Normy i wymagania dotyczące oczyszczaczy powietrza w przedszkolach

Szczegóły: Opublikowano: 30. November 2025

Przedszkola i żłobki to miejsca, gdzie nasze dzieci spędzają znaczną część dnia, rozwijając się, ucząc i nawiązując pierwsze społeczne relacje. To środowiska, które z założenia powinny być bezpieczne, stymulujące i sprzyjające zdrowiu. Jednakże, często niedocenianym, a zarazem krytycznym elementem wpływającym na dobrostan najmłodszych, jest jakość powietrza w tych placówkach. W dobie rosnącej świadomości ekologicznej i zdrowotnej, kwestia zdrowego powietrza dla dzieci w placówkach edukacyjnych staje się priorytetem.

Oczyszczacze powietrza pojawiają się w coraz większej liczbie przedszkoli, żłobków i szkół. Takie urządzenia przydają się w szkołach, przedszkolach i żłobkach, ponieważ dzieci są szczególnie narażone na negatywny wpływ smogu. Oczyszczacze powietrza są bezpieczne dla dzieci.

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie dzieci

Organizm dziecka, zwłaszcza w wieku przedszkolnym i żłobkowym, jest znacznie bardziej wrażliwy na zanieczyszczenia powietrza niż organizm dorosłego. Dzieci oddychają szybciej, a ich układ oddechowy jest w fazie intensywnego rozwoju, co czyni je bardziej podatnymi na negatywne skutki ekspozycji na szkodliwe substancje.

Zanieczyszczenia powietrza wewnętrznego w przedszkolach i żłobkach mogą pochodzić z wielu źródeł:

Dwutlenek węgla (CO2): Wysokie stężenie CO2 w przedszkolu jest bezpośrednim wskaźnikiem niewystarczającej wymiany powietrza w przedszkolu. Może prowadzić do zmęczenia, senności, bólów głowy, spadku koncentracji i ogólnego złego samopoczucia u dzieci i personelu.
Pyły zawieszone (PM2.5, PM10): Pochodzące z zewnątrz (smog) lub z wewnątrz (kurz, włókna, dym papierosowy - choć w placówkach zakazany, to może przenikać z zewnątrz), pyły te są szczególnie niebezpieczne. Mogą przenikać głęboko do płuc, powodując podrażnienia dróg oddechowych, zaostrzenie astmy, alergie, a w dłuższej perspektywie zwiększać ryzyko chorób serca i płuc.
Lotne Związki Organiczne (LZO): Emitowane przez farby, kleje, meble, wykładziny, środki czystości czy materiały budowlane.
Bakterie, wirusy, grzyby i pleśnie: W środowisku o słabej wentylacji i podwyższonej wilgotności w żłobku czy przedszkolu, patogeny te łatwo się rozprzestrzeniają, prowadząc do częstszych infekcji w przedszkolu i innych chorób zakaźnych.

Zła jakość powietrza w żłobku czy przedszkolu to nie tylko kwestia zdrowia fizycznego. Zatem, dbanie o zdrowe powietrze dzieci w placówkach edukacyjnych to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim moralny imperatyw, który ma bezpośrednie przełożenie na ich rozwój, zdrowie i przyszłe sukcesy edukacyjne.

Przeczytaj także: Nowoczesne Ozonowanie Zębów

Normy prawne dotyczące jakości powietrza w przedszkolach

Zapewnienie odpowiedniej jakości powietrza w żłobku i przedszkolu nie jest jedynie kwestią dobrej woli, ale ściśle określonym obowiązkiem wynikającym z przepisów prawa. Polskie regulacje, w tym Rozporządzenie Ministra Infrastruktury, jasno precyzują warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki użyteczności publicznej, w tym placówki edukacyjne dla dzieci.

Podstawowym aktem prawnym regulującym kwestie wentylacji jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2022, poz. 1225). Ten zapis jest szczególnie istotny w kontekście wentylacji sala przedszkolna, gdzie często stosuje się okna nieotwieralne lub ogranicza ich otwieranie ze względów bezpieczeństwa. Ten punkt jasno wskazuje, że w przypadku braku odpowiedniej wentylacji mechanicznej, okna muszą umożliwiać efektywne wietrzenie.

Jednym z najważniejszych parametrów, które muszą być spełnione, jest minimalny strumień objętości powietrza wentylacyjnego. Te wartości są kluczowe dla zapewnienia odpowiedniej wymiany powietrza w przedszkolu i żłobku, co bezpośrednio wpływa na stężenie CO2 w przedszkolu oraz innych zanieczyszczeń.

Oprócz rozporządzeń, szczegółowe wytyczne dotyczące wentylacji i urządzeń towarzyszących zawarte są w Polskich Normach. Warto również brać pod uwagę dobre praktyki zalecane w normie PN-EN 13779, która określa wytyczne do projektowania strumienia powietrza i stężenia CO2 [1].

Rozporządzenia określają również minimalną temperaturę w sali przedszkolnej, która powinna wynosić 20°C [2]. Brak jest jednak górnego limitu, co podkreśla znaczenie systemów klimatyzacja przedszkole w utrzymaniu komfortu termicznego, zwłaszcza w cieplejszych miesiącach.

Przeczytaj także: Woda ze studni kopanej: jak uzdatniać?

Zgodność z tymi normami i przepisami jest nie tylko wymogiem prawnym, ale przede wszystkim gwarancją bezpieczeństwa dzieci powietrze i stworzenia optymalnych warunków do ich rozwoju.

Techniczne rozwiązania poprawiające jakość powietrza w przedszkolach

Skuteczne zarządzanie jakością powietrza w przedszkolach i żłobkach wymaga zastosowania nowoczesnych i efektywnych rozwiązań technicznych z zakresu systemów HVAC (Heating, Ventilation, Air Conditioning).

Rekuperacja

Rekuperacja w przedszkolu i żłobku, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, to jedno z najefektywniejszych rozwiązań zapewniających ciągłą wymianę powietrza przy jednoczesnym minimalizowaniu strat energii.

Ciągła wymiana powietrza: System rekuperacji zapewnia stały dopływ świeżego powietrza z zewnątrz i usuwanie zużytego powietrza z pomieszczeń, niezależnie od warunków atmosferycznych.
Odzysk ciepła: Rekuperatory odzyskują znaczną część ciepła z wywiewanego powietrza, przekazując je do świeżego powietrza nawiewanego.
Filtrowanie powietrza: Nowoczesne rekuperatory są wyposażone w zaawansowane filtry dla dzieci, które skutecznie oczyszczają nawiewane powietrze z zanieczyszczeń. Mogą to być filtry klasy G4, F7, a nawet HEPA, zatrzymujące pyłki, kurz, alergeny, a także szkodliwe pyły zawieszone PM2.5 i PM10, które są głównym składnikiem smogu.
Komfort termiczny i akustyczny: Rekuperacja pozwala na utrzymanie stabilnej temperatury w sali przedszkolnej oraz optymalnej wilgotności w żłobku, eliminując przeciągi i nagłe zmiany temperatury związane z tradycyjnym wietrzeniem.

Oczyszczacze powietrza

Oczyszczacz dla przedszkola stanowi doskonałe uzupełnienie systemów wentylacyjnych, zwłaszcza w regionach o wysokim zanieczyszczeniu powietrza lub w okresach wzmożonego pylenia.

Szybka reakcja: W przypadku nagłego wzrostu zanieczyszczeń.

Czujniki CO2

Monitoring poziomu dwutlenku węgla (CO2) jest kluczowym elementem oceny efektywności wentylacji w przedszkolu i wymiany powietrza przedszkole.

Przeczytaj także: Poznaj wzory wilgotności powietrza

Wskazanie na potrzebę wentylacji: Wysokie stężenie CO2 w przedszkolu (powyżej 1000-1200 ppm) jest sygnałem, że wymiana powietrza w przedszkolu jest niewystarczająca. Może to prowadzić do zmęczenia, senności i spadku koncentracji u dzieci.
Automatyzacja systemów: Nowoczesne czujniki CO2 przedszkole mogą być zintegrowane z systemami wentylacji mechanicznej, automatycznie regulując ich pracę w zależności od aktualnego poziomu dwutlenku węgla.

Klimatyzacja

Kontrola temperatury: W upalne dni klimatyzacja przedszkole zapobiega przegrzewaniu się pomieszczeń, co jest kluczowe dla komfortu i dobrego samopoczucia dzieci.
Filtrowanie powietrza: Wiele klimatyzatorów posiada wbudowane filtry, które wspomagają oczyszczanie powietrza z kurzu i innych zanieczyszczeń.

Filtry powietrza

Skuteczność każdego systemu wentylacji żłobek i przedszkole w dużej mierze zależy od zastosowanych filtrów.

Filtry wstępne (np. G4): Zatrzymują większe cząstki, takie jak kurz, włosy, sierść.
Filtry dokładne (np. F7): Skutecznie usuwają drobniejsze pyły, pyłki roślin, zarodniki grzybów.
Filtry HEPA (High Efficiency Particulate Air, np. H13): To najbardziej zaawansowane filtry dla dzieci, zdolne do zatrzymywania cząstek o wielkości 0,3 mikrometra z efektywnością bliską 100%. Obejmuje to pyły zawieszone PM2.5, PM10, bakterie, wirusy i roztocza.
Filtry węglowe: Usuwają lotne związki organiczne (LZO), nieprzyjemne zapachy.

Regularna wymiana i konserwacja filtrów jest absolutnie kluczowa. Zaniedbanie tego aspektu prowadzi do spadku efektywności wentylacji, zwiększenia zużycia energii i gromadzenia się zanieczyszczeń w systemie, które mogą być ponownie wprowadzane do pomieszczeń.

Inwestycja w te rozwiązania techniczne to inwestycja w zdrowie, komfort i rozwój najmłodszych, a także w efektywność energetyczną i zgodność z obowiązującymi przepisami.

Wpływ czystego powietrza na zdrowie i rozwój dzieci

Zastosowanie zaawansowanych systemów HVAC, takich jak rekuperacja w przedszkolu, oczyszczacz dla przedszkola czy precyzyjne czujniki CO2 przedszkole, ma bezpośrednie i mierzalne przełożenie na zdrowie, samopoczucie i rozwój dzieci.

Jednym z najbardziej widocznych efektów poprawy jakości powietrza w żłobku i przedszkolu jest znaczące zmniejszenie częstości występowania infekcji w przedszkolu oraz chorób układu oddechowego. Świeże, przefiltrowane powietrze ogranicza rozprzestrzenianie się drobnoustrojów, co przekłada się na mniejszą liczbę przeziębień, grypy i innych chorób zakaźnych.

Stabilna temperatura: Systemy klimatyzacja przedszkole i rekuperacja pozwalają na utrzymanie stabilnej i komfortowej temperatury przez cały rok, niezależnie od warunków zewnętrznych.

Inwestycja w bezpieczeństwo dzieci powietrze w placówkach edukacyjnych to nie tylko doraźne korzyści, ale przede wszystkim długoterminowe pozytywne skutki dla zdrowia i rozwoju najmłodszych. Dzieci, które od najmłodszych lat przebywają w środowisku o wysokiej jakości powietrza, mają mniejsze ryzyko rozwoju przewlekłych chorób układu oddechowego, alergii i astmy.

Jak wybrać odpowiedni oczyszczacz powietrza do przedszkola?

Wybór odpowiedniego oczyszczacza do przedszkola jest kluczowy dla zapewnienia skutecznej ochrony przed zanieczyszczeniami. Na rynku brakuje urządzeń zaprojektowanych specjalnie z myślą o takich placówkach, dlatego wybór odpowiedniego oczyszczacza sprawia duże trudności.

Przy wyborze oczyszczacza należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:

Wydajność (CADR): Najważniejszy parametr określający moc oczyszczacza.
- Dla przykładu sala o powierzchni 50 m2 i wysokości 3 m ma kubaturę 150 m3. Minimalna moc CADR oczyszczacza powinna zatem wynosić 150 x 3, czyli 450 m3/h.
- Klarta Stor 2 posiada maksymalną moc CADR na poziomie 600 m3/h, więc spełnia wymagania sali o wysokości 3 metrów i powierzchni aż do 66,6 m2. Przy wysokości 2,5 metra powierzchnia maksymalna rośnie do 80 m2.
Filtracja: Oczyszczacz powietrza powinien mieć wysoką wydajność oraz być wyposażony w filtr HEPA i węglowy.
- Filtr wstępny: Kurz i większe zanieczyszczenia osiadają na filtrze wstępnym.
- Filtr HEPA: Za wyłapywanie mniejszych drobinek niewidocznych gołym okiem odpowiada filtr HEPA. To on zatrzymuje pyły PM1, PM2.5, PM10, alergeny roślinne i zwierzęce, zarodniki pleśni i grzybów oraz większość drobnoustrojów.
- Filtr węglowy: Sale żłobkowe i przedszkolne powinny być wyposażone w meble, które nie oddają do powietrza szkodliwych gazów. Podobnie z farbami użytymi do malowania ścian. Niestety często szczególnie nowe sale mają podwyższone stężenia benzenu czy formaldehydu. Za ich wyłapywanie odpowiada filtr węglowy.
Poziom hałasu: Zgodnie z obowiązującymi przepisami urządzenia wykorzystywane w żłobkach i przedszkolach nie powinny emitować dźwięków głośniejszych niż 35 dB.
Koszty eksploatacji: Cena samego urządzenia to nie jedyny wydatek związany z oczyszczaniem powietrza. Istotną rolę odgrywają bowiem koszty eksploatacji sprzętu, na które składają się cena filtrów i wartość zużytego prądu.

Przegląd wybranych oczyszczaczy powietrza

W celu ułatwienia wyboru prezentujemy krótki opis wybranych oczyszczaczy powietrza, które spełniają wymagania placówek oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych oraz wyróżniają się wysoką wydajnością.

Poniższe zestawienie obejmuje wydajność (najważniejszy parametr oczyszczaczy powietrza do żłobków, przedszkoli i szkół), cenę (z dnia 09.10.2023 r.), opłacalność (cenę za 1 m³/h wydajności), głośność pracy i koszty eksploatacji, a więc roczną (przybliżoną) wartość filtrów i moc.

Miejsce	Marka i model	Wydajność (m³/h)	Cena (zł)	Cena za 1 m³/h	Głośność pracy (dB)	Roczny koszt filtrów (zł)	Pobór energii (W)
1	Klarta Stor 2	600	1399	2,33	24-66	135	5-66
2	Winix Zero	390	815	2,08	27-60	169	do 70
3	Toshiba CAF-X116XPL	700	1422	2,03	21-48	249	39
4	Winix Zero Pro	480	1060	2,21	28-55	265	do 90
6	Ideal AP25	430	1169	2,71	25-57	125	7-55
7	Electrolux PA91-604DG	620	2189	3,53	17-49	ok. 600	do 50
9	Vestfrost VP-A1S70WH	620	1988	3,20	17-56	266	do 72
11	Stadler Form Roger	246	1549	3,31	28-65	328	4-100
12	Electrolux PA91-404GY	442	1749	3,95	17-49	ok. 600	do 50

Oczyszczacz powietrza Klarta Stor 2 wyróżnia się bardzo dobrym, choć nie najlepszym stosunkiem ceny do wydajności. Urządzenie zajmuje jednak pierwsze miejsce w tym zestawieniu ze względu na bardzo surowy algorytm oceny jakości powietrza oraz bezkompromisowe 3 tryby automatyczne, który naszym zdaniem świetnia sprawdzą się w środowisku przedszkolnym. Dzięki automatyzacji możemy ustawić własne reguły pracy, odrębne np. dla godzin porannych, charakteryzujących się dużą ilosćią smogu, a odrębne dla godzin popułdniowych, gdzie maluchy mają zwykle drzemkę. Urządzenie można obecnie nabyć w promocyjnej cenie 1399 zł, za co otrzymuje sprzęt o współczynniku CADR równym 600 m³/h.
Winix Zero to kolejny oczyszczacz o bardzo dobrym stosunku wydajności do ceny (jego CADR wynosi 399 m³/h, a koszt zakupu 819 zł). Za usuwanie zanieczyszczeń odpowiadają filtr wstępny, węglowy i HEPA oraz jonizator (funkcję jonizacji można wyłączyć). Model ten również posiada bardzo rygorystyczny algorytm oceny zanieczyszczeń, reagując szybko na zmieniające się stężenia.
Toshiba CAF-X116XPL wyróżnia się najlepszym stosunkiem ceny do wydajności oczyszczania. Jego wydajność wynosi 700 m³/h, natomiast cena to 1399 zł. Urządzenie wyposażono w filtr wstępny, HEPA, PET i węglowy oraz w jonizator powietrza, który można w każdej chwili wyłączyć.
Oczyszczacz powietrza Winix Zero Pro w najwyższym trybie pracy uzyskuje CADR 480 m³/h. Podobnie jak w poprzednim urządzeniu tej marki znajdziemy tutaj filtr wstępny, węglowy i HEPA oraz jonizator z możliwością wyłączenia. Filtry wyposażone zostały w powłokę antybakteryjną. W trybie automatycznym oczyszczacz uwzględnia stężenie pyłu zawieszonego i LZO.
Electrolux PA91-604DG/GY to oczyszczacz powietrza z opcją sterowania aplikacją mobilną. Wykorzystuje filtr wstępny, węglowy i HEPA oraz jonizator (który można wyłączyć w aplikacji). Jego CADR wynosi 620 m³/h, a cena 1819 zł.
Ideal AP 40 to oczyszczacz powietrza z filtrem wstępnym, węglowym i HEPA oraz z jonizatorem. Kosztuje 1999 zł, a na wysokich obrotach uzyskuje wydajność na poziomie 480 m³/h. Oczyszczacz wykorzystuje czujniki kurzu, zapachu i światła.

tags: #normy #oczyszczaczy #powietrza #przedszkole