Jakość wody pitnej na Podkarpaciu: Twardość, zdrowie i regulacje prawne
- Szczegóły
Woda jest podstawowym składnikiem budulcowym człowieka - u osób dorosłych stanowi ok 60% masy ciała, u dzieci nawet ok 75%. Utrata 3% wody z organizmu powoduje zmęczenie natomiast utrata 10% zagraża już życiu. W ciągu doby 3% do 6% wody ustrojowej ulega wymianie, czyli po 10 dniach wartość ta stanowi około 50% wody ustrojowej. Mając świadomość tego, jak ważna jest woda w organizmie człowieka, warto wybierać i pić dobrą wodę.
Twardość wody i jej wpływ na zdrowie
Każda woda występująca w środowisku naturalnym zawiera pewne ilości wapnia i magnezu. Obecność w wodzie rozpuszczalnych soli wapniowych i magnezowych powoduje tzw. twardość wody, która jest jednym ze wskaźników jakości wody. Jeżeli stężenie kationów wapnia i magnezu jest podwyższone, mówimy wówczas potocznie, że woda jest twarda. powyżej 550 mg CaCO3/L wodę bardzo twardą.
Mikroelementy występujące w wodzie, najczęściej w postaci jonowej, mają duże znaczenie zdrowotne, ponieważ w tej postaci łatwo są absorbowane w przewodzie pokarmowym, gdy tymczasem w żywności występują one na ogół jako trudno rozpuszczalne i często źle przyswajalne związki kompleksowe. Mimo, że środki spożywcze zawierają niektóre składniki mineralne w większym stężeniu, z wody organizm przyswaja je znacznie efektywniej. Dla przykładu, magnez zawarty w wodzie do picia jest ok. 30-krotnie łatwiej wchłaniany w porównaniu z magnezem pochodzącym z żywności. Stąd też wielu autorów uważa, że istotnym źródłem magnezu jest woda pitna, szczególnie woda twarda. W Polsce niedobór magnezu u ludzi wynosi 20-60% we wszystkich badanych przedziałach wiekowych, a szczególnie u dzieci. Deficyt magnezu jest najczęściej stwierdzanym zaburzeniem gospodarki wodno-elektrolitowej u człowieka.
W latach 70. w prowadzonych badaniach stwierdzono, że u osób pijących miękką wodę śmiertelność z powodu chorób serca jest o 20% wyższa, a spożywanie wody pozbawionej elektrolitów (wody demineralizowanej) prowadzi do zmian stałości składu elektrolitowego płynu pozakomórkowego. „Ludzie pijący twardą wodę tak jak np. Gruzini maja zdrowsze serca i żyją dłużej, a Finowie, którzy pili miękką wodę polodowcową najczęściej umierali nawet w młodym wieku na zawał serca. Według ostatnich statystyk również w Polsce obserwuje się, że mieszkańcy Polski południowo-wschodniej - gdzie występuje twarda woda o podwyższonej zawartości magnezu i wapnia - przeciętnie żyją dłużej. Pierwiastki te regulują również pracę nerek i - co może nawet wyglądać paradoksalnie - zapobiegają tworzeniu się kamieni i złogów” - napisał w swym opracowaniu o wodach mineralnych Tadeusz Wojtaszek.
Woda jako towar handlowy i jej jakość
Woda jest elementem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ale jest również towarem handlowym, który dobrze sprzedany generuje wysokie zyski. Ze względu na propagowaną konieczność dbania o zdrowie, czysta woda jest elementem poszukiwanym i chętnie kupowanym. Niestety niewielu konsumentów zwraca uwagę na skład mineralny, który decyduje o właściwościach zdrowotnych wody.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Jeśli korzystamy z publicznej sieci wodociągów, możemy być spokojni, że woda w naszych kranach spełnia surowe normy jakości regulowane przez prawo polskie i unijne. Problemem w przypadku wyboru wody butelkowanej jest plastik, w którym przechowuje się i sprzedaje wodę - miliony wyrzucanych butelek stanowią ogromne obciążenie dla środowiska naturalnego. Po drugie: wiele związków szkodliwych dla naszego zdrowia może przenikać z plastiku do wody. Takimi związkami są m. in. bisfenole, składniki poprawiające właściwości plastyczne tworzyw sztucznych. Przenikanie ich z butelek do wody zależy od czasu przechowywania i zwiększa się znacznie pod wpływem ciepła i promieni słonecznych. Pamiętajmy więc, aby przechowywać napoje w ciemnym i chłodnym miejscu. Nie kupujmy też wody „z wystawy”, gdzie mogła być długo wystawiona na słońce.
Twarda woda jest traktowana jako „zło” przez producentów filtrów, zmiękczaczy do wody oraz magnetyzerów i odkamieniaczy. Faktem jest dużo większe powstawanie osadu przy korzystaniu z twardej wody - wodorowęglany wapnia i magnezu podczas gotowania przekształcają się w węglany, które osadzają się na ściankach naczyń w postaci białego osadu, zwanego popularnie kamieniem. Woda z wytrąconym osadem jest całkowicie bezpieczna, a samo zjawisko naturalne. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi dostarczana wodociągiem publicznym w gminie Zawadzkie jest klasyfikowana jako średnio twarda. Woda z kranu nie jest w niczym gorsza od wody butelkowanej. W dodatku jest od niej o wiele tańsza. Litr wody butelkowanej kosztuje przeciętnie 1-3 złote. Woda kranowa w gminie Zawadzkie kosztuje 4,32 zł brutto za 1000 litrów. Nietrudno policzyć, że woda butelkowana jest nawet dwa tysiące razy droższa od tej z kranu! Do tego pijąc „zawkomiankę” oszczędzamy tony wyrzucanego plastiku.
Twardość wody w Polsce
Twardość wody w domu w Polsce nie jest wszędzie taka sama. Woda w naszym kraju jest zazwyczaj opisywana jako twarda lub średnio twarda. Twardość wody jest określana jako ilość rozpuszczonych w niej soli wapnia, magnezu oraz w mniejszym stopniu innych jonów dwuwartościowych np. żelaza, manganu. Twardość węglanowa - powodowana jest obecnością kwaśnych soli, wodorowęglanów wapnia i magnezu. Twardość niewęglanowa - inaczej zwana stałą pochodzi od pojawienia się w wodzie siarczanów, azotanów, chlorków i innych nierozpuszczalnych soli magnezu i wapnia. Pomiaru twardości wody można dokonać za pośrednictwem lokalnego laboratorium. Musimy dostarczyć wodę w czystej butelce i zgłosić się za kilka dni po wynik, który otrzymamy w mg CaCo3/l. Zbadać ilość jonów wapnia i magnezu możemy także samodzielnie w domu za pomocą kropelkowego testera twardości wody.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) woda przeznaczona do picia powinna mieć twardość mieszczącą się w zakresie 50-500 mg CaCO3/l. W związku z tym, idealna twardość wody, która będzie spełniała normy i jednocześnie nie będzie powodowała kłopotów z niechcianym kamieniem kotłowym powinna być utrzymywana w dolnej granicy, czyli. 3-6 stopni w skali niemieckiej (mniej więcej 50-100 mg CaCO3/l.
Uzdatnianie wody
Najlepszym i jedynym skutecznym rozwiązaniem na usunięcie twardości wody jest usuwanie jonów twardości wody na zasadzie wymiany jonowej. Proces ten nazywany jest zmiękczaniem wody. Odkamienianie wody zachodzi na filtrach - zmiękczaczach wody. Przepływająca przez nie woda „oddaje” jony wapnia i magnezu. Ich miejsce wypełniane są przez jony sodu, które nie powodują powstawania trudnych do usunięcia osadów. Zmiękczacz wody zachowuje możliwość ciągłej pracy poprzez regenerację. Do tego celu wykorzystywana jest solanka wytworzona z wody i NaCl (w formie tabletek solnych). Regeneracja zmiękczacza wody zachodzi po wyczerpaniu pojemności jonowymiennej, średnio co kilka dni.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Montaż zmiękczacza do wody jest niezbędy w miejscowościach, w których występuje woda o dużej ilości wapnia i magnezu. Do województw, w których twardość wody jest wysoka należą: podkarpackie, mazowieckie, zachachodnio-pomorskie, śląskie, świętokrzystkie. Zmiękczacz wody bywa nieunikniony także na wschodzie Polski, w województwie lubelskim, podlaskim.
Bezpieczeństwo zdrowotne wody i regulacje prawne
Woda do spożycia zawiera wiele różnych substancji, głównie składniki mineralne pochodzenia naturalnego, które są wręcz nieodzowne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi musi być wolna od substancji szkodliwych, bakterii chorobotwórczych oraz nadmiernych ilości powszechnie występujących w niej składników (żelaza, manganu, chlorków, siarczanów azotanów, azotynów, wapnia i magnezu). Problem bezpieczeństwa zdrowotnego wody w Polsce reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. (Dz. U. 2017, poz. 2294) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, uwzględniające przepisy Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 98/83/WE.
Dyrektywa Rady 98/83/WE dotycząca jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi jest fundamentalnym dokumentem prawnym, który ustala standardy jakości wody w Unii Europejskiej. W Polsce dyrektywa ta została zaimplementowana, aby zapewnić, że woda pitna jest bezpieczna dla konsumentów. Wszystkie przedsiębiorstwa zajmujące się dostawą wody są zobowiązane do regularnego monitorowania i raportowania jakości wody. Implementacja dyrektywy wymaga również, aby wszelkie przekroczenia dopuszczalnych norm były natychmiast zgłaszane właściwym organom, co pozwala na szybkie podjęcie działań naprawczych. Przepisy te nie tylko chronią zdrowie obywateli, ale także podnoszą świadomość na temat jakości wody.
Nowelizacja Prawa wodnego z 2017 roku wprowadziła kompleksowe zmiany w systemie gospodarowania wodami w Polsce. Ustawa kładzie szczególny nacisk na zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi, łącząc aspekty ekonomiczne z wymogami ochrony środowiska. Dokument określa m.in. zasady ochrony wód przed zanieczyszczeniami, standardy jakościowe dla różnych typów wód oraz procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych. Ważnym elementem ustawy są także przepisy dotyczące przeciwdziałania skutkom suszy i powodzi.
Parametry jakości wody
Parametry fizyczne wody, takie jak barwa, zapach, mętność i temperatura, są pierwszymi cechami, które możemy zauważyć. Barwa i mętność wody powinny być zgodne z określonymi standardami, aby nie wskazywały na obecność zanieczyszczeń. Zapach z kolei może wskazywać na obecność substancji organicznych lub chemicznych. Monitorowanie temperatury wody jest istotne, ponieważ wpływa na jej smak i przydatność do spożycia. Normy te są regularnie kontrolowane, aby zapewnić, że woda pozostaje świeża i bezpieczna dla konsumentów.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Parametry chemiczne wody, takie jak pH, twardość, zawartość żelaza i manganu, mają ogromne znaczenie dla naszego zdrowia oraz dla instalacji domowych. pH wody powinno utrzymywać się w zakresie 6,5-9,5, aby uniknąć korozji rur i zagwarantować, że woda jest przyjazna dla konsumentów. Zawartość żelaza i manganu powinna być minimalna, gdyż ich nadmiar może prowadzić do osadów oraz nieprzyjemnego smaku. Regularne monitorowanie tych parametrów jest niezbędne do zapewnienia, że woda spełnia odpowiednie normy jakościowe.
Instytucje odpowiedzialne za kontrolę jakości wody
- Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ): Odgrywa kluczową rolę w monitorowaniu i kontroli jakości wody w Polsce.
- Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW): Są odpowiedzialne za realizację polityki wodnej na poziomie regionalnym.
- Inspektoraty Ochrony Środowiska (IOŚ): Pełnią funkcję organów nadzorczych, które kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony środowiska, w tym jakości wody.
- Organy samorządowe: Odpowiadają one za zapewnienie mieszkańcom odpowiednich dostaw wody pitnej oraz za jej jakość.
Sankcje za naruszenie przepisów
Brak pozwolenia wodnoprawnego jest poważnym naruszeniem przepisów prawa wodnego i może skutkować surowymi karami. Naruszenia przepisów dotyczących rekultywacji terenów wodnych oraz prawa wodnego są traktowane bardzo poważnie, ponieważ mogą prowadzić do degradacji środowiska naturalnego.
Kamień w wodzie
Kamień w wodzie z kranu to dość powszechny problem. Mówiąc o kamieniu w wodzie z kranu, chodzi o osad pochodzący z różnych substancji - z jonami wapnia i magnezu na czele. Kamień pochodzący z kranówki nie musi koniecznie być jednak wynikiem twardej wody. Jak już wcześniej zostało wspomniane, kamień w wodzie stoi za twardą wodą, która może powodować szereg problemów. A co z piciem twardej wody? Czy jest to niebezpieczne? Otóż nie! Twarda woda z widocznymi nalotami soli wapnia i magnezu nie będzie miała negatywnego wpływu, ponieważ są to minerały niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Sposobów na pozbycie się kamienia z wody jest kilka. Oczywiście możemy także działać doraźnie, używając środków okamieniających do armatury, jednakże sposób taki posiada wyłącznie jedną zaletę - jest tani.
Woda z kranu a woda butelkowana
Wiedza o jakości wody z kranu powinna być powszechna i tak samo rozpropagowana jak w krajach zachodnich, gdzie picie kranówki dziś nikogo już nie dziwi. Z tego też powodu pragniemy promować picie wody prosto z kranu, bez przegotowania. Nie ustępuje ona jakością tej z butelek, ponieważ w kranówce występują substancje mineralne, m.in. Dzięki dobrym ujęciom głębinowym uzdatnianie wody przebiega w sposób naturalny bez użycia substancji chemicznych. Nasza woda oczyszczana jest tylko z nadmiernej ilości związków żelaza i manganu. Obserwując kamień odkładający się na naczyniach podczas gotowania wody, każdy zastanawia się czy taka woda nadaje się do picia. Odpowiedzialna za to zjawisko jest twardość wody czyli zawartość w wodzie związków wapnia i magnezu.
Konsumenci nagminnie skarżą się na twardość naszej wody, tymczasem jak podaje Polskie Towarzystwo Magnezologiczne „są dowody na to, że twarda woda, zawierająca większe ilości takich biopierwiastków jak, magnez i wapń, może być zdrowsza od miękkiej, ponieważ na terenie gdzie występuje, zaobserwowano niższą zapadalność na choroby układu krążenia. Przykładem są mieszkańcy Gruzji, którzy pijąc wodę twardą, w mniejszym stopniu cierpią na choroby miażdżycowe i dożywają sędziwego wieku. Woda tak jak pożywienie powinna nam dostarczać cennych składników odżywczych.
tags: #woda #pitna #jakość #kamien #podkarpackie
