Woda pitna: Definicja i rodzaje
- Szczegóły
Picie wody jest niezwykle ważne, ponieważ dzięki niej organizm funkcjonuje w sposób prawidłowy. Jednak warto sobie zdawać sprawę, że są różne rodzaje wód. Większość osób zna dwa rodzaje wody do picia: gazowaną i niegazowaną. Jednak prawda jest taka, że typów różnych wód jest o wiele więcej.
Definicja i rodzaje wody pitnej
Woda pitna to czysta woda, która nadaje się do spożycia i nie stwarza zagrożenia dla zdrowia. Woda pitna powinna zawierać odpowiednią ilość soli mineralnych i nie zawierać zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych, w Polsce produkowane są:
- wody naturalne źródlane,
- wody naturalne mineralne,
- wody stołowe.
Która z nich to najlepsza woda do picia? To zależy m.in. od indywidualnych potrzeb, stanu zdrowia, pory roku czy preferencji.
Woda mineralna
Woda mineralna jest wydobywana z podziemnych zbiorników, które są umieszczone głęboko w warstwie ziemi. Dzięki temu wyróżnia się ona olbrzymią liczbą naturalnych składników mineralnych, wśród których prym wiodą np. wapń, magnez, sód, węglany i chlorki. Może być ona mało, średnio lub wysoko zmineralizowana.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
- Woda o największej zawartości minerałów (nasycenie minerałów wynosi powyżej 1500 mg na litr) to woda wysokozmineralizowana.
- Taka o średniej zawartości makro, mikroelementów oraz anionów (nasycenie minerałów występuje się 500 a 1500 mg/l) określana jest jako woda średniozmineralizowana.
- W butelce mieszczącej niskie stężenie składników mineralnych (nasycenie minerałów jest niższe niż 500 mg/l) znajduje się natomiast woda niskomineralizowana.
Woda mineralna z dwutlenkiem węgla, czyli gazowana jest przeznaczona przede wszystkim dla osób uprawiających sporty i aktywnych fizycznie. Warto ją pić bezpośrednio po treningu czy innym wysiłku fizycznym, ponieważ szybko wchłania się z przewodu pokarmowego stymulując wytwarzanie moczu, dzięki czemu pozbędziemy się toksyn zebranych w czasie intensywnego ruchu. Nie będzie ona dobra dla osób cierpiących m.in. na wzdęcia, nadkwasotę, niestrawność i inne kłopoty żołądkowe.
Woda źródlana
Czym różni się woda źródlana od mineralnej? Obie są czerpane z podziemnych źródeł, jednak w przypadku tej pierwszej - wydobywa się ją z płytszych warstw pod ziemią, w przypadku drugiego typu wody - z głębszych połaci ziemi. Ten rodzaj wody posiada o niską lub średnią mineralizację, nie przekraczającą 1000 mg na litr. Źródlana woda jest bezpieczna dla niemowląt, małych dzieci, osób starszych oraz przeciętnego dorosłego. Na jej bazie warto przygotowywać posiłki, napoje ciepłe oraz pić ją bezpośrednio z butelki.
Woda stołowa
Woda stołowa to połączenie naturalnej wody źródlanej z przefiltrowaną wodą wodociągową zawierającą różne składniki mineralne (często magnez w ilości ok 100 mg na litr, wapń - w ilości 200 mg/l albo jeszcze inne komponenty mineralne, np. sód, chlorki i siarczany) lub z wodą mineralną. Ten rodzaj wody poleca się osobom aktywnym, które potrzebują szybko ugasić pragnienie. Jeśli natomiast poszukujemy wody o bogatym składzie mineralnym lepiej przekierować swoją uwagę na inne rodzaje wód.
Wody lecznicze
Można jeszcze nadmienić o wodach leczniczych, które powstają ze specjalnych źródeł głębinowych wyróżniających się właściwościami leczniczymi. Rozpuszczone w takim rodzaju wody składniki mineralne występują w ilości co najmniej 1000 mg/l. Mogą korzystnie wpływać na konkretne aspekty zdrowotne oraz wspomagać leczenie niektórych schorzeń.
Jakość wody pitnej
Woda pitna musi spełniać określone wymagania mikrobiologiczne (sanitarne), organoleptyczne, fizykochemiczne oraz radiologiczne. Poszczególne państwa na świecie, w tym Polska, określają normy jakim musi odpowiadać woda, aby mogła zostać oddana do spożycia przez ludność. W Polsce takim dokumentem jest m. in. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29.03.2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz przepisy prawne zawarte w Ustawie z dnia 07.06.2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
O bezpieczeństwie sanitarnym spożywanej wody świadczy brak obecności bakterii chorobotwórczych. Według norm polskich i norm Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) woda przeznaczona do spożycia nie powinna zawierać bakterii z grupy coli, w tym Escherichia coli, bakterii Clostridium perfringens (łącznie ze sporami) oraz bakterii z grupy Enterokoków. W 100 ml wody nadającej się do spożycia nie powinno być nawet jednej komórki bakterii chorobotwórczej.
Wskaźniki fizykochemiczne określają z kolei zawartość różnego rodzaju substancji chemicznych w wodzie. Woda zanieczyszczona substancjami chemicznymi stanowi zupełnie inne ryzyko dla zdrowia człowieka niż woda zanieczyszczona bakteriami chorobotwórczymi.
Poza odpowiednimi właściwościami bakteriologicznymi i fizykochemicznymi, woda musi posiadać również określone właściwości organoleptyczne, tj. zapach, smak, barwę (wygląd). Woda zabarwiona czy też woda mętna, albo posiadająca nieprzyjemny zapach i smak, nie będzie przez nas w sposób komfortowy użytkowana i filtry do wody powinny bez wątpienia znaleźć tu swoje miejsce.
Zanieczyszczenia wody i ich wpływ na jakość
Naturalnie zanieczyszczona woda, to woda z domieszkami soli, substancji organicznych, drobnoustrojów, różnego rodzaju gazów. Zanieczyszczenia sztuczne to substancje pochodzące z przemysłu, miast oraz rolnictwa, czyli będące skutkiem szeroko pojętej działalności człowieka.
Aktualnie głównymi źródłami zanieczyszczeń są ścieki pochodzące z obszarów miejskich. Ścieki komunalne zawierają m. in. detergenty, czyli środki czyszczące używane w gospodarstwach domowych, fekalia, stanowiące niezwykle groźne źródło mikroorganizmów chorobotwórczych, odpady ze szpitali, odpady z zakładów przemysłowych, zawierające metale ciężkie, takie jak ołów czy rtęć. Bardzo niebezpieczne są również składowiska odpadów komunalnych, czyli wysypiska śmieci.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Ścieki przemysłowe są z kolei bogate w sole metali ciężkich, związki azotu i siarki. Duże ilości zasolonych wód kopalnianych dostarcza do wody gruntowej przemysł wydobywczy.
Na jakość wody ma również wpływ sąsiedztwo szlaków komunikacyjnych. Bliskość dróg i autostrad wpływa na występowanie w wodzie zwiększonych ilości tlenków azotu, związków ołowiu i węglowodorów.
Mówiąc o zanieczyszczeniu wody nie sposób nie wspomnieć o zjawisku eutrofizacji, które jest w równej mierze przyczyną, co skutkiem zanieczyszczenia wody. Eutrofizacja polega na nagromadzeniu się w zbiornikach wodnych dużej ilości pierwiastków biogennych, do których należy m. in. fosfor i azot.
Metale ciężkie w wodzie
Metale ciężkie to jedno z najgroźniejszych, niestety niewidocznych, niebezpieczeństw znajdujących się w wodzie pitnej. Do grupy metali ciężkich zalicza się m. in.:
- Ołów - to najczęściej występujący i jednocześnie jeden z najbardziej szkodliwych metali ciężkich w wodzie. Jest pierwiastkiem toksycznym, który posiada właściwości kumulowania się w naszych organizmach, w głównej mierze w kościach, ale również w nerkach, wątrobie czy zębach.
- Rtęć - należy do bardzo toksycznych metali ciężkich. Posiada zdolność kumulowania się w organizmie ludzkim. Szczególnie niebezpieczna jest w postaci związków metylortęciowych.
- Chrom - który może występować w połączeniach trójwartościowych i sześciowartościowych. Chrom trójwartościowy jest rzadko spotykany, niezbędny do prawidłowego rozwoju organizmu i praktycznie nietoksyczny.
- Arsen - jego toksyczność jest uzależniona od połączenia chemicznego, w którym występuje. Zatrucie arsenem uszkadza centralny układ nerwowy, ma również niekorzystny wpływ na układ pokarmowy, skórę oraz układ oddechowy.
Uzdatnianie wody
Woda jest podstawowym surowcem wykorzystywanym w przemyśle kosmetycznym i chemicznym. Stosuje się ją do mycia, płukania, higieny, sprzątania, dezynfekcji urządzeń i oczywiście do spożycia przez pracowników.
Bardzo dobrym i prostym sposobem na uzdatnianie wody pitnej jest odwrócona osmoza. Filtry do wody we własnym mieszkaniu czy domu, to gwarancja bezpiecznej i zdrowej przyszłości dla całej rodziny. Filtry do wody, m. in. odwrócona osmoza, są w tym względzie bezkonkurencyjne, usuwają z wody wszelkie substancje niekorzystne.
Filtry mechaniczne
Jeżeli mętność wody jest jedynym przekroczonym wskaźnikiem, czyli przyczyną mętności wody są drobne cząstki mineralne, to bardzo skutecznym sposobem na usuwanie drobnej zawiesiny jest separacja na filtrach mechanicznych. W przypadku domowych instalacji o niewielkiej wartości mętności wody skuteczne są tzw. filtry narurowe, w przypadku bardzo dużych wartości mętności lub większych instalacji przemysłowych skuteczniejsze są kolumny filtracyjne.
Kolumna filtracyjna z węglem aktywnym
Kolumna filtracyjna z węglem aktywnym posiada zdolność wiązania (adsorpcji) na swojej powierzchni rozpuszczonych zanieczyszczeń znajdujących się w wodzie. Bardzo duża powierzchnia właściwa węgla aktywnego (w zależności od gatunku węgla dochodząca nawet do 2000 m2/g) powoduje, że nadaje się on do usuwania z wody zanieczyszczeń trudnych do usunięcia innymi metodami (m.in. związki organiczne, metale ciężkie, pestycydy i in.).
Sposoby na znalezienie wody pitnej w trudnych warunkach
Wodę pitną można czerpać ze studni lub innych ujęć, a na terenach zurbanizowanych jej podstawowym rodzajem jest woda wodociągowa. Wodę zdatną do picia można też uzyskać przez przegotowanie wody powierzchniowej, choć nie daje to gwarancji unieszkodliwienia wszystkich drobnoustrojów.
- Woda z naturalnych zbiorników: wodę z jezior i rzek można w ekstremalnych warunkach spożywać, ale należy upewnić się, czy jest ogólnie czysta (nie ma w niej podejrzanych przedmiotów, szczątków zwierząt). Taką wodę najlepiej gotować przez kilkanaście minut.
- Najbezpieczniejsza do picia jest woda z potoku wypływającego z ziemi/skał. Warto wiedzieć, że skały są jednym z najlepszych naturalnych filtrów.
- Unikaj picia wody z sadzawek, kałuż i wszystkich zbiorników, w których woda jest mętna, nie jest przejrzysta. Nie wolno również pić wody z rowów melioracyjnych, zwłaszcza znajdujących się przy polach uprawnych, ponieważ w wodzie mogą znajdować się trujące środki ochrony roślin.
Właściwości wody
Woda to tlenek wodoru. Wzór chemiczny wody H2O, oznacza, że każda z jego cząsteczek zawiera jeden atom tlenu i dwa atomy wodoru.
Wiele właściwości wody jest związanych z jej funkcjami w organizmie. Kilka z nich to:
- Regulacja temperatury ciała
- Nawilżanie tkanki oczu, nosa i ust
- Chronienie narządów i tkanek ciała
- Przenoszenie składników odżywczych i tlenu do komórek
- Smarowanie stawów
- Wypłukiwanie produktów przemiany materii
- Rozpuszczanie minerałów i składników odżywczych
Normy prawne dotyczące wody pitnej
W Polsce kwestie prawne dotyczące wody pitnej reguluje Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Ustawa ta określa zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym m.in.:
- zasady działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych,
- prawa i obowiązki odbiorców usług wodociągowo-kanalizacyjnych,
- monitoring i kontrolę jakości wody oraz ścieków.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wprowadza wymagania jakościowe, jakie musi spełniać woda pitna, określone w załącznikach. Woda musi być wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów, oraz od substancji chemicznych w stężeniach stanowiących zagrożenie dla zdrowia ludzkiego.
Węże do transportu wody pitnej
Sposób w jaki woda jest transportowana, może mieć wpływ na jej właściwości smakowe, oraz stwarzać ewentualne zagrożenie dla zdrowia ludzi. Dlatego jest to szczególna kategoria medium, która podlega szczególnym regulacjom, bardziej restrykcyjnym, niż regulacje dotyczące substancji spożywczych. W instalacjach, które mają transportować wodę przeznaczoną do spożycia, prawo wymaga użycia komponentów posiadających odpowiednie dopuszczenia, najlepiej zgodne z najnowszą dyrektywą 2020/2184/UE i posiadające odpowiednie certyfikaty np. DVGW, KIWA, WRC, NSF, ACS, WRAS.
Przykładowe zastosowania węży do transportu wody pitnej:
- Zaopatrzenie w wodę pitną wojska
- Awarie, remonty, naprawy i konserwacja instalacji wodociągowych
- Uzupełnianie zbiorników wody pitnej na jachtach, okrętach i innych jednostkach pływających
Przykłady węży do transportu wody pitnej:
- HILCOFLAT AQUA: Wąż płaski posiadający atest KTW, zbudowany z odpornego na hydrolizę poliuretanu, wzmocniony poliestrowymi włóknami.
- RAUAQUA: Produkt ten jest odpowiedzią na specyficzne warunki pracy z wodą do picia, nie zmienia jej smaku, właściwości i przydatności do spożycia.
tags: #woda #pitna #definicja #i #rodzaje
