Właściwości Higroskopijne Wodorotlenku Potasu

Szczegóły: Opublikowano: 10. December 2025

Wodorotlenek potasu (KOH), znany również jako potaż żrący lub potaż kaustyczny, jest nieorganicznym związkiem chemicznym z grupy wodorotlenków i jedną z najsilniejszych zasad. W standardowych warunkach wodorotlenek potasu występuje jako białe ciało stałe.

Charakterystyka Wodorotlenku Potasu

Jako odczynnik chemiczny zazwyczaj produkowany jest w postaci łamliwych, krystalicznych, miękkich płatków lub granulek o zawartości ok. 15% wody. Roztwór, zwany dawniej ługiem potasowym, ma odczyn silnie zasadowy. Wodorotlenek potasu oraz jego roztwór wodny pochłania z powietrza dwutlenek węgla z wytworzeniem węglanu potasu, dlatego należy go przechowywać w szczelnych pojemnikach.

Podstawowe właściwości fizykochemiczne:

Postać: ciało stałe
Kolor: biały
Zapach: bez zapachu
Gęstość: 2,04 g/cm³ w 20°C
Rozpuszczalność w wodzie: 97g/100cm³ w 0°C, 110g/100cm³ w 20°C
Rozpuszczalność w innych rozpuszczalnikach: rozpuszcza się w etanolu - ok. 400g/l w 20°C
Temperatura topnienia: 360°C
Temperatura wrzenia: 1320°C
Palność: niepalny

Higroskopijność KOH

Ma silne właściwości higroskopijne, większe niż wodorotlenek sodu. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie; proces rozpuszczania jest silnie egzotermiczny. Pozostawiony na powietrzu po pewnym czasie „rozpływa się” - pochłania wilgoć z otoczenia. Substancje o takich właściwościach nazywamy higroskopijnymi.

Otrzymywanie Wodorotlenku Potasu

Można go otrzymać w reakcji potasu lub tlenku potasu z wodą. Roztwór wodorotlenku potasu można uzyskać poprzez elektrolizę roztworu chlorku potasu z wykorzystaniem katody rtęciowej. Dawniej otrzymywano go w formie zanieczyszczonej poprzez rozpuszczenie w wodzie popiołu pozostającego po prażeniu roślin i nazywano go potażem żrącym.

Zastosowanie Wodorotlenku Potasu

Wodorotlenek potasu to związek chemiczny, który zyskał ogromną popularność i posiada szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach gospodarki. Charakterystyczne dla wodorotlenku potasu właściwości w znakomitej większości wyróżniają wręcz synonimiczny związek jakim jest ług sodowy. Ta substancja chemiczna również znajduje zastosowanie w produkcji mydeł czy też preparatów do udrażniania rur, min. ze względu na łączące je właściwości higroskopijne.

Przeczytaj także: Jon potasu w wodzie mineralnej

Przykłady zastosowań:

Przemysł spożywczy: jako regulator kwasowości oraz środek stabilizujący, oznaczany jako E525.
Produkcja mydeł: do produkcji miękkich mydeł potasowych, czyli inaczej szarego mydła. Zaliczane są także mydła marsylskie, savon noir - czarne mydło.
Przemysł chemiczny: środek suszący i bielący, pochłanianie dwutlenku węgla, otrzymywanie innych związków potasu (np. soli potasowych).
Litografia: wykonywanie matryc.
Elektrolit: elektrolit (np. w akumulatorach alkalicznych).
Branża pogrzebowa: Roztwór KOH wykorzystywany jest bowiem do tak zwanej resomacji, czyli ekologicznej kremacji zwłok, polegającej na stopniowym spalaniu wody, zawartej w ciele.
Grawerstwo i techniki graficzne: Wodorotlenek potasu, jako substancja silnie żrąca, znalazł również zastosowanie w grawerstwie oraz technice graficznej, litografii.

Bezpieczeństwo i Środki Ostrożności

Należy jednak pamiętać o tym, że jest to substancja silnie toksyczna i drażniąca skórę, śluzówkę oczu i nosa. Jest silnie żrący, może spowodować poważne oparzenia. Podczas korzystaniu z KOH należy stosować odpowiednie środki ochrony osobistej, a także przechowywać go w miejscu niedostępnym dla osób nieuprawnionych. W postaci roztworu nie można przechowywać go w naczyniach z zamknięciem na szlif, gdyż szlif może się zapiec.

Zasady postępowania w przypadku zatrucia:

Skażenie skóry: Zmywać skórę dużą ilością letniej wody, najlepiej bieżącej, co najmniej 15 minut. Nie stosować mydła, jeśli są oparzenia. Nie stosować środków zobojętniających (kwaśnych). Założyć na oparzenia jałowy opatrunek.
Skażenie oczu: Natychmiast obficie płukać oczy chłodną wodą co najmniej 15 minut. Unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko uszkodzenia rogówki. Wezwać lekarza.
Zatrucie drogą pokarmową: Podać do wypicia białko jaj kurzych ewentualnie mleko; poza tym niczego nie podawać doustnie. Nie podawać środków zobojętniających (kwaśnych). Nie prowokować wymiotów.

Dostępność i Cena

Obecnie wodorotlenek potasu może kupić każdy. Produkt dostępny jest zarówno w sklepach internetowych, jak i specjalistycznych, branżowych sklepach stacjonarnych specjalizujących się w sprzedaży produktów chemicznych. Warto jednak pamiętać o tym, że do profesjonalnych zastosowań przemysłowych należy stosować wyłącznie wyrób atestowany, opatrzony stosowną specyfikacją. A ile kosztuje wodorotlenek potasu? Cena zależy od gatunku, jakości, przeznaczenia i wielkości opakowania.

Wśród ofert różnych dostawców i producentów można znaleźć zarówno KOH farmaceutyczny, kosmetyczny, chemiczny, techniczny, jak i spożywczy, wodorotlenek w postaci granulek, płatków lub gotowych roztworów. Najtańsze, dostępne na polskim rynku opakowania wodorotlenku potasu, służące do przygotowywania odczynów laboratoryjnych, kosztują kilka lub kilkanaście złotych.

Przeczytaj także: Oczyszczanie ścieków nadmanganianem

Przeczytaj także: Poradnik: walka z wilgocią w mieszkaniu

tags: #wodorotlenek #potasu #właściwości #higroskopijne