Butelkowana woda i zamarzanie: zaskakujące fakty
- Szczegóły
Woda - dobrze znane H2O - wydaje się nie mieć tajemnic ani przed Wami, ani przed nami. Ale w rzeczywistości woda - podstawa życia i najczęściej występująca w przyrodzie ciecz - bywa chwilami naprawdę dziwna, a na dodatek naukowcy nie do końca rozumieją, jak działa!
Dziwne fakty na temat wody
Oto kilka naprawdę dziwnych faktów na temat wody:
1. Gorąca woda zamarza szybciej niż zimna woda
Weź dwa naczynia. Napełnij jedno gorącą wodą, drugie zimną wodą i włóż oba do zamrażarki. Woda gorąca zamieni się w lód szybciej, niż woda zimna. Myślisz, że to nielogiczne? Czy gorąca woda nie musi schłodzić się najpierw do temperatury zimnej wody przed przejściem do temperatury zamarzania, podczas gdy zimna ma „krótszą drogę do pokonania” przed zamarznięciem?
W 1963 roku tanzański uczeń szkoły średniej Erasto B. Mpemba zamrażał gorącą mieszankę lodów podczas lekcji gotowania, kiedy zauważył, że gorąca mieszanka faktycznie zamarzała szybciej, niż zimna mieszanka. Kiedy zapytał swojego nauczyciela o to zjawisko, jego nauczyciel go wyśmiał. Na szczęście Mpemba się nie poddał - przekonał profesora fizyki do ponownego przeprowadzenia eksperymentu, który ostatecznie potwierdził jego obserwacje - w pewnych warunkach gorąca woda rzeczywiście zamarza szybciej, niż zimna woda i nazywa się je „efektem Mpemba”. Co ciekawe i imponujące, podobne obserwacje przeprowadzili wcześniej Arystoteles, Francis Bacon i René Descartes.
Jak naukowcy wyjaśniają to dziwne zjawisko? Okazuje się, że nikt tak naprawdę nie wie, jakie jest wytłumaczenie ale istnieje kilka możliwych wyjaśnień, w tym przechładzanie (przeczytaj poniżej co to takiego), parowanie, tworzenie się szronu, konwekcja i wpływ rozpuszczonych gazów na ciepłą i zimną wodę.
Przeczytaj także: Sekrety Bułgarskiej Brandy
2. Przechłodzenie i „natychmiastowy” lód
Każdy wie, że gdy schłodzi się wodę do 0°C tworzy się lód... poza wszystkimi tymi przypadkami, w których tak się nie dzieje! W rzeczywistości możesz przechłodzić wodę, czyli dotrzeć poza jej punkt zamarzania (przy standardowym ciśnieniu), a ona przy tym nigdy nie przejdzie w stały stan skupienia.
Naukowcy wiedzą sporo na temat przechłodzenia. Okazuje się, że kryształy lodu potrzebują tzw. punktów zarodkowania, aby mogły zacząć się formować. Punktami zarodkowania, które dają początek lodowemu stanowi skupienia, może być wszystko - od pęcherzyków gazu po zanieczyszczenia do chropowatej powierzchni pojemnika. Bez tych elementów woda nadal byłaby „przechłodzoną” cieczą znacznie poniżej punktu zamarzania.
Po wywołaniu efektu zarodkowania, przechłodzona woda „natychmiast” zamienia się w lód:
Uwaga: Podobnie przegrzana woda pozostaje płynna nawet po podgrzaniu poza jej temperaturę wrzenia.
3. Szklista woda
Zacznijmy od szybkiego testu: ile jest stanów skupienia wody? Jeśli odpowiesz, że 3 (ciecz, gaz i ciało stałe), pomylisz się. Istnieje co najmniej 5 różnych faz płynnej wody i 14 różnych faz (które naukowcy odkryli do tej pory) lodu.
Przeczytaj także: Właściwości wody butelkowanej z lodowca
Pamiętasz przechłodzenie, o którym pisaliśmy wcześniej? Cóż, okazuje się, że niezależnie od tego, co robisz, w temperaturze -38°C nawet najczystsza przechłodzona woda samoistnie zamienia się w lód (towarzyszy temu nawet mały huk). Ale co się stanie, jeśli nadal będziemy obniżać temperaturę? Otóż w -120 °C zaczyna się dziać coś dziwnego, Woda staje się ultra-lepka i gęsta jak melasa. A poniżej -135 ° C staje się „szklistą wodą”, czyli ciałem stałym bez struktury krystalicznej.
4. Kwantowe właściwości wody
Na poziomie molekularnym woda jest jeszcze dziwniejsza. W 1995 roku eksperyment z rozpraszaniem neutronów dał dziwny wynik. Fizycy odkryli, że gdy neutrony były wycelowane w cząsteczki wody, „widzieli” 25% mniej protonów wodoru niż oczekiwano.
Krótko mówiąc, na poziomie attosekund (10-18 sekund) zachodzi dziwny efekt kwantowy, a wzór chemiczny wody to już nie H2O.
Wpływ zamarzania na wodę butelkowaną
Ekstremalne temperatury nie służą wodzie wysokozmineralizowanej. Zarówno mróz jak i upał mogą sprawić, że „Muszynianka” straci swoje walory smakowe, jeśli ekspozycja potrwa zbyt długo. Dlatego istotny jest sprawny i dobrze zorganizowany transport wody butelkowanej.
Kiedy woda zamarznie, wzrasta ciśnienie w butelkach, które mogą się odkształcić. Dodatkowo, po ponownym rozmrożeniu, woda zmienia smak, ponieważ wytrącają się z niej wszystkie składniki mineralne. Minerały osadzają się na dnie butelki w postaci białego osadu.
Przeczytaj także: Zalety i wady wody destylowanej w butelkach
Przechowywanie i transport wody butelkowanej
Obsługa logistyczna produktów spożywczych wiąże się z wieloma wyzwaniami. Specyficznym towarem z tego segmentu jest woda butelkowana. Istotne w jej przypadku są odpowiednie warunki transportu i składowania.
Woda w butelkach, podobnie jak inne artykuły spożywcze, wymaga od przewoźnika odpowiednich atestów wydawanych przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Potrzebują ich zarówno kierowca, jak i pojazd, którym wykonywany ma być transport.
Przed załadunkiem przestrzeń ładunkowa każdego pojazdu jest sprawdzana. Naczepy brudne, zakurzone lub cechujące się nieprzyjemnym zapachem, kierowane są na myjnie. Tam czyści się je, dezynfekuje oraz poddaje ozonowaniu.
Woda musi być magazynowana w pomieszczeniach czystych i chłodnych. Palety powinny być ustawione na zmywalnej i niepylącej powierzchni, w odległości min. 50 centymetrów od ścian.
Obiekty logistyczne muszą spełniać odpowiednie warunki, by móc przechowywać wodę mineralną. Przede wszystkim nie może być ona składowana w pobliżu innych towarów niespożywczych, a w szczególności takich, które generują silne zapachy.
Czy woda butelkowana może się przeterminować?
Woda kupowana w sklepach ma termin ważności. Umieszczony jest on zazwyczaj na butelce lub nakrętce. Butelki na wodę mineralną często produkowane są z politereftalanu etylenu, który po pewnym czasie może zacząć uwalniać substancje szkodliwe dla zdrowia.
Producenci często podkreślają, że jeśli otworzymy butelkę z wodą długo po terminie przydatności do spożycia, może ona smakować inaczej. W jej składzie zawierać drobinki mikroplastiku. Z uwagi na to, że wpływ tych substancji na nasz organizm nie został całkowicie zbadany, nie należy spożywać wody po terminie ważności.
Data umieszczona na butelce z wodą, jest optymalna. Woda butelkowana może również ulec zanieczyszczeniu, jeśli nie jest odpowiednio zabezpieczona i przechowywana.
Jeśli butelka została otwarta i narażona na zanieczyszczenia z otoczenia, może to prowadzić do wzrostu bakterii lub innych drobnoustrojów w środku.
Wskazówki dotyczące spożywania wody butelkowanej
- Warto wypijać wodę butelkowaną w ciągu 48 godzin od otwarcia butelki.
- Nie należy pozostawiać wody z butelce jednorazowej na słońcu, w ciepłym samochodzie czy na plaży, ponieważ może to przyspieszać wydzielanie sztucznych substancji pochodzących z opakowania.
- Jeśli otwarta woda zaczyna nieładnie pachnieć, nie należy jej pić, ale użyć np. do podlania roślin.
- Wskazane jest też, w miarę możliwości, przelanie wody do szklanek zamiast spożywania jej z butelki.
Podsumowując, woda sama w sobie nie może się zepsuć, gdyż nie zawiera składników, które mogłyby być pożywką dla grzybów lub bakterii. Jeśli jednak jest niewłaściwie lub zbyt długo przechowywana może zmienić smak i zapach i wówczas nie należy jej spożywać.
tags: #butelkowana #woda #zamarzanie
