Definicja wody mineralnej z ujęcia
- Szczegóły
Naturalne wody mineralne, wody źródlane oraz wody stołowe są uregulowane w sposób szczegółowy w prawie żywnościowym.
Regulacje prawne dotyczące wód butelkowanych
Wody te są wprowadzane do obrotu jako żywność (środek spożywczy) i podlegają przepisom prawa żywnościowego, w tym w szczególności ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011 r.
Przyczyną takiego stanu rzeczy są m.in. rozbieżności w brzmieniu przepisów krajowych dotyczących wód w stosunku do unijnej dyrektywy, będącej podstawą do ich ustanowienia. Dotyczą one szeregu kwestii, w tym m.in. nazwa rodzajowa wody tzn. w przypadku wód wysokozmineralizowanych informacja na temat maksymalnej ilości spożycia np. o specyficznych właściwościach wody (np. ostrzeżenia wynikające z zawartości w danej wodzie fluorków w stężeniu > 1,5 mg/dm3 „zawiera ponad 1,5 mg/l fluorków. Informacje dodatkowe, np. nazwa tj. „woda stołowa”, która nie może być zastąpiona nazwą handlową (wymyśloną).
Warto przy tym pamiętać, że woda wodociągowa („z kranu w kuchni”), która owszem spełnia kryteria wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, nie może być butelkowana przez przedsiębiorców i wprowadzana do sprzedaży jako środek spożywczy. Wyjątek stanowią nadzwyczajne sytuacje tj.
Informacje dodatkowe, np.
Przeczytaj także: Ujęcie Marii: Woda Mineralna
Definicja naturalnej wody mineralnej
Zarówno z przepisów ww. dyrektywy, jak i krajowego rozporządzenia wynika, że zawartość charakterystycznych składników mineralnych w litrze wody oraz ogólną zawartość rozpuszczonych składników mineralnych podaje się obowiązkowo wyłącznie w odniesieniu do naturalnej wody mineralnej.
Jest to uzasadnione, ponieważ zgodnie z definicją zawartą w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia taka woda oznacza wodę podziemną cechującą się charakterystycznym stabilnym składem mineralnym.
Powyższe oznacza, że informacja o składzie mineralnym wody źródlanej stanowi treść dobrowolną, która musi spełniać wymogi rozporządzenia 1169/2011 zawarte w art. 7 i 36, tj. m.in. nie może wprowadzać w błąd, ani też dezorientować konsumentów.
Ponadto nie może ona sugerować - niezgodnie z prawdą - że taka woda jest naturalną wodą mineralną (co wynika z przepisów dyrektywy i polskiej ustawy). Ryzyko naruszenia ww. wymogów może zależeć np.
Woda źródlana - definicja i historia
Woda źródlana w potocznym zrozumieniu tego określenia, jest to woda wydobywająca się z naturalnego źródła, które według pojęć hydrogeologicznych jest samoczynnym, naturalnym, skoncentrowanym wypływem wody podziemnej na powierzchni terenu. Wodę taką pije się wprost ze źródła bądź pobiera do różnego rodzaju naczyń w celu spożytkowania jej na potrzeby domowe. Niekiedy ujęcia takiej wody służą do zasilania lokalnych wodociągów a czasem też do produkcji napojów. Wydajności takich naturalnych źródeł są zazwyczaj niewielkie i nie mają znaczenia przemysłowego.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Dla celów produkcji przemysłowej i zasilania większych wodociągów wykonuje się głębokie odwierty by czerpać wodę z podziemnych warstw wodonośnych.
W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku znakomity hydrogeolog, rektor Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie profesor Antoni Kleczkowski (1922-2006) proponował, aby wodę podziemną rozprowadzać w miastach w kilkulitrowych pojemnikach, jako alternatywę dla nienajlepszej jakościowo wody wodociągowej, pochodzącej przeważnie z ujęć powierzchniowych.
Podjęto wtedy próby konfekcjonowania wód z naturalnych źródeł i ujęć podziemnych, ale ze względu na brak przepisów w tej materii, władze sanitarne nie pozwalały na jej dystrybucję w handlu. Tym bardziej, że rozlewano ją początkowo właściwie sposobami chałupniczymi, które nie zabezpieczały odpowiednich warunków sanitarnych a ich trwałość w opakowaniach określano na 3 do 9 dni.
Z początkiem lat dziewięćdziesiątych zaczęły pojawić się pierwsze, teraz tak bardzo popularne dozowniki do ciepłej i schłodzonej wody z 19 litrowymi pojemnikami sprowadzane pojedynczo ze Stanów Zjednoczonych. Kilka lat jednak upłynęło zanim ta nowość opanowała życie biurowe w wielu instytucjach i zagościła w niektórych bogatszych domach.
Pojęcie „woda źródlana” zostało po raz pierwszy wprowadzone do przepisów dotyczących produkcji i handlu w 1997 roku. Zawierało je rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 8 lipca 1997 r. w sprawie szczególnych warunków sanitarnych przy produkcji i w obrocie naturalnych wód mineralnych, mineralnych wód mieszanych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Według tego rozporządzenia naturalną wodą źródlana jest woda niskozmineralizowana, pochodząca ze złoża podziemnego o udokumentowanych zasobach, pierwotnie czysta, której skład chemiczny i właściwości mogą podlegać niewielkim wahaniom uwarunkowanym geologicznie, a woda do jej produkcji może być wydobywana kilkoma ujęciami ze złoża podziemnego.
Określenia takie nie bardzo podobają się hydrogeologom, zważywszy na wcześniej podaną definicję źródła, ale nie jest to chyba aż tak wielki grzech, w porównaniu do innych poważniejszych nieścisłości zawartymi w tym akcie prawnym.
Ale woda źródlana według tej ułomnej definicji weszła do handlu na początku lat dziewięćdziesiątych bocznymi drzwiami, chociaż tak wcale się wtedy nie nazywała!
Odbyło się to za sprawą wprowadzonej w 1990 roku przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej normy branżowej na Butelkowane wody mineralne, w której ustalono bardzo niski poziom wymaganych składników mineralnych (200 mg/1 litr), który mają nie wody mineralne ale zwykłe wody słodkie, teraz zwane źródlanymi.
Od początku lat dziewięćdziesiątych rozpoczęła się masowa produkcja takiej rzekomej wody mineralnej.
Kiedy zorientowano się jaką popełniono gafę ustanawiając taką normę, próbowano ratować sytuację wprowadzając w 1997 roku wyżej cytowane rozporządzenie w sprawie szczególnych warunków sanitarnych przy produkcji i w obrocie naturalnych wód mineralnych, mineralnych wód mieszanych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych.
Rozporządzenie to było próbą uporządkowania spraw związanych z produkcją wód przeznaczonych do obrotu w opakowaniach jednostkowych.
Było to już jednak o wiele za późno, bowiem w świadomości konsumentów, utrwalonej przez kilka już lat, każda woda butelkowana była „wodą mineralną” a producenci wód skwapliwie podtrzymywali to przeświadczenie.
W zrozumieniu rozporządzenia naturalna woda mineralna to woda pochodząca ze złoża podziemnego wyróżniająca się pierwotną czystością oraz zawartością makro i mikroskładników w ilościach i wzajemnych proporcjach korzystnych dla zdrowia, ale niestety nie podano znów, jakie to są ilości i proporcje.
Natomiast w klasyfikacji według ogólnej zawartości rozpuszczonych składników mineralnych posunięto się nawet dalej, przyjmując kryteria poniżej dotychczas obowiązującej normy zapisując, że: niskozmineralizowana naturalna woda mineralna to również woda zawierająca w 1 litrze poniżej 500 mg rozpuszczonych składników mineralnych, czyli praktycznie każda woda.
Tak, więc pomimo odpowiedniego zapisu w tytule rozporządzenia niewiele zmieniło to sytuację na rynku wód.
Niewiele firm przejęło się tymi zapisami i w dalszym ciągu produkowało zwykłą wodę pod nazwą wody mineralnej.
Dopiero kolejne rozporządzenie Ministra Zdrowia w tej sprawie, które ukazało się pod koniec 2000 roku wyraźnie określiło, że do produkcji wody mineralnej wykorzystuje się wody podziemne z zawartością w jednym litrze, co najmniej 1000 mg rozpuszczonych składników mineralnych lub, co najmniej 250 mg dwutlenku węgla pochodzenia naturalnego albo, gdy woda posiada, co najmniej jeden ze składników w ustalonym w tym rozporządzeniu stężeniu, o właściwościach odżywczych lub dietetycznych, natomiast do produkcji naturalnych wód źródlanych wykorzystuje się wody podziemne, w których zawartość składników mineralnych występuje w stężeniu niższym aniżeli w wodach mineralnych.
Wprowadzony w ten sposób podział na poszczególne rodzaje wód, zaczął owocować na rynku. Powoli, aczkolwiek z dużymi oporami następowało przekwalifikowanie wielu wód noszących dotychczas nazwę wód mineralnych, na wody źródlane.
Niewątpliwą wartością naturalnych wód źródlanych jest to, że pochodząc z podziemnych warstw wodonośnych dobrze izolowanych od czynników zewnętrznych zachowują swą pierwotną czystość i są pozbawione zanieczyszczeń chemicznych i mikroorganizmów szkodliwych dla zdrowia pochodzących ze środowiska zewnętrznego.
Wody źródlane są bardzo przydatne w gospodarstwie domowym do przyrządzania posiłków i napojów nie zmieniając ich smaku i dobrze rozpuszczając zawarte w stosowanych surowcach składniki odżywcze. Można je pić jak się ma pragnienie, ale nie wnoszą one do organizmu zbyt wiele składników mineralnych.
Wody źródlane, które są obecnie dostępne w handlu w rozmaitych opakowaniach i pojemnościach stały się jednym z najpopularniejszych towarów w sklepach spożywczych. Wynika to z przekonania, że jednak pomimo stosowania różnych procesów uzdatniania wody w wodociągach jest ona nie najlepszej jakości, chociaż jak wynika z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 29 kwietnia 2004 r.
Zarówno w sezonie letnim, jak i poza okresem wakacyjnym często kupujemy wodę w butelce, aby szybko ugasić pragnienie i dostarczyć organizmowi niezbędnych składników mineralnych. W sprzedaży dostępna jest szeroka oferta różnych wód butelkowanych. Nie zawsze czytamy etykiety i zdajemy sobie sprawę, jaką wodę kupujemy i pijemy. Czym się kierujemy?
Wymagania dotyczące naturalnych wód mineralnych i źródlanych
Eksploatacja ujęcia naturalnych wód mineralnych i naturalnych wód źródlanych może odbywać się na podstawie pozwolenia wodnoprawnego wydanego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne lub koncesji wydanej zgodnie z Prawem geologicznym i górniczym.
Każdy otwór albo ujęcie, z którego czerpie się naturalną wodę mineralną i naturalną wodę źródlaną, posiada nazwę własną używaną w dokumentacji hydrogeologicznej, o której mowa w § 5 ust. 1, w ocenie i kwalifikacji rodzajowej wody, w dokumentacji z badań laboratoryjnych oraz w znakowaniu naturalnej wody mineralnej.
Wody, o których mowa w ust. 1, pochodzące z jednego ujęcia posiadają jedną nazwę handlową.
Jeżeli z otworu albo ujęcia, o których mowa w ust. 1, korzysta więcej niż jeden przedsiębiorca, wówczas każda woda w opakowaniu jednostkowym oznaczona jest taką samą nazwą handlową.
Wodę z otworu albo z ujęcia doprowadza się do rozlewni wyłącznie za pomocą instalacji wykonanej z materiału spełniającego wymagania określone w przepisach o materiałach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z żywnością.
Ujęcie wody, a także instalacje doprowadzające wodę do rozlewni muszą zabezpieczać wodę przed zanieczyszczeniem lub zmianą jej charakterystycznego składu mineralnego.
Rozlewnie wód lokalizuje się możliwie najbliżej ujęcia wody, w specjalnie do tego celu przeznaczonym budynku lub jego wyodrębnionej części.
Rozlewnię wyposaża się w instalację doprowadzającą wodę z ujęcia i ciąg technologiczny, w którym odbywa się przygotowanie wody do rozlewania w opakowania jednostkowe.
Woda z ujęcia może być wykorzystana również do innych celów niż określone w ust. 2 pod warunkiem rozdziału poszczególnych instalacji przy ujęciu.
Jeżeli ciąg technologiczny produkcji wody ma być wykorzystany również do rozlewania napojów bezalkoholowych, państwowy powiatowy inspektor sanitarny określa, w drodze decyzji, warunki: 1) zapewnienia odpowiedniego stanu sanitarnego ciągu technologicznego; 2) dokumentowania systematycznie prowadzonej kontroli skuteczności procesów mycia i dezynfekcji ciągu technologicznego.
Naturalna woda mineralna lub naturalna woda źródlana rozlewane do opakowań jednostkowych, o określonej nazwie handlowej, mogą być czerpane z określonych zasobów wody podziemnej jednym lub kilkoma otworami, stanowiącymi ujęcie.
Dopuszczalne odchylenia od deklarowanej przez producenta na etykiecie zawartości charakterystycznych składników mogą wynosić nie więcej niż ą 20%.
Dopuszcza się łączenie naturalnych wód mineralnych pochodzących z różnych otworów, jeżeli woda czerpana z tych otworów spełnia te same wymagania w zakresie kwalifikacji chemicznej. W przypadku naturalnych wód źródlanych woda czerpana z różnych otworów jest wodą tego samego rodzaju.
Naturalna woda mineralna z ujęcia może być poddawana wyłącznie następującym procesom: 1) usuwania składników nietrwałych, takich jak: związki żelaza, manganu i siarki, poprzez filtrację poprzedzoną ewentualnie napowietrzaniem i sedymentacją osadów; 2) usuwania związków żelaza, manganu, siarki i arsenu z niektórych wód poprzez traktowanie powietrzem wzbogaconym w ozon w ilości niezbędnej do przeprowadzenia tego zabiegu; 3) usuwania innych niż wymienione w pkt 1 i 2 nietrwałych składników; 4) częściowego lub całkowitego usuwania z wody dwutlenku węgla albo jej ponownego nasycania dwutlenkiem węgla.
Działania, o których mowa w ust. 1, mogą być stosowane, jeżeli nie spowodują pogorszenia jakości wody pod względem mikrobiologicznym i zmian charakterystycznego składu mineralnego wody.
Maksymalne limity dla składników pozostałych lub powstałych podczas napowietrzania naturalnej wody mineralnej i wody źródlanej powietrzem wzbogaconym w ozon określa załącznik nr 4 do rozporządzenia.
Procesy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, mogą być stosowane za zgodą właściwego terenowo państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, na podstawie dokonanej ekspertyzy.
Nie dopuszcza się: 1) odgazowywania wody podziemnej, która została zakwalifikowana jako naturalna woda mineralna wyłącznie ze względu na naturalną zawartość dwutlenku węgla; 2) dodawania środków bakteriostatycznych lub stosowania wszelkich innych zabiegów, które mogą zmienić mikroflorę naturalnej wody mineralnej lub naturalnej w...
tags: #woda #mineralna #z #ujęcia #definicja
