Wymagania higieniczne dla wody pitnej i zbiorników do jej magazynowania

Szczegóły: Opublikowano: 06. December 2025

Woda pitna jest jednym z najważniejszych zasobów dla zdrowia i życia człowieka, dlatego magazynowanie jej w odpowiednich warunkach jest kluczowe. Sposób w jaki jest ona transportowana, może mieć wpływ na jej właściwości smakowe, oraz stwarzać ewentualne zagrożenie dla zdrowia ludzi. Dlatego jest to szczególna kategoria medium, która podlega szczególnym regulacjom, bardziej restrykcyjnym, niż regulacje dotyczące substancji spożywczych. W tym celu wykorzystuje się zbiorniki wody pitnej, które muszą spełniać szereg rygorystycznych wymagań, aby zapewnić bezpieczeństwo sanitarno-higieniczne.

Zbiorniki te wykorzystywane są w różnych miejscach - od systemów wodociągowych, przez przemysł, aż po budynki mieszkalne i użyteczności publicznej. Ich głównym zadaniem jest zapewnienie bezpieczeństwa magazynowanej wody, eliminacja ryzyka jej skażenia oraz utrzymanie właściwych parametrów jakościowych. Po pobieżnej analizie prawa w Polsce, musimy przyjąć, iż urządzenia przeznaczone do transportu wody przeznaczonej do spożycia, muszą podlegać odpowiednim dopuszczeniom i certyfikacji. Aby jednak zbiornik mógł pełnić swoją funkcję, musi spełniać określone normy techniczne i sanitarne.

Materiały i konstrukcja zbiorników

Jednym z najważniejszych wymagań wobec zbiorników na wodę pitną jest zastosowanie odpowiednich materiałów, które zapewnią trwałość konstrukcji i higienę przechowywanej wody. Zbiorniki stalowe, szczególnie te wykonane ze stali nierdzewnej, są jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań ze względu na ich odporność na korozję oraz neutralność w kontakcie z wodą. Dodatkowo powierzchnie wewnętrzne muszą być gładkie, aby zapobiegać osadzaniu się zanieczyszczeń oraz rozwojowi mikroorganizmów.

Poza materiałem istotna jest także konstrukcja zbiornika. Powinna być ona szczelna i odporna na działanie czynników zewnętrznych, takich jak zmiany temperatury czy ciśnienie wody. Konstrukcja zbiornika powinna dawać pewność, że do wnętrza nie przedostaną się zanieczyszczenia i ciała obce. Konstrukcja zbiornika powinna ułatwiać regularne czyszczenie i dezynfekcję, co jest kluczowe dla utrzymania wody w dobrym stanie. Zbiornik powinien być projektowany w sposób zapewniający ochronę przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak promieniowanie UV, zmiany temperatury, opady atmosferyczne czy zanieczyszczenia.

Elementy konstrukcyjne zbiorników

Dach zbiornika: Konstrukcja dachu zbiornika z atestem Państwowego Zakładu Higieny (PZH) powinna zapewniać maksymalne bezpieczeństwo i higienę przechowywanej wody. Do produkcji dachu należy używać materiałów, które są zgodne z normami sanitarnymi. Dach musi być wytrzymały i odporny na zmienne warunki atmosferyczne, takie jak deszcz, śnieg, wiatr oraz promieniowanie UV. Stosowane dachy zbiorników magazynowania wody pitnej to kopułowe lub stożkowe konstrukcje ze spadkiem zewnętrznym, wykonane według koncepcji opartej o formatki trapezowe lub z prefabrykaty laminowane.
Fundament zbiornika: Fundament zbiornika musi być zaprojektowany tak, aby wytrzymać ciężar całej konstrukcji zbiornika, magazynowanej wody, ale również dodatkowych obciążeń, takich jak śnieg czy wiatr, nie powodując osiadania ani deformacji. Należy uwzględnić warunki gruntowe na etapie projektowania fundamentu.
Ściany zbiornika: Ściany zbiornika muszą być wykonane z materiałów zatwierdzonych przez PZH, które nie wpływają negatywnie na jakość wody. Najczęściej stosuje się beton zbrojony, stal nierdzewną lub inne materiały odporne na korozję i atestowane do kontaktu z wodą pitną. Ściany zbiornika muszą być całkowicie szczelne, aby zapobiegać przenikaniu zanieczyszczeń do wody oraz utracie wody na skutek wycieków. Najlepszą ochronę przed nieszczelnościami zapewniają masy chemiczne typu SABA i SIKA.

Atest PZH - gwarancja bezpieczeństwa

Posiadanie atestu PZH to jedno z kluczowych wymagań, jakie powinien spełniać zbiornik wody pitnej. Dokument ten potwierdza, że zbiornik został przetestowany pod kątem bezpieczeństwa kontaktu z wodą przeznaczoną do spożycia i nie wprowadza do niej żadnych substancji szkodliwych.

Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?

Atest PZH dla materiałów kontaktujących się z wodą to oficjalne potwierdzenie, że dany produkt przeszedł szereg badań i testów, które wykazały jego zgodność z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi. Oznacza to, że materiał został oceniony pod kątem uwalniania substancji szkodliwych, wpływu na jakość wody oraz bezpieczeństwa dla zdrowia ludzkiego. Proces atestacji obejmuje badania laboratoryjne, które mają na celu sprawdzenie, czy materiał nie zmienia właściwości fizykochemicznych wody, z którą ma kontakt.

Uzyskanie atestu wymaga przeprowadzenia szeregu testów, które obejmują badania materiałów użytych do produkcji zbiornika, szczelności konstrukcji oraz wpływu na jakość przechowywanej wody. Certyfikacja daje użytkownikom pewność, że zbiornik spełnia najwyższe standardy i jest odpowiedni do magazynowania wody pitnej. W trakcie badań, ocenia się między innymi migrację metali ciężkich, takich jak ołów czy kadm, a także obecność związków organicznych, które mogą negatywnie wpływać na zdrowie. Atest PZH potwierdza, że materiał jest obojętny dla wody, nie powoduje jej zanieczyszczenia i może być bezpiecznie stosowany w instalacjach wodociągowych, zbiornikach na wodę pitną oraz innych urządzeniach mających kontakt z wodą przeznaczoną do spożycia. Jest to istotne dla zapewnienia bezpieczeństwa publicznego i ochrony zdrowia.

Materiały podlegające obowiązkowi uzyskania atestu PZH

Obowiązek uzyskania atestu PZH dotyczy szerokiej gamy materiałów, które mają bezpośredni kontakt z wodą przeznaczoną do spożycia. Dotyczy to zarówno materiałów używanych w budownictwie, jak i w przemyśle spożywczym, a także w gospodarstwach domowych. Celem jest zapewnienie, że woda, która dociera do konsumentów, jest czysta i bezpieczna.

Do materiałów, które podlegają obowiązkowi atestacji, należą między innymi rury i kształtki do instalacji wodociągowych, zbiorniki na wodę pitną, armatura sanitarna (krany, baterie, zawory), uszczelki, powłoki ochronne, a także materiały używane w filtrach do wody. Wymagania te dotyczą również materiałów, z których wykonane są urządzenia do uzdatniania wody, takie jak stacje uzdatniania wody czy zmiękczacze wody.

Proces uzyskiwania atestu PZH

Proces uzyskiwania atestu PZH jest złożony i wymaga spełnienia szeregu wymagań. Rozpoczyna się od złożenia wniosku do Państwowego Zakładu Higieny (PZH) wraz z dokumentacją techniczną produktu. Dokumentacja ta powinna zawierać szczegółowe informacje o składzie materiału, procesie produkcji oraz przeznaczeniu produktu.

Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach

Następnie, produkt jest poddawany serii badań laboratoryjnych. Badania te mają na celu ocenę wpływu materiału na jakość wody, w tym migrację substancji szkodliwych, zmiany smaku, zapachu i barwy wody. PZH przeprowadza badania zgodnie z określonymi normami i metodami badawczymi, które są zgodne z polskimi i europejskimi przepisami.

Kolejnym etapem jest ocena dokumentacji i wyników badań przez ekspertów PZH. Eksperci analizują wyniki badań, oceniają zgodność produktu z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi oraz podejmują decyzję o wydaniu atestu. W przypadku pozytywnej oceny, PZH wydaje certyfikat, który potwierdza, że produkt spełnia wszystkie wymagania.

Badania przeprowadzane w ramach atestacji PZH

W ramach atestacji PZH przeprowadzany jest szereg badań, które mają na celu ocenę wpływu materiału na jakość wody. Badania te są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa wody pitnej i ochrony zdrowia konsumentów. Zakres badań jest dostosowany do rodzaju materiału i jego przeznaczenia.

Jednym z najważniejszych badań jest ocena migracji substancji szkodliwych. Badane są między innymi metale ciężkie, takie jak ołów, kadm, rtęć, a także związki organiczne, które mogą przenikać z materiału do wody. Celem jest sprawdzenie, czy materiał nie uwalnia substancji, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Kolejnym ważnym elementem jest ocena wpływu materiału na smak, zapach i barwę wody. Badania organoleptyczne mają na celu sprawdzenie, czy materiał nie powoduje zmian w tych właściwościach wody, które mogłyby wpłynąć na jej akceptację przez konsumentów. Woda powinna zachować swoje naturalne cechy i być przyjemna w smaku. Przeprowadzane są badania mikrobiologiczne, które mają na celu sprawdzenie, czy materiał nie sprzyja rozwojowi mikroorganizmów. Materiał nie może stanowić pożywki dla bakterii ani grzybów, które mogłyby zanieczyścić wodę.

Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety

Korzyści z posiadania atestu PZH

Posiadanie atestu PZH przynosi liczne korzyści zarówno producentom, jak i konsumentom. Dla producentów, atest PZH jest potwierdzeniem wysokiej jakości produktu i jego zgodności z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi. Ułatwia to wprowadzenie produktu na rynek i budowanie zaufania wśród klientów.

Atest PZH zwiększa konkurencyjność produktu na rynku, ponieważ konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na bezpieczeństwo i jakość produktów, które kupują. Posiadanie atestu PZH jest często wymagane przez prawo budowlane i sanitarne, co oznacza, że bez niego produkt nie może być sprzedawany i instalowany w wielu obiektach.

Dla konsumentów, atest PZH jest gwarancją bezpieczeństwa i pewności, że produkt jest bezpieczny dla zdrowia i nie zanieczyszcza wody. Oznacza to, że woda, która ma kontakt z danym materiałem, jest wolna od szkodliwych substancji i zachowuje swoje naturalne właściwości. Konsumenci mogą być pewni, że piją czystą i zdrową wodę.

Normy i regulacje prawne

Zbiorniki wody pitnej muszą spełniać szereg norm technicznych, które mają na celu zapewnienie trwałości i bezpieczeństwa ich użytkowania. Normy te obejmują zarówno wytrzymałość konstrukcji, jak i szczelność, która zapobiega wyciekowi wody oraz przedostawaniu się zanieczyszczeń z zewnątrz.

W Polsce kwestie związane z jakością wody pitnej reguluje Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. To co jednak najistotniejsze przepisy w niej zawarte dotyczą również monitoringu i kontroli jakości wody oraz ścieków, aby zapewnić spełnianie odpowiednich norm sanitarnych i środowiskowych. Rozporządzenie wprowadza wymagania jakościowe wody, jakie musi spełniać woda pitna, które są określone w załącznikach. Woda musi być wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych i pasożytów, oraz od substancji chemicznych w stężeniach stanowiących zagrożenie dla zdrowia ludzkiego.

Zatem jeżeli Rozporządzenie MZ, odnosi się bezpośrednio do Dyrektywy 98/83/EC, która obowiązuje na terenie całej Unii Europejskiej aby, ujednolić przepisy w poszczególnych Państwach do jednego standardu warto się z nią zapoznać, ale została ona zastąpiona nową Dyrektywą 2020/2184/UE, przyjętą 16 grudnia 2020 roku. Celem tej dyrektywy jest wprowadzenie zmienionych przepisów dotyczących ochrony zdrowia ludzkiego przed zanieczyszczeniami wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi poprzez zapewnienie, aby była ona „zdrowa i czysta”.

Wybrane normy DIN EN dla materiałów mających kontakt z wodą pitną

DIN EN 12873-1:2014-09: Określa metody badań migracji substancji organicznych z materiałów, które mają kontakt z wodą pitną.
DIN EN 12873-2:2020-07: Określa metody badania migracji substancji nieorganicznych z materiałów mających kontakt z wodą pitną.
DIN EN 1420:2016-05: Określa wymagania i metody badania wpływu organicznych materiałów uszczelniających, takich jak elastomery, na jakość wody pitnej.
DIN EN 16421:2015-05: Określa metody oceny zdolności materiałów niemetalowych, mających kontakt z wodą pitną, do wspierania wzrostu mikroorganizmów.

Utrzymanie czystości i regularna kontrola

Z punktu widzenia higieny zbiornik musi być łatwy do czyszczenia i konserwacji. Regularne mycie wnętrza pozwala zapobiegać gromadzeniu się osadów i rozwijaniu się bakterii. Dlatego producenci zbiorników wyposażają je w specjalne otwory inspekcyjne, które ułatwiają utrzymanie ich w czystości.

Użytkownik powinien obserwować działanie zbiornika przez codzienną kontrolę jego funkcjonowania i obserwację struktury zewnętrznej. Takie działania wykonywane są zwykle podczas obchodu kontrolnego instalacji. W razie jakichkolwiek wątpliwości, osoba odpowiedzialna za zbiornik powinna natychmiast zawiadomić serwis o zaistniałej sytuacji. Współczesne zbiorniki są wyposażone w systemy monitoringu i kontroli, które umożliwiają ciągłe śledzenie poziomu zapełnienia i innych parametrów operacyjnych. Zbiorniki wody pitnej wymagają regularnego czyszczenia i dezynfekcji, aby zapobiegać biofilmowi i osadom, które mogłyby negatywnie wpływać na jakość wody.

Węże do transportu wody pitnej

Wszędzie tam, gdzie instalacje dostarczające wodę pitną są budowane tymczasowo, dla ograniczenia kosztów eksploatacji, będą potrzebne węże do transportu wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Przykłady zastosowań:

Zaopatrzenie w wodę pitną wojska, czyli obsługa cystern, pojazdów i urządzeń specjalnych wsparcia wojskowego, które będą mogły szybko, często w bardzo trudnych warunkach, dostarczyć żołnierzom niezbędną wodę.
Awarie, remonty, naprawy i konserwacja instalacji wodociągowych, w których w określonym czasie, trzeba wykonać obejście wyłączanych z użytku odcinków, a jednocześnie w myśl przepisów, musi być zapewniona ciągłość dostaw wody pitnej dla ludności.
Uzupełnianie zbiorników wody pitnej na jachtach, okrętach i innych jednostkach pływających, które podczas dalekich rejsów, mogą być odcięte od dostępu do wody pitnej.

Podsumowanie

Atest PZH jest kluczowym elementem w zapewnianiu bezpieczeństwa wody pitnej w Polsce. Gwarantuje on, że materiały kontaktujące się z wodą nie stanowią zagrożenia dla zdrowia i spełniają rygorystyczne wymagania higieniczne. Posiadanie atestu PZH jest nie tylko wymogiem prawnym, ale również wyrazem odpowiedzialności producentów za jakość i bezpieczeństwo produktów. Zapewnia to ochronę zdrowia konsumentów i buduje zaufanie do marki.

tags: #woda #pitna #musi #spełniać #higieniczne #wymagania