Dlaczego woda mineralna smakuje rdzą? Przyczyny i rozwiązania
- Szczegóły
Woda płynąca z kranu to coś, czego używamy codziennie - do picia, gotowania, mycia, prania. Dlatego jej jakość powinna być niepodważalna. Gdy jednak zamiast przejrzystego strumienia widzisz brunatną ciecz z osadem i czujesz metaliczny posmak wody, to znak, że w Twoim domu pojawił się problem.
Niektóre problemy z jakością wody są praktycznie niezauważalne, inne mogą być problematyczne i utrudniać codzienność. Wraz z dziwnym zapachem, możesz czasem zaobserwować przebarwienia lub nietypowy smak wody. Skąd bierze się ten problem i co możesz z nim zrobić?
Skąd bierze się żelazo w wodzie?
Obecność żelaza w wodzie to zjawisko całkowicie naturalne, szczególnie w przypadku wód ze studni i przydomowych ujęć. W takich źródłach poziom tego pierwiastka może być znacznie wyższy niż w wodzie sieciowej, ponieważ nie przechodzi ona przez procesy uzdatniania. Równie istotnym czynnikiem jest korozja rur, która może występować zarówno w instalacjach prywatnych, jak i wodociągowych.
Szczególnie zagrożone są starsze rury stalowe, które z czasem tracą odporność na działanie wody i zaczynają uwalniać związki żelaza. W efekcie powstają zanieczyszczenia wody, a widoczne skutki, takie jak zacieki z rdzy czy brunatny osad z żelaza, pojawiają się nie tylko na armaturze, ale także na praniu, kafelkach czy ceramice.
Woda może wyglądać na czystą, a mimo to zawierać zbyt dużą ilość żelaza, która nie spełnia obowiązujących norm. Zgodnie z polskimi przepisami dopuszczalne stężenie żelaza w wodzie pitnej wynosi 0,2 mg/l, ale w przypadku wody ze studni wartości te są często znacznie przekroczone. Co ważne, podwyższony poziom żelaza wpływa przede wszystkim na barwę, zapach i mętność, choć nie zawsze jest widoczny gołym okiem. Aby dokładnie sprawdzić zawartość żelaza w wodzie, najlepiej wykonać profesjonalną analizę w laboratorium.
Przeczytaj także: Gdzie kupić wodę destylowaną?
Uciążliwości związane z żelazem w wodzie
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że zażelaziona woda to jedynie problem estetyczny - powodujący nieprzyjemny zapach, zacieki z rdzy i plamy na ubraniach. W rzeczywistości jednak wpływ zażelazionej wody sięga znacznie dalej. Jej długotrwałe stosowanie może prowadzić do odkładania się żelazistego osadu w rurach i urządzeniach, co zwiększa ryzyko awarii i obniża efektywność sprzętów domowych. W dodatku po praniu na ubraniach da się zauważyć brunatne przebarwienia, a w łazience - trudne do usunięcia plamy na ceramice.
Choć samo żelazo nie jest uznawane za pierwiastek szkodliwy dla zdrowia w typowych ilościach, jego wysokie stężenie może sprzyjać rozwojowi niektórych mikroorganizmów oraz niekorzystnie wpływać na skład wody, którą pijemy i wykorzystujemy na co dzień.
Choć niewielkie ilości żelaza w wodzie zazwyczaj nie stanowią zagrożenia, woda z dużą zawartością żelaza może prowadzić do szeregu poważnych problemów technicznych i użytkowych. Przekroczenie normy - gdy w wodzie przekracza się dopuszczalne parametry - skutkuje nie tylko osadem i przebarwieniami, ale też poważnym odkładaniem się związków żelaza w instalacjach. W takich przypadkach mamy do czynienia z tzw. zażelazioną wodą, która wymaga szybkiej reakcji.
Nadmiar tego pierwiastka może obniżać ciśnienie, blokować filtry, a nawet prowadzić do kosztownych awarii urządzeń korzystających z wody, w tym podgrzewaczy, zmywarek czy pralek. Mimo że najczęściej skupiamy się na żelazie, mangan w wodzie jest równie ważnym problemem - i często występuje razem z nim.
Jego obecność objawia się ciemnymi nalotami, czarnymi plamami oraz wyraźnym pogorszeniem smaku wody, a sam pierwiastek osadza się w rurach, zbiornikach i urządzeniach. Wysokie stężenia manganu mogą dodatkowo wpływać na rozwój biofilmu, utrudniać oczyszczenie wody i obciążać systemy filtracji. Co istotne, mangan w nadmiarze może także mieć wpływ na zdrowie - zwłaszcza jeśli nie został usunięty na etapie uzdatniania wody.
Przeczytaj także: Inwestycje w Jakość Wody w Proszówkach
Siarkowodór w wodzie jako przyczyna smaku rdzy
Siarkowodór w wodzie to problem, który dotyka wiele gospodarstw domowych, zwłaszcza tych korzystających ze studni. Zapach zgniłych jaj to tylko wierzchołek góry lodowej, bo ten związek chemiczny może prowadzić do korozji instalacji i problemów zdrowotnych. Jak skutecznie neutralizować siarkowodór?
Siarkowodór (H₂S) zwany również sulfanem to związek chemiczny łączący siarkę i wodór. Występuje naturalnie w wodzie i pochodzi z rozkładu białek w warunkach beztlenowych. Można go znaleźć w wulkanach, źródłach termalnych, a nawet w żywych organizmach. Chociaż w niskich stężeniach siarkowodór nie jest szkodliwy dla zdrowia, to jego obecność w wodzie pitnej jest niepożądana ze względu na nieprzyjemny zapach i smak.
Przyczyną powstawania siarkowodoru są zazwyczaj bakterie beztlenowe, które rozkładają związki organiczne w warunkach niedoboru tlenu. Czynniki takie jak skład chemiczny wody czy specyfika instalacji również odgrywają rolę.
Co możesz zrobić?
Jeśli zapach występuje w zimnej wodzie, niezbędne jest badanie, które określi stężenia żelaza, manganu i siarkowodoru. Jeśli przekroczą normy, rozwiązaniem jest montaż odżelaziacza z napowietrzaniem. Gdy zapach pojawia się tylko w ciepłej wodzie, winowajcą może być podgrzewacz. Wymiana anody magnezowej na tytanową oraz płukanie instalacji często rozwiązują problem.
Badanie wody na zawartość żelaza
Aby dokładnie sprawdzić zawartość żelaza w wodzie, najlepiej wykonać profesjonalną analizę w laboratorium. Dostępne są również szybkie testy paskowe lub kropelkowe, które pozwalają oszacować stężenie żelaza w warunkach domowych.
Przeczytaj także: Woda mineralna Józef: Zalety
Poprawny dobór technologii usuwania żelaza z wody wymaga uwzględnienia kilku istotnych wskaźników fizykochemicznych zawartych w wodzie, które mają bezpośredni wpływ na skuteczne usuwanie żelaza. Do najważniejszych należą zawartość związków organicznych (wskaźnik określany jako utlenialność wody lub indeks nadmanganianowy), odczyn pH wody, jon amonu, a także kilka pobocznych wskaźników ułatwiających dobór odpowiedniej technologii tj. zawartość manganu w wodzie, twardość wody, barwa, zasadowość, mętność i zapach wody.
Jak pozbyć się żelaza z wody? Odżelaziacze
Jeśli zmagasz się z uciążliwą, zażelazioną wodą, najlepszym i najskuteczniejszym sposobem na pozbycie się problemu jest profesjonalny odżelaziacz. Te zaawansowane urządzenia nie tylko skutecznie usuwają żelazo i mangan z wody, ale także znacząco poprawiają jej smak, wygląd i bezpieczeństwo użytkowania. Dzięki zastosowaniu odpowiedniej technologii odżelaziacze radzą sobie z redukcją żelaza w wodzie, nawet przy jego wysokim stężeniu - szczególnie w przypadku wód z przydomowej studni, gdzie tradycyjne metody zawodzą.
Przekroczone żelazo w wodzie oddziałuje w szerokim zakresie na całą instalację, dlatego urządzenia do jego usuwania montowane są na wejściu instalacji do budynku. Na poprawny wybór technologii usuwania żelaza z wody ma wpływ bardzo wiele czynników m.in. wysokość przekroczenia żelaza w wodzie, zawartość innych zanieczyszczeń obecnych w wodzie (m.in. utlenialność, jon amonu, siarkowodór), wyposażenie techniczne budynku. Dlatego dobór odżelaziacza dokonywany jest indywidualnie z uwzględnieniem m.in. powyższych czynników.
Należy wspomnieć, że stosowane obecnie metody odżelaziania wody mają również pełną lub ograniczoną zdolność usuwania z wody manganu, który bardzo często występuje w wodzie równocześnie z żelazem.
Podstawowe technologie odżelaziania wody
- Zatrzymywanie utlenionych związków żelaza (wytrąconych w postaci zawiesiny) w objętości złoża filtra wody i okresowe odprowadzenie zawiesiny z żelaza do kanalizacji wraz z tzw. popłuczynami, które powstają podczas płukania filtra.
- Wykorzystanie procesu wymiany jonowej i jest realizowana na złożach jonowymiennych, gdzie jony żelaza są zamieniane na jony sodu, po czym wypłukane do kanalizacji podczas procesu regeneracji filtra.
Biorąc pod uwagę powyższy podział technologiczny można wyodrębnić trzy podstawowe typy odżelaziaczy stosowane w budownictwie jednorodzinnym:
- Odżelaziacz płukany wodą
- Odżelaziacz wody regenerowany chemicznie
- Filtr wielofunkcyjny - odżelaziacz wody ze złożem jonowymiennym
Odżelaziacz płukany wodą
Odżelaziacz płukany wodą wykorzystuje proces filtrowania zawiesiny wytrąconych związków żelaza w objętości złoża filtrującego. Usuwanie związków żelaza z wody odbywa się na złożach mineralnych np. piasek kwarcowy (wymaga wpracowania, które może trwać nawet do kilku miesięcy) lub na tzw. złożach katalitycznych posiadających zdolność przyspieszania procesu utleniania związków żelaza (nie wymagają wpracowania i działają natychmiast po rozpoczęciu procesu odżelaziania wody). Cechą charakterystyczną tego typu odżelaziaczy wody jest brak konieczności przeprowadzenia regeneracji złoża filtrującego środkami chemicznymi - w celu przywrócenia zdolności usuwania żelaza odbywa się jedynie płukanie wodą).
Odżelazianie na złożach płukanych wodą wymaga wstępnego doprowadzenie utleniacza i zapewnienia odpowiednio długiego czasu kontaktu utleniacza ze związkami żelaza. Jest to konieczne, aby rozpocząć proces wytrącania żelaza z wody w postaci zawiesiny, co umożliwia odfiltrowanie żelaza z wody. W budownictwie jednorodzinnym najczęściej realizowane jest to poprzez wykorzystanie zbiornika hydroforowego bez przepony o pojemności optymalnej 300 l oraz doprowadzenie powietrza (utleniaczem jest tlen) przez aspirator powietrza (zwężka napowietrzająca wykorzystująca efekt Venturiego) lub w przypadku dużych zawartości żelaza - kompresora bezolejowego. Tego typu urządzenia wymagają dodatkowego miejsca do ich montażu. Napowietrzanie wody przy wykorzystaniu zbiornika hydroforowego bez przepony „przy okazji” pozwala usunąć z wody gazy złowonne np. siarkowodór, co jest zaletą tej technologii usuwania żelaza z wody.
Jak każdy filtr butlowy, również odżelaziacz pukany wodą wymaga zapewnienia odpowiedniego przepływu wody umożliwiającego odpowiednią ekspansję zboża podczas jego płukania (bez spełnienia tego warunku płukanie będzie nieskuteczne). Ponieważ złoża mineralne stosowane w tej technologii są złożami o wysokiej gęstości, wymagany przepływ wody podczas płukania jest zdecydowanie większy niż dla pozostałych technologii odżelaziania wody. W związku z powyższym odżelaziacz płukany wodą wymaga do poprawnej pracy pompy głębinowej o dużej wydajności. Dla wielkości butli ciśnieniowych stosowanych w budownictwie jednorodzinnym są to wydajności od 3 m3/h i więcej. Należy podkreślić, że nie chodzi tu o przepływ nominalny (odczytany z tabliczki znamionowej pompy lub kartonu), a o RZECZYWISTY przepływ, czyli po uwzględnieniu wysokości podnoszenia, strat hydraulicznych i ciśnienia panującego w instalacji - więc pompa musi być naprawdę wydajna. Przy tego typu odżelaziaczach wody ze względu na wymagane wysokie wydajności płukania należy uwzględnić również wydajność roboczą ujęcia wody (wydajność „produkcji” wody) i w miarę konieczności wprowadzić płukanie przerwane, dające czas na regenerację ujęcia wody.
Ponieważ popłuczyny z odżelaziacza płukanego wodą nie posiadają w swoim składzie bakteriobójczych związków chemicznych w zasadzie mogą być odprowadzane do wszystkich rozwiązań zagospodarowania ścieków (kanalizacja miejska, przydomowa oczyszczalnia ścieków, zbiornik bezodpływowy tzw. szambo). Z uwagi na fakt, że płukanie tego typu odżelaziacza wody wymaga dużych wydajności przepływającej wody oraz częstszych procesów płukania, automatycznie przekłada się to na większą ilość popłuczyn, co jest istotne w przypadku odprowadzania popłuczyn do szamba (koszty wywozu). Z tego samego powodu w przypadku eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków powinno się również uwzględnić zapas wydajności hydraulicznej oczyszczalni, aby nie przekroczyć maksymalnego przepływ dobowego/godzinowego oczyszczalni (ilość popłuczyn w budynku jednorodzinnym generowana przez odżelaziacz wody w tej technologii zazwyczaj wynosi kilkaset litrów w ciągu ok. 15 minut, co odpowiada zużyciu wody przez kilka osób w ciągu całego dnia!!!).
Przykłady złóż katalitycznych stosowanych w tej technologii uzdatniania wody: Pyrolox, G1, mDox, Katalox,
Zalety odżelaziacza płukanego wodą:
- Wygodny w eksploatacji ze względu na brak konieczności uzupełniania środka chemicznego stosowanego do regeneracji
- Ze względu na konieczność napowietrzania wody usuwa gazy złowonne np. siarkowodór
- Nieszkodliwe dla przydomowych oczyszczalni ścieków popłuczyny zawierające głównie zawiesinę mineralną
Wady odżelaziacza płukanego wodą:
- Do płukania wymagana pompa o większej wydajności niż dla innych technologii odżelaziania wody przy tym samym rozmiarze butli
- Konieczność napowietrzenia wody - wymaga zbiornika hydroforowego o odpowiedniej objętości bez przepony wraz z aspiratorem powietrza/kompresorem bezolejowym lub układu z komorą sprężonego powietrza
- Częstsza konieczność płukania oraz większa jednorazowa ilość popłuczyn, co ma znaczenie np. podczas odprowadzania popłuczyn do szamba (sumaryczna ilość popłuczyn) lub przydomowej oczyszczalni ścieków bez zapasu przepływu hydraulicznego
Odżelaziacz wody regenerowany chemicznie
Odżelaziacz wody ze złożem katalitycznym regenerowany chemicznie również wykorzystuje proces filtracji żelaza z wody w objętości złoża. W odróżnieniu od odżelaziaczy płukanych tylko wodą wykorzystuje złoża katalityczne wymagające regeneracji utleniaczem chemicznym, który przywraca zdolność katalityczną złoża.
W budownictwie jednorodzinnym najczęściej stosowanym utleniaczem regenerującym złoże w tej technologii jest nadmanganianem potasu (KMnO4), który w postaci drobnych kryształów umieszczony jest w specjalnym zasobniku obok butli usuwającej żelazo z wody.
Złoża katalityczne regenerowane nadmanganianem potasu nie wymagają wcześniejszego natlenienia wody. Z tego względu ten typ odżelaziacza wody z powodzeniem będzie działał w instalacji z dowolnym typem zbiornika hydroforowego (również z hydroforem przeponowym). Ponadto dezynfekujące działanie czynnika regenerującego umożliwia rzadszą częstotliwość regeneracji w przypadku tego typu odżelaziaczy wody. Powyższe cechy realnie przekładają się na mniejszą ilość popłuczyn.
Ponieważ popłuczyny odprowadzane z tego typu odżelaziacza wody zawierają utleniacz o działaniu bakteriobójczym, nie powinno się stosować tego typu odżelaziacza przy biologicznych przydomowych oczyszczalniach ścieków pracujących w trybie przepływowym lub bez osadnika wstępnego, który pełni rolę bufora.
Co robić, gdy zauważysz dziwny kolor wody?
Woda jest kluczowym elementem naszego codziennego życia - pijemy ją, gotujemy, a także używamy do kąpieli. Dlatego każda nieprawidłowość związana z jej jakością powinna nas zaniepokoić. Ostatnio wiele osób zauważyło, że woda płynąca z kranu ma dziwny kolor - może być czerwona, brązowa czy nawet zielonkawa.
Takie zjawisko nigdy nie jest przypadkowe i zazwyczaj wskazuje na problemy z instalacją wodociągową lub jakością samej wody.
Najczęściej spotykane odcienie wody to:
- Rdzawy kolor: Pojawia się najczęściej wskutek obecności żelaza, co może być efektem korozji rur.
- Zielonkawy odcień: Może być spowodowany obecnością miedzi, która dostaje się do wody przez uszkodzone rury miedziane.
- Błękitna woda: Zazwyczaj wskazuje na zanieczyszczenie wody chlorowcami lub innymi chemikaliami.
- Brudna, mętna woda: Często jest wynikiem obecności osadów mineralnych lub bakterii.
Woda w butelce - daty ważności
Woda sama w sobie nie posiada terminu ważności. Skąd więc data wybita na butelkach w sklepach? Butelki na wodę mineralną są zazwyczaj wykonane z politereftalanu etylenu, znanego jako PET. Z czasem, ten materiał może zacząć uwalniać szkodliwe dla zdrowia ftalany, co budzi obawy dotyczące długotrwałego użytkowania tych pojemników.
Producentom wody butelkowanej zależy na tym, by klienci byli świadomi, że przeterminowana woda może różnić się smakiem, a nawet zawierać mikroplastik. Niecałkowicie zbadany wpływ tych cząstek na zdrowie człowieka sprawia, że nie zalecałbym spożywania wody po upłynięciu daty ważności. Dodatkowo jakość i smak wody mogą być znacznie obniżone w wyniku niewłaściwego przechowywania.
tags: #woda #mineralna #smak #rdzy #przyczyny
