Alergia na grzyby i pleśnie – objawy i leczenie
- Szczegóły
Alergia na grzyby i pleśnie to nic innego, jak nadmierna odpowiedź układu immunologicznego na składniki grzybów i pleśni, która prowadzi do produkcji przeciwciał IgE. Pojawia się reakcja alergiczna, która manifestuje się różnymi objawami. Źródłem alergenów w grzybach są ich zarodniki, ale uczulać mogą też fragmenty grzybni. Zarodniki grzybów i pleśni bardzo często występują w kurzu domowym. Jak rozpoznać alergię na grzyby i pleśnie? Jak wygląda leczenie?
Jak rozpoznać problem?
Grzyby i pleśnie mogą wywołać reakcję alergiczną zarówno ze strony układu oddechowego, pokarmowego, jak i skóry (alergia kontaktowa). Ponieważ grzyby mogą znajdować się w warzywach i owocach, mięsie czy nabiale, w niewłaściwie odgrzybianej klimatyzacji, w mieszkaniach (zwłaszcza tych z dużym poziomem wilgotności powietrza), a także w glebie, ryzyko kontaktu z ich zarodnikami jest bardzo duże. Szacuje się, że alergia na grzyby pleśniowe dotyczy 10- 40% dzieci chorujących na astmę oraz nawet do 20% dorosłych osób cierpiących na choroby atopowe.
Alergia wziewna na grzyby może być sezonowa (zarodniki grzybów znajdują się w powietrzu od marca do listopada, z największym nasileniem w maju i wrześniu), ale na ogół jest to alergia całoroczna. Zarodniki grzybów mogą dawać objawy praktycznie cały rok, ale najbardziej uciążliwe są jesienią ze względu na dużą wilgotność powietrza w czasie tej pory roku. Alergia na pleśnie powodowana jest przez zarodniki pleśni, które unoszą się w powietrzu dokładnie tak, jak pyłki roślinne i mogą znajdować się zarówno w pomieszczeniach, jak i na świeżym powietrzu, powodując nieprzyjemne objawy alergii.
Pleśnie na świeżym powietrzu pojawiają się w cieplejszych miesiącach roku. Pleśnie bytujące w pomieszczeniach rozsiewają zarodniki przez cały rok, zwykle jednak chowając się w wilgotnych miejscach. Alergię wziewną wywołują odchody tych maleńkich pajęczaków mieszkających m.in. w materacach, pościeli, tapicerce, dywanach.
Warto pamiętać, że alergia może pojawić się w każdym wieku. To, że nigdy jej nie miałeś, nie musi oznaczać, że nigdy już nie będziesz na nic uczulony. Objawy alergii wziewnej mogą przypominać objawy przeziębienia. Choroba manifestuje się najczęściej objawami ze strony układu oddechowego, czyli nawracającym katarem, suchym, męczącym kaszlem, swędzeniem w gardle.
Przeczytaj także: Jak radzić sobie z wilgocią w łazience?
W przebiegu alergii wziewnej często dochodzi również do zapalenia spojówek oraz problemów skórnych, takich jak: nasilenie atopowego zapalenia skóry, pokrzywka, świąd. Pojawić się może ból głowy oraz zmęczenie, uczucie rozbicia, problemy z koncentracją, rozdrażnienie. Nie bagatelizuj powyższych objawów. Alergia wziewna jest groźniejsza niż myślisz: utrudnia normalne funkcjonowanie, zaburza sen, zmusza do rezygnacji z wielu aktywności i planów. Nieleczona może skutkować powikłaniami z ubytkiem słuchu i rozwojem astmy włącznie.
Objawy alergii wziewnej nie zawsze są jednoznaczne i mogą być mylone np. z przeziębieniem. W dzieci alergia wziewna pojawia się zazwyczaj powyżej 2. roku życia, choć zdarzają się przypadki alergii wziewnej już u niemowląt. Trudność sprawia często niestety sama diagnoza, ponieważ objawy są takie same jak przy infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Najbardziej charakterystycznymi objawami są: nawracające zapalenie spojówek, zaczerwienie i bolesność gardła, nawracające infekcje górnych dróg oddechowych, kichanie, przewlekły, wodnisty katar, suchy kaszel, niekiedy prowadzący do wymiotów.
Które grzyby uczulają?
Do grzybów pleśniowych, występujących na terenach europejskich, zaliczane są: Cladosporium, Ascomycetes, Sporobolomyces, Basidiomycetes, Aspergillus, Penicillium, Ustilago, Alternaria. Należy pamiętać, że zarodniki pleśni są mikroskopijnych rozmiarów i nie są widoczne gołym okiem. Znajdują się często w kurzu domowym, przez co jesteśmy narażeni na kontakt z nimi przez cały rok. Niektóre gatunki grzybów zawierają nawet kilkadziesiąt alergenów, powodujących różne objawy, mogą wystąpić także reakcje krzyżowe między alergenami grzybów a antygenami z innych substancji czy pokarmów.
Objawy alergii na grzyby i pleśnie
Jak już wspominaliśmy, objawy alergii na grzyby i pleśnie mogą pochodzić z różnych układów. Najczęściej występują objawy z układu oddechowego, takie jak:
- nieżyt nosa (katar sienny),
- obrzęk błony śluzowej nosa,
- kaszel,
- kichanie,
- objawy przypominające zapalenie gardła,
- duszności,
- zaostrzenie lub wystąpienie astmy oskrzelowej.
Do objawów alergii kontaktowej zaliczamy najczęściej atopowe zapalenie skóry, pokrzywkę oraz świąd skóry. Może dojść także do alergii pokarmowej. Reakcje uogólnione zdarzają się rzadko.
Przeczytaj także: Wilgotność powietrza a zdrowie
Bardzo często u pacjentów narażonych na ciągłe oddziaływanie grzybów i pleśni pojawiają się bóle głowy oraz uczucie przewlekłego zmęczenia.
Jak zdiagnozować alergię na grzyby i pleśnie?
Należy udać się do lekarza alergologa, który zleci testy alergiczne z krwi bądź punktowe testy skórne. Testy z krwi polegają na wykryciu we krwi pacjenta przeciwciał IgE skorelowanych z objawami klinicznymi. Ich obecność potwierdza alergię. Z jednej próbki krwi możliwa jest diagnostyka alergenów wziewnych i pokarmowych. Jedną z bardziej precyzyjnych metod są pojedyncze testy alergenowe, który pozwalają nie tylko na określenie ogólnego uczulenia na pleśń, ale także na identyfikację konkretnych molekuł uczulających.
Leczenie alergii na grzyby i pleśnie
Podstawową zasadą powinno być unikanie ekspozycji na czynniki powodujące wystąpienie alergii. Można stosować także leki przeciwhistaminowe, poddać się immunoterapii oraz leczeniu przeciwgrzybiczemu. Niektórym pacjentom pomaga korzystanie z oczyszczacza powietrza, który usuwa z powietrza zarodniki grzybów i pleśni oraz roztocza kurzu domowego, które również zaostrzają objawy alergii.
Podstawą leczenia alergii wziewnej jest prawidłowa diagnoza. Postępowanie i leczenie zależy bowiem od tego, na który alergen jesteśmy uczuleni. Należy zastosować szereg działań, które zminimalizują kontakt z alergenem. O rodzaju leczenia zawsze decyduje lekarz. Zwykle w ciężkich przypadkach alergię wziewną leczy się poprzez odczulanie (immunoterapia swoista). W łagodniejszych przypadkach wystarczy skutecznie ją kontrolować przy pomocy leków powodujących ustępowanie męczących objawów i hamowanie postępów choroby. Leki te blokują uwalnianie histaminy - substancji produkowanej przez organizm w kontakcie z alergenem, która pośrednio wyzwala reakcję alergiczną. W zależności od potrzeby leki tego rodzaju mogą być podawane doustnie, donosowo, na skórę, do worka spojówkowego. Leki o silnym działaniu przeciwzapalnym stosowane najczęściej w postaci preparatów wziewnych, maści i kremów. Ich długotrwałe używanie może wiązać się z wystąpieniem skutków ubocznych. Charakteryzuje je słabe działanie przeciwzapalne i ograniczona skuteczność, ale są za to bardzo dobrze tolerowane przez pacjentów.
Dzięki odpowiedniemu leczeniu można zminimalizować wpływ alergii na codzienne funkcjonowanie i zmniejszyć ryzyko powikłań.
Przeczytaj także: Miłorząb japoński – poradnik uprawy
Jak ograniczyć ekspozycję na alergeny?
Alergia na pleśń to dolegliwość, która może znacząco wpływać na jakość życia, zwłaszcza u osób z astmą i innymi schorzeniami układu oddechowego. Jeśli zauważasz u siebie symptomy alergii na pleśń, skonsultuj się z lekarzem, który doradzi odpowiednie badania i metody leczenia.
- Regularne czyszczenie potencjalnych siedlisk pleśni, np.
- Zwalczaj pleśnie regularnie czyszcząc łazienkę, pomieszczenie z pralką i piwnicę.
- Nie zostawiaj wilgotnego prania zbyt długo w pralce.
- Czyść zasłonę prysznicową i kafelki w łazience, nie zapominając o fugach i armaturze, za pomocą środków zawierających składnik zabijający pleśnie i zapobiegający ich rozwojowi.
- Utrzymuj wilgotność względną powietrza w domu poniżej 50%, aby utrudnić pleśniom wzrost.
- Regularnie myj wnętrze lodówki i wylewaj wodę z tacki pod zamrażarką.
- Jeśli poduszki, materace czy meble wypełnione są pianką, sprawdzaj, czy oznakowane są jako „hipoalergiczne”.
Alergia na roztocza kurzu domowego
Alergia na roztocza kurzu domowego jest najczęściej występującym uczuleniem w Polsce. Według badań przeprowadzonych przez ECAP (Epidemiologia Chorób Alergicznych) 40 procent Polaków cierpi z powodu alergii, z czego blisko połowa jest uczulona na roztocza kurzu domowego.
Roztocza kurzu domowego są niewielkich rozmiarów pajęczakami, niewidocznymi gołym okiem. Osiągają wielkość od 0,2 do 0,4 milimetra. Naukowcy wyróżniają 130 gatunków roztoczy domowych. W Polsce dominuje gatunek Dermatophagoides pteronyssinus, a także Dermatophagoides farinae, Dermatophagoides evansi, Euroglyphus maynei, Acarus siro, Tyrophagus puterscentiae.
Roztocza występują głównie w ciepłych i wilgotnych pomieszczeniach. Żywią się złuszczonym ludzkim naskórkiem, dlatego szczególnie upodobały sobie nasze sypialnie. Najwięcej pajęczaków żyje w materacach i pościeli, ale znajdziemy je także w firankach, zasłonach, dywanach w całym domu. Ich odchody są alergenami dla człowieka. Dla osób nieuczulonych są obojętne, ale wdychane przez alergików wywołują szereg nieprzyjemnych dolegliwości.
Objawy uczulenia na roztocza
Najczęściej zgłaszane przez pacjentów objawy uczulenia na roztocza to:
- Kichanie,
- nieżyt nosa,
- obrzęk błony śluzowej nosa,
- świąd nosa,
- zapalenie spojówek,
- duszność,
- kaszel,
- astma atopowa,
- wysypka,
- pokrzywka,
- swędzenie skóry.
Objawy alergii na roztocza zwykle nasilają się rano, po całonocnej ekspozycji na alergeny. Charakterystyczne dla tego uczulenia jest to, że objawy zwykle utrzymują się przez cały rok.
W jakiej temperaturze giną roztocza?
Roztocza bytują w ciepłym i wilgotnym środowisku. Rozwijają się latem, kiedy w mieszkaniach jest duża wilgotność powietrza. Najlepsze warunki rozwojowe osiągają przy temperaturze 25-30 stopni Celsjusza i wilgotności powietrza 65-80 procent. Zimą roztocza giną. Nie oznacza to jednak, że objawy alergii ustępują zimą. Wręcz przeciwnie - w okresie zimowym rzadziej wietrzymy mieszkania oraz zwiększa się cyrkulacja powietrza za sprawą ogrzewania pomieszczeń. Wówczas odchody roztoczy roznoszą się po całym domu, a objawy alergii zaostrzają się.
Bez względu na to, jaką będziemy utrzymywać temperaturę i wilgotność powietrza w domu, nie pozbędziemy się całkowicie roztoczy. Możemy jednak zmniejszyć ich ilość poprzez regularne wietrzenie i odkurzanie domu oraz częste zmieniane pościeli.
Roztocza giną w temperaturze powyżej 55 stopni Celsjusza, dlatego zaleca się prać prześcieradła i pościel w temperaturze 60°C. Przy czym należy wiedzieć, że zabicie roztoczy nie jest równoznaczne z pozbyciem się alergenów, które są mniejsze i przez to trudniejsze do usunięcia. Pomocne w zwalczaniu alergenów mogą być różnego rodzaju preparaty na roztocza.
Preparat na roztocza
Wśród preparatów na roztocza należy wyróżnić środki biobójcze, repelenty oraz probiotyki. Śródki biobójcze mają na celu unicestwienie roztoczy bytujących w pościeli. Podstawowym składnikiem tego typu preparatów na roztocza jest benzoesan benzylu, który niszczy układ nerwowy pajęczaków. Repelenty to środki, których celem jest odstraszanie roztoczy kurzu domowego. Produkuje się je z naturalnych składników - m.in. z miodli indyjskiej. Probiotyki natomiast to substancje, które przyspieszają rozkład martwego naskórka, którym żywią się roztocza.
Odczulanie na roztocza
Poza unikaniem ekspozycji na alergeny oraz stosowaniem preparatów na roztocza objawy alergii można minimalizować za pomocą leków. W leczeniu alergii na roztocza stosuje się leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy oraz sympatykomimetyki.
Inną metodą radzenia sobie z uczuleniem na kurz jest immunoterapia, czyli odczulanie. Immunoterapia polega na podawaniu pacjentowi coraz większych dawek alergenu w zastrzykach lub podjęzykowo/doustnie, co powoduje wytworzenie tolerancji immunologicznej.
Suche powietrze w mieszkaniu
Suche powietrze w mieszkaniu może być wynikiem wielu czynników. Najistotniejszym z nich jest ogrzewanie w zimie, które znacząco obniża wilgotność powietrza. Prawidłowo wilgotność powinna mieścić się w zakresie od 40% do 60%. Natomiast w sezonie grzewczym w domach i mieszkaniach potrafi obniżyć się do kilkunastu procent.
Jakie są konsekwencje oddychania suchym powietrzem?
Przede wszystkim Twój układ oddechowy gorzej się oczyszcza. Suche powietrze w domu sprawia też, że wilgoć, która musi dotrzeć do płuc jest pobierana m.in. z nosa. W nosie powietrze jest nawilżane i ogrzewane. Ale kiedy powietrze jest zbyt suche, jego przejście przez nos może nie wystarczyć. W efekcie do dróg oddechowych dostaje się zbyt suche i gorzej oczyszczone powietrze, które może podrażniać. Pamiętaj też, że przy zatkanym nosie, czy utrudnionym przepływie powietrza przez nos zaczynasz również częściowo oddychać ustami, co powoduje jeszcze lepszy dopływ suchego powietrza do oskrzeli.
Suche powietrze może uszkodzić błony śluzowe dróg oddechowych. To zwiększa Twoją podatność na infekcje. Zwróć też uwagę, że suche powietrze będzie oddziaływać również na oczy i skórę i powodować przesuszenie i podrażnienia.
Jak nawilżyć powietrze w pokoju?
Przy wyborze nawilżacza powietrza warto pamiętać, żeby dostosować go do wielkości pomieszczenia. W sprzedaży dostępne są nawilżacze:
- Ewaporacyjne: Działanie tego typu nawilżacza jest związane ze zjawiskiem ewaporacji. Ewaporacja to naturalne odparowywanie wody ze specjalnego układu. Nawilżacze tego typu są zwykle najbardziej polecane, bo są wyposażone w specjalne maty, które także oczyszczają powietrze z drobinek kurzu i pyłów. Dodatkowo nawilżacze tego typu zwykle nie zużywają dużo energii.
- Ultradźwiękowe: Nawilżacze ultradźwiękowe działają w oparciu o ultradźwięki. Przy ich pomocy dochodzi do rozbijania większych skupisk cząsteczek wody i wytworzenia mgiełki, która nawilża powietrze. Zwykle największą zaletą tego typu nawilżaczy jest ich cicha praca.
- Parowe: Ten typ nawilżaczy działa poprzez gotowanie wody za pomocą odpowiednio zamontowanej grzałki. Wytworzona para uwalnia się z nawilżacza i zwiększa wilgotność powietrza. To dość wydajny rodzaj nawilżacza jednak zwykle zużywający więcej energii niż pozostałe.
Jak zrobić domowy nawilżacz powietrza?
Jak nawilżyć powietrze w domu, bez kupowania specjalnej aparatury? Możesz wprowadzić do codziennej rutyny parę drobnych nawyków, które pomogą Ci zadbać o nawilżenie powietrza. Pamiętaj, żeby w sezonie grzewczym nie przegrzewać mieszkania w dzień i w nocy − do komfortowego snu spokojnie wystarczy 18 stopni C. Warto też regularnie wietrzyć mieszkanie, o ile tylko prognozy smogowe tego nie odradzają. Dobry wpływ na wilgotność mają też rośliny doniczkowe w mieszkaniu. Dodatkowo, możesz wieszać pojemniki z wodą przy grzejnikach czy zwilżone ręczniki.
Dlaczego nie wolno jeść produktów zawierających pleśń?
Zacznijmy od tego, że jeśli na danym produkcie spożywczym zauważymy pleśń, to należy wyrzucić cały produkt - niedopuszczalne jest usunięcie pleśni i przeznaczenie reszty do spożycia. Mykotoksyny, czyli szkodliwe substancje, które zawiera pleśń, są w całym produkcie. Nie niszczy ich ani obróbka termiczna, ani mrożenie. Co powoduje ich spożycie? To, co dla osób zdrowych jest niegroźne, a nawet niezauważane, dla alergika jest wyzwaniem, z którym jego układ odpornościowy toczy nieustanną walkę.
tags: #duża #wilgotność #a #alergia #objawy #i
