Jakość powietrza w Mogilanach: Normy i Wyzwania
- Szczegóły
Problem zanieczyszczenia powietrza to nie tylko problem miasta Krakowa. Z przeprowadzonych pomiarów w Mogilanach (i w innych podkrakowskich miejscowościach) jasno wynika, że poziom stężenia pyłu PM10 w sąsiadujących wiejskich gminach okazał się porównywalny, a nawet wyższy.
W dniach od 14 do 25 listopada 2016 r. pyłomierz Polskiego Alarmu Smogowego został ustawiony w centrum Mogilan. Wyniki badań są przerażające. Najgorzej jest, gdy spada temperatura i nie ma wiatru. Tworzy się wtedy brudna czapa dymu, która dusi mieszkańców. Lepiej byłoby wtedy wyjechać ze wsi do miasta, żeby pooddychać lepszym powietrzem.
Dopuszczalny poziom zanieczyszczenia powietrza wynosi 50 µg/m3. A w Mogilanach, np. 24 listopada średniodobowe stężenie pyłu zawieszonego PM10 wyniosło 171 µg/m3. Najgorzej jest w porach popołudniowych i wieczornych, gdy pod osłoną ciemności palone są w piecach śmieci i niskiej jakości węgiel.
24 listopada o godzinie 20:00 stężenie pyłów w centrum Mogilan wyniosło 221 µg/m3, a 15 listopada o godzinie 18:00 - 267 µg/m3. Wysokie stężenia pyłu PM10 to realne zagrożenie dla zdrowia i życia mieszkańców. Długotrwałe wdychanie powietrza zanieczyszczonego pyłami i innymi związkami zwiększa ryzyko wystąpienia zmian.
Zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, gdy powietrze jest złej jakości, osoby chore, starsze, kobiety w ciąży oraz małe dzieci powinny unikać przebywania na wolnym powietrzu.
Przeczytaj także: Rola Inspekcji w ochronie powietrza
Akcja "Małopolska bez Smogu"
Od 12 listopada do 20 grudnia w ramach akcji „Małopolska bez smogu” realizowanej przez Radio Kraków i Polski Alarm Smogowy we współpracy z Województwem Małopolskim, przenośne pyłomierze monitorowały jakość powietrza w 6 małopolskich gminach: Mogilanach i Czernichowie (od 12 listopada do 24 listopada) w Czarnym Dunajcu i Nowym Targu (od 24 listopada do 7 grudnia) oraz w Krynicy-Zdroju i Piwnicznej -Zdroju (od 7 grudnia do 24 grudnia).W trzech gminach prowadzono także kampanię „Zobacz czym oddychasz”.
Wykorzystano w niej model sztucznych płuc. Kampania ma na celu unaocznienie problemu oddychania zanieczyszczonym powietrzem. Kilkumetrowe płuca okryte białą tkaniną filtracyjną „oddychały” zanieczyszczonym powietrzem i z dnia na dzień stawały się coraz ciemniejsze.
Etapy Badań
- I Etap: W pierwszym etapie badań pyłomierze umieszczono w gminach Czernichów i Mogilany. Na 10 dni pomiarów dobową normę dla stężenia pyłu PM10 (50 µg/m3) przekroczono jeden raz w miejscowości Czernichów w dniu 14 listopada.
- II Etap: W drugim etapie badań (od 24 listopada do 7 grudnia) analizatory zainstalowano w Czarnym Dunajcu oraz w Nowym Targu. Przez 12 dni pomiarów normę dobową w Nowym Targu przekroczono sześć razy. Miało to miejsce od 25 do 28 listopada oraz 3 i 5 grudnia. W całym roku takich przekroczeń może być zaledwie 35. W Czarnym Dunajcu w badanym terminie norma dobowa nie została przekroczona.
- III Etap: W trakcie ostatniego etapu akcji „Małopolska bez smogu” pyłomierze badały jakość powietrza w gminach: Krynica-Zdrój i Piwniczna-Zdrój. Na 11 dni pomiarów prowadzonych w obu miejscowościach, normę dobową przekroczono dwa razy w miejscowości Piwniczna - Zdrój - 14 i 15 grudnia. W Krynicy-Zdrój w badanym terminie nie przekroczono normy dobowej.
Najwyższe stężenia pyłów notowano zazwyczaj w porach popołudniowych oraz nocnych. Spowodowane jest to użytkowaniem przestarzałych kotłów, pieców i kominków na paliwa stałe (węgiel i drewno). Zdarzały się momenty kiedy stężenia pyłu PM10 w gminach, w których prowadzono pomiary przekraczały 100 µg/m3, a więc granicę powyżej której jakość powietrza uznawana jest za bardzo złą i szkodliwą dla zdrowia mieszkańców.
Wyniki pomiarów stężeń PM10
Przedstawione pomiary reprezentują obszar wokół zamontowanego pyłomierza. Nie są to pomiary reprezentatywne dla całej miejscowości. Jednak dzięki tym pomiarom dowiedzieliśmy się na jakim poziomie w analizowanym czasie sytuują się zanieczyszczenia powietrza w pobliżu lokalizacji pyłomierzy. A te zazwyczaj znajdują się w centrum miejscowości lub w okolicy budynków użyteczności publicznej.
Wśród gmin, w których prowadzona była kampania znalazły się dwie gminy z „obwarzanka krakowskiego”, dwie podhalańskie oraz dwie gminy uzdrowiskowe. Podobnie jak w rankingu ogólnopolskim dotyczącym miejscowości z najgorszą jakością powietrza, najwyższe stężenia wskazywano właśnie w Nowym Targu.
Przeczytaj także: Analiza jakości powietrza w Serocku
Średnie wyniki pomiarów stężeń PM10 w poszczególnych etapach akcji "Małopolska bez smogu":
| Etap | Miejscowość | Średnie stężenie PM10 (µg/m3) |
|---|---|---|
| I | Mogilany | 27 |
| I | Czernichów | 35 |
| I | Kraków | 35 |
| II | Czarny Dunajec | 24 |
| II | Nowy Targ | 46 |
| II | Kraków | 35 |
| III | Krynica-Zdrój | 19 |
| III | Piwniczna-Zdrój | 31 |
| III | Kraków | 52 |
Inicjatywa 600 dni dla Czystego Powietrza
W ramach Inicjatywy 600 dni dla Czystego Powietrza tempo wymiany kotłów w gminach „krakowskiego obwarzanka” monitoruje się co 3 miesiące. Z otrzymanych danych wynika, że rośnie liczba składanych wniosków w programach dotacyjnych. W Czernichowie zostało około 1200, a w Mogilanach ponad 500 kotłów, które należy wymienić do końca 2022 roku. W pierwszym półroczu 2021 roku wymieniono tam odpowiednio 20 i 15 urządzeń grzewczych. Złożono też 98 wniosków o wymianę kotłów w Czernichowie i 81 w Mogilanach.
Działania naprawcze i uchwała antysmogowa
Mieszkańcy muszą mieć świadomość zapisów uchwały antysmogowej i kar grożących za niedostosowanie się do niej. Gminy natomiast powinny podjąć szereg działań naprawczych, które zostały dokładnie sprecyzowane w aktualnym Programie ochrony powietrza. Jednym z głównych działań powinny stać się kontrole prowadzone w gospodarstwach domowych. Takie kontrole nie służą tylko nakładaniu kar, ale można je wykorzystać do informowania mieszkańców o uchwale antysmogowej. Wynika z niej, że do końca 2022 roku powinno się wymienić wszystkie kotły poniżej 3. klasy.
Najwyższy czas, aby gminy i mieszkańcy wykazali się aktywną postawą i jak najszybciej zlikwidowali źródła niskiej emisji. To one są główną przyczyną złej jakości powietrza w Małopolsce.
Na stronie krakow.pl codziennie zamieszczane są informacje o stanie powietrza w Krakowie. Warto sprawdzać, jakie są stężenia pyłu PM10. Pył PM10 to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząstek substancji organicznych i nieorganicznych, które mają średnicę mniejszą niż 10 mikrometrów (µm) i mogą wnikać do układu oddechowego. Długotrwała ekspozycja na działanie substancji znajdujących się w powietrzu zwiększa ryzyko wystąpienia zmian.
Przeczytaj także: Pomiary zanieczyszczeń w Stacji Czernica
tags: #jakość #powietrza #Mogilany #normy
