Jakość Powietrza w Stalowej Woli a Obowiązujące Normy
- Szczegóły
Roczna ocena jakości powietrza w województwie podkarpackim jest przeprowadzana w oparciu o art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska. Ocenie podlegają zanieczyszczenia, dla których w prawie krajowym i w dyrektywach unijnych określono normatywne stężenia w postaci poziomów dopuszczalnych/docelowych/celu długoterminowego w powietrzu, ze względu na ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin.
Ocena jakości powietrza za rok 2023 wykazała dotrzymanie na całym obszarze województwa podkarpackiego poziomów dopuszczalnych określonych dla pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. W zakresie benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 również w 2023 roku utrzymał się pozytywny trend obniżania się jego stężeń w regionie. Drugi rok z kolei średnioroczny poziom docelowy B(a)P w pyle zawieszonym PM10 dotrzymany został w strefie miasto Rzeszów.
Poprawa jakości powietrza w roku 2023 jest wypadkową działań na rzecz ochrony powietrza oraz bardzo korzystnych warunków meteorologicznych. Cieplejsze, w porównaniu do wielolecia, miesiące zimowe skutkowały mniejszymi emisjami zanieczyszczeń do powietrza, zwłaszcza z indywidualnych źródeł grzewczych.
Działania Proekologiczne w Stalowej Woli
Mikroinstalacje OZE, edukacja ekologiczna, program „Czyste Powietrze”, czujniki jakości powietrza, recyklomaty, zielony budżet obywatelski, pilotażowy program monitoringu jakości powietrza i hałasu na terenie strefy przemysłowej, kontrole pieców i kotłów oraz „mobilne płuca”, to dziewięć najważniejszych proekologicznych działań miasta Stalowej Woli zrealizowanych w 2024 roku. Szczegółowego omówienia poszczególnych inicjatyw dokonał I zastępca prezydenta miasta Stalowej Woli Tomasz Miśko.
Mikroinstalacje OZE
To „program parasolowy”, który miasto Stalowa Wola zrealizowało w ramach środków pochodzących z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego. Głównym celem była poprawa jakości powietrza i komfortu życia mieszkańców przez zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gospodarstwach jednorodzinnych.
Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza
W ramach projektu zamontowano 496 instalacji fotowoltaicznych w gospodarstwach domowych zlokalizowanych na terenie Stalowej Woli. Łączna moc tych instalacji wynosi 1,96 MW. Instalacje są wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej wykorzystywanej na potrzeby własne gospodarstw domowych. Całkowita wartość projektu wyniosła 8 587 346,24 zł.
Edukacja Ekologiczna
Edukacja ekologiczna prowadzona jest w systemie ciągłym we wszystkich szkołach i przedszkolach, których organem prowadzącym jest miasto Stalowa Wola. Ciekawie zbudowana narracja ma w przystępny dla dzieci sposób uczyć właściwych zachowań oraz wzmacniać rozumienie potrzeby troski o środowisko.
Stalowowolskie jednostki oświatowe biorą także czynny udział w zbieraniu makulatury i złomu oraz biorą udział w konkursach ekologicznych organizowanych m.in. przez Miejski Zakład Komunalny w Stalowej Woli. Zeszłoroczna, XV edycja konkursu zbiórki odpadów wtórnych, zorganizowana przez MZK, zakończyła się wynikiem 35 258 kg zebranej makulatury i 5 569 kg oddanego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
Program "Czyste Powietrze"
Program został zawieszony przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska w listopadzie 2024 r. i ma zostać ponownie uruchomiony 1 kwietnia 2025 r. Skierowany jest do osób fizycznych, będących właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego, z wyodrębnioną księgą wieczystą.
Środki w programu „Czyste Powietrze” można uzyskać na wymianę nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe, tzw. kopciucha na nowy efektywny i ekologiczny kocioł, modernizację instalacji grzewczej, ocieplenie budynku, wymianę okien i drzwi, zakup rekuperacji, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła oraz montaż instalacji PV, czyli instalacji fotowoltaicznej (paneli słonecznych). Dofinansowanie może wynieść nawet 135 000 zł w przypadku najwyższego poziomu z kompleksową termomodernizacją, do 99 000 zł w podwyższonym i do 66 000 zł w podstawowym poziomie dofinansowania.
Przeczytaj także: Analiza jakości powietrza w Serocku
Czujniki Jakości Powietrza
Stalowa Wola posiada 12 czujników jakości powietrza, zlokalizowanych na budynkach użyteczności publicznej. Na podstawie prezentowanych wyników mieszkańcy na bieżąco mogą kontrolować jakość powietrza w swojej okolicy oraz zgłaszać ewentualne nieprawidłowości. Stacje monitorują ilość pyłów PM1, PM2.5, PM10, temperaturę i wilgotności powietrza.
Recyklomaty
Trzy recyklomaty zostały zakupione ze środków norweskich i znajdują się przy Szkole Podstawowej nr 12, przy Wodnym Placu Zabaw oraz obok Hali Targowej. Recyklomaty służą do zwrotu trzech frakcji odpadów: butelki PET, puszki aluminiowe oraz nakrętki (zwrot nakrętek jest możliwy wraz z butelką).
Użytkownicy, którzy zeskanują w czasie korzystania z recyklomatu aplikację miejską LifeStal, otrzymują punkty w programie lojalnościowym miasta Stalowej Woli.
Zielony Budżet Obywatelski
To proces dyskusji i podejmowania decyzji, w którym mieszkańcy decydują o tym, w jaki sposób wydawać część środków z budżetu miasta. Umożliwia mieszkańcom wpływ na rozwój zielonych przestrzeni w mieście oraz realizację swoich zielonych wizji miasta. W ramach Zielonego Budżetu Obywatelskiego do głosowania zakwalifikowano 10 projektów, z których pięć zdobyło serca mieszkańców.
Pilotażowy Program Monitoringu Jakości Powietrza i Hałasu na Terenie Strefy Przemysłowej
Miasto Stalowa Wola zamówiło niezależną ekspertyzę jakości powietrza i hałasu na terenie strefy przemysłowej, którą przeprowadził dr Jakub Nowak. Z tego też powodu badania w roku bieżącym będą kontynuowane przez powstające stalowowolskie centrum monitoringu jakości powietrza i hałasu. Planowane jest m.in. dokonanie „mapingu” (wydzielenia stref pomiaru) oraz zainstalowanie 50 nowych czujników.
Przeczytaj także: Pomiary zanieczyszczeń w Stacji Czernica
Kontrole Pieców i Kotłów
W ostatnim czasie zostało przeprowadzonych 60 kontroli pieców i kotłów na paliwo stałe. Pięć z nich zakończyło się wnioskiem o ukaranie właścicieli z uwagi na nieprawidłowy rodzaj spalanego paliwa stałego. Urzędnicy w trakcie czynności dokonają sprawdzenia rodzaju źródła ogrzewania budynku, pomieszczenia kotłowni, składu opału oraz jakość stosowanego paliwa. W trakcie kontroli mogą zostać pobrane próbki popiołu z paleniska celem wykonania badań jego składu przez akredytowane laboratorium.
W przypadku stwierdzenia funkcjonowania pieca na paliwo stałe niespełniającego warunków określonych w uchwale antysmogowej, osoba kontrolowana zostanie poinformowana o granicznym termie wymiany kotła oraz otrzyma ulotkę informacyjną na temat zapisów uchwały antysmogowej.
„Mobilne Płuca”
Wspólnie z Polskim Alarmem Smogowym Stalowa Wola przystąpiła do kolejnego etapu szeroko pojętego programu edukacji ekologicznej oraz ochrony i monitoringu czystego powietrza. Na Rynku w Rozwadowie stanęła makieta wykonana z białej tkaniny, która w symboliczny sposób pokazała czym „oddychają” mieszkańcy Rozwadowa.
Pomiary i Monitoring Jakości Powietrza
Podczas ostatniej Sesji Rady Miejskiej zostały przedstawione półroczne wyniki badań dotyczących jakości powietrza i hałasu w Stalowej Woli. W mieście znajduje się 12 czujników Smog Control oraz jedna stacja FotDATA, która znajduje się przy Przedszkolu nr 4. Stacje te monitorują pył zawieszony PM10 i pył zawieszony PM2,5.
Według dyrektywy unijnej dotyczącej nowych standardów jakości powietrza w Europie, po 2023 roku normy zostaną zmniejszone o połowę, czyli dla PM10 średnie stężenie wyniesie 20, zaś dla PM2,5 - 10. Obecnie ustawa dopuszcza przekroczenie średniodobowego stężenia pyłów PM10 do wysokości 50 przez 35 dni w roku, po wprowadzeniu zmian będzie to 45 w ciągu 18 dni w roku. W przypadku pyłów PM2,5 sprawa wygląda inaczej, bowiem obecnie nie ma limitu, który dopuszcza średnie stężenie przekroczenia.
Jakub Nowak, przeprowadzający badania, zauważył:
- Można stwierdzić, że na żadnym z monitorowanych punktów, od stycznia do czerwca, nie przekroczyliśmy 35 dni w zakresie pyłu zawieszonego PM10.
- Średnie stężenie PM10 dla normy rocznej obecnie wynosi 40 mikrogramów, my zebraliśmy dane z połowy roku. We wszystkich punktach, zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, jesteśmy poniżej wartości średniego stężenia pyłu PM10.
- W przypadku średniego stężenia PM2,5, jeśli porównamy w ciągu pół roku, to w niektórych punktach na terenie miasta przekraczamy obecną normę. Różnica wynosi 100% w sezonie grzewczym, gdy poziom jest 20, to w piku poziom średni miesięczny wynosi nawet 45.
Podkreślił również:
- Dla pyłu zawieszonego PM10 półroczna liczba dni z przekroczeniem poziomu 50 µg/m³ w kilku punktach jest już bliska obowiązującemu rocznemu limitowi 35 dni, co oznacza ryzyko przekroczenia poziomu dopuszczalnego w skali roku. Jeszcze większe problemy pojawią się po obniżeniu progu do 45 µg/m³.
- Średnie półroczne stężenia pyłu PM10 w wielu punktach są poniżej obecnej normy 40 µg/m³.
- Dla pyłu PM2,5 sytuacja jest jeszcze trudniejsza.
- Jakość powietrza w większości lokalizacji jest daleka od spełnienia przyszłych norm unijnych, a w wielu przypadkach mogą przekraczać nawet obecne standardy (PM2,5).
Pomiary Hałasu
W przypadku pomiaru hałasu, badania były wykonywane w dniach gdzie hałas był dokuczliwy. Dla przykładu wykonano pomiar hałasu w nocy z 28-29.06.2025. Na ulicy Energetyków zarejestrowany poziom to 56 decybeli, gdzie norma wynosi poniżej 45 decybeli. Na ulicy Wańkowicza pomiary wykazały 52,3 decybeli, gdzie norma wynosi 40 decybeli.
Badania zostały wykonane także na terenie rozbudowanej strefy. Wszystkie objęte monitoringiem wskaźniki nie przekraczały wartości dopuszczalnych i były od nich o kilka rzędów wielkości niższe.
Podkreślono, że główną odpowiedzialność za stężenie pyłów PM10 i PM2,5 ponoszą mieszkańcy. Miasto jest w trakcie instalacji dwóch kolejnych czujników pyłowo- gazowych wzdłuż ul. Seulskiej, aby na stałe monitorować teren nowej strefy przemysłowej. Zaznaczono, że w drugiej połowie roku będą prowadzone dalsze badania, co pozwoli zgromadzić pełne dane dotyczące wszystkich miesięcy w roku.
tags: #jakość #powietrza #Stalowa #Wola #normy
