Filtracja Narurowa DIY w Akwarium: Kompletny Przewodnik
- Szczegóły
Wydajna filtracja jest nierozłącznym elementem każdego zbiornika, a jednym z rozwiązań jest filtr zewnętrzny oparty na korpusach narurowych, zwany potocznie narurowcem, w którym przepływ wody napędzany jest pompą obiegową.
Czym jest filtracja narurowa?
Filtr zewnętrzny to taki filtr, w którym oczyszczenie wody odbywa się poza zbiornikiem. W tym celu jest ona wyprowadzana poza akwarium, a następnie przechodzi przez odpowiednio dobrane media filtracyjne. Warto podkreślić, że filtra narurowego nie kupimy w sklepie, musimy skonstruować go sami. Nie jest to jakieś specjalnie trudne zadanie, jednakże brak informacji może zniechęcić do jego budowy. Niniejszy poradnik przybliża podstawowe elementy wymagane do skonstruowania takiego filtra w oparciu o system klejonych rur PVC o średnicy 32mm.
Elementy potrzebne do zbudowania filtra narurowego
W związku z tym, że filtr musimy zbudować sami, należy sobie odpowiedzieć na wiele pytań, które będą miały przełożenie na koszt całej konstrukcji. Dlatego też niniejszy poradnik nie sugeruje ile jakich elementów trzeba zastosować, tylko opisuje z jakich elementów należy taki filtr zbudować.
Połączenia gwintowane i uszczelnianie
Zacznijmy od tego, że wszystkie połączenia gwintowane muszą zostać uszczelnione. Zabezpieczenie takie polega na nawinięciu na gwint nici teflonowej. Gwint zabezpieczamy nawijając nić tak jak na filmie. Pudełko z nicią wyposażone jest w specjalny obcinak ułatwiający odcięcie nici po zakończonym okręcaniu.
Klej do PVC i środek oczyszczający
Aby połączyć poszczególne elementy potrzebne nam będą jeszcze dwa akcesoria - klej do PVC oraz środek oczyszczający. Zanim jednak przystąpimy do wykonywania połączeń należy zastosować środki ostrożności zalecane przez producenta. Przy pomocy środka oczyszczającego należy odtłuścić elementy, które będziemy kleić. W zestawie dostępny jest specjalny aplikator ułatwiający naniesienie preparatu. Po wysuszeniu możemy przystąpić do klejenia. Klej nanosimy na obydwa klejone elementy za pomocą dostępnego w zestawie aplikatora, w taki sposób aby cała klejona powierzchnia pokryta była warstwą kleju. Następnie wkładamy jeden element w drugi. W celu lepszego rozprowadzenia kleju można obrócić jeden z elementów o 360 stopni, co zagwarantuje równomierne rozprowadzenie kleju na obydwu elementach. Warto pamiętać, że klej ma postać gęstej ale mimo wszystko dość płynnej mazi. Schnie dość szybko.
Przeczytaj także: Definicja i pomiar filtracji kłębuszkowej
Pompa obiegowa
Jest w mojej opinii najważniejszym elementem układu. Jej zadaniem jest napędzanie przepływu wody przez filtr. Standardowo nowoczesne pompy pozwalają na regulację prędkości obrotowych wirnika pompy co przekłada się na prędkość przepływu wody w układzie, co za tym dalej idzie mniejszą lub większą falę w akwarium.
Śrubunki
Pompę do układu montujemy za pomocą tzn. śrubunków czyli metalowych kształtek wykorzystywanych do połączeń w instalacjach hydraulicznych. Standardowo pompa nie jest wyposażona w śrubunek należy go dokupić osobno. Istotne jest aby odpowiednio go dobrać, tj. aby z jednej strony gwint pasował do pompy, a z drugiej do kształtek PVC zastosowanych w układzie. Dlatego też, należy pamiętać aby średnica gwintu wewnętrznego (tulei) śrubunku wyniosła 1” (1 cal). Średnica gwintu nakrętki musi odpowiadać gwintowi pompy. Każda pompa obiegowa ma oznaczenia w formacie X-Y/Z np. 25-40/180. Składowa X oznaczenia oznacza średnicę przyłączy, składowa Y - oznacza wysokość podnoszenia słupa wody, składowa Z oznacza długość korpusu.
Aby móc połączyć śrubunek z instalacją klejoną potrzebna będzie złączka PVC 32 x 40 x 1” którą należy wkręcić w tuleję śrubunku. Po pomyślnym połączeniu złączki ze śrubunkiem możliwe jest wklejenie rury PVC o średnicy 32mm do drugiego końca złączki. Prawidłowe połączenie widzimy na zdjęciu poniżej, gdzie od lewej strony mamy odpowiednio: końcówkę pompy (kolor czarny), śrubunek (kolor ciemno szary), nić uszczelniającą (kolor biały), wspomnianą kształtkę PVC (kolor szary).
Korpusy narurowe
W filtracji narurowej media filtracyjne umieszczane są w korpusach narurowych. Kupując korpus warto zwrócić uwagę czy posiada on odpowietrznik pozwalający na usunięcie nadmiaru powietrza. W ofercie można znaleźć korpusy o różnych średnicach gwintów przyłącza, jednakże niniejszy przewodnik omawia filtrację z korpusem o gwincie przyłącza 3/4 cala. W sprzedaży dostępnych jest kilka rodzajów korpusów, różniących się mechanizmem służącym do odpowietrzania. Część posiada mechanizm ręczny, jego działanie polega na wykręcaniu śrubki umieszczonej w koronie korpusu, inne zaś posiadają mechanizm sprężynowy pozwalający na odpowietrzenie korpusu poprzez naciśnięcie przycisku. W obydwu przypadkach korpus odpowietrzamy do momentu pojawienia się strużki wody.
Montując korpus do układu należy zwrócić uwagę na oznaczenia IN/OUT informujące o kierunku przepływu wody, która wpływa do korpusu tam gdzie jest oznaczenie IN, a wypływa tam gdzie jest OUT. W przypadku sekcji mechanicznej korpus należy podłączyć zgodnie z oznaczeniami IN/OUT. W przypadku sekcji biologicznej i zastosowaniu w korpusie kawałka rurki PVC lub węża ogrodowego korpus podłączamy na odwrót, czyli OUT/IN. W tym wypadku woda wpływa poprzez OUT, spływa rurką w dół a następnie przeciska się przez medium filtracyjne wypełniające korpus.
Przeczytaj także: Webber AP8400 - wymiana filtrów
Puszka zasypowa
W przypadku zastosowania puszki zasypowej w sekcji biologicznej sposób podłączenia nie ma znaczenia. Puszka zasypowa jest wygodnym rozwiązaniem do umieszczenia medium filtracyjnego w korpusie narurowym i jest ona alternatywą do własnych rozwiązań opartych na wężu czy rurce PVC montowanej do korpusu. Medium filtracyjne wsypuje się do puszki która następnie jest umieszczana w korpusie.
Rury PVC
Kolejnym bardzo istotnym elementem filtracji opartej o korpusy narurowe są rury dzięki którym możliwe będzie połączenie wszystkiego w całość. W przypadku rur PVC o średnicy 32 mm w sprzedaży dostępne są rury o dwóch grubościach ścianek - jest to albo 1.6 mm (PN10) albo 2.4 mm (PN16). Z punktu widzenia filtracji grubość ścianek nie ma moim zdaniem większego znaczenia, natomiast rurę o cieńszej ściance trudniej przeciąć obcinakiem zwłaszcza jeżeli są to krótkie kawałki. Problem w tym, że przy próbie zbyt szybkiego przecięcia rura potrafi pęknąć, a z drugiej strony się odkształca.
Kolanka i trójniki
Kolejne dwa bardzo istotne elementy to kolanka oraz trójniki. Pierwsze pozwolą nam wykonywać „zakręty” a drugie umożliwią tworzenie odnóg i dodatkowych nitek przez które będzie płynąć filtrowana woda. Standardem jest wykorzystanie kolanek w których kąt wynosi 90 stopni. Ich podstawową zaletą jest niewielki rozmiar, co pozwala w sposób efektywny wykorzystać miejsce w szafce gdzie umieszczony jest filtr. W kolanko można z obydwu stron wkleić rurę o średnicy 32 mm. Alternatywą dla kolanek złamanych pod kątem 90 stopni są kolanka o kącie 45 stopni lub też kolanka wygięte w kształcie łuku. Osoby posiadające więcej miejsca mogą rozważyć zastosowanie łuków zamiast kolanek. Aby stworzyć odgałęzienie potrzebny jest trójnik.
Zawory
Każdy filtr narurowy powinien być wyposażony w zawory pozwalające na zamknięcie dopływu/odpływu wody z akwarium. Jest to istotne zwłaszcza podczas prac konserwacyjnych kiedy musimy zakręcić wodę aby nie spowodować powodzi w pomieszczeniu w którym znajduje się akwarium. Zawór składa się z 3 części. Do dwóch zewnętrznych wklejamy rurę o średnicy 32 mm. Rysunek poniżej przedstawia prawidłowy sposób skręcania zaworu w momencie gdy jest on już umieszczony w naszej instalacji. W tym celu należy ściągnąć pokrętło służące do zakręcania zaworu, odbezpieczyć dekielek, znajdujący się na nim, a następnie obrócić pokrętło tak aby zęby złapały części śrubunku zaworu i odpowiednio dokręcić. Do zasysu wody w akwarium można wykorzystać sitko spływu.
Zamieszczone wyżej informacje są wystarczające aby zbudować sekcje mechaniczną oraz biologiczną, gdzie średnice rur doprowadzających i odprowadzających wodę do korpusu są takie same. Trochę inaczej sprawa wygląda w filtracji chemicznej, gdzie przepływ wody przez filtr powinien być stosunkowo niski. W tym przypadku wodę do korpusu doprowadzamy standardowo przy pomocy rury o średnicy 32 mm natomiast woda wyprowadzana jest z filtra poprzez zawór osmozy. Tak jak już wcześniej wspomniałem zaworu osmozy nie uda się wkręcić bezpośrednio do przyłącza w korpusie narurowym. Zaczynamy od połączenia dwóch redukcji, czyli wkręcamy redukcję 1/2” na 3/8” w redukcję 3/4” na 1/2” pamiętając o uszczelnieniu gwintów nicią. Tak przygotowany zestaw wkręcamy do przyłącza korpusu narurowego, a następnie montujemy zawór.
Przeczytaj także: Optymalne rozcieńczenie bimbru
Montaż grzałki
W filtrze narurowym z powodzeniem można zamontować grzałkę, co pozwoli potencjalnemu użytkownikowi ograniczyć ilość sprzętu umieszczonego w zbiorniku podnosząc jego walory estetyczne. Aby zamontować grzałkę potrzebne będzie kilka dodatkowych elementów. W pierwszej kolejności należy dokonać zakupu standardowej grzałki łazienkowej z termoregulatorem wybierając moc odpowiednią do zbiornika. Dodatkowo konieczne będzie zakupienie kawałka rury PVC-U 25 X 1,5 PN10, tym razem o przekroju 25mm aby wymusić przepływ wody przez obejście w którym zostanie zamontowana grzałka. Dodatkowo potrzebujemy złączki PVC KW D32 - 1″ GW którą z jednej strony nakleimy na rurę PVC o średnicy 32 mm a z drugiej strony wkręcimy redukcję 1” na 1/2” ponieważ gwint grzałki ma średnicę 1/2”. W przypadku gdy średnica gwintu grzałki jest inna należy wybrać inną redukcję. Redukcję warto zastosować, bo w przypadku konieczności wymiany grzałki na nową wykręcamy ją z mosiężnej redukcji aniżeli kształtki PVC której gwint jest znacznie mniej wytrzymały.
Zdjęcie poniżej prezentuje mój filtr narurowy zbudowany na rurach 32 mm oraz wklejoną grzałką 300 W. Filtr posiada 3 korpusy odpowiedzialne za filtrację mechaniczną, 3 korpusy odpowiedzialne za filtrację biologiczną, 2 korpusy odpowiedzialne za filtrację chemiczną. Dodatkowo można zauważyć, że filtr posiada zamontowane dodatkowe korpusy służące do uzdatniania wody. W celu zwiększenia przepływu korpusy biologiczne i mechaniczne zamontowane zostały równolegle.
Wydajność i koszty
Testy instalacji przeprowadzone bez zamontowanych mediów filtracyjnych wykazały następujące parametry instalacji na poszczególnych biegach pompy: bieg 1 ~ 1200 l/godzinę, 5 W, bieg 2 ~ 2000 l/godzinę, 15 W, bieg 3 ~ 2250 l/godzinę 18 W dla pompy Grundfos Alfa 2 25-40/180.
Aby trochę ułatwić policzenie przybliżonych kosztów przygotowałem prosty arkusz w formacie excel który pozwoli obliczyć koszty budowy filtra narurowego.
Doświadczenia użytkowników
Jako, że dziś wypadało czyszczenie narurowca, który u mnie śmiga jako prefiltr kubła postanowiłem strzelić parę fotek, może komuś kiedyś się to przyda. Bystre oko zauważy, że po odpowietrzeniu filtra ścianki w szafce są mokre dlaczego? Bo dziś akurat chciałem odpowietrzyć w inny sposób niż zawsze i co? i miałem fontannę w szafce hehe. Zawsze luzowałem tylko śrubkę odpowietrznika narurowca i puszczałem zaworem wodę z akwa aż filtr zalał się pod korek wtedy zakręcałem odpowietrznik, puszczałem zawór na kubeł i włączałem kubeł. Wszystko fajnie ale kubeł zawsze i tak załapał sporo powietrza. Dziś śrubkę odpowietrznika narurowca odkręciłem całkowicie i miałem przygotowaną na wkrętaku...
Dodam jeszcze, że wcześniej stosowałem watę JBL, u której widać było znaczne zmniejszenie przepływy gdy wata był brudna i widać było, że się zbijała, "kurczyła się". Teraz parę razy stosowałem watę aquaszuta (bo JBL nie było w sklepie, w którym się zaopatruję) i tego nie widać. Tzn wata jest brudna, kurczy się ale przepływ nadal w miarę zresztą w rękach jest inna niż JBL, sztywniejsza.
Tak, miałem filtrację narurową opartą na korpusach 10" i pompie od centralnego ogrzewania. Jednak w typowym BW sznurki a potem gąbki szybko się zapychały. Za szybko... Teraz zostały w puste korpusy w których osadza się syfek i Eheim Classic 2013 wypchany gąbką.
Witam chciałem przedstawić typ filtracji który zastosowałem w swoim baniaku 1080 L . Filtracja zbudowana jest na bazie korpusów narurowych 10 cali i pompach Grundfos Alpha 2 . Biologia oparta jest o filtry FBF (fluidyzacyjne w których złożem jest piasek kwarcowy. Cząstki w fazie fluidalnej są w stałym ruchu, przemieszczając się stale po całej objętości naczynia co sprawia wrażenie jakby warstwa ta zachowywała się jak wrząca ciecz. Fluidyzacja intensyfikuje procesy fizyczne i chemiczne . ) Wstępna filtracja oparta jest o 4 korpusy mechaniczne połączone równolegle w dwie sekcję po dwa korpusy z gąbkami 45PPI na jeden ssak przypada jedna z sekcji , za tym mam założone 2 pompy ww , za pompą woda skupia się w dwie sekcje biologiczne które są połączone w następującej kolejności : korpus podłączony normalnie na jakieś inne media ja nasypałem tam żwirku o granulacji 1-3 który nie jest płukany przez wodę , woda jedynie wymienia się na górze za nim w szeregu korpus z filtrem FBF i obok równoległa taka sama odnoga , środkiem puszczony jest bypass by odprowadzić nadmiar wody który mógłby doprowadzić do wypłukania złoża z FBF za tą sekcja kolejna identyczna jedynie przed korpusami FBF zrobiłem sobie taki mały patent i zastosowałem krążki z gąbek obsypane do okoła piaskiem by wykluczyć dostęp tlenu w głąb i woda wymienia się również tylko na górze gąbek potem już woda wraca do akwarium . Filtracja stosowana była przeze mnie również we wcześniejszym baniaku z powodzeniem tylko była trochę inaczej skonstruowana .
Dwie pompki i tyle korpusów, fbf jest fajny jeśli jest prąd, przy zaniku zasilania bakterie szybciej padają niż w sumpie z ociekówką. Bardziej martwią mnie te zawory i gwinty. Jestem fanem sumpa w którym cała hydraulika jest umieszczona nad nim, w razie przecieku woda kapie z rur do sumpa i wszystko zostaje w obiegu. tak tak pracuje cały czas we wcześniejszym baniaku też miałem taka instalację , no gwinty owszem jak wszędzie mogą mieć przecieki ale tutaj nie żałowałem towaru i na całą instalację poszło 4 duże szpulki grubego teflonu co by zrobić można było połowę instalacji wodnej w domu he he zawsze jestem przewrażliwiony i wszystko robię aż za nad to ja mam w sumie 4 kg piasku razem w tych FBF ..... Grundfos Alpha 2 25-60 podnoszenie słupa wody do 6m i 3200L/h . Ja bym jeszcze dał śrubunki lub zawory z pół śrubunkami przy filtrach. Unikam połączeń na sztywno. Zawory dałbym z dławikiem.
Podsumowanie
Filtracja narurowa DIY to rozwiązanie, które wymaga pewnego nakładu pracy i wiedzy technicznej, ale może być bardzo efektywne i ekonomiczne. Wybór odpowiednich komponentów i staranne wykonanie instalacji to klucz do sukcesu. Warto również pamiętać o regularnej konserwacji i wymianie wkładów filtracyjnych.
tags: #filtracja #narurowa #akwarium #DIY
