Filtry Powietrza: Rodzaje, Wymiary i Znaczenie w Systemach Wentylacyjnych

Szczegóły: Opublikowano: 14. December 2025

Filtry powietrza to niezbędny element każdego systemu wentylacyjnego, zapewniający czyste powietrze, chroniący instalacje i wpływający na komfort użytkowników. Filtracja powietrza to proces kluczowy dla utrzymania czystości powietrza w systemach wentylacyjnych, mający na celu usuwanie zanieczyszczeń i ochronę zarówno użytkowników pomieszczeń, jak i elementów instalacji. Z naszego przewodnika dowiesz się, jakie są rodzaje filtrów, jak działają, na co zwrócić uwagę przy ich wyborze i jak prawidłowo je konserwować, aby system wentylacyjny działał efektywnie przez lata.

Efektywność Filtracji Powietrza

Efektywność filtracji zależy od kilku kluczowych parametrów. Jednym z nich jest skuteczność filtracji, czyli zdolność filtra do zatrzymywania zanieczyszczeń o różnych rozmiarach. Kolejnym istotnym czynnikiem jest opór przepływu powietrza, który powinien być jak najniższy, aby ograniczyć zużycie energii i uniknąć przeciążeń systemu. Chłonność pyłowa, czyli zdolność filtra do magazynowania zanieczyszczeń, określa, jak długo filtr może działać bez konieczności wymiany.

Dobór odpowiednich mechanizmów filtracji i optymalizacja parametrów pozwalają nie tylko na poprawę jakości powietrza, ale także na ochronę elementów instalacji wentylacyjnych przed uszkodzeniami i wydłużenie ich żywotności.

Rola Filtrów Powietrza w Systemach Wentylacyjnych

Filtry powietrza odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu systemów wentylacyjnych, zarówno nawiewnych, jak i wywiewnych. W systemach nawiewnych oczyszczają powietrze z zanieczyszczeń, chroniąc komponenty, takie jak wymienniki ciepła i wentylatory, przed uszkodzeniami.

Rodzaje Filtrów Powietrza

Filtry powietrza stosowane w systemach wentylacyjnych można podzielić na trzy podstawowe grupy: wstępne, dokładne i absolutne.

Przeczytaj także: Zastosowanie Filtrów Powietrza

Filtry wstępne są pierwszym etapem filtracji, usuwając z powietrza największe zanieczyszczenia, takie jak kurz czy pył. Chronią elementy systemów wentylacyjnych, takie jak wentylatory i wymienniki ciepła przed uszkodzeniem.
Filtry dokładne stanowią drugi stopień filtracji, zatrzymując mniejsze cząsteczki, takie jak drobny pył czy mikroorganizmy.
Filtry absolutne to trzeci stopień filtracji, stosowany w miejscach o najwyższych wymaganiach higienicznych, takich jak szpitale, czy laboratoria. Te filtry charakteryzują się bardzo wysoką skutecznością zatrzymywania nawet submikronowych cząstek.

Normy europejskie precyzyjnie określają klasy filtrów w zależności od ich skuteczności. Przykładowo filtry wstępne są oznaczane jako G1-G4, filtry dokładne jako M5-M6 i F7-F9, a filtry absolutne jako H10-H14 (HEPA) lub U15-U17 (ULPA).

Materiały filtracyjne stosowane w filtrach powietrza to najczęściej włókna szklane, polipropylenowe lub syntetyczne, które zapewniają wysoką skuteczność przy niskim oporze przepływu.

Klasyfikacja Filtrów Powietrza w Centralach Wentylacyjnych wg ISO 16890

W połowie 2018 roku nastąpiła rewolucyjna zmiana w kwestii klasyfikacji i testowania filtrów powietrza. Nowa norma ISO obejmuje również filtry zgrubne. Filtry te pochłaniają mniej niż 50% cząstek stałych w grupie PM10 i są zaklasyfikowane jako „ISO filtry zgrubne”. Filtry te są testowane na podstawie wydajności w grupie PM10.

W centralach wentylacyjnych stosuje się różnorodne filtry powietrza, dopasowane do specyficznych potrzeb danego obiektu i standardów czystości powietrza. W placówkach medycznych, gdzie wymagania są szczególnie rygorystyczne, stosuje się kilka stopni filtracji, aby zapewnić maksymalną ochronę przed zanieczyszczeniami.

Metalowe filtry przeciwtłuszczowe (klasy G2, G3, G4): Służą jako pierwsza linia obrony przed większymi cząstkami zanieczyszczeń, takimi jak kurz, pył i tłuszcze. Są powszechnie stosowane w kuchniach, restauracjach i miejscach o wysokim poziomie zanieczyszczeń powietrza. Filtry te zatrzymują większe cząstki, chroniąc kolejne stopnie filtracji przed nadmiernym obciążeniem.
Filtry z włókniny (klasy G4, F5, F7, F9): Filtry z włókniny są kluczowym elementem systemów wentylacyjnych, a w placówkach medycznych często stanowią wstępny etap filtracji przed filtrami HEPA.

Filtry kasetowe: Charakteryzują się mniejszą długością, co pozwala na łatwiejszy montaż w ograniczonych przestrzeniach.
Filtry kieszeniowe: Mają większą powierzchnię filtracyjną dzięki dłuższej konstrukcji kieszeniowej. Zwiększona powierzchnia pozwala na dłuższe użytkowanie filtra, co oznacza rzadsze wymiany i niższe koszty operacyjne.

Filtry HEPA (High-Efficiency Particulate Air): Są nieodzowne w placówkach medycznych, szczególnie na oddziałach intensywnej terapii i w salach operacyjnych, gdzie czystość powietrza ma kluczowe znaczenie. Zaznaczyć należy fakt, że stosowanie filtrów Hepa w centralach wentylacyjnych nie jest naszym zdaniem uzasadnione.
Filtry węglowe: Stosuje się w celu usuwania zanieczyszczeń chemicznych oraz neutralizacji nieprzyjemnych zapachów.
Filtry elektrostatyczne: Wykorzystują ładunek elektryczny do przyciągania i zatrzymywania drobnych cząstek, takich jak kurz i dym.
- Bezpieczeństwo użytkowania: Ładunek elektrostatyczny nie jest niebezpieczny dla człowieka, co czyni te filtry bezpiecznymi w użytkowaniu.
Filtry antysmogowe: Są specjalnie zaprojektowane, aby zatrzymywać cząstki smogu i inne zanieczyszczenia pochodzące z zanieczyszczonego powietrza zewnętrznego. Są szczególnie przydatne w obszarach miejskich, gdzie poziom zanieczyszczeń jest wysoki.
Filtry adsorpcyjne: Są stosowane do usuwania z powietrza gazów i lotnych związków organicznych (VOC). Ich działanie opiera się na zdolności materiału filtracyjnego do wiązania zanieczyszczeń chemicznych na swojej powierzchni.

Każdy z tych filtrów pełni kluczową rolę w utrzymaniu czystości powietrza w różnych typach placówek. W placówkach medycznych, takich jak szpitale, laboratoria i inne miejsca o podwyższonych wymaganiach higienicznych, stosuje się zaawansowane systemy filtracji powietrza, aby zapewnić najwyższą jakość powietrza.

Przeczytaj także: Porady dotyczące wyboru filtra do oczyszczacza

Filtry G4 lub M5 są pierwszym stopniem filtracji, zatrzymującym większe cząstki, takie jak kurz, pyłki i włókna. Filtry F7 lub F9 stanowią drugi stopień filtracji, odpowiedzialny za zatrzymywanie mniejszych cząstek zanieczyszczeń. Filtry HEPA (High-Efficiency Particulate Air) klasy H10, H11, H13, H14 są ostatnim etapem filtracji, szczególnie w pomieszczeniach czystych w placówkach medycznych.

Klasy Filtrów HEPA i ULPA

ULPA - to w filtry o najwyższej skuteczności ze wszystkich filtrów HEPA. Oznacza się je literą U. Wewnątrz każdej z grup wyróżnia się klasy oznaczane liczbą. W grupie EPA: E10, E11, E12; w grupie HEPA: H13 i H14; a w grupie ULPA: U15, U16 i U17.

Wpływ Zanieczyszczonych Filtrów na Efektywność Energetyczną

Zanieczyszczone filtry powietrza mają istotny wpływ na efektywność energetyczną systemów wentylacyjnych. Wraz ze wzrostem zanieczyszczeń gromadzących się na filtrach, powietrze napotyka na większy opór podczas przepływu przez system. W przypadku układów standardowych następuje wówczas spadek wydajności wentylacji, który zależnie od stopni i klas filtracji może sięgać nawet 40-50 %. Z kolei w układach, gdzie czujniki ciśnienia lub czuniki przepływu dążą do utrzymania stałej wydajności - wentylatory są zmuszane do intensywniejszej pracy, co zwiększa pobór energii.

Koszty związane z wzrostem zużycia energii są jednym z głównych argumentów przemawiających za regularną wymianą filtrów. W systemach wentylacyjnych wyposażonych w czujniki ciśnienia, które automatycznie dostosowują moc wentylatorów do oporu przepływu, wzrost poboru mocy może prowadzić do znacznego wzrostu rachunków za energię.

Filtry elektrostatyczne wyróżniają się stabilnością oporu przepływu powietrza przez cały cykl pracy. Dzięki temu, w porównaniu do filtrów włókninowych, które stają się coraz bardziej zanieczyszczone i zwiększają opór przepływu, filtry elektrostatyczne pozwalają na znaczne oszczędności energetyczne.

Przeczytaj także: Jak działają filtry górnoprzepustowe?

Regularna Wymiana i Konserwacja Filtrów

Regularna wymiana i konserwacja filtrów to kluczowe działania zapewniające sprawność systemów wentylacyjnych, optymalną jakość powietrza oraz długą żywotność instalacji. Okresy wymiany filtrów zależą od rodzaju filtra oraz warunków pracy instalacji.

Filtry wstępne - należy wymieniać co 3-6 miesięcy, w zależności od poziomu zanieczyszczeń powietrza zewnętrznego.

Procedury konserwacji obejmują kontrolę stanu filtrów, czyszczenie instalacji i regularne sprawdzanie szczelności systemu. Zaniedbanie wymiany filtrów i ich konserwacji może prowadzić do zwiększenia kosztów eksploatacyjnych, obniżenia jakości powietrza oraz uszkodzenia elementów systemu, takich jak wymienniki ciepła czy wentylatory. Regularna kontrola i odpowiednia konserwacja to najlepszy sposób na utrzymanie sprawnego działania systemów wentylacyjnych.

Sprawność czystego filtra zaraz po jego zainstalowaniu jest niższa niż znamionowa i wzrasta w miarę osadzania się na powierzchni filtracyjnej zanieczyszczeń. Warstwa pyłu osadzona na przegrodzie filtracyjnej tworzy tzw. wtórną warstwę filtracyjną. Niemniej jednak wzrastają jednocześnie opory przepływu powietrza.

Aby systemy wentylacyjne działały efektywnie i niezawodnie, konieczne jest regularne monitorowanie i serwisowanie filtrów powietrza.

Regularne monitorowanie: W systemach wentylacyjnych, szczególnie tych wykorzystywanych w placówkach medycznych, zaleca się regularne monitorowanie stanu filtrów.
Harmonogram wymiany: Opracowanie i przestrzeganie harmonogramu wymiany filtrów jest kluczowe.
Regeneracja filtrów elektrostatycznych: Filtry elektrostatyczne, jako filtry wielokrotnego użytku, mogą być regenerowane poprzez zanurzenie w roztworze z detergentem.
Inspekcja wizualna: W przypadku central wentylacyjnych w wykonaniu higienicznym, wyposażonych w okna inspekcyjne (tzw. „bulaje”) oraz wewnętrzne oświetlenie, możliwa jest wizualna ocena stanu filtrów bez konieczności zatrzymywania centrali. Jest to szczególnie istotne w placówkach medycznych, które pracują 24 godziny na dobę, gdzie nieprzerwane działanie systemu wentylacyjnego jest kluczowe dla zapewnienia ciągłości operacji i bezpieczeństwa pacjentów.
Wybór odpowiednich filtrów: Dobór odpowiednich filtrów zależy od specyfiki budynku oraz wymagań dotyczących jakości powietrza.

Filtry Powietrza Filtron

Filtry Filtron to zaawansowane produkty, które od lat wyznaczają standardy w branży filtracji. Każdy filtr powietrza Filtron jest zaprojektowany z myślą o zapewnieniu najwyższej jakości powietrza zasysanego przez silnik, co bezpośrednio przekłada się na wydajność i długowieczność jednostki napędowej. Wszystkie filtry powietrza Filtron posiadają zaawansowane media filtracyjne, które zgodnie z klasą palności F1 lub S1 nie podtrzymują ognia.

Stosowanie filtrów powietrza Filtron przynosi szereg korzyści, które doceniają użytkownicy. Po pierwsze, filtry Filtron są zaprojektowane, aby poprawić ogólną wydajność silnika poprzez dostarczanie czystego powietrza do komory spalania. Filtry powietrza Filtron skutecznie eliminują zanieczyszczenia z powietrza zasysanego do silnika, co zapobiega uszkodzeniom pierścieni tłokowych, panewek i cylindrów.

Filtron oferuje różne typy filtrów powietrza, które są dostosowane do specyficznych potrzeb różnych pojazdów i maszyn. Filtry powietrza Filtron są zaprojektowane tak, aby pasować do specyfikacji różnych pojazdów. Zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu, filtry powietrza powinno się wymieniać regularnie, zazwyczaj co 15 000 kilometrów lub raz w roku.

Użytkownicy filtrów powietrza Filtron są zadowoleni z wysokiej jakości i niezawodności tych produktów. Wielu z nich zauważa, że filtry te znacząco poprawiają wydajność silnika i zmniejszają zużycie paliwa. Wiele pozytywnych opinii dotyczy również trwałości i odporności filtrów na skrajne warunki eksploatacji, co świadczy o ich wysokiej jakości wykonania.

Filtry Kompaktowe

Filtry kompaktowe charakteryzują się trwałością i ogromną powierzchnią filtrującą. Filtry generują niewielkie straty ciśnienia - co z kolei obniża zużycie energii. Filtry wykonane są z włókna szklanego i tekturowej ramy, z przyjaznych środowisku materiałów, które nie przysparzają problemów z utylizacją.

W celu płynnego przejścia na nową klasyfikację wszystkie filtry KOMFOVENT będą posiadać oznaczenia zgodnie z obiema normami. Zapis dotyczący filtra użyty w nazwach centrali pozostanie bez zmian.

Filtry w Rekuperatorach PRO-VENT

Filtracja powietrza jest niezbędna do zapewnienia odpowiednich parametrów zdrowotnych w budynku. Aby utrzymać wysoką jakość powietrza, należy stosować i regularnie wymieniać filtry o wysokiej skuteczności filtracji (zalecany okres wymiany: ok. 3 miesiące). Każdy rodzaj rekuperatora PRO-VENT ma dedykowany dla siebie, najbardziej odpowiedni rodzaj filtra (harmonijkowy, płaski, lamelowy lub kasetowy).

Filtry z włókniny filtracyjnej, stosowane w większości rekuperatorów PRO-VENT z wymiennikiem krzyżowym.
Filtry z włókniny filtracyjnej, dla wzmocnienia struktury układane w formie lameli, zbrojone specjalną siatką.
Filtry z włókniny filtracyjnej, zbrojone specjalną siatką i ułożone fabrycznie w specjalnej metalowej kasecie.

Filtry Powietrza w Oczyszczaczach Powietrza

Rodzaj filtrów zastosowanych w oczyszczaczach powietrza ma wpływ na to, jakie zanieczyszczenia (i z jak dużą skutecznością) będą usuwane z powietrza. Najczęściej oczyszczacze powietrza wyposażone są w kilka niezależnych filtrów, które można czyścić lub wymieniać osobno. Zarówno filtry HEPA, jak i kasety filtracyjne (filtry zmywalne) wielokrotnego użytku, przeznaczone są do usuwania z powietrza najdrobniejszych zanieczyszczeń. Niektórzy producenci dodają też filtr elektrostatyczny lub fotokatalityczny - ich obecność nie jest niezbędna, ale poprawia ogólną skuteczność.

Typowe Filtry w Oczyszczaczach Powietrza

Filtr wstępny: Jest pierwszym filtrem, do którego wpada zassane przez oczyszczacz powietrze. Jego zadaniem jest wyłapywanie największych, widocznych gołym okiem zanieczyszczeń (kurz, sierść, włosy, naskórek). Jego czyszczenie powinno odbywać się minimum raz w tygodniu. Taki filtr można czyścić ręcznie, odkurzać i myć pod wodą (należy pozostawić do wyschnięcia przed włożeniem do oczyszczacza).
Filtr węglowy: Zbudowany jest z granulek węgla aktywnego (nazywanego też węglem aktywowanym) i wyglądem przypomina plaster miodu. Zadaniem filtra węglowego jest neutralizacja lotnych związków organicznych (emitowane podczas palenia papierosów lub podczas używania farb i klejów) i intensywnych zapachów (powstających np. Przed zakupem warto sprawdzić, jak dużo węgla aktywnego posiada filtr węglowy.
Filtr HEPA (High Efficiency Particulate Air): Jest jednym z najważniejszych filtrów stosowanych w oczyszczaczach powietrza. Pochłania pyły zawieszone (m.in.
- EPA E10 - usuwa min.
- EPA E11 - usuwa min.
- EPA E12 - usuwa min.
- HEPA H13 - usuwa min.
- HEPA H14 - usuwa min.

Na rynku dostępne są też filtry klasy ULPA (Ultra Low Penetration Air) nazywane filtrami absolutnymi. Cechują się jeszcze większą dokładnością usuwania zanieczyszczeń, ale ich używanie w domowych oczyszczaczach powietrza nie jest uzasadnione. Filtry HEPA wymagają regularnej wymiany. Podobnie jak w przypadku filtra węglowego, częstotliwość uzależniona jest m.in. Największą wadą standardowych filtrów HEPA jest konieczność ich wymiany. Jest to rozwiązanie nieekologiczne, które generuje dodatkowe wydatki.

Alternatywne Technologie Filtracji

Niektóre oczyszczacze powietrza wykorzystują alternatywne technologie filtracji, takie jak:

Technologia sterylizacji termicznej: Usuwa z powietrza pyły zawieszone PM10, PM2.5, wirusy, pyłki i zarodniki grzybów. Nie trzeba pamiętać o zakupie nowego filtra i wydawać na niego pieniędzy. To technologia stosowana m.in. w oczyszczaczach powietrza AirFree, które cieszą się dużą popularnością w naszym sklepie internetowym. Urządzenia te posiadają ceramiczny rdzeń sterylizujący, który rozgrzewa się do temperatury 200°C, oczyszczając powietrze z kurzu, alergenów, bakterii, wirusów, pleśni, pyłków, łupieżu zwierzęcego i zapachów organicznych. Największymi zaletami tego rozwiązania jest brak konieczności wymiany i zakupu nowych filtrów, bezgłośna praca (urządzenie nie posiada wentylatorów) oraz kompaktowe rozmiary.
Jonizatory powietrza: Najczęściej jonizator powietrza występuje jako dodatkowy filtr zwiększający skuteczność oczyszczacza powietrza. Takie rozwiązanie można spotkać w oczyszczaczach powietrza firmy WEBBER i oczyszczaczach Meaco, które są dostępne w ofercie naszego sklepie internetowym.
Technologia fotokatalityczna: Technologia wykorzystywana m.in. w oczyszczaczach powietrza firmy Cado jako dodatkowy filtr zwiększający skuteczność urządzenia.

Filtry Powietrza w Systemach Pneumatycznych

Niezawodna praca wielu narzędzi pneumatycznych wymaga dostarczenia powietrza odpowiedniej jakości. Zapewnienie kluczowych parametrów pracy, takich jak ciśnienie, to nie wszystko - sprężone powietrzne należy odpowiednio oczyścić z zanieczyszczeń stałych i kondensatu wodnoolejowego. Służą do tego filtry powietrza, dostosowane do wielkości zabrudzeń oraz ich pochodzenia.

Na wstępie warto zaznaczyć, że ludzkie oko zauważa cząstki wielkości 25-40 mikronów, dlatego w większości przypadków, oceniając poziom zanieczyszczenia danego medium, nie warto używać metody organoleptycznej.

Filtracja wstępna: Powietrza przy urządzeniach pneumatycznych opiera się na separatorach o gradacji 5 mikronów. Filtry wstępne o gradacji 5 mikronów to dosyć solidna bariera i w wystarczający sposób odseparuje groźne dla urządzeń pneumatycznych cząstki.
Filtracja dokładna: Jeśli systemy pneumatyczne wymagają od nas zastosowania dokładnego filtra, który zapewni II klasę czystości (według ISO 8573-1), należy zwiększyć dokładność filtracji, zmniejszając tym samym gradację filtra do 1 mikrona. Filtry 1 mikronowe znajdą zastosowanie między innymi w aplikacjach do malowania i piaskowania, w parze z silnikami pneumatycznymi, narzędziami pneumatycznymi czy w transporcie pneumatycznym.
Mikrofiltracja: Należy wspomnieć iż montaż w kolejności filtrów tworzy pełny zestaw filtracyjny i na jego końcu stosuje się filtry o gradacji mniejsze od 0,1 um tzw. mikrofiltracja. I klasa czystości powietrza jest wymagana w przemyśle i tego typu mikrofiltry również mają swoje zastosowanie w przypadku systemów pneumatycznych. Przykładem są filtry oczyszczające powietrze w układach lakierniczych, gdzie wymagana jest idealna czystość - przepływ powietrza nie będzie powodować uchybień na lakierowanej części.

Powtarzalność, udokumentowana jakość filtracji, duża pojemność na zanieczyszczenia, wreszcie - uniwersalne zastosowanie. Tymi cechami kierowano się, optymalizując ofertę filtrów powietrza do układów pneumatycznych.

Podsumowanie

Filtry powietrza w centralach wentylacyjnych odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu jakości powietrza i efektywności energetycznej systemów HVAC. Regularne monitorowanie stanu filtrów, przestrzeganie harmonogramu ich wymiany oraz stosowanie zaawansowanych technologii filtracji, takich jak filtry elektrostatyczne, to kluczowe elementy skutecznej strategii utrzymania jakości powietrza na odpowiednim poziomie.

tags: #filtry #powietrza #rodzaje #i #wymiary