospodarstwach domowych, dlatego ważne jest utrzymanie wysokiego tempa wymiany kotłów. Z tym w warszawskim “obwarzanku” nie jest najlepiej. Na blisko 40 tysięcy domów z “kopciuchami” złożono jedynie 3447 wniosków do programu Czyste Powietrze.
Polski Alarm Smogowy od dawna zwraca uwagę na konieczność docieplenia budynków prócz samej wymiany starego kotła. W ten sposób łatwiej jest uniknąć wysokich rachunków za ogrzewanie.
Wpływ Czystszego Powietrza na Zdrowie
Aż 25 tysięcy zgonów mniej zawdzięczamy czystszemu powietrzu - to główny wniosek z analizy Europejskiego Centrum Czystego Powietrza, które zbadało jak poprawa jakości powietrza przełożyła się na nasze zdrowie. Analizą objęto mieszkańców województwa śląskiego, małopolskiego i mazowieckiego w latach 2018-2022.
Podsumowując, jakość powietrza w Kcyni wymaga stałej uwagi i podejmowania konkretnych działań. Monitorowanie zanieczyszczeń, edukacja społeczeństwa oraz inwestycje w ekologiczne rozwiązania to kluczowe elementy strategii na rzecz czystszego powietrza i zdrowszego życia mieszkańców.
tags: #kcynia #jakość #powietrza #aktualne #dane
