Filtr Powietrza Oddechowego: Rodzaje i Zastosowanie
- Szczegóły
Oddychanie jest podstawową czynnością życiową, umożliwiającą wymianę gazową: dostarczanie tlenu i usuwanie dwutlenku węgla. W naturalnych warunkach oddychanie nie wymaga większego wysiłku, jednak w niektórych środowiskach pracy konieczna jest ochrona układu oddechowego.
Dbanie o prawidłową ochronę dróg oddechowych ma istotne znaczenie w środowiskach pracy, gdzie występuje narażenie na szkodliwe związki, pyły i gazy. Używanie odpowiednich środków ochrony powinno zależeć od rodzaju wykonywanej pracy i mogących zaistnieć zagrożeń. Szeroki asortyment oferowanych na rynku produktów zapewni optymalny wybór środków ochrony dróg oddechowych, pod warunkiem, że będzie on dobrany do rodzaju wykonywanej pracy.
Kilka faktów o oddechu
- Spokojny, głęboki oddech poprawia pracę układu limfatycznego.
- Podczas głębokiego oddechu organizm pobiera do 10 razy więcej powietrza niż przy oddechu płytkim.
- Powyżej 70% zbędnych substancji i toksyn usuwanych jest wraz z oddechem.
- Mózg zużywa 80% wdychanego tlenu.
- Świadome, długie tchnienie opóźnia procesy starzenia.
- Bez pożywienia można przeżyć 3 tygodnie, bez picia 3 dni, a bez oddechu jedynie 3 minuty.
Ochrona Układu Oddechowego w Środowisku Pracy
Szczególnie w przemyśle hutniczym, chemicznym i budowlanym występuje wysokie ryzyko zagrożenia dla zdrowia pracowników związane z ochroną dróg oddechowych.
Mając na uwadze właściwy wybór środki ochrony dróg oddechowych, należy mieć precyzyjną wiedzę o rodzaju wykonywanego zadania i związanego z nim zagrożenia. Trzeba mieć również na względzie czynniki środowiskowe oraz obowiązujące w danym środowisku przepisy.
Zagadnienia, które należy uwzględnić:
- Rozpoznanie terenu: identyfikacja niebezpiecznych gazów, pyłów, oparów lub aerozoli.
- Pomiar i kontrola stężenia substancji niebezpiecznych w miejscu pracy.
- Ocena ryzyka zawodowego podczas ekspozycji na substancje szkodliwe:
- Wpływ na zdrowie poszczególnych substancji
- Najwyższe dopuszczalne stężenia (NDS) tych substancji
- Zagrożenia mogące nastąpić na skutek powstania rozprysków, iskier i mieszanek wybuchowych
- Wybór środków ochrony dróg oddechowych:
- Jednozmianowe półmaski filtrujące
- Półmaski
- Maski cało-twarzowe
- System z wymuszonym przepływem powietrza
- Aparaty wężowe powietrza sprężonego
- Przeszkolenie: dopasowanie, przegląd, zakładanie, składowanie i konserwacja.
Obowiązki Pracodawcy
Pracodawca ma bezwzględny obowiązek stosowania środków ochrony układu oddechowego podczas pracy, gdy:
Przeczytaj także: Sędziszów Filtr Powietrza do Astry H - Testy i Opinie
- Zawartość tlenu w wydychanym powietrzu spada poniżej 17%.
- Stężenie groźnych substancji przekracza najwyższe dopuszczalne stężenia (NDS).
- Temperatura wdychanego powietrza wychodzi poza dopuszczalną normę.
Środki ochrony dróg oddechowych należą do III kategorii środków ochrony indywidualnej, co oznacza ochronę przed największymi zagrożeniami życia.
Rodzaje środków ochrony dróg oddechowych
Środki ochronny dróg oddechowych dzielą się na trzy podstawowe grupy:
- Środki BHP izolujące: stanowią specjalistyczny sprzęt, który izoluje od powietrza zawierającego szkodliwe czynniki lub od powietrza pozbawionego dostatecznej ilości tlenu, umożliwiając dopływ powietrza ze źródła niezależnego.
- Środki BHP oczyszczające.
- Środki BHP ucieczkowe.
Przykłady środków ochrony dróg oddechowych:
- Jednozmianowe półmaski filtrujące: zasłaniają nos oraz usta. Występują one zarówno z zaworem wydechowym, jak i bez.
- Półmaski: zasłaniające oprócz nosa i ust, również podbródek użytkownika, a wdychane powietrze przechodzi przez jeden lub więcej filtrów.
- Maski pełne (cało-twarzowe): zakrywające całą twarz, tj. nos, usta, oczy, podbródek.
- System z wymuszonym przepływem powietrza: wdychane powietrze przechodzi przez specjalny wentylator z jednego lub kilku filtrów do półmaski, maski pełnotwarzowej, kaptura lub kasku osłony na twarz.
- Aparaty wężowe powietrza sprężonego: podłączane do odpowiednich półmasek, masek cało-twarzowych, kasków oraz sprzętów, które nadają się do zamontowania sprężonego powietrza.
Klasy Półmasek Filtrujących
- FFP1 (klasa 1): najniższy poziom ochrony - skuteczność filtracji wynosi 80%.
- FFP2 (klasa 2): średni poziom ochrony - efektywność filtracji FFP2 wynosi 94%.
- FFP3 (klasa 3): wysoki poziom ochrony - skuteczność filtracji wynosi już 97%.
Półmaski filtrujące mogą posiadać dodatkowe oznaczenia:
- S: półmaska przeznaczona do filtracji jedynie stałych cząstek, takich jak dym lub pył.
- SL: półmaska przeznaczona do filtracji cząstek stałych (dym, pył) oraz ciekłych np. mgła.
- D: półmaska posiadająca dodatkowe wymaganie odpowiedniej pyłochłonności (sprawdzana pyłem dolomitowym).
- C: półmaska posiadająca dodatkowe wymaganie odpowiedniej pyłochłonności (sprawdzana pyłem węglowym).
Klasyfikacja Filtrów i Pochłaniaczy
Klasyfikacja filtrów i pochłaniaczy wg symboli literowych i kolorów zależnie od przeznaczenia:
| Symbol | Kolor | Przeznaczenie |
|---|---|---|
| A | Brązowy | Gazy oraz opary organiczne o temperaturze wrzenia pow. 65°C |
| AX | Brązowy | Gazy oraz opary organiczne o temperaturze wrzenia poniżej 65°C |
| B | Szary | Gazy oraz opary nieorganiczne, z wyłączeniem tlenku węgla, w tym m.in. chlor czy siarkowodór |
| E | Żółty | Gazy oraz opary kwaśne, w tym m.in. dwutlenek siarki |
| Hg | Czerwony | Opary rtęci |
| K | Zielony | Amoniak oraz organiczne pochodne amoniaku |
| NO | Niebieski | Tlenki azotu |
| P | Biały | Pyły oraz aerozole ciekłe |
| SX | Fioletowy | Substancje wskazane przez producenta, tzw. pochłaniacze specjalne |
Podział Pochłaniaczy Gazowych
- Klasa 1: niska pojemność sorpcyjna, stężenie objętościowe w powietrzu nie przekraczającym 0,1% (1.000 ppm).
- Klasa 2: średnia pojemność sorpcyjna, stężenie objętościowe w powietrzu nie przekraczającym 0,5% (5.00 ppm).
- Klasa 3: wysoka pojemność sorpcyjna, stężenie objętościowe w powietrzu do 1% (10.000 ppm).
Podział Filtrów
- Kolor żółty - klasa P1 - 80% skuteczność filtracji, ochrona przed stałymi cząstkami o niskiej toksyczności, NDS ≥2mg/m3.
- Kolor zielony - klasa P2 - 94% skuteczności filtracji, ochrona przed stałymi i ciekłymi cząstkami o niskiej oraz średniej toksyczności, NDS ≥0,05mg/m3.
- Kolor czerwony - klasa P3 - 99,95% skuteczności filtracji, ochrona przed stałymi jak i ciekłymi cząstkami o wysokiej toksyczności, NDS <0,05mg/m3.
Filtr Antybakteryjny
Filtr antybakteryjny służy ochronie układu oddechowego pacjenta i sprzętu medycznego przed drobnoustrojami. Stosowany na blokach operacyjnych i oddziałach intensywnej opieki medycznej. Filtry antybakteryjne medyczne wykazują się ogromną skutecznością, pozwalają odseparować z powietrza 99,99% zanieczyszczeń.
Przeczytaj także: Jak wymienić filtr w Vespa LX 50?
Oczyszczacze Powietrza w Domu
Oczyszczacze powietrza mogą zmniejszyć ryzyko alergii, astmy i innych schorzeń układu oddechowego. Istnieją różne rodzaje filtrów, takie jak:
- Filtr węglowy: eliminuje zapachy i lotne substancje chemiczne.
- Filtr antybakteryjny: eliminuje mikroorganizmy, takie jak bakterie i wirusy.
- Filtr fotokatalityczny: redukuje szkodliwe substancje chemiczne.
- Laserowy detektor: wykrywa zanieczyszczenia i dostosowuje pracę oczyszczacza.
Podział Sprzętu Ochrony Dróg Oddechowych
Norma PN-EN 133 "Sprzęt ochrony układu oddechowego. Podział." ustala podział sprzętu ochrony dróg oddechowych:
1. Sprzęt oczyszczający
Oczyszcza wdychane powietrze ze szkodliwych substancji chemicznych oraz pyłów. Oczyszczanie powietrza odbywa się poprzez:
- Filtry przeciwpyłowe: Ochrona przed cząsteczkami: kurzem, aerozolami, dymem, pleśnią, mgłą, bakteriami itd. Zatrzymują cząsteczki stałe (pyły) oraz kropelki cieczy w postaci aerozoli (mgły).
- Pochłaniacze: Ochrona tylko przed gazami i oparami. Zatrzymują substancje chemiczne w postaci gazu na zasadzie reakcji chemicznej.
- Filtropochłaniacze: Stanowią kombinację filtrów i pochłaniaczy. Ochrona zarówno przed cząsteczkami jak i gazami.
Filtry, pochłaniacze i filtropochłaniacze nie są samodzielną ochroną, lecz wymagają skompletowania z częścią twarzową. Wyjątek stanowią jedynie półmaski jednorazowe.
2. Sprzęt izolujący
Dostarcza powietrze do oddychania z niezależnego źródła. Sprzęt izolujący od powietrza zawierającego szkodliwe czynniki lub pozbawionego wystarczającej ilości tlenu zapewnia dopływ powietrza z niezależnego źródła.
Przeczytaj także: Oczyszczacz Duux: konserwacja filtra
3. Sprzęt ucieczkowy
Przeznaczony do stosowania podczas ewakuacji ze strefy zagrożenia.
Dobór Filtra
W pierwszej kolejności należy obliczyć minimalną wartość wskaźnika ochrony dzieląc stężenie substancji przez jej NDS.
Przykład:
- Substancja zanieczyszczająca w postaci pyłu
- Zmierzone stężenie: 4,8 mg/m3 (średnia ważona)
- NDS odczytany z tabeli dla tej substancji: 0,6 mg/m3
- Obliczamy: Minimalny wskaźnik ochrony = 4,8 / 0,6 = 8
- Dobieramy sprzęt dla którego AFP>8 (czyli sprzęt chroniący powyżej 8 x NDS)
Jak Długo Działają Filtry Cząstek Stałych?
W miarę upływu czasu pracy filtra następuje systematyczny wzrost oporów przepływu powietrza, oddychanie staje się trudniejsze. W dalszej kolejności należy obliczyć minimalną wartość wskaźnika ochrony dzieląc stężenie substancji przez jej NDS.
Rodzaje Środków Ochrony Dróg Oddechowych
Ze względu na rozwiązanie części twarzowej sprzęt ochrony dróg oddechowych dzielimy na:
- Półmaski filtrujące: Przeznaczone do ochrony przed cząstkami stałymi. Możliwość wyboru z półmasek składanych lub kopułkowych, wyposażonych w zawór lub nie. Dostępne są również półmaski zapewniające ochronę przed kwaśnymi gazami, parami organicznymi oraz ozonem.
- Półmaski z niewymiennymi filtrami: Gotowe do użycia, niewymagające konserwacji. Niskoprofilowa konstrukcja zapewnia bardzo dobre pole widzenia. Półmaski można używać do zatkania filtrów przeciwpyłowych lub do przebicia pochłaniaczy.
- Półmaski z wymiennymi filtrami: Przeznaczone do ochrony przed cząstkami stałymi, a także gazami i parami - w zależności od dobranego filtra lub pochłaniacza. Odpowiednia konserwacja zapewnia dłuższe użytkowanie.
- Maski pełnotwarzowe: Przeznaczone do ochrony przed cząstkami stałymi, a także gazami i parami - w zależności od dobranego filtra lub pochłaniacza. Maski pełnotwarzowe oferują zintegrowaną ochronę wzroku, twarzy i dróg oddechowych. Odpowiednia konserwacja zapewnia dłuższe użytkowanie.
- Kaptury: Lekkie i wszechstronne, z dobrym polem widzenia zapewniają ochronę dróg oddechowych, głowy, twarzy, szyi i ramion w zależności od rodzaju kaptura. Przeznaczone do połączenia z systemami z wymuszonym przepływem powietrza (PAPR) lub do systemów zasilanych sprężonym powietrzem.
- Hełmy: Wytrzymałe i wszechstronne, z dobrym polem widzenia zapewniają ochronę dróg oddechowych, głowy, twarzy, szyi i ramion w zależności od rodzaju nagłowia. Przeznaczone do połączenia z systemami z wymuszonym przepływem powietrza (PAPR) lub do systemów zasilanych sprężonym powietrzem.
PAPR - Systemy z Wymuszonym Przepływem Powietrza
System z wymuszonym przepływem wykorzystuje jednostkę napędową do zasysania powietrza przez filtr. Zapewnia stały przepływ powietrza oraz razem ze zintegrowanymi osłonami twarzy chroni oczy i twarz przed dodatkowymi zagrożeniami. Stały przepływ powietrza pomaga utrzymać nadciśnienie wewnątrz nagłowia lub maski w celu zapewnienia ochrony dróg oddechowych użytkownika. Takie systemy zapewniają ochronę przed pyłami, mgłą, parami oraz gazami i są wykorzystywane w wielu branżach, np. podczas lakierowania natryskowego.
tags: #filtr #powietrza #oddechowego #rodzaje #zastosowanie
