Czym Jest Woda Pitna Ręczna? Kompleksowy Przewodnik
- Szczegóły
Woda jest niezbędna do życia ludzi, zwierząt i roślin. Jej niedobór prowadzi do osłabienia i chorób. Jakość wody, którą pijemy, zależy od wielu czynników, a problem złej jakości wody dotyczy głównie własnych ujęć, takich jak studnie głębinowe.
Jednak przekroczenia niektórych wskaźników zdarzają się również w wodzie z miejskiej sieci wodociągowej, pomimo restrykcyjnych przepisów. Może to wynikać z zanieczyszczenia wody przepływającej przez długie odcinki rurociągów o złym stanie technicznym.
Wśród wielu związków znajdujących się w wodzie, znaczna część wpływa na jej jakość, decydując o przydatności wody do różnych celów. Niektóre związki są uciążliwe, inne szkodliwe, a nawet niebezpieczne dla zdrowia.
Obowiązującym aktem prawnym określającym wymagania stawiane wodzie zdatnej do spożycia jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U. 2017 poz. 2294). Ponadto należy wspomnieć o wytycznych dla jakości wody pitnej określonych w 2017 r. przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization), jak również Główny Inspektorat Sanitarny (GIS).
1. Fizyczne Wskaźniki Jakości Wody
Pierwszą grupą wskaźników są fizyczne wskaźniki jakości wody, takie jak barwa, smak, zapach i mętność (wskaźniki organoleptyczne). Omawiamy również zanieczyszczenia mechaniczne, które choć nie są oznaczane w analizach laboratoryjnych, mają istotny wpływ na cechy użytkowe wody.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
1.1 Mętność Wody - Przyczyny
Mętność wody jest spowodowana obecnością drobnej zawiesiny mineralnej (glina, muły) lub organicznej (np. szczątki roślin), a także wysoką zawartością manganu i żelaza. Ponadto, przy dużej twardości wody, mętność może wynikać z wytrącania się węglanu wapnia i magnezu.
W wodach podziemnych wartość mętności może dochodzić do kilkudziesięciu NTU (nefelometryczna jednostka mętności).
1.1.1 Mętność Wody - Skutki
Przepisy określają akceptowalny poziom mętności w wodzie pitnej, zalecając wartość poniżej 1 NTU. Mętna woda ma nieprzyjemny wygląd i jest nieakceptowalna dla konsumentów. Widoczne zmętnienie występuje powyżej 4 NTU.
Duża mętność może powodować przebarwienia na praniu i osady na armaturze. Może również niszczyć elementy instalacji wodnej, takie jak uszczelki. Co więcej, drobna zawiesina sprzyja namnażaniu się mikroorganizmów i zmniejsza skuteczność dezynfekcji wody.
1.1.2 Jak Usunąć Mętność Wody?
Sposób usuwania mętności zależy od jej przyczyny. Jeśli jedynym przekroczonym wskaźnikiem jest mętność spowodowana przez drobne cząstki mineralne, skuteczne są filtry mechaniczne. W domowych instalacjach stosuje się filtry narurowe, a w większych - kolumny filtracyjne.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Filtry narurowe występują w dwóch podstawowych odmianach:
- Filtry narurowe z wkładami wymiennymi.
- Filtry samopłuczące.
W przypadku bardzo dużych wartości mętności lub większych instalacji skuteczniejsze są kolumny filtracyjne z wypełnieniem z drobnego kruszywa mineralnego (np. piasek kwarcowy), które posiadają przepływ do ponad 4 m3/h.
W przypadku mętności, która pojawia się, gdy żelazo w wodzie, twardość wody lub mangan w wodzie występują w dużej ilości, zostaje ona usunięta w ciągu procesu technologicznego odżelaziania, odmanganiania lub zmiękczania wody.
W przypadku mętności pochodzenia organicznego, której zazwyczaj towarzyszy zapach organiczny, wysoka barwa i utlenialność (indeks nadmanganianowy), dobrze sprawdzają się kolumny filtracyjne z węglem aktywnym, które wiążą na powierzchni (adsorbują) węgla aktywnego zanieczyszczenia rozpuszczalne, natomiast większe zanieczyszczenia zatrzymywane są na zasadzie cedzenia.
W przypadku, gdy występuje potrzeba usunięcia m.in. mętności wyłącznie w jednym kranie wykorzystywanym do celów kulinarnych, bardzo dobre efekty daje system odwróconej osmozy montowany np. pod zlewem w kuchni.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
1.2 Barwa Wody - Przyczyny
Barwa wody jest najczęściej wywołana przez rozpuszczoną i koloidalną materię organiczną (kwasy humusowe i fulwowe) wypłukiwaną z warstw geologicznych, a także przez związki żelaza i manganu. Zwiększona barwa może być skutkiem dopływu ścieków. Naturalnie występująca barwa wody podziemnej może dochodzić do kilkudziesięciu mg Pt/l.
1.2.1 Barwa Wody - Skutki
Większość ludzi potrafi wykryć barwę wody powyżej 15 mg Pt/l. Przepisy określają wartość barwy wody zdatnej do użycia jako akceptowalną przez konsumenta, zalecając wartość do 15 mg Pt/l.
Barwa wody ma zasadnicze znaczenie w przypadku wód technologicznych kilku branż (m.in. papierniczej, tekstylnej, kosmetycznej, farmakologicznej). Z punktu widzenia budynków mieszkalnych, barwa wody jest właściwością organoleptyczną i ma znaczenie głównie dla komfortu spożywania wody, jednak w dużych przekroczeniach może powodować powstawanie przebarwień np. na praniu.
1.2.2 Jak Usunąć Barwę Wody?
Ponieważ barwa wody wywołana jest przez związki, które powodują przekroczenie innych wskaźników (np. mangan, związki organiczne lub żelazo w wodzie), zmniejszenie wartości barwy wody następuje w ciągu technologicznym procesów usuwających te związki. Głównie będą to procesy związane z odżelazianiem i odmanganianiem wody na filtrach odżelaziających i odmanganiających lub usuwaniem związków organicznych np. na kolumnach filtracyjnych z węglem aktywnym.
Kolumna filtracyjna z węglem aktywnym posiada zdolność wiązania (adsorpcji) na swojej powierzchni rozpuszczonych zanieczyszczeń znajdujących się w wodzie.
Stosowane są również filtry narurowe z wkładami z węglem aktywnym, jednak ich pojemność adsorpcyjna oraz wydajność są bardzo małe i dlatego powinny być stosowane wyłącznie na niewielkie instalacje (pojedyncze krany).
Węgiel aktywny jest dobrym środowiskiem dla rozwoju mikroorganizmów. Wynika to z porowatej struktury węgla aktywnego, która zapewnia stabilne warunki rozwoju, natomiast adsorpcja zanieczyszczeń na jego powierzchni dostarcza pożywkę. Rozwój mikroorganizmów na powierzchni węgla aktywnego może powodować pogorszenie zapachu wody w wyniku wydzielania przez bakterie m.in. siarkowodoru oraz wtórne zanieczyszczenie mikrobiologiczne wody.
Kwasowość Wody Pitnej (pH)
Odczyn pH wody pitnej wskazuje poziom kwasowości cieczy. Szczegółowe wytyczne, dotyczące tych kwestii, można znaleźć między innymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Rozporządzenie wskazuje jasno, że woda zdatna do picia powinna mieć pH w granicach 6,5-9,5.
Wybierając wodę pitną, warto zwrócić uwagę na to, by była ona możliwie najlepiej dostosowana do potrzeb organizmu i do pH najważniejszego płynu ustrojowego, jakim jest krew. Każdego dnia powinniśmy wypijać minimum 1,5 l do 2,5 l wody dziennie.
Bardzo często w gospodarstwach domowych woda, płynąca z kranu jest wykorzystywana bezpośrednio do picia. Jak sprawdzić, czy jej pH jest odpowiednie? Warto zakupić tester pH elektroniczny - to proste w obsłudze urządzenie, które w kilka sekund wskazuje poziom kwasowości wody.
Woda Kranowa vs. Woda Butelkowana
Statystyki spożycia wody kranowej wśród Polaków poprawiają się z roku na rok: już prawie połowa obywateli naszego kraju sięga po powszechnie dostępną kranówkę przynajmniej raz dziennie. Wraz z wzrostem tej tendencji maleje sprzedaż wód butelkowanych, mimo to znakomita część z nas wciąż pozostaje pod wpływem kampanii reklamowych i starych przyzwyczajeń, skutecznie demonizujących wodociąg jako źródło czystej wody pitnej.
Znaczna część konsumentów wody butelkowanej nie wierzy w czystość kranówki, spodziewając się wody nie tylko zanieczyszczonej fizycznie, ale często także biologicznie. Dziś lęk ten jest w zasadzie bezzasadny: do uzdatniania wody wodociągowej wykorzystuje się dziś mniejsze stężenie chloru w bezpieczniejszej formie, co sprawia, że woda jest całkowicie zdatna do spożycia, a nieprzyjemny zapach - całkowicie niewyczuwalny.
To, na co konsumenci wody sklepowej powinni zwrócić uwagę w pierwszej kolejności, to przede wszystkim skład napoju, który wybierają na co dzień. Przyglądając się składom, szybko zauważyć można, że znaczna część wód butelkowanych nie różni się od tej dostępnej z miejskich wodociągów.
Dodatek pysznego, naturalnego (jak zapewnia producent) soku do butelki wody mineralnej składa obietnicę poprawy jej smaku, przy jednoczesnym zapewnieniu organizmowi właściwego nawodnienia i optymalnej ilości minerałów. Nic bardziej mylnego - w składzie wody smakowej rzeczywiście znajdziemy wodę, występuje ona jednak w towarzystwie substancji, których za wszelką cenę staramy się unikać. Pomimo mnogości produktów tego typu, skład wszystkich z nich opiera się na cukrach, konserwantach i regulatorach kwasowości. Sprawia to, że woda smakowa znacznie bardziej przypomina słodkie napoje, niż prawdziwą wodę.
Masowe spożycie wody butelkowanej wiąże się nie tylko ze zdrowotnym aspektem naszego życia. Litr wody mineralnej to koszt ok. 1,50zł. W skali miesiąca na tę potrzebę statystyczny Polak wydaje nawet do 100zł. Ta sama ilość wody z ujęcia wodociągowego to koszt zaledwie kilku groszy.
Wnioski nasuwają się same: popularność wody butelkowanej to efekt doskonale przygotowanej kampanii marketingowej, która przez lata wytworzyła w nas poczucie zagrożenia na myśl o spożyciu nieprzetworzonej kranówki, skutecznie zagłuszając informacje o postępie technologicznym i modernizacjach sieci wodociągowych w polskich miastach.
Aby zabezpieczyć się i przed takimi sytuacjami, warto zainwestować w filtr kuchenny, np. Koszt urządzenia nie przekroczy rocznych wydatków na wodę butelkowaną, a sam filtr posłuży użytkownikowi dużo dłużej. Można zaopatrzyć się także w osmozę z dodatkowym wkładem, np. jonizującym lub rewitalizującym.
Dostęp do Wody Pitnej w Szkołach
Dostęp do czystej i świeżej wody pitnej jest ważny dla zdrowia i dobrego samopoczucia dzieci. Szczególnie miesiące letnie to okres, kiedy temperatury są wysokie, a wilgotność jest niska. Dlatego latem jest szczególnie ważne, aby dzieci pamiętały o odpowiednim nawodnieniu, aby uzupełnić utraconą wodę i uniknąć odwodnienia, które może prowadzić do zmęczenia, bólu głowy, rozdrażnienia, trudności z koncentracją i obniżenia ogólnej wydajności.
Poidełka w szkołach są lepsze od wody butelkowanej, ponieważ są tańsze, bardziej ekologiczne i bardziej dostępne dla uczniów. Woda butelkowana jest droga i generuje dużo odpadów plastikowych, podczas gdy poidełka szkolne są tanie i nie generują odpadów.
Aktualne wytyczne, np. Departamentu Higieny Środowiska Głównego Inspektoratu Sanitarnego nie zabraniają stosowania poidełek w szkołach. Aktualnie nie ma więc żadnych przeciwwskazań do ich wykorzystania.
Bezdotykowe poidełka wody to urządzenia, które umożliwiają użytkownikom pobranie wody bez konieczności jego dotykania za pomocą przycisków lub kranów. Jest to świetny pomysł do szkół, ponieważ gwarantuje higienę i bezpieczeństwo użytkowników.
4.1. Wody Powierzchniowe
Rzeki i jeziora, które tworzą wody powierzchniowe, są źródłem wody pitnej dla około 50% ludności Polski. Źródłem ich zanieczyszczenia są:
- pyły i gazy z atmosfery,
- ścieki komunalne,
- ścieki rolnicze,
- ścieki przemysłowe,
- ścieki ze śmietnisk komunalnych i innych.
Jedne z groźniejszych związków zawartych w ściekach komunalnych to detergenty, czyli związki wchodzące w skład proszków do prania, mydeł, płynów oraz proszków do mycia, czyszczenia i zmywania. Źródłem tychże związków w wodach powierzchniowych są również ścieki z fabryk produkujących środki czystości i z pralni chemicznych.
Ścieki rolnicze zawierające nawozy sztuczne i pestycydy są również źródłem skażenia wód powierzchniowych. Ponieważ zanieczyszczają one w pierwszej kolejności wody gruntowe i studzienne, zostaną opisane dokładniej w następnym rozdziale.
Źródłem największej ilości najgroźniejszych chemikaliów w rzekach i jeziorach są ścieki przemysłowe.
Do substancji stanowiących bardzo poważne zagrożenie dla zdrowia należą WIELOPIERŚCIENIOWE WĘGLOWODORY AROMATYCZNE (WWA), które mają silne rakotwórcze działanie. Źródłem WWA w środowisku są przemysł petrochemiczny, koksowniczy i motoryzacyjny, a ponadto elektrociepłownie, urządzenia grzewcze w gospodarstwach domowych oraz spaliny z samochodów i samolotów.
4.1.1. Klasy Czystości Wód Powierzchniowych
Morza zasilane są wodami rzek, a te z kolei wodami gruntowymi, do których dostały się zanieczyszczenia w postaci kwaśnych opadów deszczowych. Ponadto deszcze wypłukały pestycydy i nawozy sztuczne z gruntów ornych, wymyły zapylone dachy, ulice i drogi, przepłukały wszystkie śmietniska komunalne itp.
W zależności od zawartości wyżej wymienionych zanieczyszczeń w rzekach dzieli się je na trzy klasy czystości, a mianowicie:
- I klasa czystości - są to rzeki najczystsze, w których żyją ryby wymagające najczystszych wód, takie jak: pstrąg i sielawa. Tylko rzeki I klasy są według ustawy Ministra Ochrony Środowiska dopuszczone do uzdatniania w zakładach wodociągowych, bowiem tylko tak dobry surowiec daje gwarancję uzyskania dobrej i bezpiecznej wody pitnej;
- II klasa czystości - rzeki gorszej jakości, nie nadają się do uzdatnienia na wodę pitną. Wodę tej kategorii można używać do celów rekreacyjnych (baseny i pływalnie) oraz do hodowli zwierząt;
- III klasa czystości - najgorsza jakość wód powierzchniowych.
To daje razem 40%, a gdzie reszta? Pozostałe 60% to wody, które nie mieszczą się w żadnej z wyżej wymienionych klas, tzw. Rys. 13. Wody tak zanieczyszczone i zatrute, że ustawodawcy, którzy ustalili powyższą normę kilkanaście lat temu, nie przewidywali pojawienia się jeszcze gorszej jakości rzek.
4.1.2. Oczyszczanie Wód Powierzchniowych w Zakładach Wodociągowych
Tak zanieczyszczone wody kierowane są do zakładów wodociągowych w celu oczyszczenia i uzdatnienia na wodę pitną. Woda, najczęściej rzeczna, kierowana jest do dużych stawów sedymentacyjnych, przez które bardzo wolno przepływa. Dzięki temu większość nierozpuszczonych części (sedymentów) jak muł, iły, piasek, humusy itp., które wcześniej pływały w wzburzonej rzece, teraz dzięki grawitacji w naturalny sposób osiądą na dnie tych stawów. W procesie sedymentacji wytrąca się z wody do 70% sedymentów, woda staje się dużo bardziej klarowna niż wcześniej, gdy była jeszcze wodą rzeczną.
W ogromnych filtrach wypełnionych naturalnym materiałem filtracyjnym jakim są piaski i żwiry następuje dokładniejsze i ostateczne oddzielenie od wody sedymentów oraz kłaczków po koagulacyjnych. Woda po przejściu przez te filtry ma klarowny wygląd, ale czy ten ładny wygląd wody po filtrach mechanicznych dowodzi, że jest ona już zdrowa i bezpieczna?
Wszystkie poprzednie procesy, czyli sedymentacja, koagulacja oraz filtry mechaniczne służyły tylko i wyłącznie do usunięcia z wody części nierozpuszczonych, które czyniły ją mętną. Paradoksem tych procesów jest to, że usuwają z wody części, które są mało szkodliwe dla naszego zdrowia (piasek, iły itp. jeszcze nikomu nie zaszkodziły).
4. Dezynfekcja
Stąd też ostatnim etapem uzdatniania wody jest jej dezynfekcja, która polega na zahamowaniu dalszego rozwoju bakterii i wirusów. Dezynfekcji nie należy mylić z wyjaławianiem, które powoduje całkowite zabijanie tych drobnoustrojów. W procesie dezynfekcji stosowany jest od około 100 lat chlor.
Jednak warto przy tym wiedzieć, że chlorowanie wody, jak każde lekarstwo, ma również swoje uboczne skutki, takie jak: a) podrażnienie, suchość i pękanie skóry, b) obniżenie odporności skóry na zakażenie grzybicami i drożdżycami, c) marskość wątroby, d) rak wątroby i nerek, e) rak pęcherza moczowego i prostnicy, f) rak piersi, dwunastnicy i żołądka, g) białaczka, h) guzy chłonniakowe, i) nowe związki rakotwórcze pochodzące z reakcji aktywnego chloru z innymi związkami chemicznymi.
Inicjatywa "Piję Wodę z Kranu"
„Piję wodę z kranu” to społeczna inicjatywa prowadzona przez Wodociągi Częstochowskie, promująca ideę zrównoważonego rozwoju. Woda jest najważniejszym składnikiem potrzebnym do funkcjonowania naszego organizmu. Należy więc pamiętać, aby systematycznie uzupełniać jej poziom, spożywając przynajmniej 2,5 litra wody na dobę. Do tego celu doskonale nadaje się częstochowska „kranówka”, gdyż w jej 1 litrze rozpuszczonych jest aż 300 mg składników mineralnych.
Wodociągi Częstochowskie dostarczają mieszkańcom wyłącznie wodę pochodzącą z zasobów wód podziemnych, będących w ścisłym kontakcie ze skałami wapiennymi. Ze względu na pochodzenie dostarczanej przez nas wody, jej jakość jest stabilna, niezależna od zmieniających się pór roku, czy warunków atmosferycznych.
tags: #woda #pitna #reczna #co #to #jest
